جاهای دیدنی آذربایجان شرقی

آذربایجان شرقی از خوش‌آب‌و‌هواترین مناطق شمال غربی کشور ما است که به‌دلیل کوهستان‌های مرتفع و جنگل‌های سرسبزی که دارد از بهترین مقاصد سفر در فصل تابستان به شمار می‌رود. این استان از اصیل‌ترین نواحی ایران نیز هست و آثار برجسته‌ای از تمدن‌های کهن در گوشه و کنار آن به چشم می‌خورند. جاذبه‌های تاریخی و طبیعی قابل‌توجه در آذربایجان شرقی گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به بازدید از این خطه تماشایی ترغیب می‌کنند. گرچه این استان از سردسیرترین نواحی کشور ما به شمار می‌رود، بازدید از شهرها و دیدنیهای آن در تمام سال برای مسافران جذاب است.

منبع عکس: خبرگزاری ایرنا، عکاس نامشخص

کلیسای سنت استپانوس از معروف‌ترین جاذبه‌های تاریخی در آذربایجان شرقی است که شهرتی جهانی دارد. نام این کلیسا به‌همراه کلیساهای زور زور و قره کلیسا در آذربایجان غربی به‌عنوان کلیساهای ارامنه در ایران در سال ۱۳۸۶ شمسی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدند. کلیسای سنت استپانوس را با نام «استفانوس مقدس» نیز می‌شناسند و پس از قره کلیسا دومین نیایشگاه مهم ارمنیان داخل ایران است.

کلیسای سنت استپانوس در فاصله نزدیک به ۲۰ کیلومتری غرب جلفا قرار دارد و نواحی اطراف آن را با نام «قزل وانگ» یا «صومعه سرخ» می‌شناسند. فاصله این کلیسا تا رودخانه ارس کمتر از پنج کیلومتر است و این منطقه فاصله کوتاهی تا مرز بین ایران و جمهوری آذربایجان دارد. سبک معماری بنای کلیسای سنت استپانوس، حضور برجسته‌ترین هنرمندان ارمنی در طول سالیان طولانی و خلق آثار هنری آنان در این مکان، بر شهرت جهانی این بنا افزوده‌اند.

منبع عکس: خبرگزاری ایرنا، عکاس نامشخص

بازار تبریز از دیگر جاهای دیدنی آذربایجان شرقی است که نام آن در فهرست میراث جهانی یونسکو به چشم می‌خورد. این بازار تاریخی در قلب شهر تبریز قرار دارد و از اطراف به مسجد جامع تبریز، عمارت عالی قاپو و میدان چایی این شهر منتهی می‌شود. بازار تبریز معماری سنتی و خاص مناطق سردسیر دارد و آن را به‌صورت سرپوشیده و با آجر ساخته‌اند. این بازار مشهورترین بازار سنتی ایران است.

در گذشته در بازار تبریز به‌جز حجره‌ها و مغازه‌ها مدرسه، حمام عمومی، مسجد و کاروان‌سراها نیز فعالیت می‌کردند. امروزه بیشتر محصولات موجود در بازار تبریز شامل فرش دستباف، البسه، کیف و کفش چرم، پارچه و محصولات گیاهی و دارویی می‌شوند. به‌طور کلی مغازه‌های این بازار حالت سنتی خود را حفظ کرده‌اند و تولیدات اصیل آذربایجان را می‌فروشند. این بازار مهم‌ترین محل تجمع ساکنان شهر تبریز در مراسم و اعیاد مذهبی به شمار می‌رود.

منبع عکس: خبرگزاری ایرنا، عکاس نامشخص

رصدخانه مراغه از آثار تاریخی مربوط به دوره حکومت ایلخانیان در آذربایجان شرقی است که به دست خواجه نصیرالدین طوسی ساخته شد. در طول سال‌های طولانی بخش‌های زیادی از این رصدخانه از بین رفت و امروزه تنها بخش‌ کوچکی از آن به جا مانده است. قدمت رصدخانه مراغه به سال ۶۵۷ هجری قمری می‌رسد و در زمان هلاکوخان از نوادگان چنگیز ساخته شد.

یکی از دلایل اهمیت بالای رصدخانه مراغه به زمان ساخت این بنا باز می‌گردد. پس از حمله مغول به ایران خرابی‌های زیادی به بار آمد و یادگارهای ارزشمندی از تاریخ و تمدن ایران به تاراج رفت. هلاکوخان تحت‌تاثیر تمدن ایرانی و دانش و علم خواجه نصیر و برخلاف رویه نیاکان خود پس از سال‌ها مجوز فعالیت و شکوفایی را به دانشمندان ایرانی داد. رصدخانه مراغه از باارزش‌ترین پایگاه‌های علمی و نجومی در تمام جهان به شمار می‌رفت.

ساخت رصدخانه مراغه و تجهیز آن در حدود ۱۵ سال به طول انجامید و عنوان «بزرگترین رصدخانه جهان» را از آن خود کرد. این بنا تا زمان پادشاهی سلطان محمد خدابنده در اوج باقی ماند و سپس به سوی فراموشی و ویرانی رفت. سقف مدور سفید رنگ رصدخانه مراغه در زمان بازسازی این بنا به دست مهندسان آلمانی و برای محافظت از این مکان تاریخی ساخته شد. رصدخانه مراغه در غرب مراغه و نزدیکی روستاهای «طالب خان» و «حاجی کرد» قرار دارد.

منبع عکس: خبرگزاری مهر، عکاس نامشخص

کلیسای چوپان از دیگر بناهای تاریخی و مذهبی مسیحیان در آذربایجان شرقی است که در نزدیکی رودخانه ارس قرار دارد. این کلیسا در پنج کیلومتری غرب شهر جلفا و در منطقه‌ای سرسبز و خوش آب و هوا قرار گرفته است. قدمت کلیسای چوپان به قرن ۱۶ میلادی می‌رسد و بنا بر اسناد موجود در گذشته به دست چوپانان ساخته شده است و به همین دلیل نام آن را کلیسای چوپان گذاشته‌اند.

گنبد کلیسای چوپان چهار نورگیر دارد که در چهار طرف آن قرار گرفته‌اند. طراحی پایه این بنا مربعی است و فضای داخل آن به صلیب شباهت دارد. اشیای تاریخی داخل کلیسا به موزه تبریز منتقل شده‌اند. کلیسای چوپان در سال ۱۸۳۶ میلادی بازسازی کامل شد و پس از آن شکل خود را تا به امروز حفظ کرده است.

منبع عکس: خبرگزاری تسنیم، عکاس نامشخص

روستای کندوان در دامنه‌های کوهستانی کوه سهند و در جوار رودخانه کندوان قرار دارد. از این روستای دیدنی می‌توان با نام جاذبه تاریخی و طبیعی به‌طور هم‌زمان نام برد. پیدایش این روستا در طول سالیان دراز بر اثر فعالیت کوه آتشفشانی و تغییر شکل گدازه‌ها در سرما اتفاق افتاده است و صخره‌های کله قندی شکل در طول زمان محل استقرار ساکنان مختلف در دوره‌های تاریخی متنوع شده‌اند.

از قدمت روستای کندوان اطلاع دقیقی در دست نیست؛ اما بیشترین احتمال به شروع سکونت در این روستا پس از حمله مغولان به ایران تعلق دارد. بنا بر این فرضیه ساکنان روستاهای اطراف کندوان پس از حمله مغولان به لابه‌لای صخره‌های این روستا پناه آوردند و در این مکان مخفی شدند. پس از گذشت سال‌ها افراد زیادی به اقامت در این خانه‌های سنگی ادامه دادند و روستای کندوان به مرور زمان کاملا شناخته شد.

منبع عکس: سایت ایران هتل آنلاین، عکاس نامشخص

مسجد کبود در شهر تبریز از زیباترین نمونه‌های معماری به شمار می‌رود و گردشگران زیادی در طول سال در سفر به آذربایجان شرقی از این مسجد بازدید می‌کنند. قدمت مسجد کبود به قرن نهم هجری بازمی‌گردد و به دست سلطان جهانشاه یکی از پادشاهان قراقویونلو ساخته شد. مسجد کبود تبریز یکی از چهار مسجد با تزیینات آبی رنگ در تمام جهان بود. گرچه امروزه بخش‌های زیادی از کاشی‌کاری‌های لاجوردی و فیروزه‌ای در این مسجد از بین رفته‌اند، قسمت‌های باقی مانده نشان‌دهنده شکوه و عظمت این بنا در زمان خود هستند.

مسجد کبود تنها بنای موجود از دوران حکومت قراقویونلوها در ایران است و به همین دلیل اهمیت زیادی در شناسایی خصوصیت‌های معماری مساجد در این دوره دارد. در انتهای شبستان و در بخش سرداب مسجد مقبر‌ه‌هایی برای سلطان جهانشاه و خانواده‌اش تعبیه کرده بودند؛ اما امروزه این قبرها خالی هستند. در حدود ۳۰۰ سال پیش زلزله‌ای شدید بخش‌های زیادی از مسجد کبود را ویران کرد وامروزه دیگر اثری از خانقاه، کتابخانه و بخش‌های دیگر این مسجد باقی نیست. ظرایف معماری این بنا سبب نامگذاری مسجد کبود به نام «نگین فیروزه بناهای اسلامی» شده است. این مسجد در نزدیکی میدان ساعت تبریز قرار دارد.

منبع عکس: خبرگزاری ایرنا، عکاس نامشخص

گنبد مراغه از دیگر جاهای دیدنی آذربایجان شرقی در مرکز شهر مراغه است. این گنبد تاریخی بر فراز مقبره مادر هلاکوخان، از نوادگان چنگیز و پادشاه ایلخانیان قرار دارد. محل قرار گرفتن گنبد کبود مراغه در نزدیکی مرکز شهر توجه گردشگران زیادی را به این بنا جلب می‌کند. در نزدیکی این گنبد بنای تاریخی دیگری مشهور به «برج مدور» قرار دارد که استوانه‌ای شکل است.

منبع عکس: خبرگزاری میراث آریایی، عکاس نامشخص

از زمان ساخت گنبد کبود مراغه اطلاع دقیقی در دست نیست. بنا بر نظر برخی کارشناسان زمان ساخت این گنبد به دوره حکومت سلجوقیان بازمی‌گردد و برخی دیگر نیز این بنا را متعلق به دوره حکومت مغولان در ایران می‌دانند. در طول سال‌های اخیر برنامه‌هایی برای بازسازی گنبد کبود مراغه و برج مدور مطرح شده است؛ اما متاسفانه تاکنون پیگیری جدی و مناسب برای حفاظت از این آثار تاریخی ارزشمند انجام نداده‌اند.

منبع عکس: سایت ویزیت ایران، عکاس نامشخص

آبشار آسیاب خرابه از زیباترین جاذبه‌های طبیعی آذربایجان شرقی در ۳۰ کیلومتری شرق جلفا است. این آبشار در منطقه‌ای بسیار زیبا و بین صخره‌های کوهستانی قرار دارد. نزدیکی آبشار آسیاب خرابه به آسیابی قدیمی سبب نامگذاری آن شده است. ارتفاع آبشار آسیاب خرابه به حدود ۱۵ متر می‌رسد و آب آن از چشمه‌های مرتفع در منطقه ارسباران تامین می‌شود. بافت کوهستانی اطراف این آبشار به‌دلیل سال‌ها فرسایش آب و سنگینی قندیل‌ها در فصل‌های سرد سال مقاومت خود را از دست داده‌ است و احتمال ریزش صخره‌های اطراف آن به‌خصوص در زمستان وجود دارد.

آبشار آسیاب خرابه فاصله‌ای پنج کیلومتری با روستای «منجن آباد» دارد و به حاشیه رودخانه ارس نیز نزدیک است. گشت و گذار در دره سرسبز و جنگلی اطراف این آبشار و تماشای زیبایی‌های آبشار آسیاب خرابه برای گردشگران جذابیت زیادی دارند. برای بازدید از این آبشار باید بخشی از مسیر را پیاده طی کنید. مسیر انتهایی به‌سمت آبشار آسیاب خرابه از مسیر پلکانی سنگ چین می‌گذرد.

منبع عکس: خبرگزاری ایرنا، عکاس نامشخص

کوه عینالی منطقه‌ای تفریحی و باصفا در شمال تبریز است که نام آن را از «عون ابن علی» گرفته‌اند. این منطقه از بهترین تفرجگاه‌های داخل شهر تبریز به شمار می‌رود و گردشگران زیادی در طول سال برای گشت و گذار و اتراق در طبیعت به این گردشگاه می‌روند. کوه عینالی در مرتفع‌ترین بخش شهر تبریز قرار دارد و به همین دلیل چشم‌اندازی از کل شهر مقابل چشم گردشگران نمایش می‌دهد.

در مجموعه تفریحی کوه عینالی امکانات تفریحی مناسبی برای بازدیدکنندگان فراهم کرده‌اند تا گردشگران ضمن لذت از طبیعت و آب و هوای خوب، به تفریح نیز بپردازند. مقبره عون ابن علی نیز در این کوه قرار دارد که زیارتگاهی برای علاقه‌مندان به بازدید از اماکن متبرک به شمار می‌رود. مسیر دسترسی به ورودی این کوه از بزرگراه پاسداران شهر تبریز می‌گذرد.

منبع عکس: پایگاه خبری آذرقلم، عکاس نامشخص

وسعت جنگل‌ های ارسباران در شمال آذربایجان شرقی نزدیک به ۱۳۰ هزار هکتار است که متاسفانه بخش‌های زیادی از آن در طول زمان از بین رفته‌اند. این منطقه وسیع از زیباترین عرصه‌های جنگلی با چشم‌اندازهای زیبا و جاذبه‌های طبیعی در آذربایجان شرقی است. چشمه‌ها، آبشارها و رودخانه‌های خروشانی در سراسر این جنگل‌ها جریان دارند و بخش‌های بسیاری از آن بکر و دست نخورده هستند.

نام بخش قابل توجهی از جنگل ارسباران را به‌عنوان «ذخیره‌گاه زیست کره» در سازمان یونسکو ثبت کرده‌اند. تنوع گونه‌های حیات وحش و گیاهان در این جنگل‌ها بالا است و گشت و گذار در آن برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی و جنگل‌نوردی فراموش‌نشدنی خواهد بود. در بازدید از این منطقه در حفظ و نگهداری از این میراث ملی بسیار دقت کنید. برای سفر به جنگل‌های ارسباران باید به کلیبر در آذربایجان شرقی بروید.

منبع عکس: خبرگزاری ایرنا، عکاس نامشخص

روستای حیله ور از دیگر جاذبه‌های بکر و تماشایی در آذربایجان شرقی و نزدیکی اسکو است. خانه‌های مخفی این روستا سبب جلب توجه گردشگران در طول سال‌های اخیر شده‌اند. این روستای تاریخی در مسیر جاده اسکو به روستای کندوان قرار دارد و از خانه‌های حفره‌ای پنهان در زمین تشکیل شده است. روستای حیله ور نیز مانند کندوان در دامنه‌های کوهستانی سهند قرار دارد. بازدید از این روستای عجیب برای علاقه‌مندان به بازدید از جاهای دیدنی بکر خالی از لطف نیست.

منبع عکس: خبرگزاری ایرنا، عکاس نامشخص

نویسنده: مینا بهزادی‌منش