مسجد جامع ساری

مسجد جامع ساری یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی و جاهای دیدنی ساری به شمار می‌رود. این مسجد در بافت مرکزی شهر واقع شده است و قدمت آن به قرون اولیه پس از اسلام باز می‌گردد. متاسفانه در سال ۱۳۹۷، مسجد دچار آتش‌سوزی شد و پس از مدتی، بنا مورد مرمت واقع شد. امروزه این مسجد جلوه زیبای خود را بازیافته است. با کجارو همراه باشید.

مسجد جامع ساری، در مرکز استان مازندران، به‌دلیل قدمت تاریخی‌‌اش یکی از آثار تاریخی و جاهای دیدنی ساری محسوب می‌‌شود. مورخان، این اثر را قدیمی‌ترین مسجد دیار طبرستان می‌دانند. در طول تاریخ، جهانگردان خارجی بسیاری در سفرنامه‌های‌شان از این اثر یاد کرد‌ه‌‌اند.

مسجد جامع ساری پس از مرمت/عکس از گوگل‌مپ (عکاس: Micheal Sadeghi)

این مسجد به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی استان مازندران، در تاریخ ۸ اسفند سال ۱۳۷۷، با شماره ثبت ۲۲۷۷ در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است.

مسجد جامع ساری، در قسمت مرکزی شهر ساری، در بازار تاریخی نرگسیه‌ در محله‌ چناربن قرار گرفته است. این مسجد به‌طور دقیق‌تر در قسمت غربی خیابان انقلاب و مقابل خیابان قارن قرار دارد و درب ورودی اصلی آن در بازار نرگسیه، از مراکز خرید مازندران، واقع شده است.

موقعیت جغرافیایی مسجد جامع ساری روی نقشه

برای دسترسی به مسجد جامع ساری باید خود را به بازار نرگسیه برسانید. برای این منظور می‌توانید از خیابان انقلاب و خیابان جمهوری اقدام کنید. تاکسی‌هایی از سراسر شهر به مقصد میدان ساعت وجود دارد که می‌توانید با استفاده از آن‌ها به تقاطع دو خیابان انقلاب و خیابان جمهوری برسید و با پیاده‌روی، خود را به بازار نرگسیه و از آنجا به مسجد جامع ساری برسانید.

مسجد جامع ساری پیش از آتش‌سوزی/عکس از گوگل‌مپ (عکاس: افشین باکری)

$('.map-container') .click(function(){ $(this).find('iframe').addClass('clicked')}) .mouseleave(function(){ $(this).find('iframe').removeClass('clicked')});

مورخان می‌گویند که زمان پایه‌گذاری مسجد جامع ساری، به قرون اولیه پس از اسلام باز می‌گردد. خیلی از آن‌ها نیز معتقد هستند که این مسجد روی خرابه‌های آتشکد‌ه‌ای ساسانی، مربوط به دوران پیش از اسلام، ساخته شده است. داستان‌‌های زیادی از زبان محلی‌ها وجود دارد که طبق آن‌ها، این مکان تا قبل از سقوط حکومت طبرستان، معبد زرتشتیان این منطقه بوده ‌است. در زمان امام جعفر صادق (ع) و پس از ورود اسلام به این منطقه و به اسلام گرویدن مردم، آتشکده به مسجد تغییر کاربری داده است.

مسجد جامع ساری پیش از آتش‌سوزی/عکس از گوگل‌مپ (عکاس: حامد یونسی)

بنای مسجد، نتیجه‌ مرمت‌های بسیار در دوره‌های پیشین بوده است و در تشخیص قدمت اصلی آن و همچنین بنیان‌گذارش، اختلافات بسیاری وجود دارد. با این حال، اکثرا معتقدند که این بنا در زمان خلافت سلسله‌ عباسیان ساخته شده ‌است و آخرین مرمت‌های آن به دوران قاجار، پهلوی و در نهایت دهه ۱۳۹۰ بازمی‌گردد.

ساعت ۱۹ روز پنج‌شنبه ۲۱ تیرماه سال ۱۳۹۷، مسجد جامع شهر ساری طعمه‌ حریق شد. شاهدان عینی می‌گویند که اتصالات برق باعث شروع ‌آتش‌سوزی شده ‌است. آتش در یکی از شبستان‌ها آغاز شد و سپس به باقی قسمت‌های مسجد سرایت کرد. به‌دلیل بافت چوبی و سفالی مسجد، سرعت پخش آتش بالا بود و تعدادی از مغازه‌های کنار مسجد را در بازار نرگسیه نیز درگیر ‌شعله‌های آتش کرد. از آنجا که آتش‌سوزی نیم ساعت قبل از نماز مغرب و عشا اتفاق افتاد، در آن زمان کسی در محل آتش‌سوزی حضور نداشت و هیچکس آسیب ندید . به‌دلیل درگیری هم‌زمان تعدادی از مغازه‌های بازار و مسجد، نیروهای آتش‌‌نشانی و مردم محلی به کمک آمدند و پس از چهار ساعت موفق به اطفای حریق شدند.

آتش‌سوزی در مسجد جامع ساری/عکس از تابناک (عکاس: نامشخص)

آتش به‌طور غم‌انگیزی مسجد را تخریب کرد؛ ولی ۷۰ درصد از آن هنوز سالم بود و کاملا خراب نشد. سقف سفالی کاملا از بین رفت؛ ولی تعدادی از شبستان‌های قاجاری باقی مانده‌اند. خوشبختانه این مسجد طی سال‌های بعد مورد مرمت واقع شد و امروزه جلوه زیبای خود را بازیافته است.

مسجد جامع ساری جزو معدود مساجد تک ایوان است و سه محراب دارد. حیاط مسجد، هسته‌ اصلی آن محسوب می‌شود و دارای شبستان‌هایی وسیع است. شبستان جنوبی، شبستان اصلی به شمار می‌آید. این شبستان متعلق به دوره‌ قاجار و دارای محراب و منبری با قدمت و مشبک چوبی ا‌ست. سه شبستان دیگر مسجد نیز به دوران پهلوی تعلق دارند. شبستان‌های شمالی و غربی، دارای هشتی‌هایی با سقف گنبدی هستند که از طریق این هشتی‌‌ها به حیاط مسجد راه پیدا می‌کنند. همچنین دو گلدسته‌ آجری در قسمت بام ایوان جنوبی قرار دارد. سردر ایوان نیز با معرق کاشی و کتیبه‌‌ای کوفی تزیین شده‌ است.

مسجد جامع ساری پس از مرمت/عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: Setinas)

بازدید از مسجد جامع ساری رایگان است و همچنان از آن برای برگزاری نمازهای روزانه استفاده می‌شود.

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: میکی ماوس، الی عابدیان، میرزا مسعود و سبحان خاکی نهاد)

نویسنده: غزل اميرى