موزه اسقف اعظم آرداک مانوکیان

اگر به شناخت تاریخ و فرهنگ ارامنه ایران علاقه‌مند هستید و می‌خواهید با آداب‌ورسوم‌ آن‌ها آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم از موزه اسقف اعظم آرداک مانوکیان دیدن کنید. این موزه که به‌عنوان موزه ملی ارامنه و موزه مردم‌شناسی ارامنه نیز شناخته می‌شود، در کلیسای مریم مقدس تهران قرار دارد.

در این موزه ملی ارامنه وسایل شخصی آرداک مانوکیان، آثار هنری هنرمندان ارمنی همچون لیلیت تریان، کتاب‌های خطی و تاریخی، لباس‌های سنتی زنان ارمنی و ابزار و سایل مراسم‌های آیینی در معرض نمایش گذاشته شده است که بازدید از آن‌ها موجب آشنایی با فرهنگ ارامنه می‌شود.

در این مطلب به سراغ موزه آرداک مانوکیان خواهیم رفت و به معرفی این موزه می‌پردازیم؛ در این موزه‌گردی همراه کجارو باشید.

• آدرس: تهران، خیابان جمهوری اسلامی، خیابان میرزا کوچک‌خان، شماره ۱۵، حیاط کلیسای مریم مقدس (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: آژانس عکس تهران (عکاس: شایان محرابی)

موزه آرداک مانوکیان به‌عنوان پایگاه کلیساهای تاریخی ایران شناخته می‌شود. این موزه از سوی «انجمن موزه‌های ایران» یا «ایکوم ایران» به‌عنوان یکی از موزه‌های برتر سراسر کشور معرفی شده است.

منبع عکس: آژانس عکس تهران (عکاس: شایان محرابی)

دسترسی به موزه آرداک مانوکیان از طریق ایستگاه مترو فردوسی میسر است. علاوه برآن، می‌توانید با سوار شدن در خط شماره چهار اتوبوس‌های تندرو (BRT) به میدان جمهوری بروید و سپس اتوبوس‌هایی را که به‌سمت میدان بهارستان می‌روند سوار و پیش از تقاطع فردوسی پیاده شوید و به‌سمت موزه بروید.

منبع عکس: آژانس عکس تهران (عکاس: شایان محرابی)

در دوره پهلوی اول و در سال ۱۳۰۹ با افزایش ساکنان ارمنی در تهران، فکر تاسیس کلسیای جدید به سبک مهرازی ارمنی مطرح شد. ساخت این کلیسا در سال ۱۳۱۷ به پایان رسید و در سال ۱۳۲۴ توسط گاره‌گین کاتولیکوس، کلیسای حضرت مریم نام گرفت. این کلیسا پلان صلیبی شکل دارد و بر بالای مرکز نمازخانه آن گنبد کوچکی و در قسمت غربی بنا نیز گنبد دیگر به چشم می‌خورد که ناقوس‌خانه کلیسا است. در داخل حیاط کلیسا، آرامگاه‌ و تندیس‌های آرداک مانوسیان‌ دهشمند و یپریم خان از مبارزان دوره مشروطیت وجود دارد.

منبع عکس: خبرگزاری تسنیم (عکاس: احسان رسولی)

در موزه آرداک مانوکیان مدارک، متعلقات و لوازم شخصی اسقف اعظم آرداک مانوکیان در معرض نمایش قرار داده شده است. دستگاه شمع‌سازی قدیمی، کتاب‌های خطی با محتوای دینی و تاریخی همچون دست‌نویس انجیل که قدمت آن به ۴۵۰ سال می‌رسد، لوازم و ادوات مورد استفاده در مراسم‌های آیینی و مذهبی مانند کلاه، کمربند، آوندهایی که درون آن‌ها کندر برای خوش‌بویی ریخته می‌شده ‌است و ناقوس‌هایی که از مناطق گوناگون گردآوری‌ شده‌اند، زینت‌بخش قسمت دیگری از این موزه هستند. در این بخش سازهایی که از کلیساهای گوناگون در ایران گردآوری و در آیین‌ها در کلیساها نواخته می‌شد نیز نمایش داده می‌شود.

تصاویر و نقشه‌های کلیساها و دیرهای ارامنه کشور با ذکر مشخصات فنی، مهندسی و مختصات جغرافیایی آن‌ها از اشیای دیدنی موزه ملی ارامنه است. لباس‌های سنتی زنان ارمنی مورد استفاده در دوره‌های مختلف تاریخی مثل لباس ملکه گوراندوخت از سلسله باگراتیه که طرح لباس وی از نقاشی روی چرم جلد کتاب مقدس کلیسا هاکوپ مقدس گرفته شده، لباس منطقه فریدن و پوشش بانوی تارک دنیا از جلفای اصفهان در قرن ۱۷ میلادی برگرفته از نقاشی موجود در کلیسای کاتارینه مقدس در جلفای اصفهان از جمله دیدنی‌های این موزه است.

آثار هنری همچون تندیس‌ها، مجسمه‌ها و نقاشی‌ها از هنرمندان معاصر ارمنی-ایرانی چون اما آبراهامیان، زاون آیوازیان و نقاشانی همچون آلنوش آوانسیان، هاکوب وارطانیان، سیمون آیوازیان، ادمان آیوازیان، آندره سوروگین، گریگور یعقوبی، ستراک نازاریان، آرامازد نازاریان و لیلیت تریان، زینت‌بخش این موزه است. لیلیت تریان مجسمه‌ساز برجسته و مادر مجسمه‌سازی مدرن است. تندیس یادبود یپریم خان از کارهای این بانوی هنرمند است که در سال ۱۳۴۹ برای نصب در کلیسای حضرت مریم ساخته شد.

منبع عکس: خبرگزاری تسنیم (عکاس: احسان رسولی)

• شماره تلفن: ۶۶۷۶۰۸۷۹-۰۲۱
• زمان بازدید: همه روزه، به غیر از دوشنبه‌ها از ساعت ۹ صبح تا پنج بعداز ظهر؛ جمعه‌ها از ساعت ۹ صبح تا یک بعدازظهر

منبع عکس: آژانس عکس تهران (عکاس: شایان محرابی) و خبرگزاری تسنیم (عکاس: احسان رسولی)

نویسنده: اکرم زمانی نوری