پلنگ چال

علاقه‌مندان به کوهنوردی حتما تابه‌حال به پلنگ چال رفته‌اند یا نام آن را شنیده‌اند. یکی از مناطق معروف برای کوهنوردی در شمال تهران، پلنگ چال است که ۳,۵۴۸ متر ارتفاع دارد. پلنگ چال به‌عنوان یکی از دوردست‌ترین قله‌های رشته‌کوه البرز و از پرطرفدارترین مقاصد کوهنوردی شناخته می‌شود که از مسیرهای مختلفی می‌توان به آن صعود کرد. در مسیر کوهنوردی و صعود به قله پلنگ چال و در ارتفاعات اطراف آن جاذبه‌های متنوعی چون جنگل کارا، قلل دوشاخ، چین کلاغ وجود دارند که بازدید از آن‌ها نیز خالی از لطف نخواهد بود. در این نوشتار با کجارو همراه باشید تا با مسیرهای صعود به قله پلنگ چال و امکانات پناهگاه پلنگچال آشنا شوید.

درباره پلنگ چال بیشتر بدانید:

• آدرس: تهران، محله اوین درکه (مشاهده روی نقشه)

قله پلنگ چال یکی از قلل رشته‌کوه‌های البرز مرکزی و کوه توچال به شمار می‌آید. این قله در امتداد غربی رشته‌کوه‌های شمال تهران واقع شده است و به‌عنوان یکی از دوردست‌ترین قله‌های البرز شهرت خاصی دارد. پلنگ چال یکی از پرطرفدارترین مقاصد کوهنوردی تهران شناخته می‌شود. قله پلنگ چال از مسیرهای متعددی چون دره درکه و امامزاده داوود قابل دسترسی است.

منبع عکس: گوگل مپ، عکاس: سید هاشم موسوی

• ماشین شخصی: با هیچ‌گونه وسیله نقلیه‌ای نمی‌توانید به قله پلنگ چال بروید. با این حال، می‌توانید بخشی از مسیر را با خودرو طی و سپس کوهنوردی را آغاز کنید. با خودروی شخصی از طریق بزرگراه چمران و بلوار فضل‌الله خود را به خیابان درکه و سپس میدان درکه برسانید. خودروی خود را پارک کنید. فاصله درکه تا پناهگاه پلنگ چال، مسیر کوهپیمایی ۹ کیلومتری را پیش رو دارید.
• اتوبوس: شما همچنین می‌توانید با استفاده از اتوبوس‌های بی‌آر‌تی خود را به میدان تجریش برسانید و در ایستگاه اتوبوس تجریش، نزدیک امامزاده صالح، سوار مینی‌بوس‌های درکه شوید یا با تاکسی‌های ون‌ به‌سمت درکه بروید.
• مترو: مترو یکی دیگر از روش‌های حمل‌ونقل به درکه است. شما می‌توانید با استفاده از خط یک متروی تهران به میدان تجریش برسید و همان طور که پیش‌تر اشاره شد، از آنجا سوار مینی‌بوس‌ها یا ون به‌سمت درکه شوید و سپس مسیر پلنگ چال را ادامه دهید.

قله پلنگ چال با ارتفاع ۳,۵۴۸ متر یکی از دوردست‌ترین قلل رشته‌کوه البرز در شمال غربی تهران است. بر این رشته‌کوه، قله‌های چین کلاغ (۲,۸۲۰ متر)، دوشاخ (۳,۰۰۰ متر) و سیاه‌سنگ (۳,۰۵۰ متر) نیز قرار دارند که به قله بازارک (۳,۸۴۰ متر) متصل می‌شوند. این ارتفاعات از اتوبان‌های شمال تهران قابل‌مشاهده هستند. پوشش گیاهی پلنگ چال درکه شامل گل‌های رز وحشی، شقایق، گلایل وحشی، چای کوهی، گون و ارغوان می‌شود. همچنین جانورانی چون عقاب، کلاغ، کل، بز و گونه‌هایی از خزندگان، در این منطقه وجود دارند.

کوهنوردی در پلنگچال؛ منبع عکس: بریم سفر ؛ عکاس: نامشخص

اطراف پناهگاه پلنگ‌ چال را کوه‌ها فرا گرفته و حالت چاله‌مانندی به آن داده‌اند. محل فعلی پناهگاه در گذشته مکانی برای زندگی پلنگ‌ها بوده است؛ از این‌رو این منطقه به پلنگ چال شهرت دارد. پناهگاه پلنگ‌ چال در سال ۱۳۴۹ شمسی با پیگیری‌های «مهندس نوروزی» و با تایید رئیس تربیت بدنی وقت آغاز شد و در سال ۱۳۵۴ به اتمام رسید. طراحی پناهگاه را «مهندس فریبرز امیر سلیمانی» بر عهده داشت و در ساخت آن «آقای محمد علی زین‌العابدین» زحمات بسیاری را متحمل شد. این پناهگاه مساحتی حدود ۳۰۰ متر مربع و ظرفیت خوابگاهی برای ۷۰ تا ۸۰ نفر دارد و تا به امروز به کوهنوردان خدمات‌رسانی می‌کند. پناهگاه پلنگ‌ چال با نام «مجتمع ورزشی کوهستانی پلنگ چال» نیز شناخته می‌شود.

مجتمع ورزشی کوهستانی پلنگ چال؛ منبع عکس: balad.ir؛ عکاس: نامشخص

مجتمع ورزشی کوهستانی پلنگ چال، در مسیر صعود به قله پلنگ چال قرار دارد و دسترسی به آن از مسیرهای مختلفی چون میدان درکه (رایج‌ترین مسیر انتخابی کوه‌نوردان)، منطقه ولنجک و دارآباد آغاز می‌شود.

برای صعود به قله پلنگ چال مسیرهای مختلفی در دسترس است که از میان آن‌ها به سه مسیر رایج در میان کوهنوردان اشاره می‌کنیم.

تابلوهای راهنما در مسیر صعود به پلنگچال؛ منبع عکس: ویکی لاک ؛ عکاس: آرش چای چی

درکه، مسیر اصلی صعود به قله پلنگ چال است. مبدا این مسیر از میدان درکه آغاز می‌شود. مقصد اول، پناهگاه پلنگ چال است. سپس از کنار پناهگاه از طریق مسیری بدون پاکوب، با حرکت در مسیر رودخانه و عبور از دامنه‌ای پرشیب، به قله می‌رسید. مسیر درکه تا قله پلنگ چال حدود ۱۲ کیلومتر است.

مسیر چین کلاغ، طولانی‌ترین مسیر برای صعود به قله پلنگ چال است. در این مسیر از سعادت‌آباد یا دره کارا یا مسیرهای دیگر به قله چین کلاغ بروید. از گردنه شمالی به‌سمت دوشاخ رو به پایین حرکت کنید. در یال قله دوشاخ از طریق پاکوب‌های موجود در مسیر سمت چپ به قله دوشاخ صعود کنید. بر فراز دوشاخ، خط‌الراس پلنگ چال را خواهید دید. از خط‌الراس ابتدا به قله اسپید و سپس به سیا‌ه‌سنگ صعود کنید؛ از سیاه‌سنگ در امتداد خط‌الراس پیش بروید و به پلنگچال بروید. مسیر قله پلنگ چال از چین کلاغ حدود ۱۲ کیلومتر است.

مسیر قله پلنگ چال از امامزاده داوود، کوتاه‌ترین مسیر برای صعود است. برای صعود از امامزاده داوود، از پاکوب کنار رودخانه حرکت کنید. با گذر از «گردنه اشتر گردن»، به‌سمت قله پلنگ چال حرکت خود را ادامه دهید. مسیر قله پلنگ چال از امامزاده داوود تقریبا ۶٫۵ کیلومتر است.

درجه سختی صعود به قله پلنگ چال، معمولا متوسط در نظر گرفته می‌شود. این صعود برای افرادی مناسب است که توانایی پیمایش ۱۰ تا ۲۵ کیلومتر در مسیرهای ناهموار طبیعت مانند پاکوب و مسیرهای دارای شیب را داشته باشند. صعود به قله پلنگ چال از مسیرهای دشواری مانند دره درکه و پناهگاه پلنگچال یا مسیر قله چین کلاغ امکان‌پذیر است.

منبع عکس: Tehran climbing؛ عکاس: نامشخص

وجود تله‌کابین توچال که تا ارتفاع ۳,۷۴۰ متری گردشگران را بالا می‌برد، امکان دسترسی غیرکوهنوردان و گردشگران را با پیمودن مسیرهایی از ایستگاه پنجم و ایستگاه هفتم، به قله پلنگ چال فراهم می‌آورد. فاصله پلنگ چال تا ایستگاه پنج توچال حدود هشت کیلومتر است و تقریبا دو ساعت کوهپیمایی دارد.

آب و هوای قله پلنگ چال در فصول بهار، تابستان و پاییز برای صعود مناسب است. این منطقه معمولا زمستان‌های سرد و پربرفی دارد و به‌دلیل خطر بهمن، صعود زمستانه به برخی مسیرها خطرناک به نظر می‌رسد. اگرچه مناظر برفی کوهستان جذاب هستند، باید شرایط سخت و هوای سرد را نیز تحمل کنید. اگر در اوایل بهار به این قله صعود کنید، مسیرها امنیت بیشتری دارند؛ دمای هوا مناسب است و می‌توانید مناظر زیبای مسیر را تماشا کنید.

به‌طور کلی، فصول بهار و پاییز بهترین زمان‌ها برای صعود به قله پلنگ چال هستند؛ همچنین در بهار چشمه‌ها در بهترین شرایط خود قرار دارند. برای صعود تابستانه بهتر است صبح زود حرکت کنید تا قبل از گرم شدن هوا به ارتفاعات برسید.

مسیر پلنگچال از امامزاده داوود؛ منبع عکس: ویکی لاک؛ عکاس: آرش چای چی

لوازم مورد نیاز برای صعود به به پلنگ چال شامل موارد زیر می‌شود:

• کفش کوهنوردی
• باتوم کوهنوردی
• کوله‌پشتی
• قمقمه آب یا بطری آب معدنی
• فلاسک چای
• لباس مناسب فصل
• کلاه آفتابی
• عینک آفتابی
• کرم ضدآفتاب
• زیرانداز انفرادی
• پاوربانک
• بادگیر یا بارانی
• میوه و تنقلات
• صبحانه و ناهار (درصورت نیاز)
• داروها و سایر لوازم شخصی
• پول نقد و کارت بانکی
• وسایل کمک‌های اولیه
• چادر و وسایل شبمانی
• جی پی اس

• آدرس: تهران، درکه، مسیر کوهپیمایی درکه (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۴۴۲۳۸۸۰۳ ۰۲۱
• اینستاگرام:palangchallcamp@

پناهگاه پلنگچال، یکی از مراکز اقامتی و استراحتی کوهنوردان در مسیر صعود به قله توچال به شمار می‌رود که در ارتفاع ۲,۴۱۲ متری از سطح دریا در رشته کوه البرز قرار دارد. این پناهگاه که مشرف به شهر تهران است، امکانات مناسبی را برای کوهنوردان فراهم می‌کند. از این امکانات می‌توان به ظرفیت خوابگاهی برای ۷۰ تا ۸۰ نفر، ارائه پتو، ملحفه و روبالشی به هر نفر، فضایی برای پخت‌وپز، رستوران، سیستم گرمایش در زمستان و سرویس بهداشتی اشاره کرد. آب آشامیدنی پناهگاه از چشمه‌های اطراف تامین می‌شود. پناهگاه هر شب تا ساعت ۲۱ باز است.

برای رسیدن به پناهگاه پلنگ چال، ابتدا باید به محله درکه بروید و با گذر از کوچه باغ‌های زیبا در کنار رودخانه درکه و عبور از یک مسیر باریک، به پناهگاه برسید. این مسیر زیبا یکی از دلپذیرترین راه‌ها برای صعود به ارتفاعات شمال تهران محسوب می‌شود.

حیاط پناهگاه پلنگچال؛ منبع عکس: ویکی مدیا ؛ عکاس: علیرضا جواهری

فاصله میدان درکه تا پناهگاه پلنگ چال حدود ۹ کیلومتر است و مدت زمان پیاده‌روی از میدان درکه تا پناهگاه معمولا بین دو تا ۲٫۵ ساعت طول می‌کشد. از پناهگاه پلنگچال، با سه تا چهار ساعت کوهپیمایی در جهت شمال غربی می‌توان به قله توچال رسید. همچنین از این پناهگاه، مسیرهایی به امامزاده داوود، قله شاه‌نشین و ایستگاه پنج تله‌کابین توچال وجود دارد. مسیر پناهگاه به ایستگاه پنج توچال نیز سنگلاخی است. در میانه راه، جنگل کوچکی به نام کارا قرار دارد که زیبایی خاصی به منطقه می‌بخشد. در طول مسیر، چندین استراحتگاه وجود دارد که یکی از قدیمی‌ترین آن‌ها، استراحتگاه اذغال چال نامیده می‌شود که از سال ۱۳۵۴ شمسی فعال است.

پس از رسیدن به پناهگاه، مبلغ ۱۰,۰۰۰ تومان به‌عنوان ورودی (۱۴۰۳) دریافت می‌شود. هزینه اقامت در اتاق‌های گروهی (جدا برای خانم‌ها و آقایان) حدودا بیش از ۵۰,۰۰۰ تومان برای هر نفر است. اتاق‌های خصوصی نیز با هزینه بیشتری در دسترس هستند و دارای بخاری برای گرمایش هستند. داخل پناهگاه، رستوران نیز موجود است که می‌توانید از خدمات آن استفاده کنید.

منبع عکس‌ها: ویکی مدیا، Tehran climbing، ایران تور؛ عکاس‌ها: جواد حلیمی، علی صفدریان، M samadi، علیرضا جواهری

• آدرس: تهران، درکه، مسیر پاکوب درکه به پلنگ چال

بسیاری از کوهنوردانی که مسیر درکه به پلنگچال را انتخاب می‌کنند، جنگل کارا را نیز مشاهده کرده‌اند. این جنگل دنج و آرام، مکانی مناسب برای فرار از شلوغی‌های شهری است و اگرچه وسعت زیادی ندارد، به‌دلیل درختان بلند و سرسبز، به‌عنوان جنگل شناخته می‌شود. جنگل کارا مانند جواهری سبز در میان کوه‌ها می‌درخشد و درختانی چون گردو، ازگیل، شاتوت و بیدهای جنگلی دارد. همچنین چشمه‌ای زلال در این منطقه وجود دارد. جنگل کارا در مسیر پاکوب درکه به پلنگچال واقع شده است و مساحتی حدود سه هکتار دارد. این جنگل کوچک در دامنه‌های قله چین کلاغ و پایین‌دست دره کارا قرار گرفته است.

منبع عکس: ویکی مدیا؛ عکاس: Froberg

برای رسیدن به جنگل کارا از میدان درکه با پیاده‌روی حدود یک ساعت به‌سمت پناهگاه پلنگچال، به کافه‌‌ای به نام کافه عمران می‌رسید. چند قدم جلوتر، تابلو زردرنگی مسیر جنگل را نشان می‌دهد که نیاز به یک ساعت پیاده‌روی دیگر دارد. در ادامه، به دو راهی می‌رسید که می‌توانید مسیر مستقیم یا سمت چپ به سوی دره کارا را انتخاب کنید تا به جنگل برسید. جنگل کارا در پاییز جلوه‌ای خاص دارد و بهار آن نیز بسیار دیدنی است.

• آدرس: تهران، بزرگراه شهید چمران (شرق به غرب)، خیابان یمن، انتهای خیابان ولنجک
• تلفن: ۲۴۸۷۵۰۰۰ ۰۲۱ - ۲۷۲۰ ۰۲۱

مجموعه تفریحی توچال یکی از مقاصد محبوب کوهنوردی و تفریحی در تهران محسوب می‌شود. این مجموعه در دامنه‌های رشته کوه البرز و در اطراف قله توچال واقع شده است و با امکانات متنوع خود، فرصت‌های زیادی برای تفریح و هیجان ارائه می‌دهد. از تفریحات مجموعه توچال می‌توان به پیست اسکی، تله‌کابین، تله‌سیژ، سورتمه ریلی، زیپ‌لاین و مسیرهای کوهنوردی اشاره کرد که همواره موردتوجه بسیاری از گردشگران و دوستداران طبیعت قرار دارد.

منبع عکس: ویکی مدیا؛ عکاس: میلاد موسی پور

تله‌کابین توچال، از قدیمی‌ترین و بهترین تله‌ کابین های معروف ایران است که کوهنوردان و گردشگران را تا ارتفاع بیش از ۳,۶۸۰ متر بالا می‌برد. این تله‌کابین با جابه‌جایی سریع و ایمن، تجربه‌ای لذت‌بخش از مشاهده مناظر طبیعی و زیبایی‌های اطراف را فراهم می‌آورد.

مجموعه تفریحی توچال شامل امکاناتی نظیر رستوران‌ها و کافه‌ها تا زمین‌های بازی و فضاهای مناسب برای پیک‌نیک می‌شود. به‌طور کلی، توچال نه‌تنها به‌عنوان یک منطقه کوهنوردی بلکه به‌عنوان یک مقصد تفریحی با امکانات و خدمات متنوع، همواره برای گردشگران تهران جذابیت دارد.

• آدرس: تهران، بخش کن، دهستان سولقان، جاده امامزاده داوود
• تلفن: ۴۴۳۹۳۱۱۳ ۰۲۱

امامزاده داوود یکی از زیارتگاه‌های مهم و محبوب در استان تهران است که در دامنه رشته‌کوه‌های البرز قرار دارد. این مکان تاریخی و مذهبی هر ساله پذیرای تعداد زیادی زائر و گردشگر است. «شرف‌الدین داود الحسنی» که به نام امامزاده داوود شناخته می‌شود، از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) است. اهالی و گردشگران منطقه از دیرباز برای دعا به زیارت این امامزاده می‌آیند.

منبع عکس: ویکی مدیا؛ عکاس: سید محمود جوادی

محل قرارگیری آرامگاه امامزاده داوود در میان کوه‌های البرز جذابیت خاصی دارد. مسیر رسیدن به امامزاده به‌عنوان یک مسیر کوهستانی، فرصتی را برای دوستداران طبیعت و کوهنوردی فراهم می‌کند. زائران علاوه بر زیارت این مکان مقدس، از زیبایی‌های طبیعت منطقه نیز بهره‌مند می‌شوند و با دوستی و صمیمیت در این مکان مقدس گرد هم می‌آیند.

در امامزاده داوود همچنین مراسم مذهبی و محافل دعا و نیایش نیز برگزار می‌شود. این بقعه به‌عنوان زمینه‌ساز ارتباطات اجتماعی و فرهنگی بین مردم مختلف نیز شناخته می‌شود. امامزاده داود نه‌تنها از لحاظ مذهبی اهمیت دارد، بلکه به‌عنوان مرکزی تفریحی و اجتماعی نیز شناخته می‌شود.

• آدرس: تهران، درکه

«قله چین کلاغ» یکی از قله‌های البرز مرکزی و جنوبی‌ترین کوه‌های شمال تهران، با ارتفاع ۲,۸۲۰ متر است. این قله از شمال به قله‌های دو شاخ و پلنگ چال، از غرب به دره امامزاده داوود، از شرق به دره درکه و از جنوب به مناطق سعادت‌آباد و فرحزاد منتهی می‌شود.

از جاذبه‌های مسیر صعود به قله چین کلاغ می‌توان به آبشار دره دیوانه، غار دو سنگ، سنگ نشین، دره بهشت، معدن سنگ سعادت‌آباد و رودخانه فرحزاد اشاره کرد. گونه‌های متنوعی از گیاهان و جانوران در چین کلاغ وجود دارد و رودخانه‌ها و چشمه‌های روان، به‌ویژه در فصل بهار، مناظر زیبایی را در اطراف این قله خلق می‌کنند. آب و هوای قله چین کلاغ در فصل‌های بهار، تابستان و پاییز برای صعود مناسب است.

منبع عکس: ویکی لاک؛ عکاس: آرش چای چی

در صورتی که تجربه بازدید از پلنگ چال را دارید، نظرات خود را با ما و دیگر همراهان کجارو در میان بگذارید.

منبع کاور: summit post؛ عکاس: H Kiaee

نویسنده: صابره براتی