شهرضا، شهر ملی سفال، یکی از شهرهای باستانی و با اهمیت استان اصفهان بوده که در جنوب این استان واقع شده است. مهمترین مناطق تفریحی اطراف شهرضا عبارتاند از: سیاهسر، چشمه حیدر، حوض ماهی، بودجان، سورمنده، موروک، دره شاه، پرک آباد. باغهای اسفرجان، هونجان، زرچشمه، دزج، قمبوان.
شهرضا زادگاه علما و بزرگان شناختهشده متعددی است و مشاهیر به نامی در آن پرورش یافتهاند که از میان آنها میتوان به نام آیتالله مدرس، دکتر ذبیح الله هدایت، پدر علم تغذیه ایران، الهی قمشهای، شهید همت اشاره کرد. به همین دلیل این شهر یونانچه ایران لقب گرفته است و مردم این شهر به این موضوع افتخار میکنند.
با شهرضا بیشتر آشنا شوید:
معرفی شهرضا
عکس از ویکیمدیا (عکاس: ایمان ملکی)
شهرضا یکی از شهرهای استان اصفهان است. این شهر در ۷۰ کیلومتری جنوب غربی اصفهان واقع شده است. آب آشامیدنی آن از چاه تأمین میشود اما بهتازگی آب آشامیدنی آن از سمیرم به شهر منتقل میشود. طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ جمعیت آن ۱۵۲٬۳۹۶ نفر و مساحت آن ۴۵۷٬۳۷۵ متر مربع است.
شهرستان شهرضا از شمال به شهرستان اصفهان از شمال غربی به شهرستان مبارکه، از جنوب شرقی به استان فارس، از شرق به استان یزد، از غرب و جنوب غربی به شهرستان سمیرم و از غرب به استان چهارمحال و بختیاری محدود میشود. از آنجا که تمام مناطق شهرستان شهرضا برای دامداری و کشاورزی بسیار مستعد هستند. اغلب مردم این شهر به لهجه شهرضایی صحبت میکنند که تا حدودی شبیه لهجه نجفآبادی است.
تاریخچه شهرضا
عکس از گوگلمپ (عکاس: اصغر شيروانی پور)
شهرضا یکی از شهرهای باستانی استان اصفهان محسوب میشود و شکلگیری آن به دوران ایران باستان باز میگردد؛ اما در آن زمان تنها قریهای بوده که با چند حصار مستحکم احاطه شده بوده است؛ اما در زمان صفویه تکمیل شد و توسعه یافت و در زمان قاجار نیز با ساخته شدن چند قلعه و دروازه وارد مرحله جدیدی از توسعه شد. نوسازی شهرضا از سال ۱۳۱۰ با ساخته شدن اولین خیابان در آن آغاز شد و در دهه ۱۳۴۰ توسعه شهر بهشکل امروزی آن با سرعت قابلتوجهی آغاز شد.
جالب است بدانید نام این شهر در ابتدا قمشه مرکب از دو واژه «قم» و «شه» بهمعنای آب جوشان و روان بوده است؛ اما در سال ۱۳۰۵ نام آن به شهرضا تغییر یافت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نام این شهر بهدلیل اینکه آیتالله مدرس در آن پرورش یافته است، به مدرس شهر تغییر یافت؛ اما در دوره دوم مجلس تصمیم گرفته است نام این شهر دوباره به شهرضا تغییر پیدا کند.
آداب و رسوم شهرضا
عکس از خبرگزاری تسنیم (عکاس: نامشخص)
یکی از آیینهای کهن این شهر مراسمی تحت عنوان چهل و یک منبری است که در روز تاسوعا برگزار میشود و در آن عدهای از مردان شهر در حالی که نام امام حسین (ع) فاصله بین چهل و یک مکان مقدس شهر اعم از مسجد، حسینه و امامزادههای شهر را با پای پیاده طی میکنند و در هر مکان شمعی را روشن میکنند. این افراد در طول مسیر پیادهروی خود نذری همراه خود را که غالبا شکلات است، نیز بین مردم توزیع میکنند.
یکی دیگر از آیینهای جالب این شهر مراسم حنابندان است که یک شب قبل از مراسم عروسی برگزار میشود و در آن عدهای از خانمهای خانواده داماد مقداری حنا را تزیین میکنند و آن را به منزل عروس میبرند و مشغول جشن و شادی میشوند. در ضمن مقداری از خمیر حنا را نیز به نشانه شادی کف دستان خود میگذارند.
آب و هوای شهرضا
عکس از گوگلمپ (عکاس: مسعود تفضلی)
قسمتی از این شهر دارای آبوهوای جلگهای و قسمتی دیگر دارای آبوهوای گرم و خشک است. به همین دلیل اختلاف متوسط دمای سالانه جنوبیترین قسمت شهرستان و بخش غربی آن به ۶ درجه سانتیگراد میرسد.
سوغات و صنایع دستی شهرضا
عکس از گوگلمپ (عکاس: مرتضی برجسته)
انار، کشمش، لبنیات از جمله ماست و موسیر، کشک و قارا از سوغات مهم شهرضا هستند. از صنایع دستی این شهر میتوان به سفال (که شهرت ملی دارد)، سرامیک و فرش دستباف آن اشاره کرد.
غذاهای محلی شهرضا
از غذاهای محلی شهرضا میتوان به کوفته برنجی یا کوفته چی (متشکل از برنج، گوشت، باقالا و سبزی) یا آش اوماج اشاره کرد. یکی از غذاهای محلی بسیار محبوب شهرضا ماس پوست است که تقریبا شبیه ماست چکیده است؛ اما بو و طعم بسیار خوشمزهای دارد. سمنو نیز یکی از غذاهای مقوی و سنتی شهرضا است که معمولا بهعنوان نذری پخته میشود.
جاهای دیدنی شهرضا
عکس از گوگلمپ (عکاس: عباس شاهمندی)
مهمترین جاذبه شهرضا امامزاده شاهرضا است که مدفن برادر امام رضا (ع) است و بهدلیل وجود فروشگاههای عرضهکننده سفال شهرضا و پارکهای متعدد در اطراف آن، یکی از گردشگاههای اصلی شهر محسوب میشود و در عین حال نزد مردم شهر از احترام ویژهای برخوردار است.
مسجد جامع یکی از جاذبههای تاریخی و جاهای دیدنی شهرضا است که در بافت تاریخی شهر و در ابتدای بازار تاریخی سرپوشیده شهر واقع شده است. از ویژگیهای این مسجد زیبا که متعلق به دوران سلجوقیان بوده و در سال ۷۳۹ هجری قمری ساخته شده است، میتوان به شبستان بزرگ، محراب نقاشی شده، منبر سنگی و گنبد و مناره مرتفع آن اشاره کرد.
مسجد نو نیز یکی از مساجد زیبای این شهرستان متعلق به دوران قاجار است که با وسعت ۲۰۰۰ متر دارای دو شبستان وسیع با طاقهای ضربی و آجرچینی، مناره بلند آجری به ارتفاع ۱۲ متر و منبر سنگی اشاره کرد.
بازار تاریخی شهرضا در مجاورت مسجد جامع این شهر است دارای معماری زیبایی بوده و از بخشهای مختلفی همچون بازار ماست فروشان، بازار بزازان، بازارچه نخودچی بریزان (که در آن انواع آجیل بو داده شده مانند نخودچی عرضه میشود) و بازارچه مسگران اشاره کرد.
عکس از گوگلمپ (عکاس: مرتضی برجسته)
این بازار هنوز هم پررونق است. چهارسوق بزرگ بازار و تیمچههای آن یادگاری از دوران قاجار و بخشی از هویت تاریخی شهر هستند.
کاروانسرای ملک در مجاورت امامزاده شاهرضا که اکنون به یکی از هتل های شهرضا تبدیل شده و کاروانسرای امین آباد شهرضا که متعلق به دوران صفوی است، دو کارونسرای مهم این شهر هستند. در کاروانسرای ملک وجود ایوانهای متعدد و اتاقهای پشت آن نظر هر گردشگری را جلب میکند.
از جاذبههای طبیعی شهرضا میتوان به روستای اسفرجان با بیشههای سرسبز و باغات فراوان اشاره کرد که مهمترین محصول آنها آلبالو و گردو است.
روستای هونجان هم یکی دیگر از روستاهای اطراف شهرضا است که چشمهای به نام زرچشمه در آن وجود دارد و رودخانهای نیز در آن جریان دارد.
دشت لالههای واژگون دهاقان نیز یکی از جاذبههای زیبای نزدیک شهرضا است که هر ساله از اوایل فروردین تا اواسط اردیبهشت گردشگران زیادی از آن بازدید میکنند. مناظر زیبای اطراف آن نیز نظر هر گردشگری را به خود جلب میکند و چندین چشمه نیز در نزدیکی آن جریان دارد.
نویسنده: احمدرضا فرهبد
عکسهای گالری از ویکیمدیا و گوگل مپ؛ عکاسان: Balzam Ik، ایمان ملکی
