اغلب ما در سفر به شهرهای از کرج عبور می‌کنیم، اما کمتر به این فکر می‌کنیم که سری به جاذبه‌های آن زده و این شهر را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کنیم. این شهر ایران کوچک است و مردمی با فرهنگ‌ها و قومیت‌های مختلف در این شهر زندگی می‌کنند.
جاده چالوس را شاید پرخاطره‌ترین جاده ایران برای ایرانی‌ها نامید. این جاده با طبیعت بکر و بهشت‌مانندش یکی از زیباترین جاده‌های ایران است. نام اصلی این جاده جاده ۵۹ است و اهمیت زیادی دارد. این جاده از میان شهر کرج کشیده شده و تا شهر چالوس امتداد می‌یابد.
پارک جنگلی جهان نما بزرگ‌ترین پارک شهر کرج است. در این پارک گونه‌های گیاهی مختلف و دریاچه‌ای زیبا قرار دارد که قدمت آن‌ها به نیم قرن می‌رسد. این پارک در زمینی به مساحت هزار و چهارصد هکتار، در حد فاصل اتوبان تهران-کرج و بزرگراه شهید همت قرار دارد. قدم زدن در این پارک قدیمی و مشاهده‌ی دریاچه‌ای زیبا، می‌تواند لحظات خوشی برای شما در سفر به کرج ثبت کند.
آبشار خور در نزدیکی روستای خور، در فاصله ۱۷ کیلومتری جاده کرج-چالوس قرار دارد. ارتفاع این آبشار ۵۰ متر است و از روستای خور، تقریبا دو کیلومتر فاصله دارد و با پیاده‌روی ۳۰ تا ۴۵ دقیقه‌ای از میان درختان سیب ترش، گوجه‌سبز، زردآلو و گیلاس و منطقه‌ای زیبا به این آبشار می‌رسید. در فصل سرد سال به علت سردی هوا آب آبشار یخ می‌زند و منظره بسیار زیبایی خلق می‌کند.
نمایشگاه و باغ پرندگان چهارباغ یکی از بزرگ‌ترین مجموعه کبوتران و ماکیان زینتی است که مجموعه‌ای از پرندگان آبزی، کنارآبزی، پرندگان شکاری، طوطی‌ها و... را در خود جای داده است. این باغ از شنبه تا پنجشنبه پذیرای گردشگران و بازدیدکنندگان است.
غار یخ مراد یکی از زیباترین و کمیاب‌ترین غارهای کشور است و کارشناسان اعتقاد دارند که در گذشته زیر آب بود. این غار در حوالی روستای آزادبر و روستای کهنه‌ده قرار دارد. دریچه ورودی این غار در ارتفاعات کوه‌های منطقه قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا ۲۶۴۰ متر است. در اعماق کوه چشمه‌های یخ‌زده در کف زمین و استالاکتیت‌های اسفنجی به چشم می‌خورد. در بخشی از این غار چهار طبقه با اختلاف ارتفاع بیش از ۳۰ متر دیده می‌شود. یادتان باشد که اگر دوست داشتید به این غار بروید، حتما وسایل حرفه‌ای غارنوردی به همراه داشته باشید.
روستای برغان یکی از روستاهای تاریخی و گردشگری کرج است و به دلیل قرارگیری در رشته‌کوه‌های البرز در بهار و تابستان آب‌وهوای بسیار معتدلی دارد. این روستا در ۱۳ کیلومتری شمال غربی کرج قرار دارد. گفته می‌شود قدمت این روستا از کرج بیشتر است و به دوران قاجار بازمی‌گردد. در این منطقه طبیعت سرسبزی را می‌بینید که گفته می‌شود قدمت درخت‌های آن بیش از هزار است. از آثار تاریخی روستای برغان می‌توان به حسینیه اعظم، پل تاریخی برغان، چنار کهن مسجد جامع، درخت پیر سپیدارک و تپه‌ی باستانی قلعه کش‌کلا اشاره کرد.
مسجد جامع این روستا قدمتی ۸۰۰ ساله دارد و حسینیه‌ی اعظم نیز بر طبق نوشته کتیبه سنگی سردر، قدمت آن به بیش از پنج قرن می‌رسد. درخت چنار این روستا بسیار قطور بوده و حدود ۱۲ متر است و داخل آن کاملا خالی شده و به شکل اتاقی درآمده است که می‌تواند بیش از ۱۰ نفر را در خود جای دهد. در تپه کش‌کلا هم در گذشته قلعه‌ای باستانی وجود داشت و امروزه تنها قطعاتی از سفال‌های مربوط به دوران اسلامی (به خصوص دوران ایلخانی تا دوران قاجار) باقی مانده است.
روستای شهرستانک یکی دیگر از روستاهای تاریخی کرج است که در شمال کوه توچال قرار دارد. ناصرالدین شاه در این روستا کاخ ویژه‌ای داشت که آن را کاخ شهرستانک می‌نامند. جاده ناصری راهی بود که در گذشته ری را به مازندران وصل می‌کرد و در دوران حکومت قاجار گسترش یافته است و از این روستا عبور می‌کند. با توجه به آثار تاریخی موجود، قدمت این روستا را به قرن ششم هجری قمری نسبت می‌دهند. از دیگر دیدنی‌های این روستا می‌توان به قلعه دزدبند (قلعه دختر) و تپه شنستون (شن ستون) اشاره کرد.
روستای واریان یکی دیگر از روستاهای مسیر کرج-چالوس است که مردم آن به زبان تاتی صحبت می‌کنند. بعد از پی‌ریزی سد امیرکبیر، تنها راه ارتباطی به این روستا، عبور از سد کرج با قایق است. به عبارت دیگر برای ورود به این روستا هیچ راه زمینی دیگر وجود ندارد! این روستا به همراه دو روستای دیگر به نام‌های زرکان و کوشک‌بالا، ابتدا در جایی قرار داشت که هم‌اکنون سد امیرکبیر قرار دارد. در پی ساخت این سد، مردم این روستاها به مناطق بالاتر کوچ داده شدند.
پارک چمران کرج بعد از میدان امام حسین این شهر قرار دارد و یکی از بزرگ‌ترین و زیباترین پارک‌های کرج است. این پارک در زمینی به مساحت ۳۷ هکتار ساخته شده است. این پارک نیمه‌طبیعی پوشیده از درختان انبوه است و عبور رودخانه‌ی کرج، از این پارک محل مناسبی برای استراحت و تفریح خانواده‌ها ایجاد کرده است.
باغ فاتح در منطقه جهانشهر کرج قرار دارد. این منطقه در گذشته یکی از سرسبزترین مناطق این شهر بوده و مردم آن را «باغ‌شهر» می‌نامیدند. بنیان‌گذار باغ فاتح (و می‌توان گفت کل شهر کرج) فردی به نام حاج محمدصادق فاتح یزدی بود؛ قصه از این قرار است که حدود نیم قرن پیش، در پی خشکسالی، قحطی و بی‌کاری، گروهی از اهالی یزد برای یافتن مکان مناسب برای اسکان و سرمایه‌گذاری به منطقه کرج نقل مکان کردند و وجود سرمایه‌گذاران سبب رونق اقتصاد و بازار کار کرج قبل از انقلاب شد.
باغ فاتح را نیز در آن دوران این سرمایه‌دار یزدی بنا کرد که در گذشته وسعت آن بین ۱۳۰ تا ۳۰۰ هکتار بود؛ اما امروزه متاسفانه کمتر از ۲۰ درصد آن باقی مانده است.
روستای آتشگاه یکی از روستاهای گردشگری کرج است و چشم‌اندازهای طبیعی و بکر آن مقصد مناسبی برای تفریح و سرگرمی فراهم آورده است. در گذشته این روستا محل زندگی زرتشتیان بود و «آتش‌کوه» یا «آتشکده» نامیده می‌شد. در این روستای تاریخی نشانه‌هایی از دوران ساسانیان و اشکانیان به چشم می‌خورد که نشان از وجود سنگ‌های چخماق و سنگ‌های آتش‌زن دیگری است که از نظر باستان‌شناسی اهمیت زیادی دارد.
در شمالی‌ترین قسمت این روستا تپه باستانی قرار دارد که سفال‌های آجری کشف شده است. این تپه را تپه (تل) مهدیخان می‌نامند. دژ دو برار (دو برادر) نیز از دیگر جاذبه‌های تاریخی این روستا است که قدمت آن به دوران ساسانی می‌رسد. آرامگاه پیرپیران و درخت سرسبز نیز نزدیک به دو تا سه هزار سال عمر دارد که همه این‌ها نشان از قدمت این روستا دارد.
آبشار هفت چشمه در کیلومتر ۱۷ جاده‌ی کرج-چالوس و در نزدیکی روستای ارنگه قرار دارد. ارتفاع این آبشار حدود ۹۰ متر است و از این لحاظ یکی از بزرگ‌ترین آبشارهای ایران محسوب می‌شود. در مسیر دسترسی به این آبشار، آبشارهای کوچک دیگری نیز وجود دارد که ارتفاع آن‌ها به پنج متر می‌رسد و آن‌ها را «هفت چشمه» می‌نامند. بهترین زمان برای بازدید از این منطقه فصل تابستان است، چون مسیر دسترسی به این آبشار صعب‌العبور و کوهستانی است.
روستای کلوان میان دو کوه «ناز» و «کهار» و باغ‌های گیلاس و سیب و رودخانه پرآب قرار دارد و طبیعت بسیار زیبایی دارد. در فصل بهار شکوفه‌های گیلاس و درختان دیگر بهشتی از این روستا می‌سازد که هر گردشگری را عاشق خود می‌کند. کوهنوردان نیز برای بالا رفتن از ارتفاعات ناز و کهار به این روستا می آیند. مردمی از اقوام تات‌زبان در این روستا زندگی می‌کنند و اکثرا کشاورز و دامدار هستند. دو استخر پرورش ماهی کوچک هم در این روستا وجود دارد.
آبشار سپهسالار در کیلومتر ۴۵ جاده کرج-چالوس قرار دارد. دره‌ای که آبشار در آن واقع شده، مسیری صخره‌ای است که هرچه به آبشار نزدیک می‌شویم، دره هم تنگ‌تر می‌شود.
بیلقان یکی از محلات کرج است که در شمال شرقی این شهر و دره‌ای معتدل و خشک قرار دارد. رودخانه کرج از میان این محله عبور می‌کند. حمام قدیمی بیلقان از سه برآمدگی مخروطی‌شکل تشکیل شده که در یک میدانگاه قرار دارند. بالای هر یک از این برآمدگی‌های مخروطی، سوراخ نورگیری وجود دارد که روی آن‌ها را با تورهای سیمی پوشانده‌اند. هنگام ورود، پس از عبور از ۱۰ پله و یک پیچ، وارد رختکن می‌شوید. سقف رختکن و گرمخانه گنبدی شکل است.
قلعه صمصام در ورودی شهر کنار رودخانه کرج ساخته شده و جاده کرج-چالوس در ضلع شرقی آن قرار دارد. مساحت این قلعه ۱۱۲۲ متر مربع است و شامل یک حیاط مرکزی، تعدادی اتاق مخروبه که به مرور زمان به طور الحاقی ایجاد شده و چهار برج می‌شود. این قلعه از سنگ، آجر، ملاط و ساروج ساخته شده و در معماری آن از طرح‌های جلگه‌ای استفاده شده که معمولا چهارگوش است و برج‌های مدور در گوشه‌های آن قرار دارد که از نظر نظامی و دفاعی اهمیت زیادی داشتند.
حمام مصباح در یکی از محله‌های قدیمی کرج به همین نام قرار دارد و قدمت آن به دوران قاجار می‌سد. برای ورود به این حمام باید ۱۵ پله (حدود ۳ متر) پایین بروید. طاق‌های گنبدی و تودرتو و دریچه‌های دایره‌ای شکل از ویژگی‌های برجسته‌ی معماری این بنا است.
احمد شاملو یکی از شاعران بزرگ کشورمان است که خانه‌اش در دهکده فردیس کرج قرار دارد و به ثبت ملی رسیده است. علاقه‌مندان به این شاعر می‌توانند از این خانه و موزه بازدید به عمل آورند.
پل شاه عباسی یا همان پل سلیمانیه از دوران صفویه به یادگار مانده و روی رودخانه کرج ساخته شده است. گفته می‌شود این پل روی پل قدیمی‌تری که در دوران سلجوقی احداث شده بود، ساخته شده و در دوران صفویه بازسازی شده و دارای ویژگی‌های پل‌های دوران صفویه است. این بنا با نام پل دختر کرج در ۲۵ اسفند سال ۱۳۷۹ با شماره ۳۵۰۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قدمت این کاروانسرا به دوران صفویه بازمی‌گردد و بین سال‌های ۱۰۷۸ تا ۱۱۰۹ در دوران حکومت شاه سلیمان صفوی ساخته شده است. مساحت این بنا بیش از سه هزار متر مربع است و این بنا را می‌توان یکی از مهم‌ترین اثر دوره صفویه در مسیر جاده ابریشم نامید. کاروانسرای شاه عباسی در ۲۲ فروردین سال ۱۳۵۶ با شماره ۱۳۶۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آق تپه در مهرشهر کرج قرار دارد. این محل تپه‌ای باستانی است که باستان‌شناسان قدمت آن را به هزاره سوم و چهارم پیش از میلاد نسبت می‌دهند. در این تپه سفالینه‌هایی به دست آمده است که نشان می‌دهد این منطقه چهار دوره تمدنی مختلف را به خود دیده است.
کاخ مروارید یکی از بناهای دوران پهلوی است که توسط یکی از بزرگ‌ترین معماران جهان به نام «فرانک لوید رایت» (بین سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷ شمسی) برای شمس پهلوی ساخته شده است. هزینه ساخت این کاخ یک میلیون دلار شد و یکی از شاهکارهای معماری دوران پهلوی محسوب می‌شود. کاخ مروارید ۲۵۰۰ متر زیربنا دارد و سازه اصلی آن به شکل سفره‌ماهی است که صدفی آن را دربر گرفته است. گفته می‌شود شمس پهلوی از بیماری آسم رنج می‌برد و به همین دلیل این منطقه را برای سکونت خود انتخاب کرده و دستور ساخت چنین کاخی را داد. کاخ مروارید در ۳۰ خرداد ۱۳۵۷ با شماره ۷۰۶۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
سد امیرکبیر یا همان سد کرج بین سال‌های ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۲ شمسی ساخته شده و اولین سد چندمنظوره ایران است که به عنوان محل تفریحی و ورزشی هم شناخته می‌شود. در این دریاچه پرورش ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان و قزل‌آلای خال‌قرمز انجام می‌گیرد.
نویسنده: مینا رهبری
آثار ملی ایران 
میراث جهانی یونسکو