طبس

طبس با جمعیت ۳۹،۶۷۶ نفر و مساحت ۵۵،۴۶۰ کیلومتر مربع در استان خراسان جنوبی واقع شده است و از شمال به شهرهای بردسکن و شاهرود، از جنوب به استان کرمان، از شرق به فردوس و بیرجند و از غرب و جنوب شرقی به شهرهای نائین، اردکان و بافق ختم می‌شود. طبس، عروس شهرهای کویری ایران نام دارد.

در اطراف طبس معادن زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد زمانی جنگل‌های انبوه بسیار زیادی در این منطقه وجود داشته است. وجود معادن غنی در اطرف طبس باعث شده است این شهر از لحاظ ثروت ملی جزو غنی‌ترین شهرهای کشور باشد

متاسفانه بزرگ‌ترین زلزله ایران هم در سال ۱۳۵۷ در طبس رخ داد که باعث ویرانی کامل این شهر شد؛ اما پس از آن عروس شهرهای کویری ایران دوباره بازسازی شد.

طبس در دوران اشکانی و ساسانی یکی از مراکز مهم نظامی کشورمان بوده و در دوران اسماعیلیان یکی از مراکز مهم این خاندان در خراسان بوده است. طبس در دوران قاجار به اوج رشد و شکوفایی خود رسید و یکی از امرای شیبانی به نام امیرحسین خان با خیابان‌کشی و کانال‌کنی و ایجاد باغ‌ها و استخرهای بزرگ، آب‌انبارها، حمام‌های بزرگ و تمیز، مساجد و تکایا و... نقش مهمی در آبادانی این شهر داشت؛ اما این در دوران پهلوی شکوه و عظمت خود را از دست داد و با جدا شدن شهرهای گناباد، فردوس، بجستان و بشرویه از آن، چندین مرتبه تجزیه شد؛ البته خوشبختانه در سال ۱۳۵۵ طبس به عنوان یک شهر باستانی اعلام شد و از تجزیه آن ممانعت به عمل آمد

طبس تا سال ۱۳۸۰ و تا قبل از تجزیه استان خراسان به سه استان مستقل، بخشی از این استان بوده است؛ اما در این سال جزو استان یزد شد و در سال ۱۳۹۱ دوباره بخشی از استان خراسان جنوبی شد. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۶۹۰ بوده و رشته کوه بلندی به نام کوه شتری در شرق آن قرار دارد.

این شهر دارای اقلیم بیابانی و گرم و خشک است و گاهی اوقات در برخی از مناطق آن طوفان شن رخ می‌دهد. این شهر تابستان‌های طاقت‌فرسا و زمستان‌های شدیدا سردی دارد.

از سوغات و صنایع‌دستی می‌توان به گیوه، ظروف مسی، ظروف قلم‌زنی شده، حصیربافی، فرش دستبافت، انواع شیرینی‌جات مانند قطاب، باقلوا و نان چایی، انواع مرباجات و عرقیجات گیاهی، گیاهان دارویی، عسل طبیعی، نان قرص و نان تفتون (نان محلی شهرستان) اشاره کرد.

از جمله غذاهای محلی طبس می توان به گرماست (متشکل از ماست و شیر)، تگی، محرابادمجان (متشکل از پیاز، گوجه، بادمجان، خورشت زردک، رشته پلو گندم پلو اشاره کرد.

یکی از این جاذبه‌ها چشمه مرتضی علی است که در آن آب سرد و گرم در کنار هم جریان دارند این چشمه که در روستای خرو قرار دارد. در مسیر منتهی به این چشمه، دره‌ای وجود دارد که آبشارهایی از دیواره‌های آن سرازیر هستند و حفره‌های منظم و تو در تو به نام خانه گبر که به دست انسان ایجاد شده‌اند، نیز جلب‌توجه می‌کنند.

سد شاه عباسی یا سد کریت عنوان بزرگ‌ترین، قدیمی‌ترین و باریک‌ترین سد جهان را به خود اختصاص داده است. روستای ازمیغان با آبشارها و چشمه‌های متعددو تخت عروس که یکی دیگر از جاذبه‌های این روستا است.دره کال جنی  از جاذبه‌های اطراف طبس است. روستای نایبند یا ماسوله کویر ایرانباغ زیبای گلشن ، امامزاده حسین ابن موسی کاظم با برخورداری از فضای سبز وسیع، آبنماهای زیبا و امکانات رفاهی مانند شهربازی برای کودکان، از دیگر دیدنی‌های طبس می‌توان به برج هادرباش، غار حلوان، کویر حلوان، جنگل سنو، کاروانسرای خان، ارگ طبس و قلعه طبس اشاره کرد.