روستای کنگ

شهرستان طرقبه شاندیز علاوه بر همجواری با مشهد مقدس، خود نیز دارای جاذبه‌های گردشگری و مذهبی است که تاثیر بسزایی در جذب گردشگر دارد. از جمله این ظرفیت‌های بالقوه، روستای کنگ است. این روستای تاریخی با معماری پلکانی و چهره‌ای شکست خورده و تکیده در آینه صاف و بی‌آلایش سرزمین آفتاب رخ می‌کند. روستای تاریخی کنگ در پهنه سبزگون باغ‌های گیلاس و کوه‌های سربه‌فلک کشیده خودنمایی می‌کند و هنوز هم ردپای تاریخ در دل این روستای کهنسال چشم‌ها را خیره و درون متلاطم آدمی را آرام و آسوده می‌سازد. همراه کجارو باشید و بیشتر درباره روستای کنگ بخوانید.

روستای کنگ یک از سکونتگاه‌هایی است که با الهام گرفتن از طبیعت و با تسلیم و ستیز با آن در در قرن‌ها و برای نیاز مردمان این سکونتگاه رشد و هر گام بازی‌های زیبایی‌ را در تعامل با فضا و مقتضیات زیستی و جغرافیایی خود ارائه کرده است. این روستای پلکانی از جاذبه های گردشگری مشهد به شمار می‌رود و آن را ماسوله‌ای دیگر دانسته‌اند.

عکس از فرارو (عکاس: علی عبداللهی)

قدمت کنگ به دوران پیش از اسلام بازمی‌گردد. به‌قول ساکنان این منطقه «آفتاب عمر» کنگ «بر لب بام است»... . اما با اینکه پیری و فرسودگی بر پیکره این روستا زخمه فراموشی زده است، باز هم می‌توان به کوچه پس کوچه‌ها و معماری با اصالتش، عاشقانه دلسپرد. این روستا از سطح دریا ۱۷۰۰ متر ارتفاع دارد و به‌دلیل وجود کوه‌های مرتفع درختان فراوان و نوزیدن بادهای خشک از آب و هوای معتدل برخوردار است.

مردم روستا به زبان فارسی و با لهجه‌ محلی سخن می‌گویند و شغل و پیشه‌ آن‌ها بیشتر باغ‌داری، دام‌داری و کشاورزی است. فرش‌بافی نیز در این روستا صورت می‌گیرد.

روستای کنگ از مقاصد گردشگری و مکان های دیدنی استان خراسان رضوی است که در ۱۹ کیلومتری غرب طرقبه و حدود ۳۰ کیلومتری مشهد قرار دارد. این روستا آخرین آبادی در محور دره‌ رودخانه کنگ است. برای دسترسی به روستای کنگ از مشهد به‌سمت طرقبه بروید. در طرقبه و با استفاده از جاده کمربندی، راهی روستای نغندر شوید. پس از پشت سر گذاشتن روستای نغندر، همچنان به مسیر خود ادامه دهید. روستای کنگ در پایان مسیر واقع شده است. (نمایش روی نقشه)

عکس از خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: احمد بلباسی)

نام کنگ در کتاب مقدس زرتشتیان یعنی اوستا نیز آمده است:

«توس پهلوان جنگاور… از وی خواستار شد: ای ارِدْویسوَر آناهیتا! ای نیک! ای تواناترین! مرا این کام‌یابی ارزانی دار که من بر پسران دلیر خاندان «ویسه» در گذرگاه «خْشَتْروسوک»، بر فراز «کنگ» بلند و اَشَوَن، پیروز شوم...»( یشت‌ها - کرده چهاردهم- بند ۵۴)

عکس از فرارو (عکاس: علی عبداللهی)

کنگ در لغت به معانی متفاوتی آمده است. برخی آن را به‌معنای پرنده‌ای قوی‌پنجه دانسته‌اند که در مناطق کوهستانی زندگی می‌کند. در لغت‌نامه‌ دهخدا معنای مختلفی برای واژه‌ی «کنگ» ذکر شده که از آن جمله است بال پرندگان، شاخه‌ درختان، دست انسان. در معنایی که سینه به سینه برای این واژه نقل شده است، «دژ مستحکم» است که به‌دلیل موقعیت استراتژیک تپه‌های این منطقه یا برگرفته از دژ باستانی روستا به نام «قلعه حصار» است.

کنگ با دره‌های سرسبز و آب‌وهوایی مطلوب و قرار گرفتن سکونتگاه‌ها روی کوهپایه‌ شباهت بسیاری به شهر ماسوله دارد. سقف خانه‌های این روستای قدیمی، مسطح و دیوارهای آن گلی است و اغلب از سنگ، خشت و چوب برای ساخت این خانه‌ها استفاده شده است. اغلب بناهای روستای کنگ بیش از دو یا سه طبقه است و این بناها از پایین به بالا با اتصال محکم کف ساختمان به زمین توسط پی‌های سنگی برآمده از زمین ساخته شده و در بدنه شامل سطوح کاه‌گلی دیوارهایی است که در ترکیب با پنجره‌های مربع شکل و ایوان‌های چوبی زیبا، منظره چشم‌نواز را به‌وجود آورده و در حقیقت شاخص‌ترین عنصر معماری در بافت روستای کنگ، ایوان‌های منازل است که اصطلاحا پیشگاه خوانده می‌شوند.

عکس از خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: احمد بلباسی)

بافت تاریخی و فرهنگی روستای کنگ و معماری پلکانی آن موجب شده تا از دوران پیش از اسلام تاکنون این روستا در نقش یکی از پرجاذبه ترین مناطق ییلاقی خراسان مورد توجه گردشگران و مسافران باشد. این روستا به‌دلیل استقرار سکونتگاه‌های آن روی کوهپایه با عنوان روستایی پلکانی و ماسوله‌ای خراسان شناخته شده و این موضوع نقش بسزایی در جذب توریسم خارجی داشته است.

عکس از خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: احمد بلباسی)

روستای کنگ در کنار تمامی جاذبه های فراوان، دارای درختان میوه و داروهای گیاهی است. از جاذبه‌های طبیعی روستای کنگ، باغ‌های انبوه و سرسبز میوه آن است. مهم‌ترین درخت میوه در این روستا درخت گیلاس و آلبالو است و همچنین در ارتفاعات این منطقه گیاهان دارویی نظیر پر سیاووشان، خاکشیر، گل گاوزبان، گیاهان بالشتکی گل سفید و صورتی که به زبان محلی به آن‌ها «خارکوله» و نوعی گیاه شبیه به گل گلایل که در زبان محلی به آن‌ها «سرشک» می‌گویند یافت می‌شود.

این روستا به‌دلیل داشتن پوشش سبز و متنوع گیاهی در دامنه‌های کوهستانی و وجود دو رودخانه‌، مناظر زیبایی را ایجاد کرده است که به‌عنوان استراحتگاهی ییلاقی گردشگران بسیاری را به سوی خود می‌کشد. باغ‌های گیلاس فراوان و کوه‌های سر به فلک‌کشیده و مرتفع و درختان فراوان، زیبایی منحصربه‌فردی به این روستا بخشیده است. از سویی دیگر قدمت این روستا و وجود گورستان قدیمی، مسجد، تکیه و رباط شاه‌عباسی، جلوه‌ این روستا را در نظر بیننده بیشتر نشان می‌دهد.

عکس از فرارو (عکاس: علی عبداللهی)

«قلعه‌ی تیغ‌میان» از بناهای کهنی است که در این روستا قرار گرفته‌اند. این قلعه که به گویش کنگی «تِغ میو» گفته می‌شود به‌دلیل قرارگیری بین دو رودخانه کوچک و بزرگ به این نام شهرت دارد و آثاری از یک قلعه‌ تاریخی را بر فراز خود جای داده که گویا زمانی جنبه‌ دیدبانی داشته است. از جاذبه‌های دیگر گردشگری در این روستا می‌توان به «رباط پای کوه کنگ» یا «رباط شاه‌عباسی» در انتهای دره کنگ و بر دامنه‌ای مشرف به رودخانه‌ کنگ اشاره کرد. فاصله‌ این رباط تا روستای کنگ و با پای پیاده حدود یک ساعت و نیم است.

مسجد و تکیه روستا با قدمتی ۱۵۰ ساله از جمله جاذبه‌های تاریخی روستای کنگ است. این روستا دو تکیه داشته که یکی از آن‌ها در آتش‌سوزی سال‌های اخیر از بین رفته و تکیه باقی‌مانده از دیگر بناهای قدیمی روستاست که قبری قدیمی به نام خانم آمنه در آن به چشم می‌خورد.

قبرستان کنگ یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری این روستای تاریخی و دیدنی است. این قبرستان روی تپه‌ای بنا شده است و سنگ قبرهای با ارزشی دارد. اکثر سنگ قبرها از جنس شیست است و روی هر قبر، دو سنگ قبر قلوه‌ای ‌شکل قرار داده شده است. تاریخ قبرها نیز بیشتر به هجری قمری است و علامت مخصوصی برای هر فرد فوت ‌شده به اشکال گوناگون از حمله شانه و صورت و... حک شده است.

عکس از خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: احمد بلباسی)

یکی از رسوم و عقاید ساکنان کنگ روشن کردن شمع در زیر درختی در کنار چشمه است که به روایات اهالی محل دفن امامزاده‌ای است که حاجت مردم را روا می‌دارد و مردم هم نذر و نیاز خو را در پای این درخت انجام می‌دهند.

از مکان‌های مهم مذهبی این روستا مزار شیخ عبدالله‌است که یکی از عرفای این دیار بوده و در سال ۱۲۶۶ ه.ق متولد و به تحصیل علم و دانش در مشهد، قم و عتبات عالیات پرداخت و در کنگ چشم از دنیا فروبست

با سفر به این روستا هزار ساله آنچه می‌توانید برای دیگران سوغات بیاورید زرشک، زعفران، نبات و میوه‌‌ است. از غذاهای سنتی و محلی این منطقه می‌توان به آش شله قلم‌کار، شله ماش، بلغور و آش مخصوص با سبزی کوهی اشاره کرد. نان محلی روستای کنگ که در پخت آن سبزیجات تازه نیز استفاده می‌شود نیز برای هر گردشگری تجربه‌ای تازه است.

عکس از خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: احمد بلباسی)

روستای کنگ فاصله چندانی از مشهد و طرقبه ندارد و با سکونت در یکی از این دو شهر، می‌توانید سفری یک‌روزه به روستا داشته باشید و پیش از شب به محل اقامت خود بازگردید. اما اگر به‌دنبال تجربه زندگی روستایی هستید، می‌توانید در یکی از اقامتگاه‌های بوم‌گردی روستای کنگ بمانید.

عکس از خبرگزاری صدا و سیما (عکاس: احمد بلباسی)

روستای کنگ که از جاهای دیدنی اطراف مشهد محسوب می‌شود، در فصول سرد سال، چند درجه‌ای از شهر مشهد سردتر است و به همین دلیل شاید بهترین زمان بازدید از آن، فصول بهار و تابستان باشد. هرچند زیبایی‌های فصل پاییز در ‌کوچه‌های تاریخی این روستا، برای هر ببینده‌ای جذاب و دلفریب است.

عکس‌های گالری از احمد بلباسی

نویسنده: زهرا صالح نژاد