جاهای دیدنی مرودشت

جاهای دیدنی مرودشت؛ قلب ایران باستان

مرودشت یکی از شهرهای استان فارس در ۴۰ کیلومتری جنوب شیراز است. جاذبه‌های تاریخی و طبیعی این شهر که تخت‌ جمشید گل سرسبد آن‌ها است، آینه‌ای تمام نما از تاریخ سلسله‌های باعظمت و باشکوه ایران باستان، یعنی هخامنشیان و ساسانیان هستند و با بازدید از آن‌ها شکوه و عظمت ایران باستان را با تمام وجود احساس می‌کنید. با بازدید از این جاذبه‌ها بیش از پیش با فرهنگ، تاریخ، نبوغ‌ و هنر، آداب و رسوم و آیین‌های نیاکان خود در این دوره پر افتخار از تاریخ کشورمان آشنا می‌شویم. در ادامه شما را با دیدنی‌ های مرودشت، این شهر باستانی دیدنی آشنا می‌کنیم.

تخت‌ جمشید

_{منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Qalib Qulu)}

معرفی تخت‌جمشید آن‌چنان که شایسته آن است، حقیقتا دشوار است و تا این شاهکار تاریخی را از نزدیک نبینید، نمی‌توانید عظمت آن را درک کنید. در هر قسمت از این مجموعه تاریخی که قدم می‌زنید شکوه و عظمت ایران باستان و سلسله هخامنشیان را با تمام وجود احساس می‌کنید. تخت‌جمشید که بدون تردید نمادی بی‌بدیل از نبوغ و هنر نیاکان ما است، به‌قدری جذاب و  فریبنده است که دنیا را مجذوب خود کرده است و یونسکو نیز این اثر حیرت‌انگیز را در فهرست میراث جهانی ثبت کرده است.

معماری این اثر جاودانه که در دنیا همتایی ندارد، هنوز نیز الهام‌بخش معماران با ذوق و متبحر است و در ساخت برخی از بناهای شاخص کشور از جمله ساختمان صندوق بانک ملی ایران، هتل بزرگ داریوش، سردر دانشکده علوم سیاسی تهران و چند ساختمان مهم به کار گرفته شده است. سرستون‌های منحصر به‌فرد این گنج تاریخی بی همتا، بقایای به جا مانده از کاخ‌های شاهان هخامنشی و تندیس‌های زیبای آن، پس از گذشت ۲۵۰۰ سال در برابر حوادث مختلف تاریخی مقاومت کرده و همچنان پابرجا باقی مانده‌اند. نقوش حک شده بر پیکره تخت جمشید برخی از آداب و رسوم و آیین‌های نیکو و پسندیده ایرانیان باستان را با زبان تصویر روایت می‌کنند.

این مجموعه بقایای از مهم‌ترین کاخ‌های سلسله هخامنشی را خود جای داده است که از میان آن‌ها می‌توان به کاخ آپادانا (کاخ اختصاصی داریوش) کاخ تجر (کاخ اختصاصی کوروش) کاخ هدیش (کاخ اختصاصی خشایار شاه) کاخ صد ستون (کاخی به وسعت ۴۶۰۰۰ مترمربع که سقف آن بر صد ستون استوار شده است) کاخ شورا، کاخ اردشیر یکم، کاخ ملکه و آثار دیگر همچون دروازه ملل، آرامگاه اردشیر دوم، خزانه شاهی و تل تخت‌جمشید اشاره کرد. در ضمن در دل این کاخ‌ها موزه‌ای به نام موزه تخت‌جمشید با تاثیر از معماری خود آن‌ها ایجاد شده است که با ورود به آن خود را در میان ارزشمند‌ترین آثار به جا مانده از دوران هخامنشی می‌‌بینید.

اگر تخت‌جمشید را بدون بازدید از این موزه منحصر‌به‌فرد ترک کنید، پشیمان خواهید شد. مو‌زه تخت‌جمشید قدیمی‌ترین بنای ایران است که به موزه تبدیل شده است.

مجموعه تاریخی نقش رجب

_{منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: Philippe Chavin)}  

ساسانیان یکی دیگر از سلسله‌های مقتدر ایران باستان است. مجموعه تاریخی نقش رجب مکان مناسبی برای کسب اطلاعات در مورد مهم‌ترین وقایع تاریخی ایران در این سلسله است.

نقوش برجسته این مجموعه از سه بخش تشکیل شده‌ است که به آن‌ها مجلس می‌گویند. در  مجلس اول واقع در شمال محوطه، شاپور اول، دومین پادشاه ساسانیان را سوار بر اسبی قوی هیکل می‌بینیم و در کنار او ۹ تن از بزرگان حضور دارند که ظاهرا برای امر مهمی در کنار یکدیگر جمع شده‌اند.

_{منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Farzad Ra)}

در مجلس دوم، مراسم تاج‌گذاری اردشیر بابکان به تصویر کشیده که در آن ۸ مرد، زن و کودک حضور دارند و یک روحانی زرتشتی در حال اعطای تاج به شاه است. در مجلس سوم نیز مراسم تاج‌گذاری شاپور یکم، فرزند اردشیر بابکان نمایش داده شده است. در این مجلس نقوش شاپور یکم را در سوار بر اسب می‌بینیم که در حال گرفتن تاج خود از روحانی بزرگ زرتشتی است و او نیز سوار بر اسب به تصویر کشیده شده است.

نقش رستم

_{منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: Roozbeh Taassob)}

در  نقش رستم نیز نقوش برجسته‌ای در دل صخره‌ها نقش بسته که تاریخ ایران را جاودانه می‌سازند و در آن‌ها بخشی از دوران تاج‌گذاری و بر تخت نشستن اردشیر بابکان و پیروزی شاپور اول بر امپراتوری پر قدرت رم را به تصویر کشیده شده است. در ضمن آرامگاه ابدی پادشاهان قدرتمند هخامنشی همچون داریوش کبیر، خشایارشاه و داریوش دوم نیز در این مجموعه قرار دارد؛ البته هیچ راه ورودی به داخل آرامگاه‌ها وجود ندارد و مقبره‌ها کاملا مهروموم شده‌اند.

_{منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: Pastaitaken)}

اثر دیگری که در این مجموعه باعث جلب توجه گردشگران می‌شود، کعبه زرتشت است که زمانی کتاب مقدس اوستا و گنجینه‌های درباری در آن نگه‌داری می‌شده است؛ البته اطلاعات بسیاری از این بنای مرموز وجود ندارد و معماهای بسیاری در مورد آن حل نشده است. یکی دیگر از حقایق جالب در مورد این بنا، وجود سنگ نبشته شاپور یکم روی یکی از دیواره های آن است که به آن سنگ نبشته پهلوی نیز می‌گویند.

شهر تاریخی استخر 

_{منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: درفش کاویانی)}

در زمان هخامنشان شهرهای آباد و پررونق بسیاری بسیاری در استان فارس وجود داشته که یکی از آن‌ها همین شهر تاریخی استخر یا اصتخر است. این شهر در ایران باستان در زمره بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین شهرهای ایران قرار داشته است؛ اما  پس از حمله اعراب به ایران کاملا نابود شد و اکنون به‌جز یک دروازه سنگی، چند ستون و چند دیوار سنگی چیزی از آن باقی‌نمانده است.

مقبره کمبوجیه (زندان سلیمان)

_{منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: backgammon learning)}

یکی دیگر از آثار شاخص به جا مانده از سلسله هخامنشی، مقبره کمبوجیه یا زندان سلیمان بوده است که در‌حال‌حاضر تنها یک دیوار با سنگ‌های سفید مرمرنما با حفره‌هایی شبیه به پنجره از آن باقی‌مانده است. مقبره کمبوجیه در زمان خود یک شاهکار معماری بوده و آن‌چنان محبوب بوده است که داریوش تصمیم‌ گرفته است نمونه مشابه آن را در نقش‌رستم بنا کند که همان کعبه زرتشت است. جالب است بدانید این اثر تاریخی در فهرست میراث جهانی یونسکو به نام بنای زندان به ثبت رسیده است.

قلعه استخر

_{منبع عکس: سایت shirazjavanclub.com (عکاس: ناشناس)}

در انتهای شمال غربی جلگه مرودشت، سه کوه جدا از نیز دیده می‌شوند که قلعه استخر روی یکی از آن‌ها دیده می‌شود. قلعه استخر متعلق به دوران دیلمیان بوده و اکنون به‌جز چند ویرانه چیزی از آن باقی‌نماده است. در گذشته استخر بزرگی در میان این قلعه قرار داشته که همیشه پر از آب بوده و اکنون چند درخت سرو چند صد ساله در کنار آن قد برافراشته‌اند. همچنین به‌تازگی چاهی سنگی به عمق ۶۰ متر در میان این بنا کشف شده که قبلا سرپوشیده است. جالب است این چاه هنوز نیز آب دارد.

غار اشکفت گاوی

_{منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: perestigio ahmad)}

اگر به غارهای مرموز و باستانی علاقه‌مند هستید، بازدید از غار اشکفت‌ گاوی را که در ۵ کیلومتری جنوب غربی مرودشت واقع شده از دست ندهید. در این غار آثار و نشانه‌هایی از انسان‌های نخستین به دست آمده که می‌توان به شیوه تدفین انسان در عصر انسان هوشمند، ابزارهای سنگی و ابزارهای استخوانی اشاره کرد.

طبق تحقیقات انجام شده، برخی از اشیای کشف شده در این غار متعلق به دوران پارینه سنگی، یعنی ۱۶ تا ۲۷ هزار سال پیش هستند. اشکفت گاوی که دهانه آن به‌سمت رود کر قرار  دارد و در فاصله ۱۰۰ متری از رود کر قرار گرفته است، در سال ۱۳۴۸ کشف و کاوش آن در سال ۱۳۵۷ آغاز شد.

پل خان

_{منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: Aliemadian)}

پل خان یکی از پل‌های تاریخی نزدیک مرودشت بوده که در عصر صفویه و در سال‌های بین ۱۰۲۱ تا ۱۰۴۳ روی رودخانه کر احداث شده است. این پل با ۵ دهانه، طول ۱۰۰ متر، عرض ۵ متر بنایی و ارتفاع ۱۳ متر (در بالاترین نقطه پل) مستحکم است که از سنگ و ساروج (خاک رس و آهک) ساخته شده است. پل بیدگل در بخش درودزن، دهستان ابرج، روستای بیدگل، پل تاریخی استخر در دهستان نقش رستم، روستای حاجی آباد، ۱۰۰ متری جنوب غرب شهر استخر متعلق به عصر ساسانی و پل سیوند در ۲ کیلومتری شمال روستای سیوند از توابع مرودشت که متعلق به دوران ساسانیان و اشکانیان است و پل بند امیر واقع در روستای بند امیر، از دیگر پل‌های تاریخی مرودشت هستند. 

روستای بند امیر و پل بند امیر

_{عکاس: ناشناس}

روستای بند امیر یکی دیگر از روستاهایی است که توانایی جذب گردشگران بسیاری را دارد. این روستا از جاذبه‌های طبیعی بسیار بسیاری از جمله مناظر طبیعی اطراف رود کر، نهرها و از همه مهم‌تر پل بند امیر برخوردار است. این پل بنایی مستحکم بوده که روی رودخانه کر ساخته شده و متعلق به دوران دیلمیان و قرون اولیه اسلامی است.

امامزاده ایوب مرودشت

_{منبع عکس: سایت mapio.net (عکاس: مسلم حسین‌زاده)}

در یک کیلومتری جنوب روستای چمنی رامجرد در ۳۰ کیلومتری مرودشت، بقعه‌ای متبرکه به نام امامزاده ایوب نبی وجود دارد که نزد مزدم روستا از احترام ویژه‌ای برخوردار است. همچنین در امامزاده ایوب چشمه‌ای جریان دارد که به اعتقاد مردم اهالی آب آن شفابخش است. وجود فضای سبز دلنشین و سکوهایی برای استراحت در اطراف بقعه موجب شده این امامزاده که در دل کوه قرار گرفته، به تفرجگاهی برای مردم تبدیل شود.

همچنین در  پانصد متری این امامزاده تپه‌ای پرشیبی وجود دارد که در گذشته جوانان از آن به‌عنوان سرسره استفاده می‌کردند؛ اما امروزه دیگر استقبال چندانی از آن نمی‌شود. 

بهشت گمشده یا تنگ بستانک

_{منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: علیرضا جواهری)}

بهشت گمشده شیراز نامی درخور و برازنده این مکان رویایی است. پوشش جنگلی انبوه، آبشارهای خروشان، منظره زیبا و بکر دریاچه سد درودزن که در مسیر آبشارها قرار دارد، درختان سربه‌فلک کشیدده بلوط، معماری منحصر‌به‌فرد خانه روستاهای منطقه و شالیزارها، همه و همه تنگ بستانک را به بهشتی مثال‌زدنی تبدیل کرده‌اند. یکی از جذابیت‌های خاص این منطقه، رویش انواع مختلفی از درختان در بستر‌های سنگی است که نشانه‌ای از قدرت بی‌رقیب و تحسین‌برانگیز طبیعت است.

بهترین زمان بازدید از تنگ بستانک بهار و تابستان، مخصوصا از اوایل اردیبهشت تا اواخر مرداد است. برای دسترسی به بهشت گمشده باید ابتدا وارد جاده تنگ براق شوید و سپس از طریق آن به‌سمت کامفیروز حرکت کنید.

آبشار دشتک

_{منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: جواد حیدری)}

در نزدیکی مرودشت و در ناحیه‌ای به نام دشتک ابرج، روستایی به نام ابرج وجود دارد که دو آبشار زیبا را در خود جای داده و آبشار دشتک یکی از آن‌ها است. هر کسی برای نخستین بار آبشار دشتک را ببیند؛ مبهوت زیبایی آن می‌شود. در ضمن درختان بلند و کهن گردوی اطراف آبشار نیز زیبایی آن را دو چندان کرده است.

اگرچه گردشگران کمی از وجود این روستا و آبشار مطلع هستند؛ اما هر دو جاذبه به‌خوبی توانایی جذب گردشگر را دارند؛ زیرا روستای دشتک ابرج با برخورداری از صدها هکتار باغ انگور و گردو یکی از زیباترین روستاهای استان فارس بوده و به‌تازگی به روستای هدف گردشگری نیز انتخاب شده است.

از دیگر جاذبه‌های این روستا می‌توان به معماری خاص خانه‌های روستا درخت چهار کهن روستا که احتمالا قدمت آن به ۴۰۰۰ سال می‌رسد، چشمه‌های آب معدنی خنار، نهروم، مرشدی، آبگری، ده گاه، دره و آبگرمی با آبی شفا‌بخش برای درمان بیماری‌ها و چندین چشمه دیگر از جمله بید چنگ، آب چغور، باغ جمال (باباجمال) و...، ۶ آسیاب قدیمی، راه‌پله‌ای با ۱۲۰۰ پله سنگی و امامزاده فخرالدین اشاره کرد

سد درودزن

_{منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: ابراهیم اصلانی)}

سد درودزن یکی از جاذبه‌های شناخته‌شده مرودشت بوده و در ۵۰ کیلومتری شمال غرب مرودشت واقع شده است. قدمت بنای اولیه این سد که در بهترین نقطه رود کر ساخته شد، به سلسله هخامنشیان باز می‌شود و در آن زمان یکی از شاهکارهای معماری محسوب می‌شده و در‌حال‌حاضر عنوان قدیمی‌ترین سد خاورمیانه را نیز به خود اختصاص داده است.

در اطراف دریاچه سد نیز مناظر زیبایی به وجود آمده و علاوه بر سازه سد، دریاچه آن نیز دیدنی است؛ البته متاسفانه در چند سال اخیر، خشک‌سالی گریبان‌گیر این سد نیز شده و آب آن به میزان چشمگیری کاهش پیدا کرده است.

تفرجگاه تیرباغ

_{عکاس: ناشناس}

اگر می‌خواهید هوای خنک و چشم‌انداز نسبتا سرسبزی را تجربه کنید، تفرجگاه تیرباغ در روستای کنداز را که پوشش گیاهی مناسبی دارد و دارای چند چشمه و رود است، از دست ندهید.

تنگ خشک

_{منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Nima B)}

تنگ خشک مرودشت یکی از تفرجگاه‌های مرودشت بوده که در بخش سیدان، بعد از روستای سیوند قرار گرفته و پوشش جنگلی نسبتا مناسبی دارد. این تفرجگاه در گذشته از چند آبشار نیز برخوردار بوده است؛ اما در حال حاضر متاسفانه تمام آن‌ها خشک شده‌اند.

قصر قلات

_{منبع عکس: سایت fafarschto.ir (عکاس: ناشناس)}

در اطراف شهر سیدان واقع در بخش سیدان شهرستان مرودشت، روستایی به نام قلات وجود دارد که طبیعت بکری دارد و چند جاذبه تاریخی مانند قصر قلات (مکانی برای نگه‌داری قلات در زمان هخامنشیان)، کلیسای باستانی روستا که از معماری سنگی و جالبی برخوردار است، آسیاب‌های قدیمی، گورستانی تاریخی با سنگ‌های حجاری و حکاکی شده، بازار قدیمی و سنگ‌فرش شده و قلعه قزل ارسلان را در خود جای داده است.

_{منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: سوریان آزیتاییان)}

این شهر تعدادی جاذبه تاریخی مانند باغ بدره، حوض ماهی، سرآسیاب، چهل دختران و میان مورت حوض ماهی، آبشارهای سه گانه این روستا و دو رودخانه شب شتری و چشمه انجیری را که پوشش گیاهی جذابی از جمله گیاهان خودروی دارویی و وحشی دارند و تفرجگاه‌های مناسبی در اطراف آن‌ها ایجاد شده است، نیز در خود جای داده است.

از دیگر  دیدنی های مرودشت می‌توان به غار پلنگان اشاره کرد که در آن استخوان حیوانات به‌وفور دیده می‌شود و به‌دلیل مشاهده ردپای پلنگ در آن، پلنگان نامیده شده است. این غار در نزدیکی روستای میان‌قلعه واقع شده است.

غار شاداب یا عروس یکی دیگر از غارهای مرودشت بوده ۳۰ کیلومتری شمال غرب مرودشت واقع شده است و برای رسیدن به آن باید تحمل دو ساعت کوهنوردی سبک را داشته باشید. این غار به ثبت ملی نیز رسیده است

تل باکون یکی دیگر دیدنی های باستانی مرودشت است که در نزدیکی تخت‌جمشید واقع شده است. قدمت یکی از تپه‌ها به ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد و قدمت دیگری به ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد باز می‌شود. ظروف سفالی منقوش یافته شده در این دو تپه ارزش بسیاری بسیاری دارند و تعدادی از آن‌ها در موزه ملی تهران نگه‌داری می‌شوند

_{نویسنده: احمدرضا فرهبد}