تنگه رازیانه

تنگه رازیانه یکی از پدیده‌های زمین‌شناسی در استان ایلام در غرب ایران است و از آنجا که جاده ایلام-دره شهر درست ازکنار آن می‌گذرد، گردشگران زیادی با دیدن طبیعت بکر و زیبای تنگه، در این محل توقف می‌کنند تا از ویژگی‌های منحصربه‌فرد طبیعی و چشم‌انداز کوه‌های بلند اطراف آن لذت ببرند. اثر طبیعی ملی تنگه رازیانه، یکی از پدیده‌های شگفت‌انگیز در زاگرس شمالی است که سنگ‌های آهکی آن در اثر فرسایش‌های آبی به اشکال خیره‌کننده‌ای تبدیل شده‌اند. با کجارو همراه شوید تا شما را با این شگفتی طبیعی ایلام بیشتر آشنا کنیم.

منبع عکس: ایسنا

تنگه رازیانه از جاهای دیدنی ایلام در کیلومتر ۵۰ جاده ایلام به دره شهر است و در محدوده روستای چنار باشی و رود تنگه گرآب قرار دارد. چشم‌انداز تنگه از غرب به‌سمت قله ۲,۷۹۰ متری کبیر کوه و از شرق به‌سمت قله ۱,۷۷۲ متر کوه سیوان است.

منبع عکس: ایسنا

در ابتدای ورود به دره، شکافی با عرض نه چندان زیاد در دامنه کبیرکوه وجود دارد. این تنگه‌ی پرپیچ‌وخم، بیش از سه کیلومتر طول دارد و عرض آن در بخش‌های مختلف آن از یک تا ۶ متر متغیر است و ارتفاع دیواره‌های آن به ۱۵ تا ۳۰ متر می‌رسد. دیواره‌های تنگه رازیانه از جنس آهک و ترکیبات کربنات کلسیم است.

عکاس: Tecush Mohammadi

رودخانه‌ای که از وسط تنگه عبور می‌کند، در طول زمستان و اوایل بهار بسیار پرآب است؛ ولی در تابستان تقریبا خشک و کم‌آب می‌شود. این رودخانه پس از عبور از تنگه، در پهنه دشت جریان می‌یابد و طراوت و جذابیت بیشتری به آن می‌بخشد. همین رودخانه، پیمایش درون تنگه در فصل پرآب را مشکل می‌سازد و عملا در تمام مسیر باید درون رودخانه‌ای با عرض کم و عمق زیاد حرکت کنید.

تنگه رازیانه، پر از پیچ‌وخم‌های باریک است و به همین دلیل در برخی نقاط، ارتفاع دیواره‌های بلند آن قدری ترسناک می‌شود؛ با این حال، این تنگه به حدی زیبا است که برای طی کردن باقی مسیر، سر از پا نمی‌شناسید. در ادامه‌ی راه، دیواره‌ها بلندتر و به هم نزدیک‌تر شده و به همین دلیل گاهی اوقات فضای داخلی تنگه تاریک می‌شود.

منبع عکس: ایسنا، پارس تودی

تنگه رازیانه با طبیعت بی‌نظیرش از مناطق ژئوتوریسم استان محسوب می‌شود و یکی از زیستگاه‌های مناسب برای پرندگان مهاجر و بومی و حیواناتی همچون راسو، سمور، کل، بز، شغال، کاراکال و گربه وحشی است. جالب اینکه در سال ۱۳۸۸، ۷۵ هکتار از اراضی تنگه رازیانه به‌عنوان اثر طبیعی-ملی به ثبت‌ رسیده‌ است.

عشایر ایلام سال‌های سال است که در اطراف این تنگه و دامان سرسبز کبیرکوه اتراق می‌کنند و ترکیب چادرهایشان با طبیعت کبیرکوه می‌تواند برای هر گردشگری جذاب باشد.

عکاس: حسین سوری

علت نام‌گذاری این تنگه، رویش گیاه دارویی رازیانه در این منطقه است که با گل‌های زرد رنگ خود، زیبایی دوچندانی به آن بخشیده‌اند. چندین هزارسال است که این گل‌ها در دامان کبیرکوه از دل زمین می‌رویند.

عکاس: مهدی ابراهیمی

درباره‌ی نحوه‌ی شکل‌گیری تنگه رازیانه باید گفت که با وقوع زمین‌لرزه و شکستن لایه‌های ضخیم آهک، این شکاف عمیق در دل زمین به وجود آمد و فرآیندهای گوناگون انحلال و فرسایش و فشره‌شدن صخره‌ها و سنگ‌های آهکی در طول چندین میلیون سال، چنین شاهکار زیبایی را در دل طبیعت خلق کرده است. با این حال، عوامل جغرافیایی و علمی متعدد دیگری نیز در پیدایش تنگه تأثیرگذار بوده‌اند.

عکاس: Vahid Karavan

برای اینکه بیشترین لذت را از تنگه زیبای رازیانه ایلام داشته باشید، فصل بهار یا زمستان را برای سفر خود انتخاب کنید که آب‌و‌هوای مطبوع و معتدلی بر منطقه حاکم می‌شود و رودخانه‌ی آن نیز پرآب است.

منبع عکس: پارس تودی

جاده ایلام به بدره را در پیش بگیرید و حدود ۵۰ کیلومتر آن‌طرف‌تر و نرسیده به شهر بدره، مسیری فرعی در کنار جاده قرار دارد که با وارد شدن به آن، ابتدا به روستای پاکل و بعد به چنارباشی می‌رسید.

در طول راه شاهد جنگل‌های بلوط خواهید بود که فصل مشترک ارتفاعات ایلام هستند. پنج کیلومتر پس از روستای چنارباشی، به‌تدریج به دهانه تنگه نزدیک خواهید شد. روی تنگه، پل‌هایی فلزی نصب شده است تا بتوانید به‌راحتی به آن‌سوی تنگه بروید که ساده‌ترین راه بازدید از تنگه رازیانه محسوب می‌شود.

در صورتی که به مسیر خود ادامه دهید و به‌طرف روستای گنجه و روستای پاکل گراب بروید؛ آثار متعددی از دوره‌های مختلف تاریخی را در طول راه خواهید دید که سفر ماجراجویانه شما را رنگ‌وبوی تاریخی‌تری می‌دهند.

عکاس: آیسان زرفام

از آنجا که هیچ امکانات رفاهی‌ در نزدیکی تنگه رازیانه وجود ندارد، برای گذراندن شب باید در همان حوالی چادر بزنید یا اینکه به ایلام برگردید و از هتل‌های شهر استفاده کنید. ضمن اینکه اقامتگاه‌های بوم‌گردی دره شهر، یکی دیگر از گزینه‌های اقامتی پیش روی شما است که لذت یک زندگی بومی و محلی را نصیبتان می‌کند.

عکاس: ایوب فارابی

اگر اهل صخره‌نوردی و دره‌نوردی حرفه‌ای نیستید و تجهیزات حرفه‌ای ندارید، فکر واردشدن به داخل تنگه را از سر بیرون کرده و به تماشای آن از بالا اکتفا کنید. در غیر این صورت بهتر است وسایل صخره‌نوردی را با خود ببرید و با توجه به اینکه تا کیلومترها آن‌طرف‌تر هیچ فروشگاهی وجود ندارد، کلیه لوازم ضروری را به‌همراه داشته باشید.

اگر در فصول پرباران راهی تنگه می‌شوید؛ باید بدانید که احتمال خیس شدن لباس و کفش‌هایتان وجود دارد و در نتیجه کفش، حوله و لباس اضافه بردارید.

در صورتی که قصد چادر زدن در طبیعت را دارید، بهتر است وسایل لازم نظیر آب، غذا، لباس اضافه، کیسه خواب و... همراهتان باشد.

مهم‌ترین نکته این است که صبح زود حرکت کنید تا لذت کافی را از این تنگه ببرید و به تاریکی هوا برخورد نکنید. هنگام ترک تنگه هم نگاهی به پشت سرتان بیندازید تا مطمئن شوید که هیچ اثری از خودتان در این طبیعت بکر باقی نگذاشته باشید؛ به‌خصوص که حفاظت از طبیعت و احترام به محیط‌زیست، شرط اول طبیعت‌گردی است.

منبع عکس: پارس تودی

«تنگ» در واقع دره‌ای ژرف و باریک است که دیواره‌های قائم و فوق‌العاده شیب‌دار دارد؛ مانند تنگه واشی و تنگه چاهکوه.

«تنگه»، باریکه‌ای است که آب دو دریای مجاور را به‌طور طبیعی به یکدیگر متصل می‌کند که از نمونه‌های آن می‌توان به تنگه هرمز و تنگه بسفر استانبول اشاره کرد.

با این اوصاف می‌توان گفت که استفاده از «تنگه» برای بیان دره‌های ژرف و باریک، غلط است؛ درست اتفاقی که برای تنگه رازیانه نیز افتاده و اسم صحیح آن «تنگ رازیانه» است.

منبع عکس: پارس تودی

در صورتی که به تنگه رازیانه رفتید، می‌توانید بازدیدی هم از جنگل‌های بلوط ایرانی داشته باشید که در کوهپایه‌ها و ارتفاعات کبیرکوه قرار دارند.

روستای گنجه که از بکرترین و زیباترین روستاهای استان ایلام است، مناظری خارق‌العاده را پیشکش گردشگران و طبیعت‌گردها می‌کند.

تنگ کافری در ۱۵ کیلومتری شهرستان بدره نیز محیط بکر و زیبایی دارد؛ به‌طوری که صخره‌های مرتفع اطراف و پاکی آبش، لذت قایق‌سواری در آن را دوچندان می‌کنند.

شهر تاریخی سیمره، منبع عکس: خبرگزاری مهر‌ (عکاس: لیلا قدرت‌الهی فرد)

شهر تاریخی سیمره با مساحتی بالغ بر ۲۰۰ هکتار، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین محوطه تاریخی استان ایلام است که در حاشیه جنوب شرقی شهرستان دره شهر قرار دارد.

تنگه زرانگوش در شهرستان بدره واقع در ۱۱۰ کیلومتری مرکز استان است که ارتفاع آن به ۵۰۰ متر و طولش به حدود دو کیلومتر می‌رسد و در تمام فصول سال در درون تنگه آب جریان دارد. کوه و دره‌های عمیق و شگفت‌انگیز و آب و اشکال سنگی مختلف باعث شده است که این تنگه به یکی از آثار تاریخی و طبیعی استان ایلام تبدیل شود.

عکس کاور از آیسان زرفام

نویسنده: صدیقه شجاعی