بادگیر معین

رفسنجان از شهرهای بزرگ استان کرمان به شمار می‌آید و جاهای دیدنی رفسنجان شامل آثار تاریخی، موزه‌ها و جاذبه‌های طبیعی می‌شود. بادگیر معین یکی از بناهای تاریخی این شهر است.

بادگیرها از ویژگی‌های اصلی معماری کویر در ایران بوده‌اند و همچنین به‌عنوان یکی از نمادهای آن شناخته می‌شوند. سازو‌کار بادگیرها نشان از هوش و خلاقیت مهندسان و معماران ایرانی در گذشته دارد. بادگیر معین رفسنجان به‌عنوان نمونه‌ای از این سازه‌های کارآمد، امروزه قابل بازدید است. با کجارو همراه باشید و بیشتر درباره بادگیر معین بخوانید.

بادگیر‌ها برج‌هایی‌اند که به‌منظور تهویه هوا، روی بام ساخته می‌شدند و از نمادهای معماری ایران محسوب می‌شوند. استفاده از بادگیر، سال‌های بسیاری در ایران متداول بوده است. بادگیرها با اشکال مختلف در شهرهای مرکزی و جنوب ایران ساخته شده‌اند که هرکدام را بر حسب ارتفاع و جهت باد مطلوب طراحی می‌کردند. همچنان می‌توان نمونه‌های بازمانده‌ای از بادگیرها را در اقلیم گرم و مرطوب جنوب و اقلیم گرم و خشک نواحی مرکزی مانند کرمان مشاهده کرد.

رفسنجان به‌دلیل وجود آب‌و‌هوای نیمه‌کویری، تابستان‌هایی نسبتا گرم و زمستان‌هایی سرد دارد و از زمان قدیم میزبان بادگیر‌ها بوده است. بادگیرهای رفسنجان با اشکال دایره، هشت‌ضلعی، مستطیل، یک‌طرفه و دوطرفه ساخته‌ می‌شدند. در بافت‌ تاریخی شهر کمتر بنای قدیمی می‌بینیم که بادگیری با کلاه‌فرنگی نداشته باشد.

عکس‌های گالری از ویکی‌پدیا (عکاسان: خانه گلبتان/حسن بردال، باغ فتح آباد و عمارت شترگلو/ Am kerman و بادگیر قشم/Rayeshman)

بادگیر معین از عمارت معین به‌جای مانده است که قدمت آن به دوران قاجار بازمی‌گردد. این سازه در سال ۱۳۸۴ توسط میراث فرهنگی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت.

• آدرس: استان کرمان، رفسنجان، شرق خیابان بنفشه، بین خیابان شریعتی و خیابان عدالت، پردیس معین (مشاهده روی نقشه)

طرز کار بادگیر اصولا بر این پایه نهاده شده است که از وزش باد برای کشاندن هوای خوش به درون ساختمان و از عکس‌العمل نیروی آن، یعنی مکش برای راندن هوای گرم و آلوده استفاده شود. کار بادگیرها به‌خصوص در شهرستان‌های خشک و بیابانی به‌قدری اساسی و از روی حساب بوده است که به‌جرئت می‌توان ادعا کرد علم‌و‌فن امروز با همه پیشرفت و توسعه‌، نتوانسته است وسیله‌ای مقرون به‌صرفه و بهتر را جایگزین آن سازد.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: علی عابدینی)

بادگیر معین به سبک معماری ایرانی ساخته شده است و المان‌های آن نشان از هوش معماران گذشته کشور دارد. ارتفاع بادگیر با توجه به شرایط اقلیمی، ۱۶ متر است. در ساخت بنای بادگیر از مصالح متداول در منطقه نظیر خشت خام، چوب، کاه‌گل و آجر بهره برده‌اند. از زیبایی‌های معماری بادگیر می‌توان به کتیبه‌های گچی و چینش خاص آجرها اشاره کرد.

• همه‌روزه می‌توانید از بادگیر معین دیدن کنید.
• بازدید از بادگیر معین رایگان است.
• فضای داخلی بادگیر معین در حال حاضر قابلیت بازدید ندارد.
• در سفر به شهرهای ایران، به فرهنگ مردم محلی احترام بگذارید.
• آثار تاریخی از اجداد ما به‌جا مانده‌اند. آن‌ها را پاس بداریم.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: علی عابدینی)

نویسنده: بهاره غنچه.

منبع عکس کاور: گوگل مپ. عکاس: Dokhtar_pesarhai_ Rafsanjan