خانه رسولیان یزد

خانه رسولیان یزد یکی از جاذبه‌های تاریخی این شهر کویری است که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد و در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۷۵ هجری شمسی با شماره ثبت ۱۸۳۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این اثر تاریخی به‌همت حاج میرزا کاظم رسولیان و به‌دست استاد توانمند محمد حسن محمد رحیم در شهر یزد ساخته شد و اکنون به‌عنوان دانشکده هنر و معماری یزد به کار می‌رود.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Mahdi Alobs)

خانه تاریخی رسولیان در محله سهل بن علی و کوچه شهید صدوقی یزد قرار دارد. این خانه نیز همچون تعدادی از جاهای دیدنی یزد در بافت قدیمی شهر واقع شده است.

• آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی (ره)، محله سهل بن علی، کوچه شهید صدوقی (نمایش روی نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Mahdi Alobs)

خانه رسولیان به‌همت مرحوم حاج میرزا کاظم رسولیان و به دست استاد محمد حسن محمد رحیم ساخته شد و تاریخ ساخت آن به سال ۱۲۸۳ هجری شمسی می‌رسد که با آخرین سال‌های حکومت سلسله قاجاریه مصادف است.

این خانه ابتدا کاربری مسکونی داشت؛ ولی در سال ۱۳۶۸ هجری شمسی به‌صورت وقف در اختیار دانشگاه یزد قرار گرفت. پس از اینکه بازسازی‌هایی در آن انجام گرفت، تبدیل به بخشی از دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه یزد شد و هم‌اکنون نیز یک محیط علمی و آموزشی به شمار می‌رود. بخش‌های مختلف خانه رسولیان امروزه به فضاهای آموزشی تبدیل شده و در سال‌های اخیر میزبان سمینارهای مختلف علمی نیز بوده است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Mahdi Alobs)

خانه تاریخی حاج کاظم رسولیان که علاوه بر جنبه هنری، امروزه جنبه آموزشی نیز به خود گرفته است، در تاریخ ۱۵ دی ماه سال ۱۳۷۵ هجری شمسی با شماره ثبت ۱۸۳۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Mahdi Alobs)

خانه رسولیان دارای دو بخش اندرونی و بیرونی است. قسمت بیرونی خانه شامل حوض‌خانه، تالار، زیرزمین، بادگیر و اتاق ارسی می‌شود. بخش اندرونی نیز که در واقع فضای خصوصی خانه به حساب می‌آید، از اتاق‌های سه دری، پنج دری، بادگیر، تالار، کلاه‌فرنگی، ارسی و حیاط مشجر تشکیل شده است. در میان بخش اندرونی و بیرونی نیز حمام خانه به چشم می‌خورد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Mahdi Alobs)

حیاط بیرونی خانه تاریخی رسولیان در گذشته محل پذیرایی از مهمانان و همچنین برگزاری مراسم روضه‌خوانی برای امام حسین (ع) بود. در قسمت اندرونی خانه حیاطی وجود دارد که حیاط اندرونی نام دارد و حوض بزرگی در وسط و درختان زیبایی در اطرافش خودنمایی می‌کنند. تمام بخش‌های مختلف قسمت اندرونی در اطراف حیاط ساخته شده‌اند. در خانه رسولیان از زیرزمینی برای نگهداری لوازم‌خانگی و مواد غذایی مختلف استفاده می‌شد.

همان طور که پیش‌تر اشاره شد، این خانه تاریخی به‌عنوان دانشکده معماری به کار می‌رود و یکی از مواردی که در اینجا توجه شما را به خود جلب خواهد کرد، آرامگاه مربوط به مرحوم استاد محمد کریم پیرنیا است که به‌عنوان پدر معماری سنتی ایران شناخته می‌شود. ایشان در سال ۱۳۷۶ هجری شمسی از دنیا رفت و به درخواست خودشان در خانه رسولیان یزد به خاک سپرده شد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Mahdi Alobs)

عجیب نیست که علاقه‌مندان به هنر معماری، عاشق بازدید از چنین بناهایی و توصیف آن‌ها و حتی انجام پژوهش‌هایی در موردشان باشند. در این بخش به گوشه‌ای از یک مقاله علمی اشاره شده که در آن به معرفی خانه رسولیان می‌پردازد:

این خانه دستگاه ورودی کاملی دارد که از دو سوی این دستگاه به کوچه و حیاط اصلی راه دارد. حیاط اصلی خانه را فضاهایی یک طبقه احاطه کرده‌اند؛ ولی جبهه جنوب غربی آن مرتفع‌تر (معادل دو طبقه) از سه جبهه هم‌ارتفاع دیگر (معادل یک طبقه) است. ایوان فراخ و بزرگی در مرکز جنوب غرب باعث اعتبار بیشتر نمای این جبهه شده است. در مرکز جبهه شمال شرق ایوان کم‌عمقی به چشم می‌خورد که در پس آن اتاق ارسی با سایبانی برای آن قرار دارد. جبهه جنوب شرق حیاط به فضاهای نیم‌باز و کم‌عمق، جز یک سه دری در گوشه جنوبی، اختصاص یافته است. ضلع روبه‌روی آن یک پنج دری در میانه و دو اتاق در طرفین دارد و در بین پنج دری و هر یک از اتاق‌های کناری، راهروی ورودی دیده می‌شود. اتاق‌ها نیز از طریق راهروهایی با یکدیگر ارتباط دارند. این حیاط در قسمت شمال شرق مجموعه جای گرفته و در آن بادگیر بر فراز اتاقی در جنوب شرق ایوان واقع بوده که به حوضخانه معروف است. هرکدام از فضاهای مستقل پیرامون حیاط اندرونی (حیاط اصلی) بر حسب نحوه و میزان برخورداری از نور خورشید در فصول خاصی از سال بیشترین کارکرد را داشتند

نویسنده: پویا جوانمرد/ بازنویسی: صدیقه شجاعی