- chevron_right کجارو
- chevron_right مجله گردشگری
- chevron_right اخبار
- chevron_right جاذبهها
- chevron_right راهنمای سفر
- افزودن مکان
روستای قطرم یکی از مناطق باستانی کشور ما در نزدیکی شهرستان بافق استان یزد است. معماری ویژه روستای قطرم در دل کویرهای مرکزی کشور ما توجه گردشگران زیادی را به خود جلب میکند و به همین جهت، به این روستا لقب ماسوله کویر دادهاند. روستای گردشگری قطرم از برجستهترین جاهای دیدنی یزد به شمار میرود و ظرفیتهای بالایی برای جذب گردشگران دارد.
در این مقاله به معرفی روستای قطرم یزد، ویژگیهای اقلیمی و آداب و رسوم مردم اصیل این منطقه خواهیم پرداخت. اگر به آشنایی با روستاهای کویری ایران و جاذبههای منحصربهفرد این مناطق علاقه دارید، در ادامه ما را همراهی کنید.
منبع عکس: سایت بافق فردا، عکاس نامشخص
روستای قطرم در شهرستان بافق استان یزد قرار دارد و بخشی از کویر مرکزی ایران به شمار میرود. معماری پلکانی و کوچههای مسقف این روستا در طول سالهای اخیر گردشگران زیادی را به سوی خود جلب کرده است. روستای قطرم یکی از تاریخیترین نقاط در استان یزد است و قدمت آن به حدود ۵۰۰۰ سال قبل میرسد.
روستای قطرم در دامنههای غربی روستای باجگان و میان درههای کوهستانی قرار گرفته است و به همین دلیل خانهها بهصورت پلکانی مشرف به یکدیگر هستند. محیط کوهستانی این منطقه باعث شکلگیری خانههای سنگی و کوچههای پرپیچوخم در این روستا شدهاند. معماری ویژه روستای قطرم در دل کویر مرکزی ایران، سبب نامگذاری آن به نام «ماسوله کویر» شده است.
روستای قطرم که محلیان آن را «قدرم» یا «قدرام» نیز خطاب میکنند، به دو بخش آفتابگیر و دور از تابش مستقیم خورشید تقسیم میشود. خانههای مسکونی، باغها و زمینهای زراعی در دامنههای آفتابگیر این روستا قرار گرفتهاند. بخشی از کوهستانهای هم جوار با روستای قطرم بهدلیل فرسایش آب و خاک در طول سالهای دراز شکلی شبیه به دسته هاون پیدا کرده است و از جاذبههای طبیعی اطراف این روستا به شمار میرود. شکل منظم و استوانهای این سازه طبیعی سبب شهرت آن شده است.
تنها مسیر ارتباطی به روستای قطرم در بخش غربی این روستا قرار گرفته است. روستای قطرم درون دره کوهستانی امتداد دارد و بهصورت کشیده است. میزان بارشها در این روستا نسبت به شهرهای اطراف آن و بهخصوص بافق تفاوت محسوسی دارد و برخی سالها بیش از دو برابر است.
منبع عکس: خبرگزاری مهر، عکاس نامشخص
اطراف روستای قطرم را نخلستانها پوشاندهاند و طبیعت اطراف این روستا بکر است. آب و هوای پاکیزه و خوب روستای قطرم میان کویر مرکزی ایران توجه گردشگران را به خود جلب میکند. بهدلیل موقعیت جغرافیایی ویژه این روستا در دامنههای آفتابی و دور از آفتاب، تا سه بار در روز میتوان طلوع و غروب خورشید را تماشا کرد.
مردم روستای قطرم با لهجهای متفاوت از سایر نقاط یزد و شهرستان بافق صحبت میکنند. محلیان این منطقه به کشاورزی، دامداری و کار در معدن مشغول هستند. تولید انواع صنایع دستی چوبی و حصیری نیز بین ساکنان این روستا، بهخصوص بانوان رواج دارد. درآمد مردم این روستا نیز از برداشت محصولات باغها و زمینهای زراعی و تولید صنایع دستی تامین میشود. آرامگاه پیر قطرم جایگاهی ویژه میان اهالی این آبادی دارد و در طول سال روستاییان مراسم مذهبی خود را در جوار این آرامگاه برگزار میکنند.
از میان گونههای متنوع گیاهی در روستای قطرم میتوان درختان ارس، انجیر کوهی، خرما و بادام و انواع گیاهان معطر و دارویی مانند زیره را نام برد. بز، کل، میش، قوچ، تیهو و کبک نیز از گونههای متنوع حیات وحش در این روستا و مناطق اطراف آن هستند.
منبع عکس: سایت ایران هتل، عکاس نامشخص
آب آشامیدنی روستای قطرم از چشمههای طبیعی اطراف این منطقه تامین میشود. چشمه اصلی آب شرب ۶ کیلومتر با این روستا فاصله دارد و از میان کوهستان میجوشد. این چشمه در ادامه مسیر بهشکل رودخانهای پرآب از میان روستای قطرم میگذرد و از خانههای پلکانی این روستا عبور میکند. در هر خانه نیز حوضچهای برای ذخیره آب تعبیه کردهاند که از آب آن برای شستوشو و مصارف خانگی استفاده میکنند.
تپههای ماسهای اطراف روستا محیطی مناسب برای گشتوگذار در طبیعت دارند. سه سد آبی در این منطقه در نزدیکی روستای قطرم وجود دارد که از جاذبههای بافق هستند. این روستا امکانات مناسبی مانند آب آشامیدنی گوارا، برق، تلفن، دفاتر مخابراتی و پستی و مسیر جادهای آسفالت دارد.
منبع عکس: سایت ایران هتل، عکاس نامشخص
روستای قطرم در فاصله ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی بافق قرار دارد. برای بازدید از این روستا باید در مسیر جادهای کوهستانی پیش بروید. ارتفاع روستای قطرم در حدود ۱۵۰۰ متر از سطح دریا است و بخش مسکونی، مزارع و باغها در دامنه آفتابی این روستا قرار گرفتهاند.
برای بازدید از روستای گردشگری قطرم با توجه به شهر محل سکونت خود نزدیکترین مسیر به استان یزد را انتخاب کنید. فاصله یزد تا قطرم در حدود ۱۷۲ کیلومتر است و مسافتی در حدود دو ساعت از یزد تا قطرم در انتظار شما است. از هرکدام از شهرهای این استان که قصد سفر به روستای قطرم را داشته باشید، نخست باید بهسمت بافق بروید. مسیر دسترسی به این روستا از خروجی جنوب شرقی بافق آغاز میشود و تنها مسیر موجود،این جاده است. روستای قطرم در انتهای غربی مرز استان یزد با استان کرمان قرار دارد.
عکاس و منبع عکس: محمد علی عبداللهی از خبرگزاری مهر
روستای قطرم در میان کوهستانهای بلند محصور شده است و خانههای آن بهصورت پلکانی روی درههای پایین کوه قرار گرفتهاند. ساختار کوهستانی این منطقه دسترسی به روستای قطرم در گذشتههای دور را سخت میکرد و به همین سبب این منطقه برای ساکنان خود بسیار امن بود. جنس بیشتر خانههای این روستا از سنگ، چوب و الوار ساخته شده از شاخ و برگ درختان است.
کوچههای روستای قطرم تنگ و تودرتو هستند و خانهها روی بام یکدیگر قرار گرفتهاند. بام بیشتر خانهها نیز با شاخ و برگ درختان پوشیده شدهاند. کوهستانهای سنگی اطراف این روستا علاقهمندان به ورزشهایی مانند کوهنوردی و صخرهنوردی را به سوی خود جلب میکنند.
نکته جالبتوجه در معماری روستای قطرم بافت تاریخی اصیل خانهها و بناهای این روستا است. در شکل خانههای این روستا نمادهایی از فرهنگ مردم قطرم به چشم میخورند. درهای ورودی بناها کوچک و کوتاه هستند و کوچهها روی شیب قرار گرفتهاند. عرض بسیاری از کوچههای این روستا بسیار باریک است و بیشتر آنها مسقف هستند. سقفهای پوشیده کوچهها خانهها و معابر این روستا را از تابش شدید نور خورشید در تابستان و گرمای طاقت فرسا و تجمع آب باران و برف و یخبندان در زمستان حفظ میکنند.
روستای قطرم سرزمینی اصیل و کهن است که جاذبههای تاریخی متنوع در اطراف آن گواه این مطلب هستند. پیشینه قوی این منطقه آداب و رسوم غنی و جالبتوجهی میان مردم روستای قطرم به یادگار گذاشتهاند. انجام بازیهای محلی متنوع مانند گوی بازی یا چفته بازی، زغال بازی و چش گریز یا قایم موشک در این روستا در جشنها و مناسبتها متداول است. در روستای قطرم هر ساله آیینهایی قدیمی برگزار میشوند که در ادامه به معرفی آنها پیپردازیم.
منبع عکس: سایت جماران، عکاس نامشخص
تالوگردانی از معروفترین مراسم سنتی در روستای قطرم است. در این مراسم یکی از جوانان یا نوجوانان روستا نقش تالو را بازی میکند. به این صورت که روی سر و صورت او را میپوشانند و زنگوله و زنگ به دست تالو میدهند. تالو بههمراه سایر مردم روستا به در خانه محلیان میرود و با شعرخوانی و آواز از روستاییان نذری طلب میکند.
روستاییان نیز هرکدام به شیوه خود از تالو پذیرایی میکنند. گاهی با کاسهای آش، پول نقد، شکلات و انواع خوراکی به استقبال تالو میروند و گاهی از روی بامها با سطلی آب از او استقبال میکنند. در طول مراسم تالوگردانی در واقع مردم روستای قطرم برای بارش باران دعا میکنند. پاشیدن سطل آب به تالو توسط صاحبخانهها نیز نمادی از خوشقدمی او برای شروع بارندگی است. مردم روستای قطرم در زمان همراهی با تالو شعر زیر را زمزمه میکنند:
تالو متالو
وقت گل شفتالو (هلو)
تالوی ما چیزی میخواد
گندم سر تحفه میخواد (آرزوی برکت گندم)
منبع عکس: بافق فردا، عکاس نامشخص
آیین پخت آش هنگ در روستای قطرم در نخستین شنبه هر سال برگزار میشود. روستاییان بهصورت دستهجمعی در این آیین شرکت میکنند. برای شروع پخت آش هنگ ابتدا محلیان در اطراف روستا مشغول جمعآوری گیاه هنگ میشوند و سپس در حیاط خانهها اجاقها را به راه میاندازند. آش هنگ از معروفترین غذاهای محلی در روستای قطرم به شمار میرود. نان کماج و کشک بادمجان از دیگر غذاهای محبوب در این روستا هستند.
منبع عکس: سایت ایران هتل، عکاس نامشخص
مردم روستای قطرم پوشش سنتی و اصیل خود را حفظ کردهاند و بهخصوص در زمان اجرای مراسم مختلف در این روستا با پوشش محلی خود شرکت میکنند. سالخوردگان و قدیمیترهای روستا اهتمام بیشتری در حفظ این سبک پوشش دارند. بانوان روستای قطرم دامنهای بلند پرچین با چارقد میپوشند و روی آن دستمال میبندند. پوشش دختران با پارچههای رنگ شاد و پوشش بزرگترها با رنگهای تیرهتر دوخته میشوند.
مردان روستای قطرم نیز در فصلهای مختلف سال پوشش سنتی متناسب با آب و هوا دارند. پیراهن مردان این روستا جلوبسته با دو دکمه در قسمت بالا است و روی این پیرهن کت و جلیقه نیز میپوشند. شلوارهای مردان این روستا بلند و گشاد است و معمولا با پارچه مشکی دوخته میشود. روی پیراهن، شلوار، جلیقه و کت مردان روستا جیبهایی بزرگ برای نگهداری از ابزار لازم کار تعبیه میکنند. بیشتر لباسهای محلی مردم این روستا به دست بانوان هنرمند آن دوخته میشود.
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان، عکاس نامشخص
موقعیت جغرافیایی خاص روستای قطرم سبب رویش درختان متنوع از خرما تا بادام، زردآلو و گردو شده است. در واقع روستای قطرم آب و هوایی چهار فصل دارد و گیاهان و میوههای سردسیری و گرمسیری در آن به عمل میآیند. خرما و مرکبات از مهمترین محصولات باغهای روستای قطرم هستند. دامنه شمالی این روستا آفتابگیر و مناسب کاشت درختان میوههای گرمسیری مانند خرما است. دامنههای جنوبی این روستا نیز بهدلیل دوری از نور خورشید برای کاشت درختانی مانند بادام مناسب هستند.
دامنههای کوهستانی روستای قطرم را گیاهان کوهی معطر و دارویی مانند زیره پوشاندهاند. از دیگر محصولات کشاورزی در این روستا میتوان به گندم، جو، سبزیجات، گوجه فرنگی و بادمجان اشاره کرد و بادمجان یکی از محصولات اصلی کشاورزی در این آبادی به شمار میرود. نان کماج روستای قطرم نیز بسیار خوش عطروبو است. انار، رب انار و سایر فرآوردههای تولیدی این میوه بهخصوص در فصل پاییز از بهترین سوغات روستای قطرم هستند.
اشتغال مردم روستای قطرم به کشاورزی و دامداری سبب گسترش صنایع دستی در این روستا شده است. سبدبافی، حصیربافی و بافت لباسهای پشمی از پشم و کرک گوسفندان از صنایع دستی رایج در این روستا هستند. انواع سبد، جارو، بادبزن، ژاکت، کلاه، کت پوست بههمراه محصولات خوراکی از مهمترین سوغات روستای قطرم به شمار میروند.
منبع عکس: بافق فردا، عکاس نامشخص
روستای قطرم یادگارهای تاریخی برجستهای از دورههای تاریخی متفاوت دارد که قدمت این روستا را مشخص میکنند. جاهای دیدنی روستای قطرم شامل جاذبههای طبیعی و تاریخی در بخشهای مختلف این روستا و کوهستانهای اطراف آن میشوند. برخی تاسیسات آبی قدیمی و آسیابهای محلی در روستای قطرم بخشی از این جاذبهها هستند.
«قلعه دختر» از آثار باستانی نزدیک به روستای قطرم است که بالای کوه قرار دارد. این قلعه در بخش بالادست چشمه درب دز و لبه پرتگاهی صخرهای واقع شده است. در ساخت این قلعه از سنگ ساروج و گچ استفاده کردهاند. دیگر جاذبه تاریخی روستای قطرم «قبرستان خورشیدی» نام دارد که در بخش ورودی این روستا قرار گرفته است. از این قبرستان اشیای زیادی مربوط به دورههای مختلف تاریخی کشف کردهاند. زیارتگاه پیر قطرم نیز که متعلق به یکی از عارفان این روستا در زمانهای گذشته است، جایگاهی ویژه میان مردم روستای قطرم و سایر روستاهای بافق دارد.
چشمههای آب طبیعی در درهها و کوههای اطراف روستای قطرم جاذبههای طبیعی محبوب در این روستا هستند که محیط اطراف آنها برای اتراق در طبیعت و لذت از هوای عالی و آب پاکیزه بسیار مناسب است. معروفترین چشمههای این روستا «چشمه درب گوشین»، «چشمه سنگ قصاب» و «چشمه آب سی بزی» هستند. این چشمهها برای اهالی روستای قطرم ارزش زیادی دارند.
مردم روستای قطرم آب چشمهها را دارای خواص معدنی و طبیعی بسیار میدانند و برای درمان امراض پوستی از آب آنها استفاده میکنند. چشمه درب دز یا همان چشمه دز از دیگر چشمههای اطراف روستای قطرم است که اطراف آن را ستونهای سنگی زیبا با شکلهای متنوع پوشاندهاند. این چشمه بالای قلعه تاریخی دختر قرار دارد و از بهترین تفرجگاههای این منطقه به شمار میرود.
منبع عکس: سایت ایران هتل، عکاس نامشخص
چشمه مرغون از دیگر چشمههای محبوب در اطراف روستای قطرم است که در فاصله ۲۰ کیلومتری از شرق بافق و در مسیر جاده بهاباد قرار دارد. این چشمه فاصله بیشتری به نسبت سایر چشمهها طبیعی تا روستای قطرم دارد؛ اما چشمانداز زیبای این منطقه گردشگران را به سوی خود جلب میکند. بالای چشمه مرغون طاق نمای زیبایی به چشم میخورد که آب قطره قطره از آن به پایین میچکد. استمرار ریزش آب در طول سالها حفرههایی زیبا و تماشایی در سنگها ایجاد کردهاند.
چشمه پیروزی قطرم نیز در منطقهای بکر و تماشایی در فاصله تقریبی ۴۰ کیلومتری از شرق بافق قرار دارد. مردم روستای قطرم این چشمه را مقدس میدانند و برای ادای نذرهای خود در طول سال به جوار این چشمه در دل کوه میروند.
منبع عکس: سایت ایران هتل، عکاس نامشخص
برای اقامت در روستای قطرم بهترین گزینه خانههای محلی این روستا هستند. با اقامت در خانههای محلی این منطقه تجربهای متفاوت از سفری روستایی به دست میآورید و از آلودگیهای شهری دور خواهید بود. در سالهای اخیر اقامتگاه بومگردی «خانه معمار» در روستای گردشگری قطرم احداث شده است که از گردشگران زیادی در طول سال میزبانی میکند.
حیاط خانههای روستای قطرم کاهگلی هستند و بیشتر وسایل و ظروف این خانهها از چوب و سفال ساخته شدهاند. این روستا امکانات مناسبی برای اتراق در طبیعت ندارد و محیط کوهستانی و نزدیکی آن به کویر سبب سرمای هوای شبانگاهی در این روستا میشود. برای اتراق در طبیعت روستای قطرم سفری یک روزه را انتخاب کنید و پیش از تاریکی هوا بهسمت اقامتگاه مناسب بروید.
منبع عکس: خبرگزاری تسنیم، عکاس نامشخص
گرچه روستای قطرم در کویر مرکزی ایران قرار دارد، محیط کوهستانی این روستا آب و هوای روستای قطرم را از نواحی اطراف آن بسیار متفاوت کرده است. هوای پاکیزه و کوهستانی این روستا سبب تابش مستقیم نور خورشید در روزهای گرم تابستان میشود. نیمی از این روستا روی تپههای آفتابی قرار دارد و بخش دیگر آن در تپههای دور از دسترس نور خورشید قرار گرفته است. با وجود تفاوت آب و هوای روستای قطرم با شهرهای اطراف آن، فصل تابستان زمان مناسبی برای بازدید از این روستا و جاذبههای تاریخی و طبیعی اطراف آن نیست.
زمستانهای روستای قطرم نیز بسیار سرد است و شدت بارشها با مناطق اطراف این روستا تفاوت دارد. بازدید از روستای قطرم در فصلهای سرد سال خالی از لطف نیست، اما بهترین زمان برای بازدید از این روستا فصلهای بهار و پاییز هستند. در بهار طبیعت اطراف روستای قطرم سرسبز و تماشایی میشود و دامنههای کوهستانی این منطقه پوشیده از گیاهان معطر و دارویی هستند. پاییز نیز زمانی مناسب برای گشتوگذار در طبیعت رنگارنگ و تماشایی این روستا به شمار میرود. در فصل پاییز مراسم انارچینی در روستای قطرم برپا میشود و بانوان این روستا در حیاط خانههای خود پخت رب انار را آغاز میکنند. این زمان از سال روستای قطرم حال و هوای مخصوص به خود دارد.
عکاس و منبع عکس: محمد علی عبداللهی از خبرگزاری مهر
در سفر به روستای قطرم و تمام نواحی روستایی و بکر کشور ما رعایت برخی نکات ضروری است. مناطق روستایی تفاوتهای زیادی با بافت شهری دارند و آسیب به محیط این آبادیها تاثیر قابلتوجهی بر کیفیت زندگی مردم این مناطق خواهد گذاشت. در بازدید از روستای قطرم به نکات زیر توجه کنید.
در این مقاله به معرفی روستای گردشگری قطرم در شهرستان بافق یزد پرداختیم. اگر شما نیز تجربه بازدید از این روستای باستانی را دارید در ادامه میتوانید خاطرات سفر خود به این منطقه را با ما و سایر کاربران کجارو در میان بگذارید.
نویسنده: مینا بهزادیمنش