کهف الشهدا

کهف الشهدا آرامگاه پنج تن از شهدای دفاع مقدس است و از جاهای دیدنی تهران محسوب می‌شود. این جاذبه مذهبی با داستان ویژه خود، مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است.

• آدرس:تهران، ولنجک، بلوار دانشجو، کوچه البرز (مشاهده روی نقشه)
• شماره تماس: ۰۲۱۲۲۴۳۴۰۰۰
• ساعات فعالیت: شبانه‌روزی
• اینستاگرام: kahf_ir@

منبع عکس: سراج 24

کهف الشهدا در شمال شهر تهران قرار دارد. غاری در منطقه یک، جنوب شهرستان شمیران و محله ولنجک که آرامگاه پنج شهید دفاع مقدس است که در ۲۸ خرداد سال ۱۳۸۶ مصادف با ایام سوگواری فاطمیه دوم به خاک سپرده شدند. ولنجک منطقه‌ای کوهستانی است و کهف الشهدا در ارتفاع ۱,۹۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. این نقطه یکی از مرتفع‌ترین مکان‌های مشرف به کلان‌شهر تهران محسوب می‌شود؛ به همین دلیل، محوطه بیرونی کهف الشهدا چشم‌انداز زیبایی از شهر تهران دارد.

منبع عکس: شرق نیوز

برای دسترسی به کهف الشهدا با خودروی شخصی باید خود را به شمال بزرگراه شهید چمران و انتهای شمالی بلوار دانشجو در منطقه ولنجک برسانید. در شمال بلوار دانشجو دو خیابان با نام‌های البرز یم و البرز دو شما را به ارتفاع بالاتر هدایت می‌کنند پس از ورود به خیابان البرز، دو مسیر دسترسی برای کهف وجود دارد. مسیر اول در شرقی خیابان که محل تردد وسایل نقلیه و افراد پیاده است و دیگری در ضلع غربی که محل عبور افراد پیاده محسوب می‌شود.

در طول مسیر کهف الشهدا تابلوهای راهنما وجود دارند و تمام مسیر آسفالت است. در مسیر پیاده‌روی تا کهف، نیمکت‌های بسیاری برای استراحت زائران تعبیه شده‌ است.

منبع عکس: ویسگون

• مترو: برای دسترسی به کهف الشهدا از طریق مترو باید در ایستگاه آخر خط یک یعنی ایستگاه تجریش از مترو پیاده شوید و برای ادامه مسیر با استفاده از وسایل نقلیه عمومی به پارک وی و سپس آخر خط ولنجک بروید. این ایستگاه روبه‌روی کهف الشهدا قرار دارد.
• تاکسی: برای دسترسی به کهف الشهدا با تاکسی باید از تاکسی‌های پایانه پمپ بنزین ولنجک یا ماشین‌های خط میدان تجریش به ولنجک استفاده کنید و در انتهای مسیر پیاده شوید.
• مینی‌بوس: برای دسترسی به کهف الشهدا با استفاده از مینی‌بوس باید از مینی‌بوس‌های خط تجریش به ولنجک در ضلع جنوبی میدان تجریش استفاده کنید و در ایستگاه ماقبل آخر پیاده شوید.
• اتوبوس: برای دسترسی به کهف الشهدا با استفاده از اتو‌بوس باید در پایانه شهید افشار سوار اتوبوس‌های خط پارک وی به ولنجک شده و در ایستگاه ماقبل آخر پیاده شوید.

منبع عکس: ویسگون

به خاک سپرده شدن پنج شهید دفاع مقدس در غاری که امروزه به آن کهف الشهدا می‌گویند، داستانی شنیدنی دارد. در سال ۱۳۸۶ گروهی از جوانان و اهالی مومن ولنجک در نامه‌ای به بنیاد حفظ و نشر آثار دفاع مقدس درخواست می‌کنند تا میزبان شهدا باشند. به همین جهت، گروه تحقیق و تفحص، منطقه را بررسی می‌کنند و مکانی که امروزه تبدیل به پمپ بنزین شده است، برای این منظور انتخاب می‌شود.

دستور مهیا کردن زیرساخت‌های لازم برای تدفین شهدا از سوی مسئولان صادر می‌شود. جوانان هم نیت می‌کنند در آن مکان ۴۰ شب زیارت عاشورا بخوانند تا هم خودشان آماده استقبال از شهدا شوند و هم محل از نظر معنوی مهیا شود. بعد از چند شب برگزاری مراسم، برخی از اهالی مشرف به محل، از تجمع جوانان تعجب می‌کنند و با اطلاع از دلیل ماجرا، به شیوه‌های مختلف به مخالفت می‌پردازند.

منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان

اهالی دلایل متعددی برای مخالفت خود داشتند. از میان این دلایل می‌توان به ترس از پایین آمدن قیمت زمین در منطقه اشاره کرد. این مخالفت‌ها سبب می‌شود تا سردار باقرزاده (رئیس وقت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های اسلامی) برای پیدا کردن راه‌حل موضوع، به قرآن متوسل شود و آیه ۱۶ سوره کهف پیش چشمان ایشان نمایان می‌شود. خداوند در این آیه می‌فرمایند:

واذا اعتزلتموهم و ما یعبدون الا الله فاووا تا الکهف ینشرلکم ربکم من رحمته و یهیی لکم من امرکم مرفقا (به آن‌ها گفتیم) هنگامی که از آنان و آنچه جز خدا می‌پرستند کناره‌گیری کردید، به غار پناه ببرید که پروردگارتان (سایه) رحمت خود را بر شما می‌گستراند و در این امر آرامشی برای شما فراهم می‌سازد.

سردار باقر زاده دستور می‌دهد تا منطقه را برای یافتن غار بررسی کنند و جالب اینجا است که بررسی‌ها از وجود غاری در آن حوالی حکایت می‌کند. این غار به‌صورت طبیعی در کوه وجود داشت و پیش از انقلاب توسط سازمان زمین‌شناسی برای استقرار تجهیزات لرزه‌نگاری تراش خورده و بزرگ‌تر شده بود؛ اما استفاده خاصی از آن نمی‌شد و دست‌نخورده باقی مانده بود.

منیع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان

بعد از جریان استخاره و شناسایی غار، سردار باقرزاده در حسینیه محله ولنجک با مخالفان و موافقان خاکسپاری شهدا جلسه‌ می‌گذارد. بعد از صحبت‌های فراوان، مخالفان، با خاکسپاری شهدا در غار موافقت می‌کنند و در خرداد سال ۸۶ شهدا در کهف به خاک سپرده می‌شوند.

منبع عکس: سیری در ایران

هویت یکی از پنج شهید آرمیده در کهف الشهدا پس از تدفین مشخص شده است. مادر این شهید بزرگوار نقل می‌کند:

چند بار پسرم را در اتاق سنگی سفیدی دیدم که به من می‌گفتند من برگشته‌ام چرا به سراغ من نمی‌آیید.

همین خواب سبب می‌شود تا مادر درخواست بررسی موضوع را بدهند. برای تمامی شهدای گمنام پس از تفحص، بررسی آناتومیک و نمونه‌برداری انجام می‌شود و مرکز تحقیقات ژنتیک یک شناسنامه ژنتیکی برای شهید صادر می‌کند. خانواده‌هایی که احتمال دهند فرزند آن‌ها جزو شهدای گمنام است، با مراجعه به این مرکز تست DNA می‌دهند تا با تطابق کدها شهدا شناسایی شوند.

منبع عکس: بلد

در پی خواب‌های مادر شهید، مادر و برادر تست DNA می‌دهند و اطلاعات به دست آمده با اطلاعات حاصل از شناسایی شهدای گمنام تطبیق داده می‌شود. نتیجه این بررسی‌ها تطابق نمونه ژنتیکی مادر شهید با یکی از شهدای دفن شده در کهف الشهدا بود. پس از اینکه این مادر بزرگوار برای اولین بار وارد کهف الشهدا می‌شود، اذعان می‌کند این غار همان فضایی است که در خواب می‌دیده است. فرزند این مادر ،شهید ابوطالبی است که در سال ۶۱ و در عملیات مسلم بن عقیل در منطقه سومار به شهادت رسیده است.

منبع عکس: خبرگزاری صدا و سیما

فضای داخل کهف الشهدا هفت متر طول و دو متر عرض دارد و با پرچم‌های یا حسین (ع) و نورپردازی زیبا، جوی متفاوت یافته است. برای رسیدن به ورودی غار باید از حدود ۱۰ پله بالا بروید. قسمت بالای ورودی غار به‌صورت نیم‌دایره است و آیه ۱۶ سوری کهف در محیط این نیم‌دایره از راز غار پرده برمی‌دارد.

منبع عکس: خبرگزاری دفاع مقدس

مراسم‌ عقد ساده و بی‌آلایش بسیاری در کهف الشهدا برگزار می‌شود. برای انجام این‌گونه مراسم، بهتر است هماهنگی‌های لازم از پیش با روابط عمومی کهف انجام شود. از برنامه‌های مذهبی ثابت کهف الشهدا می‌توان به دعای پرفیض کمیل (شب‌های جمعه بعد از نماز مغرب و عشا) و دعای ندبه (جمعه‌ها صبح‌ ساعت هفت) اشاره کرد.

بیشتر هزینه‌های کهف از نذورات مردمی تامین می‌شود. مراسم سالگرد تدفین شهدای کهف، مراسم شب‌های ماه مبارک رمضان و محرم از جمله برنامه‌های مناسبتی کهف الشهدا هستند. این مراسم در صفحه اینستاگرام کهف نیز اطلاع‌رسانی می‌شوند.

منبع عکس: ویکی پدیا

پارکینگ کهف الشهدا با ظرفیت ۳۰ خودرو و سرویس بهداشتی در فاصله حدود ۲۰ متری از غار قرار دارند. ایستگاه صلواتی در محوطه بیرون غار برپا شده است. در روزهای عادی، خودرو تا پای غار بالا می‌رود و نیازی به پیاده‌روی نیست؛ اما در روزهای خاص که برنامه‌های مذهبی در کهف برقرار هستند، زائران باید خودروهای خود را پایین‌تر پارک و باقی مسیر را پیاده طی کنند. در ایام کرونا در ورودی کوچک ابتدای غار برای زیارت بسته شده بود.

امکان بازدید هم‌زمان خانم‌ها و آقایان از کهف الشهدا وجود دارد. تابلویی در ابتدای غار به چشم می‌خورد که قوانین را برای زیات شهدای گمنام یادآوری می‌کند. عکس‌برداری و فیلمبرداری مجاز نیست و اجازه استعمال دخانیات در داخل کهف‌ داده نمی‌شود. رعایت شئونات اسلامی الزامی است و بانوان ملزم به پوشیدن چادر هستند. همگان باید در نظافت این مکان مقدس کوشا باشند و از زائران خواسته شده نذورات خود را به دفتر کهف الشهدا تحویل دهند.

• آدرس: تهران، ولنجک، خیابان مسیر سلامتی (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: خبرگزاری ایرنا

مجموعه تفریحی ورزشی توچال در فاصله حدودا ۶ دقیقه‌ای از کهف الشهدا قرار دارد. این مجموعه بی‌نظیر یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تفریحی در شمال تهران است و از گردشگران بسیاری میزبانی می‌کند. توچال در واقع قله‌ای از قله‌های رشته کوه البرز با ارتفاع ۳,۹۶۲ است. تفریحات بسیاری در این مجموعه گردهم آمده‌اند که هر سلیقه‌ای با هر میزان بودجه‌ای را راضی می‌کنند.

تله‌کابین، اسنوموبیل، پیست اسکی، شبیه‌ساز VR، سورتمه، کیوب کلاب، باشگاه تیراندازی، زیپ لاین، پیاده‌روی و کوهنوردی، باشگاه بگ جامپ، سقوط آزاد، بانجی جامپینگ، سنگ‌نوردی، باشگاه تنیس و کافه بیلیارد از جمله امکانات تفریحی متنوع مجموعه توچال هستند. همچنین یکی از تله سیژهای تهران در این مجموعه قرار دارد. امکانات رفاهی و اقامتی مطلوبی نیز در توچال برای گردشگران مهیا شده است.

• آدرس: تهران، بزرگراه شهید چمران، خیابان یمن، خیابان ولنجک، انتهای خیابان ولنجک، بام تهران (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: فانزی

بام تهران در فاصله سه کیلومتری از کهف الشهدا قرار دارد و یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی تهران محسوب ‌می‌شود. بام تهران به ایستگاه اول تله‌کابین توچال گفته می‌شود و منظره چشم‌نوازی از شهر تهران دارد. هوای پاک و کوهستانی و دوری از هیاهوی شهر تهران به‌ویژه در روزهای میانی هفته، از جمله مزایای این جاذبه طبیعی است. امکانات رفاهی تفریحی مطلوبی چون رستوران، سورتمه، میدی‌باس‌های برقی (برای طی کردن مسیر) در بام تهران ایجاد شده است. یکی از زیپ لاین های تهران نیز در این مجموعه قرار دارد.

• آدرس: تهران، بزرگراه شهید چمران، خیابان یمن، خیابان رشید الدین فضل الله، خیابان داودیان، درکه (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: فایندز

درکه ۱۲ دقیقه با کهف الشهدا فاصله دارد. این جاذبه طبیعی یکی از بهترین گزینه‌ها برای پیاده‌روی و کوهنوردی در استان تهران است. درکه به منطقه‌ای کوهستانی در دامنه کوه‌های شمالی تهران اطلاق می‌شود که نزدیک دو محله ولنجک و اوین قرار دارد. امامزاده سید محمد والی، رودخانه درکه، جنگل کارا، پناهگاه پلنگ‌ چال و قله چین کلاغ از دیدنی‌هایی درکه محسوب می‌شوند. رستوران‌های این منطقه بسیار شناخته شده هستند. درکه منطقه‌ای ییلاقی محسوب می‌شود و بهترین زمان سفر به آن بهار و تابستان است.

• آدرس: تهران، منطقه شميران، اوين، ميدان شهيد شهريارى، مجموعه دانشگاه شهيد بهشتى ایران (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: ایران آنلاین

کهف الشهدا تا امامزاده عزیز (ع) حدود هشت دقیقه فاصله دارد. این جاذبه مذهبی در تپه‌های شمال شرقی اوین، مجاورت روستای اوین و درکه و بر فراز تپه‌ای داخل دانشگاه شهید بهشتی واقع شده است. محیط با صفا و سرسبز این امامزاده،از نوادگان امام موسی کاظم (ع)، بسیار دیدنی و روح‌نواز است. بنای اولیه امامزاده عزیز مربوط به دوره قاجار است که در سال‌های بعد گسترش یافت. رنگ سرخ گنبد شیروانی این امامزاده سبب شده است تا مردم بومی این بقعه را امامزاده اناری بنامند. در امامزاده عزیز، امکانات رفاهی مطلوبی برای زائران فراهم شده است.

اگر از ساکنان شهر تهران هستید یا از کهف الشهدا بازدید کرده‌اید، نظرات خود را در پایین این مقاله با ما و مخاطبان کجارو به اشتراک بگذارید.

نویسنده: زیبا وکیلی