موزه کفش تبریز

موزه کفش تبریز در تاریخ ۱۴ مهر ۱۳۹۴ با حضور معاون صنایع دستی کشور، شهردار تبریز، رئیس اتحادیه کفاشان تبریز، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی و سرپرست سازمان توسعه گردشگری شهرداری تبریز افتتاح شد. با کجارو همراه باشید تا بیشتر با این موزه آشنا شوید.

موزه کفش تبریز که در بخش زیرزمینی عمارت شهرداری تبریز واقع شده، علاوه بر ۲۰۰ نوع کفش از اقوام و دوره‌های مختلف، لوازم و تجهیزات کفاشی نیز جمع‌آوری و در معرض نمایش گذاشته است.

عکس از خبرگزاری تسنیم (عکاس: رضا عادلی)

عمارت شهرداری تبریز از جمله ساختمان‌های قدیمی و جاهای دیدنی تبریز است که به دستور رضاشاه ساخته شده و از ابتدای امر به‌عنوان شهرداری استفاده شده است. این بنا در زمان صدارت شهردار وقت حاج ارفع‌المک جلیلی و با نظارت مهندسان آلمانی ساخته شده است. این ساختمان در نقشه هوایی شکلی شبیه به یک عقاب در حال پرواز دارد که مطابق با نقشه ساختمان‌های کشور آلمان،پیش از جنگ جهانی دوم تهیه شده است. در سال ۱۳۸۶ و به مناسبت بزرگذاشت صدمین سالروز تاسیس اولین انجمن شهر و بلدیه ایران در تبریز، این عمارت را به موزه شهر و شهرداری تبدیل کردند که اولین موزه شهرداری در کشور به حساب می‌آید.

تصاویر داخل موزه کفش تبریز

موزه کفش تبریز نیز در بخشی از تالارهای آن قرار دارد، از جمله دیگر تالارهای این عمارت می‌توان به تالار دوربین های قدیمی، تالار دفاع مقدس، فرش، چاپ و نشر، هنرهای معاصر نام برد. این عمارت در سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

عکس از خبرگزاری تسنیم (عکاس: رضا عادلی)

موزه کفش تبریز که از جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود، در زیرزمین ساختمان شهرداری قرار دارد و در خیابان امام خمینی، میدان ساعت واقع شده است.

به‌دلیل قرارگیری در مرکز شهر، دسترسی به این مکان آسان است. اگر با خودروی شخصی قصد بازدید از موزه را دارید، به‌سمت میدان ساعت بروید. همچنین اگر از توبوس‌های تندرو استفاده می‌کنید، در ایستگاه تربیت پیاده شوید. پس از کمی پیاده‌روی به عمارت شهرداری و موزه کفش خواهید رسید. در نظر داشته باشید که این مجموعه دارای چند در ورودی است و در اصلی آن در پیاده‌راه مقصودیه قرار دارد.

• آدرس: استان آذربایجان شرقی، خیابان امام خمینی، میدان ساعت، زیرزمین عمارت شهرداری تبریز (مشاهده روی نقشه)

درباره موزه کفش تبریز با علیرضا جباریان (رئیس اتحادیه کفاشان تبریز) گفت‌ و‌ گویی اختصاصی داشته‌ایم.

جباریان درباره نحوه جمع‌آوری کفش‌های موزه این‌گونه توضیح می‌دهد:

در ابتدای امر بازگشایی موزه، همایشی برگزار شد که شخصی به نام شعله خیابانی تعداد ۴۰ لنگه از کفش‌های قدیمی را که در اختیار داشتند به موزه اهدا کردند، اما متاسفانه پس از مدتی منصرف شده و تصمیم گرفتند تا کفش‌ها را به موزه بفروشند. اما از آنجایی که اطلاعات این شخص از کفش‌ها به منطقه آن‌ها محدود می‌شد و نمی‌توانستند ما را در قدمت‌گذاری آن‌ها یاری کنند، تصمیم بر این شد تا این کفش‌ها با هزینه موزه کفش تبریز قدمت‌سنجی و قیمت‌گذاری شوند. در حال حاضر با همکاری میراث فرهنگی، مراحل قدمت‌سنجی کفش‌ها به‌وسیله آزمایشگاه‌ها، دانشگاه‌ها و سازمان استاندارد انجام می‌پذیرد. پس از آن، با توجه به قدمت هر کفش قیمت‌گذاری انجام شده و کفش خریداری می‌شود. خانم خیابانی تمایل داشتند تا قدمت‌گذاری کفش‌ها پس از خرید آن‌ها به قیمت پیشنهادی ایشان انجام شود؛ که متاسفانه به توافق نرسیدیم و ایشان کفش‌هایشان را از موزه خارج کردند.

موزه کفش تبریز که اولین موزه کفش در ایران و هفتمین موزه کفش در جهان است، موفق شده است تا با تشکیل کمیته‌ای، با هدف جمع‌آوری و قدمت‌گذاری کفش‌های قدیمی از اقصی نقاط ایران، روند رو به گسترش خود را آغاز کند. در این راستا، از طریق نامه‌های که به روسای اتحادیه کفاشان شهرستان‌های مختلف فرستاده شده، از آن‌ها درخواست شده است تا کفش‌های قدیمی در مناطق زندگی خود را پیدا کرده و به موزه تحویل دهند تا پس از قدمت‌گذاری به ثبت برسند. همچنین، از جمله روش‌هایی که به‌وسیله آن می‌توان قدمت کفش‌ها را مشخص کرد، استناد به عکس‌ها و کتب قدیمی است که سرنخی از دوره تاریخی کفش‌های مورد نظر را به دست بدهند.

با توجه به صحبت‌های جباریان، در حال حاضر ۲۰۰ جفت کفش و قطعات وسایل و تجهیزات کفاشی در موزه نگهداری می‌شود. قدیمی‌ترین آن‌ها، یک قطعه چرم بوفالو متعلق به ۴۵۰ سال پیش است که با مواد روغنی و به شیوه سنتی فرآوری شده است.

جباریان درباره کفش ۵۵۰۰ ساله موجود در موزه ارمنستان نیز این‌گونه توضیح می‌دهد:

این کفش در مرز ایران، ارمنستان و آذربایجان پیدا شده است. در غاری که در مرزهای کنونی در خاک ارمنستان قرار دارد. ولی با توجه به اینکه کشور ارمنستان نه در قدیم و نه در حال حاضر تولید کفش نداشته است، و از طرفی در حالی که تبریزیان اولین کسانی بودند که در طول تاریخ برای خود کفش دوختند، به نظر ما محتمل می‌آید که این کفش متعلق به تبریز است. در سال ۱۳۹۵ نامه‌ای از طرف شهردار وقت تبریز، آقای دکتر نجفی به سفیر ارمنستان نوشته شده است که در صورت امکان این کفش به موزه کفش تبریز تحویل داده شود. که هیچ جوابی نتوانستیم بگیریم.

عکس از سایت صنایع چرم سی سی (عکاس: نامشخص)

او ادامه می‌دهد:

ما می‌دانستیم که ۹۹ درصد دولت ارمنستان این کفش را تحویل نمی‌دهد. چون این کفش یک تاریخچه و پیشینه است. البته جای خوشبختی این است که نمی‌توانند آن را به نام خود به ثبت برسانند، چون هیچ تاریخچه‌ای از کفش ندارند؛ اما اگر این کفش دست ما باشد، خیلی سریع می‌توانیم آن را به نام ایران و تبریز ثبت کنیم.

عکس از سایت پادوس کفش (عکاس: نامشخص)

در انتها، از جباریان پرسیدم که اگر شخصی کفش قدیمی داشته باشد، چطور می‌تواند با موزه ارتباط برقرار کند؟ وی گفت:

تصاویر موزه کفش تبریز

او افزود:

همه‌روزه می‌توانید از موزه کفش تبریز بازدید کنید. ساعات بازدید موزه در نیمه اول سال از ۸:۳۰ تا ۱۸:۳۰ و در نیمه دوم سال از ۸:۳۰ تا ۱۷:۳۰ است. هزینه ورودی به عمارت شهرداری تبریز در بهار ۱۳۹۸، چهار هزار تومان بوده است.

نویسنده: نیکی قره گوزلویان