جاهای دیدنی همدان؛ بدون این لیست جاذبهها به پایتخت مادها نروید!
گشت و گذار در همدان زیبا مانند ورق زدن کتابی پر از رازهای تاریخی است. این شهر یکی از کهنترین شهرهای ایران است که با گنجینهای از تاریخ، فرهنگ و طبیعت در دل رشتهکوههای زاگرس آرام گرفته است. همدان میزبان مجموعهای از دیدنیهایی است که هر کدام میتوانند دلیلی برای یک سفر خاطرهانگیز باشند. از آنجاکه همدان روزگاری پایتخت مادها بود، امروزه با آثار تاریخی بینظیری همچون گنبد علویان، آرامگاه بوعلیسینا و گنجنامه، گردشگران را بهسوی خود جذب میکند. در ادامه به معرفی تعدادی از جاذبه های گردشگری همدان خواهیم پرداخت.
جاهای دیدنی همدان کجاست؟
آرامگاه ابوعلی سینا
- آدرس: استان همدان، همدان، میدان بوعلی سینا (مشاهده روی نقشه)
- ساعت بازدید: ۸:۳۰ تا ۱۷
- هزینه بازدید (سال ۱۴۰۴): ۲۵,۰۰۰ تومان
آرامگاه ابوعلی سینا طبیب، شاعر و عارف ایرانی که شهرت جهانی دارد در میان میدانی به همین نام واقع است و مهمترین در میان همه جاهای دیدنی شهر همدان محسوب میشود. میدانی بیضوی با درختان چنار کهنسال و آبنماهایی الهام گرفته از باغهای ایرانی که تفرجگاه زیبایی را به وجود آورده است. طرح و نقشه بنا از برج قابوس بن وشمگیر در شهر گنبد کاووس اقتباس شده است. تالار جنوبی آرامگاه محل نگهداری سکه، سفال و اشیای کشفشده مربوط به هزارههای قبل از میلاد است. در تالار شمالی، مجموعهای نفیس از کتابهای خطی و آثار بوعلی سینا گردآوری شده است.
گنبد علویان
- آدرس: استان همدان، همدان، میدان امامزاده عبدالله، بلوار علویان (مشاهده روی نقشه)
- ساعت بازدید: ۹ تا ۱۹
- هزینه بازدید (سال ۱۴۰۴): ۱۵,۰۰۰ تومان
گنبد علویان در میان نمونههای به جا مانده از معماری دوره اسلامی بینظیر و از نمونههای منحصربهفرد است. گنبد علویان در چهار باغ علویان در نزدیکی میدان امامزاده عبدالله قرار دارد و از جاهای دیدنی شهر همدان به شمار میرود. این گنبد از سمت شمال در خیابانی که میدان عینالقضات را به میدان امامزاده عبدالله وصل میکند، قرار گرفته و از سمت جنوب با خیابان باباطاهر و از شرق با خیابان اکباتان محصور شده است. این اثر یکی از شاهکارهای معماری و گچبری بعد از اسلام در همدان است و با شماره ۹۴ در ۱۵ دی ۱۳۱۰ شمسی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
شهر باستانی هگمتانه
- آدرس: استان همدان، همدان، میدان امامزاده عبدالله، بلوار علویان، میدان اکباتان (هگمتانه) (مشاهده روی نقشه)
- ساعت بازدید: ۹ تا ۱۸
- هزینه بازدید (سال ۱۴۰۴): ۳۰,۰۰۰ تومان
شهر باستانی هگمتانه نخستین پایتخت ایران بود
شهر باستانی هگمتانه نخستین پایتخت ایران بود و به همراه آتن در یونان و رم در ایتالیا، از معدود شهرهای باستانی جهان است که همچنان زنده و مهم مانده است. هرودوت این شهر را ساخته دیاکو دانسته و گفته است که هفت دیوار داشته که هرکدام به رنگ یکی از سیارهها بودهاند. در حفاریهای باستانشناسی سالهای اخیر در تپه هگمتانه مشخص شده است که محل کاخهای باشکوه این ناحیه باستانی، در تپه هگمتانه کنونی واقع بوده است. نکته قابلتوجه این شهر باستانی، شبکه منظم و پیشرفته آبرسانی آن بوده است. امروزه هگمتانه از مهمترین مکان های دیدنی همدان است و بازدید از آن توصیه میشود.
بازار سنتی همدان
- آدرس: استان همدان، همدان، میدان امام خمینی، خیابان باباطاهر (مشاهده روی نقشه)
- ساعت بازدید: ۸ تا ۲۱
مجموعه تاريخی بازار همدان در محدوده خيابانهای باباطاهر، اکباتان و شهدا قرار دارد و عمده بناهای آن مربوط به دوره قاجار است. مانند بازارهای اغلب شهرهای قدیمی ایران، بازار سنتی همدان نیز مسقف است و بعضی بخشهای آن پوششی گنبدی شکل دارد. بازار همدان بهلحاظ وجود راستههای مختص به اصناف مختلف معماری ویژهای دارد و به همین علت در فهرست جاهای دیدنی شهر همدان جایگاه ویژهای دارد. برخی مورخان قدمت این بازار را به دوره سامانیان نسبت میدهند؛ اما اکثر این مجموعه بازمانده دوره قاجار است.
موزه تاریخ طبیعی همدان
- آدرس: استان همدان، همدان، میدان مدرس، بلوار آزادگان، جنب دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی همدان (مشاهده روی نقشه)
- ساعت بازدید: ۸ تا ۱۸
- هزینه بازدید (سال ۱۴۰۴): ۵۰,۰۰۰ تومان
موزه تاریخ طبیعی همدان در انتهای بلوار آزادگان و در زیربنای تقریبی ۲,۰۰۰ مترمربعی قرار دارد. موزه تاریخ طبیعی همدان به همت جعفر محمد علیزاده تاسیس شده و به یکی از جاهای دیدنی همدان بدل شده است. تمامی نمونههای موجود در موزه با تلاش جعفر محمد علیزاده و دانشجویان جمعآوری شدهاند.
موزه تاریخ طبیعی همدان در داخل دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی همدان قرار دارد؛ موزهای کمنظیر از انواع گونههای حیوانی، گیاهی و طبیعی مربوط به اقلیم ایران و جهان. این موزه در حال حاضر سرمایهای گرانبها است که به بستری برای مطالعه و تحقیق دانشپژوهان تبدیل شده است. در این موزه نمونههای زنده، سنگواره و تاکسیدرمی شده از گونههای مختلف جانداران نگهداری میشود.
جاذبههای طبیعی همدان
غار علیصدر
- آدرس: استان همدان، شهرستان کبودرآهنگ، بخش گل تپه، دهستان علیصدر، حاشیه روستای علیصدر (مشاهده روی نقشه)
- ساعت بازدید: ۸ تا ۱۷
- هزینه بازدید (سال ۱۴۰۴): ۲۳۰,۰۰۰ تومان
غار علیصدر طولانیترین غار آبی جهان، یکی از انگیزههای مهم و از جذابترین جاذبه های گردشگری همدان است. این غار در ارتفاعات ساری قیه نزدیک روستای علیصدر شهرستان کبودر آهنگ قرار دارد. ارتفاع غار از سطح دریا ۲,۱۰۰ متر است و محوطه غار دالانهای پیچ در پیچ و دهلیزهای متعددی دارد. بازدید از این غار با قایق امکانپذیر است. دمای داخل غار ثابت و همواره ۲۰ درجه سانتیگراد است. غار علیصدر بیست و سومین اثر طبیعی ملی است که سازمان میراث فرهنگی در ۱۵ دی ۱۳۸۷ شمسی در فهرست میراث طبیعی ایران آن را ثبت کرده است.
مکان های تاریخی همدان
آرامگاه باباطاهر عریان
- آدرس: استان همدان، همدان، میدان فلسطین، بلوار فلسطین، میدان باباطاهر (مشاهده روی نقشه)
- ساعت بازدید: ۸ تا ۱۸
- هزینه بازدید (سال ۱۴۰۴): ۲۰,۰۰۰ تومان
آرامگاه باباطاهر عریان، عارف، شاعر ایرانیتبار و دوبیتی سرای اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم در همدان قرار گرفته است. این آرامگاه در میدانی به همین نام در شمال همدان قرار دارد. این اثر در سال ۱۳۷۶ شمسی به عنوان یکی از مکان های دیدنی همدان در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در سطح محوطه داخلی آرامگاه باباطاهر عریان، کاشیکاری معرق و تزئینات بسیار ظریفی به کار رفته که جلوه خاصی به قسمتهای داخلی مزار بخشیده است. اشعار باباطاهر با لهجه ملايری یا با لهجهای از زبان لری سروده شدهاند. در محوطه داخلی این آرامگاه، ۲۴ دوبیتی روی ۲۴ قطعه سنگ زیبا حک شده و در قسمت پایین اطراف محوطه داخلی مزار نصب شده است. در کنار این آرامگاه، موزه صنایع دستی استان همدان قرار دارد که میتوانید از آن نیز بازدید کنید.
حمام تاریخی قلعه
- آدرس: استان همدان، همدان، میدان امام خمینی، خیابان باباطاهر، کوچه حمام قلعه، کوچه شهید محمد صدوقی (مشاهده روی نقشه)
- ساعت بازدید: ۱۱ تا ۱۶ و از ۱۸:۳۰ تا ۲۳
حمام قلعه، همان طور که از نامش پیداست، حمامی سنتی در همدان است. این حمام در یکی از محلههای قدیمی و اصیل شهر همدان به نام محله «قاشقتراشان» در خیابان شریعتی قرار دارد. حمام قلعه مربوط به دوره قاجار است و مساحتی حدود ۱,۵۰۰ مترمربع دارد. حمام قلعه از دو بخش سرد و گرم تشکیل شده است و ورودی هشتی شکل دارد. بعد از عبور از هشتی، ابتدا حمام سرد و سپس حمام گرم قرار گرفته است. این حمام بخش مردانه و زنانه داشته است.
در سال ۱۳۸۷ خورشیدی، حمام تاریخی قلعه مورد مرمت و نوسازی قرار گرفت. بعد از آن این حمام تغییر کاربری پیدا کرد و اکنون بهعنوان موزه مردم شناسی همدان، پذیرای گردشگران و علاقهمندان است و از جاذبه های گردشگری همدان به شمار میرود. داخل حمام نیز سفرهخانه سنتی راهاندازی شده است که گروههای موسیقی در آنجا برنامههای مختلفی اجرا میکنند.
شیر سنگی
- آدرس: استان همدان، همدان، میدان سنگ شیر (مشاهده روی نقشه)
میدان سنگ شیر از جاذبه های گردشگری همدان، در انتهای خیابان ۱۲ متری و در یک میدان در شرق شهر قرار دارد. از این مجسمه سنگی دو عدد وجود داشت که یکی از آنها در دروازه همدان قرار داشته است و در زمان حمله اعراب به «باب الاسد» یا «دروازه شیر» معروف شد. بخشی از این محوطه در زیر منازل مسکونی مدفون و بخشی از آن به میدان تبدیل شده است. گورستانی وسیع از دوران اشکانیان با تابوتهای سفالی، تدفینهای گور خمرهای و گودالی در این محوطه پیدا شد.
قدمت شیر سنگی همدان را به دورههای مختلف نسبت میدهند؛ ولی برخی آن را مادی میدانند. با توجه به تابوتهای گورستان، اشکانی بودن آن مشخص است. این اثر قبل از انقلاب در سال ۱۳۱۰ خورشیدی در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
موزه هگمتانه
- آدرس: استان همدان، همدان، میدان امامزاده عبدالله، بلوار علویان، میدان اکباتان (هگمتانه)، شهر باستانی هگمتانه (مشاهده روی نقشه)
- ساعت بازدید: ۹ تا ۱۸
- هزینه بازدید (سال ۱۴۰۴): ۳۰,۰۰۰ تومان
یکی از جذابترین جاهای دیدنی شهر همدان موزه هگمتانه است که در میدان هفت تیر، شرق تپه هگمتانه و نزدیک به گودال معروف به فرانسویها قرار دارد. بنای این موزه ابتدا مدرسه پرورش بوده که اکنون تغییر کاربری داده و به موزه تبدیل شده است. در این موزه علاوه بر آثار و اشیای به دست آمده از تپه هگمتانه از سراسر استان نیز اشیایی نگهداری میشود.
آرامگاه عارف قزوینی
- آدرس: استان همدان، همدان، میدان بوعلی سینا، جنب آرامگاه ابوعلی سینا (مشاهده روی نقشه)
ابوالقاسم عارف قزوینی از شاعران و تصنیفسازان زمان مشروطه ایران بود. وی در سال ۱۲۵۹ خورشیدی در قزوین به دنیا آمد. قبر این شاعر در همدان، خیابان بوعلی و در نزدیکی آرامگاه بوعلی سینا قرار دارد.
برج قربان
- آدرس: استان همدان، همدان، خیابان امیرکبیر، خیابان انورحکیم (مشاهده روی نقشه)
برج قربان یکی از جاذبه های گردشگری همدان متعلق به قرن هفتم یا هشتم هجری قمری است که در شهر همدان بین چهار باغ شهید مدنی و خیابان طالقانی جنب دبیرستان قرار دارد. این بنا مدفن «حسن بن عطار حافظ ابوالعلا همدانی» و امرای سلجوقی است.
درباره دلیل نامگذاری برج قربان به این نام، گفته میشود که در جریان شورش افغانها در دوره صفویه، این محل سنگرگاه فردی به اسم قربان بود. او از اهالی محل دفاع و تلاش میکرد شورشیان را دفع کند. به همین دلیل مسجد و بقعه به نام او شهرت یافت. این برج در تاریخ ۲۸ خرداد ۱۳۵۴ شمسی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است؛ اما متاسفانه در حال حاضر امکان بازدید از آن وجود ندارد.
جاهای تفریحی همدان
مجموعه تفریحی، توریستی و ورزشی گنجنامه
- آدرس: استان همدان، همدان، میدان قائم، جاده گنجنامه، بعد از منطقه عباسآباد (مشاهده روی نقشه)
- ساعت بازدید: ۸ تا ۱۷
- فاصله تا همدان: ۹ کیلومتر (۱۵ دقیقه با خودرو)
مجموعه تفریحی، توریستی و ورزشی گنجنامه یکی دیگر از جاهای دیدنی همدان است که در میدان گنجنامه و در ۹ کیلومتری جنوب غربی شهر همدان و کوههای الوند قرار دارد. آب و هوای مطبوع کوهستان، دره فرحبخش الوند و چشمانداز زیبای دشت میشان جذابیتی را پدید آورده که گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب میکند. این مجموعه شامل چندین جاذبه گردشگری است که برای بازدید از همه آنها لازم است یک روز کامل را به آن اختصاص دهید.
برای بازدید از تمام جاذبههای گردشگری گنجنامه به یک روز کامل احتیاج دارید
در دهکده توریستی گنجنامه میتوانید از سنگنبشتههای گنجنامه و آبشار گنجنامه دیدن کنید. تلهکابین گنجنامه، پیست اسکی تاریکدره، تلهسیژ و تلهاسکی، ورزش تعادل هوایی در ضلع غربی مجتمع گنجنامه، پیادهروی روی پل معلق ۲۰۰ متری، تیرول یا پرواز فردی روی کابلی به طول ۵۲۰ متر و بسیاری تفریحات دیگر را نیز در این مجتمع تفریحی گردشگری تجربه کنید.
دریاچه اکباتان
- آدرس: استان همدان، بخش مرکزی شهرستان همدان، دهستان الوندکوه شرقی، شمال روستای یلفان (مشاهده روی نقشه)
- فاصله تا همدان: ۱۵ کیلومتر (۳۰ دقیقه با خودرو)
در ۱۵ کیلومتری جنوب شرق همدان میتوانید از یکی از مکان های دیدنی همدان و تنها دریاچه این شهر بازدید کنید؛ دریاچهای زیبا که با وجود فضای سبز و امکانات تفریحی و گردشگری، مسافران بسیاری را به سوی خود جذب میکند. از تفریحات دریاچه اکباتان میتوان به ورزشهای آبی مانند قایقرانی و اسکی روی آب اشاره کرد. بهمنظور راحتی مسافران و گردشگران، امکاناتی چون رستوران و مهمانسرا در این منطقه تفریحی ساخته شده است.
مکان های مذهبی همدان
مسجد جامع همدان
- آدرس: استان همدان، همدان، میدان امام خمینی، پیاده راه اکباتان (مشاهده روی نقشه)
مسجد جامع همدان از مکان های دیدنی همدان مربوط به دوره قاجار است که دارای دو کتیبه متعلق به سالهای ۱۲۵۳ و ۱۲۵۱ هجری قمری است. قدمت این مسجد به زمان فتحعلی شاه و محمدشاه از پادشاهان قاجار میرسد. در حال حاضر در معماری مسجد تغییراتی صورت گرفته و گچبریهای ایوان جنوبی آن از بین رفته و از مصالح جدید نیز استفاده کردهاند. منارههای مسجد نیز از بخشهای الحاقی و جدید هستند.
امامزاده حسین
- آدرس: استان همدان، همدان، میدان امام خمینی، ابتدا خیابان شهدا، کوچه شاهزاده حسین (مشاهده روی نقشه)
امامزاده حسین یا «شاهزاده حسین» در همدان در ابتدای خیابان شهدا قرار دارد و از دیگر جاهای دیدنی همدان است. این حرم از آثار ممتاز معماری شهر همدان است که گنبد آجری زیبایی بر بالای آن قرار دارد. ساختمان مقبره شمالی است و یک ایوان کوچک، ورودی و دو حرم با پلانهای صلیبی دارد. نمای ورودی دو طبقه است. در هر طبقه حجرههایی قرار دارد. رسمیبندیهایی در داخل طاقنما وجود دارد و ضریح چوبی نفیس و گنبدی مرتفع در این بنا ساخته شده است.
با توجه به متن شجرهنامه، امامزاده حسین محل مدفن امامزاده حسین، از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) یا پسر امام حسن عسگری (ع)، است. شواهد نشان میدهد که بنای امامزاده جدیدتر از دوره صفویه نیست. در طول زمان دخلوتصرفهایی در بنا انجام شده است. این بقعه دارای حیاط دلبازی است که درخت توت کهنسالی در آن وجود دارد.
جاهای دیدنی اطراف همدان
معبد نهاوند
- آدرس: استان همدان، نهاوند، میدان هفدهم شهریور، خیابان هفدهم شهریور، خیابان دوخواهران (مشاهده روی نقشه)
معبد لائودیسه نهاوند که در منطقه دو خواهران این شهر قرار دارد از آثار تاریخی دوران سلوکیه در ایران و جاهای دیدنی همدان است. بر اساس کتیبهای سنگی با خط یونانی که از این مکان پیدا شد، این معبد را پادشاه سلوکی «آنتوخیوس سوم» که در فاصله بین سالهای ۲۲۳ تا ۱۸۷ پیش از میلاد حکومت میکرد برای نیایش همسرش «لائودیسه» ایجاد کرد. از لائودیسه مجسمه برنزی خدایان یونان، پایه ستون و سرستون کشف شد. بعد از دوران سلوکیان، اشکانیان نیز در این معبد حضور داشتهاند.
جاهای دیدنی همدان در بهار
همدان در بهار به شهری سرسبز و دلنشین تبدیل میشود. هوای خنک کوهستانی و شکوفههای باغها، بهترین زمینه را برای گشتوگذار در طبیعت و جاذبههای تاریخی این شهر فراهم میآورند. از جمله جاهای دیدنی همدان در بهار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- شهر باستانی هگمتانه
- آرامگاه ابوعلی سینا
- غار علیصدر
- مجموعه گنجنامه
جاهای دیدنی همدان در تابستان
آب و هوای تابستان همدان برخلاف بسیاری از شهرهای ایران خنکتر از حالت معمول است و این فصل یکی از بهترین فصلها برای بازدید از طبیعت و ارتفاعات این منطقه به شمار میرود. از جمله جاهای دیدنی همدان در تابستان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مجموعه گنجنامه
- بوستان ارم
- ارتفاعات الوند
- منطقه تفریحی عباسآباد
جاهای دیدنی همدان در پاییز
پاییز همدان با هوای خنک و درختان رنگارنگ، فضایی جذاب و شاعرانه ایجاد میکند. این فصل بهترین زمان برای دیدن بناهای تاریخی و طبیعت اطراف همدان است. از جمله جاهای دیدنی همدان در پاییز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- شهر باستانی هگمتانه
- بلوار ارم
- مقبره استر و مردخای
- مجموعه گنجنامه
جاهای دیدنی همدان در زمستان
زمستانهای همدان سرد و برفی است. اگرچه در این زمان از سال دما و شرایط آبوهوایی چالشبرانگیز است؛ اما چشماندازهای سفیدپوش و جاذبههای تاریخی خلوت، سفر زمستانی را متفاوت میسازند. از جمله جاهای دیدنی همدان در زمستان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- غار علیصدر
- موزه هگمتانه
- آرامگاه باباطاهر
- بازار سنتی همدان
جاهای دیدنی همدان در روز
روزهای همدان برای بازدید از جاذبههای تاریخی، موزهها و طبیعت اطراف شهر بهترین انتخاب هستند؛ چراکه نور روز جلوهای متفاوت به بناها میدهد. از جمله جاهای دیدنی همدان در روز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آرامگاه ابوعلی سینا
- مجموعه گنجنامه
- شهر باستانی هگمتانه
- غار علیصدر
جاهای دیدنی همدان در شب
شبهای همدان خنک و آرام است و نورپردازی بناهای تاریخی، جلوهای خاص به شهر میبخشد. از جمله جاهای دیدنی همدان در شب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- میدان ابوعلیسینا
- بازار سنتی همدان
- پیادهراه ابوعلی سینا
- مجموعه گنجنامه
اگر میخواهید با گنجینه تاریخی و طبیعی همدان بیشتر آشنا شوید، پیشنهاد میکنیم پیش از سفر نگاهی به فهرست جاهای دیدنی همدان در کجارو بیندازید. این لیست شما را با برجستهترین جاذبههای همدان آشنا میکند و به برنامهریزی بهتر برای سفر کمک خواهد کرد.
- آرامگاه بوعلی سینا20 مهر 96مطالعه '14
- گنبد علویان20 مهر 96مطالعه '8
- هگمتانه20 مهر 96مطالعه '21
- غار علیصدر20 مهر 96مطالعه '21
- دهکده توریستی گنجنامه20 مهر 96مطالعه '16
