تنگه زرانگوش؛ دره‌ باستانی و اسرارآمیز در ایلام

تنگه زرانگوش، طبیعتی بکر و ناشناخته در استان ایلام است، جایی که آب زلال رودخانه، صخره‌های سر به فلک کشیده و پوشش گیاهی سرسبز در مسیر تنگه زرانگوش، دست به دست هم داده‌اند تا چشم‌اندازی رویایی خلق کنند.

تنگه زرانگوش دره شهر علاوه بر زیبایی طبیعی، به دلیل قرار گرفتن در منطقه‌ای کوهستانی، در فصل‌های گرم سال، آب‌وهوای خنکی دارد و همین ویژگی آن را به مقصدی محبوب برای سفرهای تابستانی تبدیل کرده است. به‌همین خاطر ما می‌خواهیم سفری به تنگه زرانگوش داشته باشیم و در این مقاله به سوالاتی درباره این که تنگه زرانگوش کجاست پاسخ دهیم و درباره آن اطلاعات بیشتری به‌دست آوریم.

• آدرس: استان ایلام، شهرستان بدره، بخش هندمینی، روستای زرانگوش (مشاهده روی نقشه)

تنگه زرانگوش از جاهای دیدنی استان ایلام است که در غرب روستایی با همین نام قرار گرفته است. این تنگه حدودا ۲۵ کیلومتر تا شهرستان بدره و ۴۰ کیلومتر تا شهرستان دره شهر فاصله دارد. فاصله این تنگه تا ایلام حدود ۱۱۰ کیلومتر و تا خرم آباد ۱۸۰ کیلومتر است.

عکاس: khodayar shakary / گوگل مپ

• از سمت تهران: آدرس تنگه زرانگوش برای سفر از تهران به این صورت است که باید وارد آزادراه تهران–قم شوید. پس از عبور از قم، مسیر را به‌سمت اراک ادامه دهید. از اراک، جاده را به‌سمت بروجرد و سپس خرم‌آباد (مرکز استان لرستان) دنبال کنید. از آزادراه خرم‌آباد-اندیمشک، خود را به جاده اندیمشک-پل‌دختر برسانید و پس از آن مسیر را تا شهر دره‌شهر در استان ایلام ادامه دهید. در جاده دره شهر-ایلام یک مسیر فرعی در سمت چپ جاده به سمت روستای زرانگوش وجود دارد. پس از رسیدن به روستا، باید وارد یک جاده خاکی شوید که به ابتدای تنگه زرانگوش منتهی می‌شود.
• از سمت شهرهای غرب و شمالغرب: در صورت سفر از استان‌های غربی کشور، می‌توانید در مسیر سنندج-کرمانشاه حرکت کنید و از طریق بزرگراه کامیاران-کرمانشاه، وارد بزرگراه کرمانشاه-اسلام آباد غرب شوید و خود را به شهر ایلام برسانید. مسیر ایلام-بدره شما را به زرانگوش می‌رساند.
• از سمت شهرهای جنوبی: چنان‌چه از جنوب کشور و شهرهایی مثل اندیمشک راهی تنگه هستید می‌توانید از آزادراه اندیمشک-خرم آباد، خود را به مسیر اندیمشک-پل‌دختر برسانید و باقی مسیر را طبق آنچه گفته شد، طی کنید.

عکاس: zahra jamalvandi / گوگل مپ

تنگه زرانگوش، یکی از زیباترین و بکرترین جاذبه‌های گردشگری شهرستان بدره در استان ایلام به شمار می‌رود. این تنگه با طولی در حدود دو کیلومتر و دیواره‌هایی به ارتفاع ۵۰۰ متر، چشم‌اندازی تماشایی از طبیعت کوهستانی غرب ایران را به نمایش می‌گذارد. در مسیر تنگه زرانگوش، رودخانه‌ای پرآب جاری است که در کنار آبشارهای طبیعی، درختان بلند و وجود مسیرهای سنگی، این مکان را به مقصدی محبوب برای طبیعت‌گردی، کوه‌پیمایی و عکاسی تبدیل کرده است.

عکاس: zahra jamalvandi / گوگل مپ

تنگه زرانگوش دره شهر از تنوع گیاهی و جانوری بالایی برخوردار است. از جمله گیاهان دارویی این تنگه می‌توان به نعنا و پونه اشاره کرد که بوی آن‌ها در تمام طول مسیر به‌خوبی حس می‌شود. در رودخانه و چشمه‌های مسیر نیز ماهی‌های ریزی وجود دارند که به پاکسازی آب کمک می‌کنند. از دیگر موجودات تنگه، حیوانی به نام خدنگ است. خدنگ‌ها نوعی گوشتخوار کوچک گربه‌سان هستند که از خزندگان، ماهی‌ها و دوزیستان تنگه تغذیه می‌کنند. چشمه‌های متعددی نیز در تنگه زرانگوش قرار گرفته است که از دل کوه جریان دارند.

تنگه زرانگوش علاوه بر زیبایی‌های طبیعی، دارای آثار تاریخی ارزشمندی نیز هست. در دل این تنگه، دو غار «دوقلو» با قدمتی متعلق به دوران پیش از اسلام وجود دارد که در گذشته به‌عنوان پناهگاه استفاده می‌شدند. اگر با دقت به صخره‌ها نگاه کنید، میان سنگ‌ها فسیل هایی را می‌بینید که گواه بر قدمت تنگه است؛ حتی  بقایای ظروف سفالی مربوط به دوران اسلامی نیز در این تنگه کشف شده است. در میانه های مسیر تنگه، سنگ عظیمی به نام «بردبل» قرار دارد که نماد تنگه محسوب می‌شود. نام این سنگ از واژه‌های «برد» به معنی سنگ و «بل» به معنای بلند گرفته شده است. باج‌گیران از دیگر بخش‌های تاریخی تنگه است و در گذشته محلی برای دریافت عوارض یا مالیات بوده است.

عکاس: zahra jamalvandi / گوگل مپ

تا انتهای تنگه باستانی زرانگوش، جاده‌کشی شده است؛ بنابراین برای بازدید، نیاز به پیمایش زیادی نیست و مسیر نسبتا آسان است؛ البته جاده بعد از شروع رودخانه کیفیت مناسبی ندارد. تنگه زرانگوش، مقصدی عالی برای خانواده‌ها است؛ چرا که می‌توان با خودرو از میان تنگه عبور کرد؛ البته برای رسیدن به عمق تنگه و تماشای دیواره‌های سر به فلک کشیده آن، باید با خودروهای آفرود از دل رودخانه گذشت.

تنگه زرانگوش از موقعیت جغرافیایی کوهستانی برخوردار است؛ بنابراین در فصول پاییز و زمستان دارای آب‌وهوایی سرد و گاه برفی است و ممکن است دسترسی به آن را دشوار کند. این منطقه در فصول گرم سال، به‌ویژه بهار، تابستان و اوایل پاییز، با آب‌وهوایی معتدل و دلپذیر، به یکی از بهترین مقاصد طبیعت‌گردی استان ایلام تبدیل می‌شود.

عکاس: zahra jamalvandi / گوگل مپ

• آدرس: استان ایلام، شهرستان بدره، ۱۵ کیلومتری شمال شهر بدره
• فاصله تا تنگه زرانگوش: حدود ۳۵ کیلومتر (۴۵ دقیقه رانندگی)

«تنگه کافرین»، «تنگه کافری» یا «تنگه شداد»، در دل کوهستان‌های سرسخت زاگرس و در نزدیکی شهر بدره قرار دارد. این تنگه با چشم‌اندازی خیره‌کننده از رودخانه و دره‌های عمیق، درست پشت «سد سیمره» است و برای رسیدن به آن باید قایق‌سواری کرد. هر قایق پنج نفر ظرفیت دارد و از پارکینگ تا محل قایق، ۱۰ دقیقه پیاده روی خواهید داشت. عبور از میان دیواره‌های سنگی و پیچ‌وخم‌های تنگه، جریان زلال آب، درختان بلوط، غارهای ناشناخته و حیات‌وحش منحصر‌به‌فردی چون سنجاب ایرانی، از دیگر شگفتی‌های این تنگه محسوب می‌شود.

عکاس: NEDA ILCHI / گوگل مپ

آثار به‌دست‌آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی تنگه کافرین و بقایای معماری‌های گچی، ایوان‌ها، طاق‌ها و پایه‌ستون‌ها، گواهی بر زندگی پیشینیان در دل این منطقه کوهستانی‌اند. همچنین بقایای سد قدیمی «بره‌هله» در انتهای مسیر تنگه به چشم می‌خورد.

• آدرس: استان ایلام، شهرستان دره شهر، بخش هندمینی، دهستان زرانگوش، نزدیک روستای زید
• فاصله تا تنگه زرانگوش: حدود ۱۰ کیلومتر (۱۵ دقیقه رانندگی)

«تنگه زید»، یکی از بکرترین جاذبه‌های طبیعی استان ایلام است. پشت روستای زید، دره‌هایی عظیم با ساختاری پرپیچ‌وخم قرار دارد که عبور از آن‌ها به‌دلیل عمق زیاد و صخره‌های خطرناک، فقط برای کوهنوردان و طبیعت‌گردان امکان‌پذیر است. جریان دائمی آب، سرسبزی مسیر و آواز پرندگان در دل این تنگه، محیطی رویایی خلق کرده‌اند و طبیعتی بی‌نظیر از گیاهان کوهی، درختان بلوط، ون و چشمه‌های خنک در خود جای داده است.

عکاس: abbas malekyan / گوگل مپ

آنچه تنگه زید را از دیگر مناطق طبیعی استان متمایز می‌کند، وجود مجموعه‌ای از انبارهای سنگی و تاریخی گندم و نمک در دل صخره‌ها است. این انبارها، به‌شکلی هنرمندانه با گل، سنگ و چوب ساخته شده‌اند؛ طوری‌ که دانه‌های گندم در آن‌ها تا سه سال بدون فساد باقی می‌ماندند و از دستبرد راهزنان نیز در امان بودند. جالب است بدانید، در میان بیش از ۳۰ انبار موجود، تنها یکی از آن‌ها مخصوص ذخیره نمک بوده است. دو آسیاب سنگی نیز در میانه دره دیده می‌شود.

• آدرس: استان ایلام، شهرستان بدره
• فاصله تا تنگه زرانگوش: حدود ۱۵ کیلومتر (۲۵ دقیقه رانندگی)

«سد سیمره»، بزرگ‌ترین سد بتنی استان ایلام به شمار می‌رود که روی رودخانه سیمره، یکی از طویل‌ترین و پرآب‌ترین رودهای غرب کشور، ساخته شده است.

عکاس: Mehdi Rahanjam / گوگل مپ

سد و رودخانه سیمره نه‌تنها از نظر اقتصادی و تامین آب و برق برای منطقه اهمیت دارند، بلکه به‌عنوان یک مقصد گردشگری نیز شناخته می‌شوند. دریاچه پشت سد با چشم‌اندازی زیبا و آرام، فضایی دل‌انگیز برای تفریحاتی مانند قایق‌سواری، ماهیگیری و عکاسی فراهم کرده است. با این حال، به دلیل عمق زیاد آب، شنا کردن در آن توصیه نمی‌شود. امکانات رفاهی در اطراف سد محدود است، بنابراین داشتن تجهیزات کامل مانند آب، غذا، کفش مناسب، لباس اضافی و جعبه کمک‌های اولیه برای بازدید از این منطقه ضروری است؛ البته جاده دسترسی به این دریاچه، آسفالته و تا کنار آب امتداد دارد. در انتهای جاده نیز مکانی برای کمپ و شب مانی تعبیه شده است.

• آدرس: استان ایلام، شهرستان دره شهر، روی رودخانه سیمره
• فاصله تا تنگه زرانگوش: حدود ۴۵ کیلومتر (۵۵ دقیقه رانندگی)

«پل تاریخی گاومیشان»، از جاهای دیدنی دره شهر است که در مرز میان استان ایلام و لرستان، روی «رودخانه سیمره» قرار دارد. این پل قدیمی از پنج دهانه تشکیل شده بود که امروزه تنها یکی از آن‌ها سالم باقی مانده است. قوس‌های جناقی، مصالح به‌کاررفته مانند آجر، سنگ و ملات و سبک معماری پاتاق‌ها، همگی نشان می‌دهد که  این سازه متعلق به دوران ساسانیان است؛ البته آثار مرمت‌های دوره صفوی و قاجار نیز در آن دیده می‌شود. وجود راهروها و پلکان‌های داخلی در میان دالان ستون میانی‌اش، نشان می‌دهد که کاروان‌ها از این پل نه‌تنها برای عبور، بلکه برای استراحت و اقامت شبانه نیز استفاده می‌کرده‌اند.

عکاس: Bahram Bakhtiyari / گوگل مپ

اگر تابه حال به تنگه باستانی زرانگوش سفر کرده‌اید یا در خصوص این جاذبه طبیعی اطلاعات دیگری در دست دارید؛ خوشحال می‌شویم دانسته‌ها و خاطرات خود را با مخاطبان کجارو در میان بگذارید.

منبع عکس: سایت گوگل مپ؛ عکاس: zahra jamalvandi