بقعه سر قبر آقا کرمانشاه

بقعه سر قبر آقا محل دفن محمد علی بهبهانی، از فقهای بانفوذ شیعه در قرن دوازدهم و سیزدهم است که امروزه به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی کرمانشاه شناخته می‌شود. این بقعه که طبق وصیت آقا محمد علی در مسیر زائران عتبات عالیات قرار دارد، در زمان قاجار ساخته شد و در سال ۱۳۷۸ به ثبت ملی رسید. آقا محمد علی بر حسب تقاضای اهالی کرمانشاه به این شهر آمده بود و به ترویج مذهب و تدریس علوم اسلامی می‌پرداخت.

• آدرس: استان کرمانشاه، شهر کرمانشاه، خیابان آل آقا، چهارراه جوانشیر، پشت پارک شیرین (نمایش پارک روی نقشه)

بقعه سر قبر آقا پشت پارک شیرین، در چهارراه جوانشیر و در مکانی به نام آرامگاه قرار دارد.

عکاس: ناشناس

بقعه سر قبر آقا در زمان قاجاریه ساخته شد و در تاریخ بیستم شهریور ماه سال ۱۳۷۸ به شماره سند ۱۶۱۹۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این بقعه به آقا محمد علی، از دانشمندان پرتلاش و موفقی اختصاص دارد که ۳۷ اثر علمی از خود به یادگار گذاشت. مقامع الفضل، خیراتیه، سنه الهدایه لهدایه السنه و الظرائف یا الرغائد و الغرائد در رد یهود و نصاری از مهم‌ترین تالیفات او بودند.

وی در عید مبعث سال ۱۲۱۶ هجری قمری در کرمانشاه دار فانی را وداع گفت. آرامگاه با توجه به وصیتش بر سر راه زوار عتبات قرار دارد و با نام «سر قبر آقا» شناخته می‌شود. بقعه او که در زمان قاجار ساخته شد و در بیستم شهریور سال ۱۳۷۸ به شماره ۱۶۱۹۰ به ثبت آثار ملی رسید.

محمد علی بهبهانی مشهور به کرمانشاهی، فقیه و از مردان با نفوذ شیعه در قرن دوازدهم و سیزدهم است که در سال ۱۱۴۴ هجری قمری در کربلا متولد شد. پدرش محمد باقر وحید بهبهانی (معروف به وحید) نام داشت و مادرش دختر فقیه بزرگ سید محمد طباطبایی، جد علامه بحرالعلوم بود. بیشتر شهرت آقا محمد علی به مبارزه جدی و گسترده او با صوفیه در دوره قاجار مربوط می‌شود. اولاد و نوادگان وی که تعدادی از آن‌ها از عالمان و فقهای امامیه بودند، به «آل آقا» مشهور شدند.

آقا محمد علی در شهر کربلا تدریس می‌کرد و با گسترش بیماری طاعون در کربلا، نجف و پیرامون آن، به کاظمین و از آنجا به تاکید پدرش به کرمانشاه رهسپار شد و مورد استقبال بی‌نظیر مردم و حاکم آنجا، «الله قلی خان زنگنه» قرار گرفت.

منبع عکس: سایت balad.ir (عکاس: ناشناس)

بعد از مدتی که در کرمانشاه تدریس می‌کرد، به رشت رفت و در آنجا برای دانشمندان و فاضلان شهر به‌عنوان مرجعی علمی محسوب می‌شد. کتاب مقامع‌الفضل مهم‌ترین و بزرگ‌ترین اثر آقا محمد علی است که آن را در رشت تالیف کرد و شامل پاسخ به سوالات عالمان رشت و چهره‌های علمی و ادبی بود. با توجه به مقدمه این کتاب، آقا محمد علی آن را به حاکم رشت هدیه داد که «هدایت‌الله خان» نام داشت.

وی سپس به قم رفت و سه سال در آنجا اقامت کرد تا اینکه، بنا به درخواست الله قلی خان زنگنه، به کرمانشاه بازگشت. آقا محمد علی پیوسته مورد احترام و تعظیم الله قلی خان و پس از او حاج علی خان زنگنه و مصطفی قلی خان زنگنه از حاکمان کرمانشاه بود.

منبع عکس: سایت balad.ir (عکاس: ناشناس)

آقا محمد خان قاجار نیز احترام زیادی به جایگاه علمی و روحانی او می‌گذاشت؛ به‌گونه‌ای که هنگام اقامت در تهران در سال ۱۲۰۵، بهبهانی را نزد خود دعوت کرد تا با او درس بخواند. هنگامی که محمد علی خان شام بیاتی به‌عنوان حاکم کرمانشاه انتخاب شد، شروع به بدرفتاری و اعتراض به آقا محمد علی و کارهایش کرد. این رفتارها باعث شد تا فتحعلی شاه که به ایشان ارادت داشت و به نفوذش احترام می‌گذاشت، محمد علی خان را از حکومت برکنار کند و پسر میرزا محمد خان را به‌جای او به حکومت برساند. به این ترتیب، آقا محمد علی تا پایان عمر مورد احترام او بود.

محمد علی بهبهانی در بیشتر علوم و فنون مهارت داشت و حتی وحید بهبهانی راجع به او می‌گفت:

محمدعلی ما شیخ بهاءالدین این عصر است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Rezgar)

مسجد جامع شافعی‌ یکی از شاهکارهای معماری و مذهبی ایران و کرمانشاه است که در مرکز شهر، در تاریکه بازار قرار دارد. این مسجد مخصوص اهل تسنن است و از بخش‌های مختلفی همچون شبستان‌های زنانه و مردانه، کتابخانه، فضاهای کفش‌کن، آبدارخانه و... تشکیل می‌شود.

مسجد جامع کرمانشاه یکی از آثار درخورتوجه اواخر دوره زندیه است که در خیابان مدرس (سپه سابق) قرار دارد. این مسجد در زمان پادشاهی «علی‌ مراد خان زند» توسط حاکم کرمانشاه ساخته شد و در حال حاضر مکان برگزاری نماز جمعه اهل تشیع است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: سامان بیات)

بازار سنتی کرمانشاه که با نام تاریکه بازار نیز شناخته می‌شود، یکی از یادگاری‌های دوره زندیه است که در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این بازار تاریخی در زمان خود یکی از طولانی‌ترین بازارهای سرپوشیده در خاورمیانه به شمار می‌رفت تا اینکه در اوایل دوره قاجار تکمیل شد و رونق گرفت.

تکیه معاون الملک از مهم‌ترین آثار دوره قاجار و از جمله جاهای دیدنی کرمانشاه است که در سال ۱۲۸۱ هجری شمسی توسط «حسین خان معین‌الرعایا»، به‌منظور برگزاری آیین تعزیه و سوگواری شهادت امام حسین (ع) و گرامی‌داشت واقعه‌ کربلا در شهر کرمانشاه بنا شد و در سال ۱۲۸۲ به بهره‌برداری رسید.

نویسنده: فرناز رهبران رنجبر/ بازنویسی: صدیقه شجاعی