مدرسه علمیه سعیدیه ارسنجان

مدرسه علمیه سعیدیه ارسنجان از آثار تاریخی و جاهای دیدنی استان فارس به شمار می‌آید که قدمتی ۴۰۰ ساله دارد. نام این مدرسه با عنوان سعیدیه از اسم بانی و واقف آن گرفته شده است. این مدرسه از زمان صفویان تاکنون فعال است و طلاب زیادی در آن به تحصیل علوم دینی پرداخته‌اند. مدرسه علمیه ارسنجان به ثبت ملی نیز رسیده است. با کجارو همراه باشید تا بیشتر درباره مدرسه علمیه سعیدیه ارسنجان بدانید.

• آدرس: استان فارس، شهرستان ارسنجان، شهر ارسنجان، میدان سعیدیه، نبش خیابان آیت‌الله طالقانی (مشاهده روی نقشه)

عکس از ویکی‌‌مدیا (عکاس: Ghzare)

ساخت مدارس علمیه در عصر صفویه و قاجار رایج بود و با هدف آموزش علوم دینی به طلاب بنا می‌شدند. این مدارس را در شهرهای مهم ایران ساختند و بانیان آن بخشی از ملک‌شان را وقف ساخت این مدارس کردند. در این دوره‌ها، مدارس تخصصی وجود نداشتند؛ به همین دلیل مدارس علمیه از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بودند. از این مدارس برای دست‌یابی به اهداف علمی زمانه و تربیت طلاب استفاده می‌شد.

مدرسه علمیه سعیدیه ارسنجان در نزدیکی مسجد عتیق این شهر قرار دارد. در زمان ساخت این مدرسه، فقط ارسنجان و شیراز دارای مدرسه علمیه بودند.

تعداد ۱۱ پلاک از ۱۷ پلاک این موقوفه دارای سند مالکیت هستند و کلیه پلاک‌ها به نام وقف به ثبت رسیده است. در حال حاضر، این بنا تحت تولیت اداره اوقاف ارسنجان قرار دارد و رسیدگی به کلیه امور آن توسط این اداره انجام می‌شود. میزان اراضی وقف‌شده برای این مدرسه حدودا ۳۰۰ هکتار است.

مدرسه علمیه سعیدیه ارسنجان در تاریخ ۶ دی ۱۳۵۵ با شماره ۱۳۲۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد.

عکس از سایت ایران‌توریسم آنلاین (عکاس: نامشخص)

سابقه مدرسه علمیه سعیدیه که یکی از آثار تاریخی و جاهای دیدنی ارسنجان محسوب می‌شود، به عصر صفویان در سال ۱۰۸۵ می‌رسد. این بنای زیبا و باشکوه برای تحصیل طلاب علوم دینی ساخته شد. در حال حاضر، این مدرسه ۴۰۰ ساله جزو آثار تاریخی مهم ایران به حساب می‌آید و نمادی از مدارس علمی عصر صفویه است.

کتیبه‌ای روی سردر بنا وجود دارد که از سنگ مرمر ساخته و روی آن تاریخچه بنای مدرسه و نام سازنده آن با خط ثلث نوشته شده است. در این کتیبه پس از حمد و سپاس خداوند، پیامبر اکرم (ص) و امیرالمومنین علی (ع)، تاریخ بنای مدرسه را در زمان حکمرانی شاه سلیمان صفوی و نام بنیان‌گذار این مدرسه را «حاج محمد سعید ابن نظام‌الدین (احمد) ابن ‌سیف‌الدین (علی) ابن کمال‌الدین (حسین) ارسنجان»، از مالکان و بزرگان ارسنجان نگاشته‌اند.

در سال ۱۳۹۱، پروژه‌ای به مستندنگاری این مکان اختصاص داده شد. در این پروژه، کارشناسان بسیاری نسبت به جمع‌آوری مطالعات تاریخی و پایه اقدام کردند که این موارد شامل تهیه و جمع‌آوری عکس‌های هوایی قدیم و جدید از محوطه اثر، نقشه‌های منطقه‌ای، جداول و آمارهای مربوط به وضعیت اقلیمی منطقه، نقشه، تهیه گزارش از عملیات اجرایی حفاظتی، مرمت صورت‌گرفته در اثر تاریخی، سفرنامه و متون تاریخی و بررسی جغرافیای منطقه می‌شد.

عکس از سایت ایران‌توریسم آنلاین (عکاس: نامشخص)

مدرسه علمیه سعیدیه ارسنجان بنایی مستحکم به شمار می‌آید که به‌صورت چهار ایوانی ساخته شده است و مصالح آن شامل آجر و گچ می‌شود. محور اصلی بنا شمالی جنوبی است و در نمای جنوبی، در هر سمت چهار طاق‌نما تعبیه شده است.

در ورودی مدرسه رو به شمال باز می‌شود و بالای سردر آن مقرنس‌های گچی زیبایی وجود دارد. این مقرنس‌ها دارای ازاره سنگی از سنگ‌های حجاری شده‌اند. پس از ورودی، وارد هشتی می‌شویم. هشتی ورودی در گوشه‌ها دارای ۱۸ طاق‌نما است که به‌وسیله مدخلی به حیاط ارتباط پیدا می‌کند.

در کنار هر ایوان مدرسه، چهار حجره قرار دارد و حجره ضلع جنوب غربی به حیاط خلوت راه می‌یابد. در سقف ایوان شمالی نیز نقاشی‌هایی را روی گچ می‌توان مشاهده کرد. همچنین حوضی سنگی در وسط حیاط مدرسه جای گرفته است.

• مروارید سبز ارسنجان: استان فارس، شهرستان ارسنجان، چهار کیلومتری شمال غرب شهر ارسنجان (مشاهده روی نقشه)

مروارید سبز ارسنجان تک‌درختی است که روی صخره‌ عظیمی به‌شکل مکعب روییده است. این تک‌درخت را بیابانی خشک و بی‌آب‌وعلف احاطه می‌کند و تا فاصله چند کیلومتری آن، درخت دیگری وجود ندارد. ارتفاع تخته‌سنگ تقریبا ۶ متر و ارتفاع درخت حدود پنج متر و درمجموع ارتفاع این پدیده‌ شگفت‌انگیز بیش از ۱۱ متر است.

• مسجد جامع ارسنجان: استان فارس، شهرستان ارسنجان، شهر ارسنجان، خیابان سعیدیه (مشاهده روی نقشه)

مسجد جامع ارسنجان در فاصله کمی از مدرسه سعیدیه واقع شده است. قدمت مسجد به دوره صفویه بازمی‌گردد و یکی از مساجد مهم استان فارس به شمار می‌‌رود. این اثر تاریخی در سال ۱۳۸۶، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

نمایی از غار ضحاک؛ عکس از گوگل‌مپ (عکاس: savan zandi)

• بازدید از مدرسه علمیه سعیدیه ارسنجان رایگان است.
• برای بازدید از این مکان تاریخی می‌توانید از شنبه تا پنجشنبه در ساعات اداری اقدام کنید.
• برای دسترسی به این مدرسه می‌‌توانید از وسایل حمل‌ونقل عمومی مانند تاکسی یا اتوبوس استفاده کنید.
• مدرسه علمیه سعیدیه جزو مکان‌های تاریخی و ارزشمند کشورمان ایران است. لطفا در حفظ آن کوشا باشید.

نویسنده: زهرا آذرنیوش /بازنویس: حانیه رضوی