دبیرستان البرز

دبیرستان البرز بعد از دارالفنون به‌عنوان یکی از نهادهای آموزشی پرافتخار شناخته می‌شود و از مدارس نوین ایران بعد از دوران تحولات رضاشاه است. این دبیرستان به‌خاطر نمای رشته کوه البرز در پس خود، البرز نام گرفته است. برای آشنایی بیشتر با تاریخچه این دبیرستان مشهور، با کجارو همراه شوید.

قدمت آموزشی دبیرستان البرز به سال ۱۲۵۲ خورشیدی و تاسیس مدرسه آمریکایی‌ها بازمی‌گردد. این مدرسه ابتدایی در سال ۱۲۷۸ خورشیدی، هم‌زمان با مدیریت دکتر جردن به دبیرستان تبدیل شد. این دبیرستان در سال ۱۳۰۱ خورشیدی به مکان کنونی خود در چهارراه کالج انتقال یافت و در آن زمان کالج آمریکایی‌ها یا کالج البرز نامیده می‌شد. در سال ۱۳۱۹ خورشیدی، هم‌زمان با آغاز مدیریت ایرانیان بر آن، دبیرستان البرز نام گرفت. مساحت کل دبیرستان که بخشی از آن به دانشگاه صنعتی امیرکبیر اختصاص دارد، ۴۵ هزار متر مربع است.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: ناصر صادقی)

بنای اصلی دبیرستان البرز از نخستین آثار نیکلای مارکف، معمار تفلیسی است که آثار ماندگار زیادی در ایران دارد. ساختمان مرکزی البرز و ساختمان علوم این دبیرستان جزو آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند و از جاهای دیدنی تهران به شمار می‌روند. دبیرستان البرز به‌دلیل قدمت تاریخی و سوابق درخشان علمی، آموزشی و فرهنگی در ۱۶ اسفند سال ۱۳۸۵، توسط شورای عالی آموزش‌وپرورش جزو مدارس ماندگار ایران شناخته شد. در حال حاضر این دبیرستان از طریق آزمون ورودی دانش‌آموزان مستعد را پذیرش می‌کند.

دبیرستان البرز در شمال‌غربی چهارراه کالج، کوچه البرز قرار دارد. (مشاهده روی نقشه)

در بیست و چهارمین سال سلطنت ناصرالدین شاه قاجار یعنی، سال ۱۲۵۰ خورشیدی، یک هیئت مبلغ مذهبی کاتولیک آمریکایی به ریاست جیمز باست (James Bassette) به ایران آمد و در ساختمان اتابک، واقع در خیابان لاله‌زار فعلی مستقر شد. در سال ۱۸۷۳ میلادی (۱۲۵۲ خورشیدی)، این هیئت مشغول تاسیس دبستانی در نزدیکی دروازه قزوین شد که بعدها سنگ بنای کالج آمریکایی‌ها و سپس دبیرستان البرز شد. فعالیت این مدرسه در سال نخست با تعداد ۱۰ نفر دانش‌آموز آغاز شد و به‌تدریج روند پذیرش دانش‌آموز در آن شکل صعودی به خود گرفت؛ به‌گونه‌ای که تعداد آن در سال ۱۸۸۶ میلادی به ۱۰۰ دانش‌آموز رسید. در این سال «ساموئل وارد» جهت تصدی فعالیت فرهنگی میسیون آمریکایی وارد تهران شد. این هیئت در سال ۱۲۶۶، در خیابان قوام السلطنه سابق (سی تیر فعلی) قطعه زمینی خرید. کلنگ بنای ساختمان مدرسه جدید، ۲۱ سال پیش از صدور فرمان مشروطیت، توسط ناصرالدین شاه بر زمین زده شد و در سال ۱۲۶۶ ساختمان آن به اتمام رسید. در این زمان مدرسه دارای ۶ کلاس و ۵۰ دانش‌آموز بود و ریاست آن را «مستر وارد» بر عهده داشت. با تاسیس این مدرسه که به‌صورت شبانه‌روزی اداره می‌شد، دانش‌آموزان مدرسه دروازه قزوین به مکان جدید انتقال یافتند و به‌تدریج با رونق فعالیت آن، دانش‌آموزان مسلمان نیز به مدرسه آمدند. این مدرسه کتابخانه بزرگی داشت که در حدود ۲۵۰۰۰ جلد کتاب در آن نگهداری می‌شد.

چهارراه کالج دبیرستان البرز

در سال ۱۸۹۸ میلادی (۱۲۷۷ خورشیدی)، مستر وارد از ایران به آمریکا رفت و در همان سال دکتر ساموئل مارتین جردن به ایران رهسپار شد. یک‌ سال بعد در سال ۱۲۷۸ خورشیدی ریاست مدرسه را بر عهده گرفت. با ورود وی به ایران و قرارگیری او به‌عنوان مدیر، مدرسه شاهد تحول قابل‌ملاحظه‌ای بود. در این سال، غیر از ۶ کلاس دبستان، دو کلاس دبیرستان نیز به آن افزوده شد و به‌تدریج دبیرستان چهارکلاسه‌ای به‌وجود آمد. در سال ۱۲۹۲ خورشیدی (۱۹۱۳ میلادی)، با افزایش دو کلاس جدید، دوره ۱۲ ساله تحصیلی کامل شد. در همین سال اراضی بیرون دروازه یوسف‌آباد را که جزو املاک جنوبی بهجت‌آباد بود، به مساحت ۱۵۰ هزار ذرع مربع (معادل ۱۶ هکتار) خریداری کردند. در سال ۱۲۹۴ خورشیدی (۱۹۱۵ میلادی) ساختمانی برای اقامت دکتر جردن در این اراضی بنا شد و سه سال بعد اولین ساختمان شبانه‌روزی که در آن زمان تالار مک کورمیک (Maccormick Hall) نامیده می‌شد به‌همراه ساختمان دیگری در جنوب اقامتگاه دکتر جردن پایان یافت.

عکس از فیسبوک دبیرستان ماندگار البرز (عکاس: نامشخص)

محل مدرسه در سال ۱۳۰۱ خورشیدی به محل فعلی، در چهارراه کالج، انتقال یافت. در سال ۱۳۰۳ خورشیدی (۱۹۲۴ میلادی) یک آمریکایی به نام رولستون (Rollestone) مخارج ساختمان اصلی دبیرستان (ساختمان مرکزی دبیرستان البرز) را پرداخت و یک سال بعد از آماده شدن این بنا، دو ساختمان اصلی کلاه فرنگی دبیرستان البرز توسط نیکلای مارکف، معمار گرجستانی ساخته شد و کلاس‌های متوسطه از محل سابق خود به این ساختمان منتقل شد. در سال ۱۳۰۸ این مدرسه به سطح کالج ارتقا یافت. نام چهارراه کالج در تقاطع خیابان حافظ و خیابان انقلاب یادآور روزهای شکوفایی این موسسه آموزشی است. در سال ۱۳۱۲ خورشیدی، آمریکایی دیگری به نام خانم هری‌مور (Harrymore) به ایران آمد و ساختمان دیگری برای شبانه‌روزی به نام تالار لینکلن و یک ساختمان کوچک بیمارستان، که ضمیمه ساختمان اصلی بود، ساخته شد.

در دوران ساموئل مارتین جردن، برای اولین بار آموزش ورزش‌هایی چون فوتبال، بسکتبال و والیبال به کلاس‌های دبیرستان اضافه شد و پنج سال بعد از افتتاح دبیرستان، اولین ساختمان شبانه‌روزی کالج آمریکایی تحت عنوان مک کورمیک هال در محوطه کالج بنا شد. وی اصلاحات اساسی‌ای را در اصول اولیه مدرسه و افزودن دروس دبیرستانی و پیش‌دانشگاهی در مدت ۴۰ سال حضور خود در ایران انجام داد.

جردن برای «دروغ» ده شاهی جریمه تعیین کرده بود. اگر از دانش‌آموزی سوالی می‌کرد و او بلد نبود، می‌گفت:

کلّه به کار، کدو کنار.

با سیگار کشیدن به‌شدت مخالف بود و اگر در جیب کسی سیگار پیدا می‌کرد یک تومان جریمه می‌شد. می‌گفت:

سیگار لوله بی‌مصرفی است که یک سر آن آتش و سر دیگر آن احمقی است.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: ناصر صادقی)

اگر شاگردی را می‌دید که وقت راه‌رفتن سرش پایین است، به او تذکر می‌داد:

مگر مرغی و می‌خواهی دانه جمع کنی؟ سرت را بالا بگیر و با بدن راست راه برو.

استادان معروف دانشگاه و اشخاص دانشمند دعوت می‌شدند تا برای شاگردان مدرسه البرز در مورد مباحث مختلف صحبت کنند. جردن می‌گفت:

بچه‌ها مملکت شما سابقه‌ درخشانی داشته است. بازگشت به آن روزگار درخشش بستگی به همت و شجاعت و کوشش شما دارد. امیدوارم حرف من در گوش و قلب شما باشد و برای ملت و کشورتان مفید واقع شوید.

در سال ۱۳۱۹ خورشیدی، دولت وقت ایران به دستور رضا شاه، کالج البرز را از آمریکایی‌ها به مبلغ ۱۰ میلیون ریال (یک میلیون تومان) خرید و عملا از دست آن‌ها خارج شد. نام آن به دبیرستان البرز تغییر یافت و پس از آن معلمان خارجی به‌تدریج ایران را ترک کردند. از سال ۱۳۱۹، پس از اینکه آمریکایی‌ها کالج البرز را ترک کردند، ایرانی‌ها مسئولیت اداره آن را بر عهده گرفتند و اولین ایرانی که به‌جای دکتر جردن مامور ریاست البرز شد، وحید تنکابنی بود.

مارتین جردن نیز به‌همراه همسرش پس از ۴۰ سال ریاست کالج امریکایی تهران، به آمریکا بازگشت. وی در سال ۱۳۲۳ بار دیگر به ایران سفر کرد. بازگشت جردن به ایران مورد استقبال شاگردانش قرار گرفت و مراسمی در تجلیل از او برگزار کردند. یکی از تالارهای دبیرستان البرز به نام او نام‌گذاری شد. سردیسی سنگی نیز به سفارش «الله‌یار صالح»، رئیس کانون فارغ‌التحصیلان کالج، توسط ابوالحسن‌خان صدیقی، پدر مجسمه‌سازی ایران، از جردن ساخته و به افتخار او در ورودی تالار اصلی مدرسه نصب شد. این مجسمه که آن زمان ۵۰۰۰ تومان برای ساختش هزینه شده بود، بعد از انقلاب از ورودی مدرسه برداشته شد. به روایتی این سردیس راهی کتابخانه دانشگاه امیرکبیر شده است و به روایتی دیگر، در یکی از آزمایشگاه‌های دبیرستان نگهداری می‌شود. دکتر جردن در سال ۱۳۳۳ در ۸۱ سالگی در آمریکا درگذشت. خیابان جردن (خیابان آفریقا) در تهران به افتخار وی نام‌گذاری شد.

در سال ۱۳۲۳ خورشیدی دکتر محمدعلی مجتهدی‌گیلانی، استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران و بنیان‌گذار دانشگاه صنعتی شریف به مدیریت دبیرستان البرز منصوب شد. در مدت ۳۴ سال مدیریت او، دبیرستان البرز شاهد درخشان‌ترین دوره حیات خود بود. دبیرستان البرز نخستین مرکزی بود که از میان دانش‌آموزان با استعداد شهرستان‌ها، دانش‌آموز می‌پذیرفت. دبیرستان البرز در این دوره به جایی رسید که نفرات اول کنکور در اغلب دانشکده‌ها و دانشگاه‌های ایران طی سالیان متمادی متعلق به محصلان آن بودند.

عکس‌های گالری از آرکاو (عکاس: نامشخص)

کاظم قلم‌چی در خاطرات خود بیان می‌کند:

در سال ۱۳۵۲ که من در دانشکده فنی دانشگاه تهران قبول شدم، از بین ۸۰ نفر دانشجوی رشته ساختمان دانشکده فنی، تقریبا ۴۰ نفر از پذیرفته‌شدگان دانش‌آموز دبیرستان البرز بودند. سطح آموزش در این دوره به‌تدریج به‌حدی رسید که در دوره کوتاهی قبل از انقلاب، دانشگاه صنعتی اصفهان با انجام مصاحبه و بدون شرکت در کنکور سراسری از میان فارغ التحصیلان البرز اقدام به پذیرش دانشجو می‌کرد.

محمدعلی مجتهدی در خاطراتش درباره انتخاب دانش‌آموزان گفته است:

از (نمره) بیست شروع می‌کردند، می‌آمدند پایین تا شانزده، ظرفیت که تمام می‌شد. بقیه پا می‌شدند و می‌رفتند. این عمل را من انجام می‌دادم که این‌ها بفهمند که اینجا تبعیض و استثنایی نیست. بعد هم سفارش از هر مقامی می‌آمد، از دربار گرفته تا جای دیگر، گوشم به این حرف‌ها بدهکار نبود. با استثنا کسی را نمی‌پذیرفتم.

در زمان مدیریت محمدعلی مجتهدی اساتید مطرحی کادر آموزشی را تشکیل می‌دادند. برای اینکه اسم دانش‌آموز تاثیری در نمره‌ او نداشته باشد، بالای برگه‌ پاسخ‌نامه پرفراژ داشت و کنده و فقط با شماره مشخص می‌شد. اگر دانش‌آموزی روی برگه علامت می‌گذاشت، در آن امتحان صفر می‌گرفت و به احتمال بسیار زیاد سال بعد در دبیرستان ثبت‌نام نمی‌شد.

نظم و انضباط برای محمدعلی مجتهدی بسیار اهمیت داشت. در آن دوران پوشیدن هر لباسی با نوشته‌ غیرفارسی یا پرچم کشور دیگر، ممنوع بود. در صورت مشاهده چنین موردی آن آرم یا پرچم خارجی را می‌بریدند و به دست دانش‌آموز می‌دادند. بلند کردن موی سر و هرگونه هیپی‌گری ممنوع بود. سیگار کشیدن اکیدا ممنوع بود و با وجود بزرگی دبیرستان، اگر در دست دانش‌آموزی سیگار می‌دید، او را تنبیه می‌کرد. معلم‌ها در کلاس دو اهرم تنبیهی داشتند، یکی «تذکر» و دیگری «اخراج». اگر برای دانش‌آموزی در دفتر کلاس تذکر درج می‌شد، به این مفهوم بود که یک نمره از انضباط او کسر خواهد شد و اگر از کلاس اخراج می‌شد، چهار نمره از انضباط دانش‌آموز کسر می‌‌کردند. دانش‌آموزی که چندین بار در طول سال تحصیلی اخراج شده بود، شانس کمی برای ثبت‌نام مجدد در دبیرستان داشت.

هزینه‌های دبیرستان البرز پیش از انقلاب بر اساس شهریه‌ای که از دانش‌آموزان می‌گرفتند، تامین می‌شد. اگر بر مدیر یقین می‌شد که دانش‌آموز با استعدادی هست که توانایی پرداخت شهریه ندارد، نه‌تنها از او شهریه نمی‌گرفت، بلکه به دانش‌آموز و خانواده‌اش کمک‌های مالی نیز می‌کرد. در پاییز سال ۱۳۵۳ تمام مدارس ملی موظف شدند از دانش‌آموزان شهریه دریافت نکنند و اگر وجهی دریافت کرده‌اند به خانواده‌ها پس دهند. دکتر مجتهدی ماه‌ها قبل، از این بخشنامه اطلاع داشت و برای سال تحصیلی ۵۳ به بعد، از کسی شهریه دریافت نکرد. در آن زمان البرز به خوابگاه دانش‌آموزی نیز مجهز بود و مدرسه برای دانش‌آموزان با بضاعت مالی پایین، کمک هزینه تحصیلی می‌پرداخت و نمونه‌ای از یک مدرسه دولتی با کیفیت عالی بود.

در سال ۱۳۳۷ و در پی تصمیم دولت به تاسیس دانشگاه پلی تکنیک تهران (دانشگاه امیرکبیر) تدریجا نزدیک به صد هزار متر مربع از زمین‌های این دبیرستان و حتی خانه دکتر جردن به آن دانشگاه واگذار شد. با این وجود در دوران ریاست دکتر مجتهدی ساختمان‌های متعددی ساخته و به مجموعه ساختمان‌های البرز اضافه شدند که سالن سرپوشیده ورزش (۱۳۳۸)، ساختمان سفید (۱۳۳۹) و ساختمان جدید (۱۳۴۶) از آن جمله هستند. همچنین در زمان مدیریت دکتر مجتهدی، حسین امانت که خود در گذشته از دانش‌آموزان البرز بود نقشه ۲۲ هزار متر مربع ساختمان را بدون دریافت هزینه‌ای برای دبیرستان البرز طراحی کرد. امکانات آموزشی ویژه‌ای که در دبیرستان البرز با دقت نظر و مدیریت دکتر مجتهدی تدارک دیده شده بود، از قبیل فضاهای مجزا برای کتابخانه، آزمایشگاه، سالن و زمین ورزش، کارگاه، سالن تئاتر و تمام تجهیزات مورد نیاز برای آموزش، در کمتر فضای آموزشی آن روز ایران وجود داشت.

مجتهدی ۳۴ سال مدیر دبیرستان البرز باقی ماند. وی توجه خاصی به دانش‌آموزان با استعداد و رشد علمی آنان داشت و معتقد بود دانشجویان باید بر اساس شایستگی خود پذیرفته شوند. به‌خاطر همین پایبندی به اصول و اعتقاداتش، با افرادی که نفوذ سیاسی داشتند دچار مشکل می‌شد. شایستگی او در مدیریت موجب شد که دبیرستان البرز در اغلب کشورهای اروپایی و آمریکا به‌عنوان یکی از بهترین سازمان‌های آموزشی ایران شناخته شود. دکتر مجتهدی در هر پست و مقامی ریاست دبیرستان البرز را ترک نکرد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و کنار گذاشته شدن دکتر مجتهدی، دبیرستان البرز رو به افول گذاشت. در سال ۱۳۶۴ دو ساختمان سفید و شبانه‌روزی و حیاط‌های مربوط به آن‌ها، به تربیت معلم شهید شرافت واگذار و از مجموعه البرز جدا شدند. در سال ۱۳۷۰ در راستای انتخاب مدارس مختلف به‌عنوان مدرسه‌ نمونه‌ مردمی، دبیرستان البرز مجددا به‌عنوان یک دبیرستان خوب مطرح شد. در ابتدای دهه‌ ۷۰ خورشیدی و در دوره مدیریت «باقر دزفولیان»، بار دیگر البرز اوج گرفت و شاهد درخشش دانش‌آموزانش در مقاطعی چون آزمون سراسری دانشگاه‌ها، جشنواره‌ها و المپیادهای علمی بود. در سال ۱۳۷۶، با همت دکتر حسین امینی‌پور (از فارغ التحصیلان البرز) و در زمان وزارت مصطفی میرسلیم (از فارغ‌التحصیلان البرز)، ساختمان مرکزی و ساختمان علوم (در شرق دبیرستان) با شماره ثبت ۲۰۰۰ جزو آثار ملی شد. پس از لغو «نمونه مردمی» بودن مدارس در سال ۱۳۷۷ این دبیرستان نیز مانند دیگر مدارس دولتی بدون آزمون ورودی به ثبت‌نام دانش‌آموزان پرداخت و به‌سمت تبدیل شدن به یک دبیرستان عادی میل کرد. خوشبختانه این دبیرستان از سال ۱۳۸۵ تبدیل به دبیرستان ماندگار شد و در پی این عنوان، ورود دانش‌آموزان از سال ۱۳۸۶ مجددا با شرط معدل و آزمون ورودی انجام می‌گیرد.

دبیرستان البرز با حیاط و باغی بزرگ، شامل مجموعه‌ای از ساختمان‌های قدیمی و جدید است که تحت نظارت مدیریت دبیرستان هستند و کاربری‌های متفاوتی دارند. از قدیمی‌ترین آن‌ها می‌توان به ساختمان علوم اشاره کرد. ساختمان علوم را در سال ۱۲۹۷، در جنوب منزل دکتر جردن بنا کردند که به نام ساختمان «مکرمیک هال» معروف شد. منزل دکتر جردن بعدها تخریب و به‌جای آن ساختمانی برای اسکان کارمندان مجموعه بنا شد. در سال ۱۳۰۳، ساختمان مرکزی دبیرستان البرز را در مکان فعلی ساختند که در آن زمان ساختمان مرکزی «رولستن» نامیده می‌شد.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: ناصر صادقی)

بنای ساختمان مرکزی دارای نماهای متقارن است و علاوه بر تکرار ریتم پنجره‌ها، نمای شمالی و جنوبی ورودی اصلی ساختمان با ایوانی بلند در نما، حجمی ویژه یافته است. نمای شمالی و جنوبی نیز کاملا یکسان هستند و با هفت دهانه نورگیر و ستون‌های آجری‌نما و کاشی‌کاری‌های بالای قوس پنجره‌ها تزیین شده‌اند. ورودی مدرسه با ۹ پله در سطح بالاتری قرار دارد و در دو سوی آن، دو برج در دو سوی ایوان، ورودی را مشخص‌تر می‌سازد. ازاره‌های سنگی دورتادور بنا را فراگرفته‌‌اند و تمامی بنا از آجر است. بنای آجری دبیرستان البرز بسیار دقیق ساخته شده و هنوز بعد از گذشت سال‌ها، استحکام و پایداری خود را حفظ کرده است. کتیبه‌های کاشی‌کاری شده فیروزه‌ای رنگ در قسمت‌های خاص به زیبایی بنا افزوده‌اند. ستون‌های سراسری مرکزی بنا، دارای بدنه سنگی و کف فضاهای داخلی نیز سنگ‌فرش شده است.

تاکنون این دبیرستان مدیریت مدیران متعددی را تجربه کرده که اسامی آن‌ها به شرح زیر است:

• نام مدیر (دوره مدیریت)
• باست (۱۲۵۲ تا ۱۲۶۶)
• دکتر وارد (۱۲۶۶ تا ۱۲۷۷)
• دکتر ساموئل مارتین جردن (۱۲۷۸ تا ۱۳۱۹)
• محمد وحید تنکابنی (۱۳۱۹ تا ۱۳۲۰)
• علی محمد پرتوی (منیع الملک) (۱۳۲۰ تا ۱۳۲۱)
• حسن ذوقی (۱۳۲۱)
• دکتر لطفعلی صورتگر (اسفند ۱۳۲۱ تا مرداد ۱۳۲۳)
• دکتر محمد علی مجتهدی (۱۳۲۳ تا ۱۳۵۷)
• حسین خوشنویسان (۱۳۵۷ تا ۱۳۵۸)
• حسن پورزاهد (۱۳۵۸ تا ۱۳۵۹)
• ناصر ناصری (۱۳۵۹ تا ۱۳۶۰)
• اسماعیل صادق کاظمی (۱۳۶۳)
• رجبعلی یاسی‌پور تهرانی (۱۳۶۳ تا ۱۳۶۵)
• ناصر ملااسدالله (۱۳۶۵)
• علی مزارعی (۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷)
• عباس فیض (۱۳۶۷)
• حسین خوشنویسان (۱۳۶۷ تا ۱۳۶۹)
• باقر دزفولیان (۱۳۷۰ تا ۱۳۷۶)
• محمود داستانی (۱۳۷۶ تا ۱۳۷۷)
• ولی‌الله صنایع پرکار (۱۳۷۷ تا ۱۳۸۶)
• دکتر مظاهر حامی کارگر (۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹)
• آبس اسفندیار (۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱)
• محمد محمدی (۱۳۹۱ تاکنون)

دکتر مجتهدی به‌همراه پرسنل دبیرستان البرز (۱۹۷۰ میلادی، ۱۳۴۹ خورشیدی)

• داریوش آشوری، نویسنده و مترجم معاصر ایرانی
• محمد علی اسلامی ندوشن، شاعر، منتقد، مترجم و پژوهشگر برجسته‌ ایرانی
• حسن اکبرزاده، ریاضی‌دان و پژوهشگر برجسته ایرانی
• حسین امانت، طراح و معمار ایرانی و طراح برج آزادی تهران
• عبدالله انوار، مترجم ایرانی و از پیشکسوتان معاصر نسخه‌شناسی در ایران
• مهدی بهادری‌نژاد، استاد مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف، برگزیده همایش چهرهٔ ماندگار، معاون پژوهشی فرهنگستان علوم و دارندهٔ نشان درجه یک دانش
• فیروز پرتوی، اولین رئیس دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف
• علی جوان، فیزیک‌دان و مخترع ایرانی
• مصطفی چمران، دانش‌آموخته دانشگاه برکلی کالیفرنیا و وزیر دفاع سابق ایران
• صادق چوبک، نویسنده ایرانی و از پیشگامان داستان‌نویسی مدرن ایران

عکس از سایت مهروماه (عکاس: نامشخص)

• سلیمان حییم، فرهنگ نویس، مترجم، نویسنده و شاعر ایرانی، ملقب به «پدر فرهنگ نویسی دوزبانه ایران»
• ارتشبد خاتم، فرمانده نیروی هوایی شاهنشاهی ایران، همسر فاطمه پهلوی
• همایون خرم، نوازنده‌ نامدار ویولن، موسیقی‌دان و آهنگ‌ساز ایرانی
• هاراطون داویدیان، از بنیان‌گذاران روانپزشکی در ایران
• یاسر رودی، فیزیک‌دان و برنده جایزه اریک کندل اروپا در سال ۲۰۱۵ و جزو ده دانشمند برتر مجله ساینس نیوز
• ادوارد زهرابیان، معمار و طراح ایرانی و طراح نشان هواپیمایی ملی ایران (هما)
• منوچهر ستوده، ایرانشناس، جغرافی‌دان و پژوهشگر ایرانی
• سعید سهراب‌پور، رئیس دانشگاه صنعتی شریف از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۹، قائم مقام بنیاد ملی نخبگان، عضو پیوسته فرهنگستان علوم و چهره ماندگار
• مهدی ضرغامی، پنجمین نایب‌التولیه (رئیس) دانشگاه صنعتی شریف
• بهزاد عبدی، آهنگساز ایرانی
• عادل فردوسی‌پور، گزارشگر فوتبال ایران
• سیاوش قمیشی، خواننده، آهنگ‌ساز، ترانه سرا
• محمدعلی همایون کاتوزیان، اقتصاددان، تاریخ‌نگار، کاوشگر علوم سیاسی و منتقد ادبی
• لطفی‌زاده، بنیان‌گذار منطق فازی و استاد دانشگاه برکلی
• بهرام مبشر، مدیر ارشد ناسا و پژوهشگر تلسکوپ هابل
• حسین محجوبی، نقاش صاحب‌نام معاصر ایران و از چهره‌های بین‌المللی هنر نقاشی
• جمشید مشایخی، بازیگر صاحب سبک سینما و تلویزیون ایران و چهره ماندگار در سینما

عکس از خبرگزاری تسنیم (عکاس: حامد ملک‌پور)

• طهماسب مظاهری، وزیر امور اقتصادی و دارایی کابینه سید محمد خاتمی و رئیس سابق بانک مرکزی
• مصطفی میرسلیم، وزیر سابق ارشاد و عضو هیئت علمی دانشگاه امیر کبیر
• فرزاد ناظم، کارآفرین ایرانی-آمریکایی و مدیر فنی شرکت یاهو
• کامران وفا، فیزیک‌دان و استاد ایرانی-آمریکایی فیزیک در دانشگاه هاروارد

بدین گونه یک دبیرستان با وجود پربارترین سیستم آموزشی به‌تنهایی بزرگ‌ترین چهره‌های ماندگار و دانشمندان ارجمند کشورمان را تربیت کرده است؛ چنان که نام نیکشان همچون گوهری گران‌بها در تاریخ کشورمان می‌درخشد.

عکس‌های متن از موسسه مطالعات تاریخ معماری ایران و ar-ar.facebook (خواهشمند است در صورت آگاهی از برخی منابع تصویری دبیرستان البرز به سایت کجارو اطلاع‌رسانی کنید.)

نویسنده: آزاده یوسف نژاد