موزه نان مشهد

موزه فرهنگ نان در آلمان نخستین موزه نان جهان است که در سال ۱۹۵۵ راه‌اندازی شد. علاوه بر این، ۱۲ موزه نان دیگر نیز در سایر نقاط دنیا وجود دارند که می‌توان از آن جمله موزه نان سنت پترزبورگ و شهر تولای روسیه، موزه نان برزیل، موزه نان شهر مایورکا اسپانیا، موزه نان لیتوانی و سوئیس و همچنین چندین موزه نان در کشور فرانسه را نام برد. در سال ۱۳۹۰ نیز در مشهد موزه‌ای تحت عنوان موزه نان کار خود را آغاز کرد. همراه ما باشید تا بیشتر درباره این موزه بدانید.

نان سنتی از مظاهر فرهنگ و هویت ما در زمینه تغذیه در قرون مختلف است که نسبت به نان‌های وارداتی از سلامت بالایی برخوردار هستند. بر همین اساس به‌منظور ترویج فرهنگ استفاده از نان‌های سنتی و آشنایی نسل جوان با تولید چنین نان‌هایی، موزه نان به همت بخش خصوصی ایجاد شده است.

این موزه از جاهای دیدنی مشهد به شمار می‌رود و نخستین موزه تخصصی نان در ایران و خاورمیانه است که در آبان ماه ۱۳۹۰ افتتاح شد. در این موزه مراحل تهیه آرد شامل بذرافشانی، گندم چینی، خرمن کوبی، ابزار تهیه نان شامل دستاس، آسیاب آبی، آسیاب بادی، انواع نان شامل سنگک، نان تنوری ساج و نان تنوری سفال و همچنین رقص اپر، یکی از آیین‌های خراسانی و منطبق با باورهای زراعی مردم منطقه، به نمایش درآمده است.

موزه نان از جاهای دیدنی استان خراسان رضوی در مشهد است که در کیلومتر ۱۷ بزرگراه آسیایی واقع شده است. به این منظور برای دسترسی، بعد از سه‌راه فردوسی، باید به کوچه شهید یزدی وارد شوید و پس از هماهنگی با نگهبانی داخل کارخانه گندم دشت بروید. موزه نان مشهد در این کارخانه قرار دارد. (مشاهده روی نقشه)

این موزه که موزه نان مشهد با تکیه بر معماری سنتی و با هدف فعالیت فرهنگی و سیاست تبلیغاتی شرکت متولی آن و نیاز کارفرما طراحی شده است. اساس طراحی موزه معماری سنتی- ایرانی با استفاده از ساده‌ترین مصالح (آجر ایرانی، کاهگل، چوب و گچ) و هنر استادکاران در خلق رسمی‌بندی و گره چینی‌ها و... است. با توجه به ابعاد سالن (۲۰/۵×۲۷ متر)، طول آن تبدیل به چهار فضا شده که به‌ترتیب فضای ورودی موزه، فضای خاک، فضای آب، فضای آتش و قسمتی نیز به‌منظور گالری عکس نان طراحی شده است.

در فضای خاک، اشاره‌ای به مراحل سه‌گانه کاشت، داشت و برداشت محصول گندم شده که در یک زمین کشاورزی با چند مانکن و تجهیزات کشاورزی با مقیاس کوچک و تصویری نیز به‌صورت پس‌زمینه زمین کشاورزی و منازل مسکونی روستایی را تا بی‌نهایت نمایش می‌دهد. در فضای آب، شیوه‌های مختلف سنتی تولید آرد از گندم به‌صورت آسیاب آبی، آسیاب بادی (آسباد)، دستاس و... طراحی شده است. در فضای آتش نیز انواع روش‌های سنتی پخت نان از قبیل نان سنگک، تنور ایستاده، تنور زمینی و ساج و.. طراحی شده است.

موزه نان مشهد تنها در روزهای غیرتعطیل فعالیت دارد. ساعات بازدید این موزه از ۷ تا ۱۴:۳۰ است. در سال ۱۳۹۹، برای بازدید از موزه نیاز به پرداخت هزینه نیست و بازدید از آن رایگان است.

نویسنده: نرگس صالح نژاد