استادیوم الجنوب

استادیوم الجنوب که با نام استادیوم الوکره نیز شناخته می‌شود، ورزشگاه تازه‌تاسیسی است که میزبان هفت بازی جام جهانی 2022 قطر خواهد بود. طراحی این استادیوم را زاها حدید، یکی از معروف‌ترین معماران دنیا، با الهام از قایق سنتی قطری انجام داده که در گذشته نقش مهمی در اقتصاد قطر داشته‌ است. استادیوم ۴۰,۰۰۰ نفری الجنوب نه‌تنها ظاهری خیره‌کننده دارد، بلکه به‌لطف فضای داخلی منحصربه‌فردش، پیشینه دریانوردی الوکره را در ذهن تماشاگران فوتبال تداعی می‌کند.

طراحی مبتکرانه استادیوم در کنار سیستم خنک‌کننده نوآورانه باعث شده‌اند که طرفداران فوتبال و بازیکنان بدون نگرانی از گرمای هوای قطر، از مسابقات فوتبال لذت ببرند. برای آشنایی با استادیوم الجنوب و معماری خیره‌کننده آن با ادامه مقاله همراه شوید.

• آدرس: قطر، الوکره، مسیر الوکره به روستای الوکیر (نمایش روی نقشه)

ورزشگاه الجنوب در کنار بزرگراهی تازه‌تاسیس در شهر الوکره، در جنوب دوحه قرار گرفته است و تنها ۲۵ کیلومتر با مرکز پایتخت فاصله دارد. این ورزشگاه درست در شرق شهر الوکره و در مسیر روستای الوکیر (Al Wukair) واقع شده است.

منبع عکس: سایت arquitecturaviva.com (عکاس: ناشناس)

خط قرمز مترو، دوحه را به الوکره متصل می‌کند؛ اما این خط مترو تا استادیوم الجنوب امتداد نیافته است. به همین دلیل پس از آنکه در ایستگاه الوکره از مترو پیاده شدید، مابقی مسیر را باید با تاکسی طی کنید. ضمن اینکه دسترسی به استادیوم با خودرو امکان‌پذیر است.

فرودگاه بین‌المللی حمد تنها ۲۰ کیلومتر با شهر الوکره قطر فاصله دارد و بهترین راه برای دسترسی مستقیم به استادیوم از فرودگاه، استفاده از تاکسی‌های فرودگاه یا مترو است.

منبع عکس: سایت visitqatar.qa (عکاس: ناشناس)

استادیوم الجنوب اولین استادیوم ساخته شده برای جام جهانی 2022 قطر است. این ورزشگاه ۴۰,۰۰۰ نفری در سال ۲۰۱۹ مصادف با فینال امیر کاپ افتتاح شد. در این افتتاحیه، نمایش خیره‌کننده‌ای به پاس میراث الوکره و معماری آینده‌نگرانه زاها حدید طراحی شده بود. همچنین فینال لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۲۰ نیز در این استادیوم برگزار شد که بین تیم‌های پرسپولیس و اولسان هیوندای بود.

اطراف استادیوم با بزرگراه‌ها، پارکینگ‌ها و محله‌های مسکونی احاطه شده است و از آنجا که جاذبه یا امکانات تفریحی در این محدوده وجود ندارد، بسیاری از گردشگران ترجیح می‌دهند که در دوحه هتل رزرو کنند. اگر می‌خواهید در نزدیکی استادیوم بمانید، تعدادی هتل نظیر «هتل تیولی سوق الوکره» (Souq Al Wakra Hotel Qatar By Tivoli) در مرکز الوکره وجود دارد؛ اما برای دسترسی به استادیوم از این هتل نیز باید از تاکسی استفاده کنید.

منبع عکس: سایت zaha-hadid.com (عکاس: luke hayes)

استادیوم الجنوب برای ۴۰,۰۰۰ تماشاگر ظرفیت دارد که پس از اتمام جام جهانی 2022 قطر، ظرفیت آن به ۲۰,۰۰۰ نفر کاهش می‌یابد.

استادیوم الجنوب میزبان هفت بازی در جام جهانی فوتبال 2022 خواهد بود.

در سال ۲۰۱۳ قرارداد طراحی استادیوم الجنوب با زاها حدید امضا شد تا اولین استادیوم فوتبال این معمار معروف باشد. استادیوم با الهام از قایق ماهیگیری سنتی قطری طراحی شد؛ به‌طوری که قرار بود شکل سفیدرنگ بیرونی آن شبیه بادبان‌های در حال حرکت باشد و بخش داخلی سقف آن با استفاده از الوار مهندسی‌شده شباهت زیادی به بدنه قایق‌های سنتی پیدا کند.

نمای بیرونی در طول طراحی نهایی و بهینه‌سازی به‌خوبی حفظ شد؛ اما فضای داخلی آن تغییراتی پیدا کرد. به‌کارگیری الوار در مقایسه با طرح‌های اولیه به‌شدت کاهش یافت و تقریبا در تمام سقف متقارن و چند گنبدی آن از اسکلت فولادی متداول استفاده شد.

منبع عکس: سایت stadiumdb.com (عکاس: ناشناس)

ساخت رسمی ورزشگاه الجنوب در ژانویه ۲۰۱۶ آغاز شد و قرار بود که در نوامبر ۲۰۱۸ به پایان برسد؛ با این حال، مراحل آماده‌سازی پروژه از اوایل مارس ۲۰۱۴ کلید خورد و حفاری مقادیر زیادی خاک (۴۶۰,۰۰۰ متر مکعب) و نصب دال بتنی به مساحت ۲۸,۰۰۰ متر مکعب شروع شد. کار بتن‌ریزی روی زمین در فوریه ۲۰۱۵ صورت گرفت. در اکتبر ۲۰۱۶، اولین بتن برای ستون‌های استادیوم ریخته شد. دو تکیه‌گاه اصلی سقف که هرکدام ۹۰۰ تن وزن دارند، در سپتامبر و اکتبر ۲۰۱۷ نصب شدند. سپس در ماه مه ۲۰۱۸ در حالی که یک سال تا افتتاحیه استادیوم باقی مانده بود، سقف متمایز ورزشگاه الجنوب کار گذاشته شد. کاشت چمن ورزشگاه نیز در مارس ۲۰۱۹ در دستور کار قرار گرفت که اجرای آن فقط حدود ۹ ساعت زمان برد.

به‌دلیل تغییرات متعددی که در طراحی صورت گرفت، استادیوم در موعد مقرر آماده نشد؛ اما سرانجام به‌طور رسمی در ۱۶ مه ۲۰۱۹ (۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸) با بازی بین الدحیل و السد افتتاح شد.

منبع عکس: سایت arquitecturaviva.com (عکاس: ناشناس)

وزن استادیوم الجنوب ۷,۵۰۰ تن است که با توجه به هشت گنبد درهم‌تنیده آن، جای تعجب ندارد. این گنبدها ظاهر خاص و منحصربه‌فردی به استادیوم بخشیده‌اند؛ در حالی که تاثیر بصری فضای داخلی آن به‌خاطر تجهیزات فنی زیر گنبدها تا حدودی کاهش یافته است. یکی از بخش‌های جذاب مهندسی این سازه را می‌توان سقف تاشوی آن دانست که از نظر سرعت باز و بسته‌شدن درخور توجه است و این روند در مدت‌زمان ۳۰ دقیقه اتفاق می‌افتد. این سقف پی‌وی‌سی، روکشی از تفلون دارد.

بخش جایگاه تماشاگران به‌شکل دو دایره با مقیاس مشابه طراحی شده و دایره پایینی از بتن مسلح و قسمت بالایی عمدتا از فولاد ساخته شده است؛ چراکه پس از جام جهانی 2022 به‌راحتی بتوانند صندلی‌های بخش بالایی را بردارند.

منبع عکس: سایت visitqatar.qa (عکاس: ناشناس)، سایت zaha-hadid.com (عکاس: luke hayes)

استادیوم الجنوب کاملا محصور است و تهویه طبیعی ندارد. استادیوم‌ها معمولا دارای نوعی بازشو برای تبادل هوا بین استادیوم و محیط اطراف هستند؛ اما در اینجا برای کنترل دمای فضای داخلی در طول رویدادهای ورزشی، از تهویه مطبوع استفاده شده است. این سیستم با تولید جریان هوای سرد در میدان فوتبال و جایگاه‌ تماشاگران و سپس خنک‌سازی مجدد هوا در گردش داخلی، یک «حباب خنک» به وجود می‌آورد. سقف کشویی و همچنین فرم آیرودینامیکی سازه که مخاطب را در برابر بادهای گرم محافظت می‌کند، مکمل فرایند خنک‌سازی استادیوم هستند.

ورزشگاه الجنوب از طرف سیستم ارزیابی پایداری جهانی (GSAS) رتبه پایداری کلاس A را دریافت کرده است؛ چراکه فناوری خنک‌کننده آن از انرژی برای خنک‌سازی ورزشگاه استفاده می‌کند و امکان استفاده از آن در طول سال وجود دارد. همچنین مطابق با چشم‌انداز پایداری جام جهانی 2022، نیمی صندلی‌های استادیوم پس از پایان مسابقات برچیده شده و به کشوری منتقل می‌شود که به زیرساخت‌های ورزشی نیاز دارد. ضمن اینکه فضای کاملا مناسبی برای رفع نیازاهای تفریحی مردم بومی مهیا خواهد شد.

منبع عکس: سایت qatar2022.qa (عکاس: ناشناس)

بیش از ۵۸ هکتار زمین برای منطقه تفریحی بزرگی در الوکره در نظر گرفته شده که استادیوم الجنوب و دو استادیوم برای تمرین فوتبال بخشی از آن هستند. ۲۰ هکتار فضای سبز عمومی با حدود ۸۰۰ درخت نیز در این محل وجود دارد که آن را به یکی از بزرگ‌ترین پارک‌های قطر تبدیل کرده است.

مدرسه، تالار عروسی، مسیرهای دوچرخه‌سواری، اسب‌سواری و دوومیدانی، رستوران‌ها، مراکز خرید، سالن‌های ورزشی و پارک تنها برخی از امکانات رفاهی جدیدی به حساب می‌آیند که در ورزشگاه الجنوب و اطراف آن در حال توسعه هستند. همچنین فضاهای جدیدی برای عابران پیاده ایجاد خواهد شد تا مردم بومی برای حفظ تناسب اندام خود تشویق شوند.

علاوه بر تماشای مسابقات فوتبال جام جهانی 2022، می‌توانید گشتی در الوکره و اسکله آن بزنید؛ کالاهای محلی منحصربه‌فرد را در بازار الوکره بخرید یا تاریخ غنی منطقه را در موزه این شهر تماشا کنید.

• آدرس: الوکره، خیابان الساحل (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: سایت myholidays.com (عکاس: ناشناس)

بازار الوکره (سوق الوكرة القديم) که با نام «سوق الواقف» نیز شناخته می‌شود، در دو کیلومتری استادیوم الجنوب قرار دارد. این بازار دارای ساختمان‌هایی به سبک سنتی است که علاوه بر خرید و گردش در کوچه‌های پرپیچ‌وخم آن، می‌توانید در رستوران‌ها و کافه‌های متعدد بازار، خود را به یک وعده غذای محلی نظیر فلافل و هوموس یا بریانی مهمان کنید. در مغازه‌های کوچک سوق انواع محصولات از وسایل دکوری تا جواهرات، خرما، کیف و... به فروش می‌رسد.

ساحل الوکره یکی دیگر از جاهای دیدنی قطر است که فقط چند دقیقه با سوق الوکره فاصله دارد و در روزاهای خنک زمستان محلی ایدئال برای گشت‌وگذار محسوب می‌شود. امواج دریا در طول شب فضایی آرام‌بخش به وجود می‌آورند و پیاده‌روی در امتداد ساحل را به تجربه‌ای فراموش‌نشدنی تبدیل می‌کنند.

• آدرس: الوکره، خیابان لؤلؤ (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: سایت www.doha.directory (عکاس: ناشناس)

«دهکده میراث الوکره» (قرية الوكرة التراثية) در سال ۲۰۱۴ و به‌عنوان بخشی از پروژه توسعه الوکره افتتاح شد. این دهکده گردشگری نمونه‌ای از معماری محلی قطر محسوب می‌شود و مغازه‌ها و رستوران‌ها و نمایشگاه‌های مختلفی در آن وجود دارد که زندگی دریایی و تاریخ طبیعی و فرهنگی قطر را نشان می‌دهند. هرچند دهکده توریستی الوکره به شکل روستایی قدیمی و سنتی ساخته شده، کالاها و خدمات عرضه‌شده در آن کاملا مدرن هستند.

• آدرس: الوکره، خیابان الوکیر (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: محمد نیاف)

«مال ازدان» (اِزدان مول) با مساحتی حدود ۷۵,۰۰۰ متر مربع در مرکز شهر الوکره قرار دارد و از بیش از ۱۶۰ مغازه تشکیل شده است. اینجا که اولین مرکز خرید مدرن الوکره به حساب می‌آید، نه‌تنها با تنوع استثنایی از برندهای جدید و معروف، بازدیدکنندگان را شگفت‌زده می‌کند؛ بلکه گزینه‌های غذاخوری متعددی را در خود جای داده است. این شاهکار معماری از تلفیق معماری سنتی عربی با عناصر طراحی مدرن ساخته شده است. ازدان مال الوکره تقریبا سه کیلومتر با استادیوم الجنوب فاصله دارد.

• آدرس: الوکره، خیابان المنتزه (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Weslaw Gwozdz)

پارک الوکره (حديقة الوكرة العامة) که در ۲٫۵ کیلومتری استادیوم الجنوب قرار دارد، مکانی عالی برای استراحت و لذت از چشم‌انداز زیبای گل‌ها، درختان و فضای سبز است. در این پارک نسبتا بزرگ علاوه بر گیاهان زینتی مختلف، درختان نخل و زیتون وجود دارد. از جمله امکانات این پارک می‌توان به سرویس بهداشتی، محوطه بازی کودکان و مسجد اشاره کرد. چندین کافه نیز در اطراف پارک فعالیت می‌کنند. از پارک الوکره دسترسی به ساحل وجود ندارد؛ اما می‌توانید در فاصله نزدیکی از آن قدم بزنید.

عکس‌های گالری از وب‌سایت arquitecturaviva.com (عکاس: نامشخص)