زورخانه شعبان جعفری

ایرانیان از روزگاران گذشته تا به امروز به ورزش‌های باستانی گرایش داشته‌اند. دلبستگی به این ورزش اصیل، سبب انتقال سینه‌به‌سینه آن به نسل‌های بعد شده است. اهمین این ورزش در فرهنگ سنتی ایران تا جایی است که آیین ورزش‌های زورخانه‌ای، در سال ۱۳۸۹ از سوی ایران ثبت جهانی شد و در فهرست میراث معنوی یونسکو جای گرفت. زورخانه شعبان جعفری از مشهورترین زورخانه‌های ایران محسوب می‌شود و تمام عناصر زورخانه‌ای در معماری بنای آن به کار رفته است.

• آدرس: تهران، منطقه ۱۲، خیابان امام خمینی، میدان حسن آباد، زورخانه شعبان جعفری (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: ion

زورخانه شعبان جعفری از زورخانه‌های دست‌نخورده ایران، در منطقه ۱۲ تهران و در شمال پارک شهر است. این زورخانه، مشهورترین و جامع‌ترین زورخانه پایتخت محسوب می‌شود. نام زورخانه شعبان جعفری بعد از وقوع انقلاب اسلامی به زورخانه شهید فهمیده تغییر کرد.

منبع عکس: ion

بهترین راه دسترسی به زورخانه شعبان جعفری، استفاده از مترو است. برای رسیدن به زورخانه، در تقاطع خط یک و دو مترو تهران، ایستگاه امام خمینی پیاده شوید. پس از ۱۵ دقیقه پیاده‌روی به خیابان امام خمینی و زورخانه شعبان جعفری می‌رسید. اگر از خط دو مترو تهران استفاده کردید، در ایستگاه مترو حسن‌آباد پیاده شوید و از آنجا به میدان حسن‌آباد و زورخانه شعبان جعفری بروید.

با اتوبوس هم می‌توان به زورخانه شعبان جعفری رفت. اتوبوس‌هایی را که از پایانه فیاض‌بخش به میدان امام حرکت می‌کنند، سوار شوید و در ادامه مسیر در میدان حسن‌آباد پیاده شده و به‌سمت زورخانه شعبان جعفری بروید.

منبع عکس: vista

شعبان جعفری از ورزشکاران معروف باستانی کار در تهران بود. او در اوایل دهه ۱۳۲۰ ورزشگاهی در جنوب تهران راه‌اندازی کرد و در سال ۱۳۲۲ در مسابقات تهران، در رشته کباده و چرخ قهرمان شد و به شهرت رسید.

شعبان جعفری در سال ۱۳۲۶ با اشاره نیروهای حکومت، نمایش «مردم» اثر عبدالحسین نوشین را با زورگیری به هم زد. سپس با راهنمایی اداره آگاهی تهران به لاهیجان متواری شد. در لاهیجان اداره یک زورخانه را به او سپردند؛ اما شعبان همچنان به شرارت‌های خود ادامه داد. تعداد شکایت‌ها از شعبان جعفری در این دوره افزایش یافت و او شکایت‌ها را ناشی از کارشکنی رقبایش می‌دانست.

منبع عکس: harfe tazeh

شعبان جعفری در سال ۱۳۳۰ به تهران بازگشت. او به‌تدریج از ورزش فاصله گرفت و به سیاست نزدیک ‌شد. در سال ۱۳۳۲ به دستور زاهدی، جمعی از لات‌های تهران را علیه مصدق به خیابان آورد. برخی از مردم نیز همراه او به خیابان آمدند. اردوکشی خیابانی به شعار و اعتراض علیه دولت مصدق تبدیل و به کودتای ۲۸ مرداد ختم شد. او و نوچه‌هایش به خانه دکتر مصدق حمله کردند و آنجا را به آتش کشیدند.

منبع عکس: wikimedia

با نقشی که شعبان جعفری در کودتای ۲۸ مرداد ایفا کرد، عنوان «تاجبخش» را به او دادند. به پاس حرکت شعبان جعفری و برای پاداش، اجازه ساخت زورخانه‌ای در شمال پارک شهر امروزی به وی داده شد. شعبان جعفری در گفته‌های خود اشاره می‌کند که جهت پاداش کار خود، زمینی برای بنای زورخانه از شاه طلب کرد و شاه اختیار انتخاب مکان را به او داد. شعبان جعفری نیز زمین زورخانه را در نزدیکی محل تولد خود انتخاب کرد.

منبع عکس: ion

شعبان جعفری در گفته‌های خود اشاره می‌کند هزینه زورخانه را مردم پرداختند. برای افتتاح زورخانه شعبان جعفری، مراسم باشکوهی در پایتخت ترتیب داده شد که شاه نیز در آن حضور داشت. او با افتتاح زورخانه از لشکرکشی‌های خیابانی دست کشید و روی کار ورزش باستانی متمرکز شد. بعد از آن، او به اجرای حرکات باستانی در مراسم‌های سلطنتی می‌پرداخت.

ویژگی‌های جوانمردی در قالب شعر و داستان آهنگین، با ضرب خوانده می‌شود و جوانان و ورزشکاران هماهنگ با صدای موسیقی مرشد، حرکات گروهی و فردی نمایشی انجام می‌دهند.

منبع عکس: ion

زورخانه‌ شعبان جعفری در دوره پهلوی شکل توریستی به خود گرفت. پادشاهان، روسای جمهور و گردشگران خارجی برای تماشای حرکات باستانی به زورخانه دعوت می‌شدند و زورخانه در میان مهمانان و گردشگران خارجی، به مقصدی برای آشنایی با فرهنگ ورزش باستانی ایران تبدیل شد. پادشاهان، روسای جمهور و گردشگران خارجی برای تماشای حرکات باستانی به زورخانه دعوت می‌شدند.

بررسی تاریخ زندگی شعبان جعفری نشان می‌دهد که با وجود قهرمانی در رشته‌های باستانی، ویژگی‌های فتوت و جوانمردی که از مهم‌ترین اصول ورزش‌های باستانی است، تاثیر پررنگی در شخصیت او نداشت.

شعبان جعفری در روز ۲۸ مرداد ماه سال ۱۳۸۵ در شهر لس آنجلس از دنیا رفت و همان جا به خاک سپرده شد.

منبع عکس: ion

زورخانه شعبان جعفری با اسلوب معماری ایرانی بنا شده و در ساخت آن عناصر فرهنگ پهلوانی ایران به کار رفته است. مساحت بنای زورخانه، بیشتر از ۵۰۰ متر مربع است و ظرفیت ۱۰۰ نفر تماشاچی را دارد. اکنون مکان زورخانه به فدراسیون بین‌المللی ورزش‌های زورخانه‌ ای و کشتی پهلوانی اختصاص یافته و کارکرد آن اداری است.

منبع عکس: irna

نقش‌برجسته‌های ورودی بنا، نقاشی‌های دیواری سالن و گچ‌بری‌های روی آن‌ها، کاشی‌کاری فیروزه‌ای رنگ و سقف شگفت‌انگیز سالن، از زیباترین جلوه‌های زورخانه شعبان جعفری است. تاریخ، میراث فرهنگی و معماری ایرانی در زورخانه شعبان جعفری با هم تلفیق شده‌اند تا تماشای ورزش باستانی در زورخانه را لذت‌بخش کنند.

دانلود ویدئو

• آدرس: تهران، ضلع غربی خیابان خیام، نرسیده به تقاطع امام خمینی (ره)، محدوده خیابان‌های خیام، شهید فیاض بخش، وحدت اسلامی و بهشت (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۰۲۱۶۶۳۷۰۰۱۸

منبع عکس: esmartiz

پارک شهر به‌عنوان قدیمی‌ترین پارک عمومی تهران، جزو دیدنی‌های جذاب پایتخت است. این پارک زیبا که از پربازدیدترین پارک‌های تهران به شمار می‌رود در سال ۱۳۳۹ تاسیس شد و ۲۵ هکتار مساحت دارد که ۱۷ هکتار آن مختص فضای سبز است. این پارک با هشت درب ورودی در منطقه ۱۲ کلان‌شهر تهران قرار دارد. بیش از چهار هکتار از مساحت پارک، چمن‌کاری و ۱۳ هکتار آن درخت‌کاری است.

پارک شهر امکانات مختلفی دارد. در این پارک، خیابان، پیاده‌رو، آب‌نما و دریاچه‌های مصنوعی برای استفاده گردشگران در نظر گرفته شده است. باغ پرندگان این پارک با مساحتی در حدود ۴,۴۰۰ متر مربع در مرکز پارک قرار دارد و دارای دو محوطه مجزا برای نگهداری گونه‌های مختلف پرندگان مانند کبک، بلدرچین، طوطی، طاووس، بوقلمون، قرقاول و مرغ‌های زینتی است. دریاچه‌ای نیز در این پارک تاسیس شده که به‌رغم کاهش عمق آن در سال‌های اخیر، پذیرای علاقه‌مندان به قایق‌سواری است.

• آدرس: تهران، خیابان خیام، خیابان فیاض‌بخش، ضلع شمالی پارک شهر (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۰۲۱۶۶۷۵۶۹۴۵

منبع عکس: irna

موزه‌ صلح تهران که بنیان‌گذاران آن اعضای انجمن حمایت از قربانیان سلاح‌های شیمیایی هستند، در یکی از عمارت‌های کوچک داخل پارک شهر قرار دارد و در آن ابزارآلات، تسلیحات و ماسک‌های شیمیایی که در جنگ تحمیلی ایران و عراق مورد استفاده قرار می‌گرفت، به معرض نمایش قرار داده شده است. این موزه که یکی از موزه‌های عضو شبکه بین‌المللی موزه‌های صلح است، با هدف ترویج فرهنگ صلح، نشان دادن پیامدهای ناگوار جنگ و آثار زیانبار آن بر انسان‌ها و محیط زیست تاسیس شده است. یه طور کلی موزه‌های صلح محلی برای گفت‌وگو، برنامه‌های آموزشی و پژوهشی و فرهنگ‌سازی هستند و برخلاف عموم موزه‌ها، نمایش اشیای مختلف در مرکز توجه آن‌ها نیست.

• آدرس: تهران: خیابان امام خمینی، مجموعه تاریخی باغ ملی، نبش خیابان پروفسور رولن و خیابان سی تیر، موزه ملی ایران (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۰۲۱۶۶۷۰۲۰۶۱

منبع عکس: ihcs.ac.ir

موزه ملی ایران از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین موزه‌های کشور برای نگهداری اشیای باستانی است که مادر موزه‌های ایران شهرت دارد. این موزه که در خیابان سی تیر قرار گرفته، به سه بخش پیش از تاریخ، دوره تاریخی پیش از اسلام و دوره اسلامی تقسیم شده است و اشیای موجود در هر بخش بسیار متنوع هستند. موزه ملی ایران به نمایش آثاری می‌پردازد که غنای هنر، فرهنگ و تمدن ایران‌زمین و دست‌آوردهای ایرانیان را نشان می‌دهد.

• آدرس: خیابان امام خمینی، بعد از خیابان شیخ هادی، جنب بانک ملت، پلاک۲۵۱ (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۰۲۱۶۶۴۶۳۱۴۴
• ساعت بازدید: از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۸
• سایت موزه مقدم: https://museums.ut.ac.ir/fa

منبع عکس: mag.dooronazdik

خانه و موزه مقدم متعلق به اواخر دوره قاجار است. این موزه در ضلع شمالی خیابان امام خمینی و در خیابان شیخ هادی قرار دارد. موزه و خانه مقدم، ساختمانی بزرگ و مجلل است که متعلق به محمدتقی خان احتساب‌الملک، از صاحب منصبان دربار قاجار و رئیس اداره احتسابیه تهران و وزیرمختار ایران در سوئیس بود.

منبع عکس: mag.dooronazdik

زورخانه شعبان‌جعفری از نمادهای فرهنگ و معماری ایرانی است که تغییر کارکرد آن از ورزش به اداره فدراسیون، محدودیت بازدید برای گردشگران ایجاد کرده است. اگر تاکنون تجربه حضور در این زورخانه را داشته‌اید، تجربه خود را با کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.

نویسنده: زهرا آذرنیوش

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: میلاد طیبی، حامد خرمی)