- مدت زمان بازدید از این جاذبه: بین ۱ تا ۲ ساعت
- ایران، استان تهران، تهران، خیابان سعدی، خیابان قائدی، پلاک ۲۰۲
پایتخت میزبان موزه‌هایی است که شاید کمتر کسی با موضوع آن‌ها باشد؛ موزه‌هایی منحصر‌به‌فرد که تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورند. موزه نقاشی پشت شیشه یکی از این موزه‌ها است. این موزه مجموعه‌ای ارزشمند از آثار هنری را در خود گنجانده است که در گذشته بسیار متداول و محبوب بوده است. با کجارو همراه باشید.
موزه نقاشی پشت شیشه را بشناسید:
معرفی موزه نقاشی پشت شیشه
نقاشی پشت شیشه هنری است که در روزگاری نه چندان دور، رونق بسیار زیادی در کشورمان داشت و بخشی جدا نشدنی از معماری ایرانی به حساب می‌آمد. این روزها شاید کمتر کسی با این هنر آشنا باشد یا نمونه‌های زیبای آن را از نزدیک دیده باشد. موزه نقاشی پشت شیشه این فرصت را فراهم آورده است تا بازدیدکنندگان با این رشته هنری بیشتر آشنا شوند. این موزه در خانه تاریخی شقاقی، در مرکز شهر واقع شده است.
چوپان و گله در دشت، استاد علی اکبر صنعتی، معاصر
موزه نقاشی پشت شیشه از جاهای دیدنی تهران است و در خیابان سعدی، خیابان قائدی قرار دارد. برای دسترسی میتوانید از وسایل نقلیه عمومی و خودروی شخصی استفاده کنید. نزدیکترین ایستگاههای مترو به این مکان، ایستگاههای دروازه شمیران و دروازه دولت هستند که میتوانید با استفاده از خطوط یک و چهار به ایستگاه دروازه دولت و با استفاده از خطوط دو و چهار به ایستگاه دروازه شمیران بروید. نزدیکترین ایستگاه تاکسی، در پیچ شمیران واقع شده است. برای استفاده از خودروی شخصی در نظر داشته باشید که این منطقه در محدوده طرح ترافیک قرار دارد. (مشاهده روی نقشه)
مرغ و بته جقه، مهین عظیما، معاصر
در ابتدا رونق و رواج نقاشی پشت شیشه هم‌زمان با مکتب نقاشی گل و مرغ دوره زندیه مورد توجه قرار می‌گیرد و شهر شیراز میعادگاه هنرمندان این مکتب می‌شود. در آن دوران آثار نقاش‌هایی چون محمد زمان، نقاش عصر صفوی و علی اشرف در دوره افشاریه، الهام‌بخش هنرمندان شد.
شیرین و فرهاد، حسین همدانی،معاصر
از هنرمندان بنام این دوران میتوان به آقا باقر، آقا نجف، آقا زمان و از همه مهم‌تر آقا صادق اشاره کرد. رواج و گسترش معماری روزگار کریم‌خان عاملی موثر در رونق مکتب گل و مرغ است. در همین زمان است که نقاشی گل و مرغ در پشت شیشه جان و حیات دیگری می‌یابد. نقاش‌ها با ذوق به یاری قطعه‌های کوچک شیشه‌های مسطح، سختی نقش معکوس کشیدن و رنگ وارونه انداختن بر پشت شیشه را تحمل کرد‌ه‌اند.
پرتره استاد علی اکبر صنعتی، اجرا شده توسط خود ایشان، معاصر
نقاش‌های ایرانی برای آفرینش این هنر از تجربه کار هنرمندان نقاشی پشت شیشه کشورهای اروپای شرقی، چین و هند بهره بردند؛ آثاری که همراه با تجار و کاروانیان به ایران آورده می‌شد. با در نظر گرفتن شیوه و سلیقه هنری آقا صادق، هنرمند عصر زندیه، میتوان او را مروج و مبتکر نقاشی پشت شیشه در شهر شیراز با طرح و نقش گل و مرغ دانست. نقاشی پشت شیشه با چنین تولدی هم‌پای سایر هنرهای دیگر مورد توجه دوست‌داران هنر قرار می‌گیرد.
داستان جوانمرد قصاب، فتح‌الله قوللر آغاسی، معاصر
به‌جز شیراز که خاستگاه آن بود، در دیگر شهرهای ایران نیز نقاش‌های هنرمند به پیروی از ابتکار هنری آقا صادق، نقاشی پشت شیشه را مورد توجه قرار دادند.
زن قالی‌باف، امیر رحیمی، معاصر
شکنندگی شیشه و ضرورت حفظ و نگهداری آن باعث می‌شود این آثار همیشه در بالاترین جای دیوار تالارها، در اتاق‌های آینه‌کاری شده، در سقف‌های مزین به نقاشی و در طاقچه‌های گچبری شده در اندازه‌های کوچک دایره‌ای شکل یا نیم دایره و مربع قرار گیرند.
نقاشی پشت شیشه در گذر ایام از انحصار گل و مرغ بیرون می‌آید و هنرمندان با گرایش به نقاشی مناظری همانند چشم‌انداز پل و رودخانه و نمای بیرونی بناهایی مثل کلیساها، به تقلید از نمونه‌های رایج فرنگی در ایران حال‌و‌هوای تازه‌ای به تنوع نقش و رنگ آن می‌بخشند. از نیمه دوم قرن ۱۳ هجری قمری گرایش نقاش‌ها به مظاهر نقاشی فرنگی به‌ویژه شبیه‌کشی مورد نظر قرار می‌گیرد. نتیجه این موضوع اشاعه نقاشی درباری بر مبنای شبیه‌کشی صورت و اندام‌شاهان و درباریان است.
صورت زن مدور، بدون رقم
در دوره قاجار عدم آگاهی نقاشان در رعایت پرسپکتیو و اجرای صحیح قاعده و اصول رسم و طرح اندام‌ها و دور شدن از اصالت این هنر به چشم می‌خورد. نقاشی پشت شیشه در زمانی همگام و هم‌زمان با مکتب نقاشی قهوه‌خانه‌ای رشد می‌کند. محدودیت ابعاد شیشه و مرارت نقش وارونه زدن و علاقه به انتخاب روایات مذهبی، هنرمند را وا می‌دارد تا گذشته از تکرار روایات مذهبی، بیشتر به شمایل‌نگاری و ساختن تک‌چهره روی بیاورند. همچنین در برخورد با افسانه‌های شاهنامه فردوسی یا سایر قصه‌های نظم و نثر فارسی به نقاشی گوشه‌ای از افسانه بسنده شده است.
مینیاتور شیرین و فرهاد، امیر رحیمی، معاصر
دراویش از سفارش‌دهنده‌های پروپاقرص نقاشی‌های پشت شیشه با موضوعات روایات مذهبی و شمایل مقدس امامان (ع) بودند. نقاشی شمایل مقدس امامان (ع) و روایات مذهبی پیشینه‌ای به قدمت عصر صفوی دارد و در کتاب‌ها و روی دیوارهای امامزاده‌ها و تکایا رواج داشته است.
در زمان ما این هنر با تلفیقی از تمامی سبک‌ها و موضوع‌های گذشته و آمیخته‌ای از عناصر جدید هنری به حیات خود ادامه می‌دهد.
موزه نقاشی پشت شیشه به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی پایتخت، مجموعه زیبایی از این هنر را پیش روی بازدیدکننده‌ها قرار داده است. عمده آثار به نمایش در آمده در این موزه، مربوط به عصر قاجار تا دوره معاصر هستند.
در طبقه پایین (همکف) گالری دائمی این موزه قرار دارد و در طبقه بالا نمایشگاه‌های مناسبتی نیز علاوه بر آثار گنجینه موزه به نمایش در می‌آید.
بیشترین تمایل و گرایش شیشه‌نگاران بر محور مبانی مذهبی چرخیده است. تا آنجا که میتوان تحول دوباره نقاشی پشت شیشه را نهضتی هنری بر اساس اعتقادات مذهبی مردم دانست.
مصیبت کربلا، قربانعلی قربانی، معاصر
برای بازدید از موزه نقاشی پشت شیشه، هر روز از ساعت ۹ تا ۱۷ زمان دارید. این موزه در روزهای شهادت فعالیت ندارد. بهای بلیط در سال ۱۴۰۰ برای بازدیدکنندگان داخلی دو هزار تومان و برای گردشگران خارجی ۱۵ هزار تومان است.
سوالات متداول
موزه نقاشی پشت شیشه کجاست؟
موزه نقاشی پشت شیشه در خیابان سعدی، خیابان قائدی قرار دارد.
چگونه میتوان به موزه نقاشی پشت شیشه دسترسی داشت؟
برای دسترسی میتوانید از وسایل نقلیه عمومی و خودروی شخصی استفاده کنید. نزدیکترین ایستگاههای مترو به این مکان، ایستگاههای دروازه شمیران و دروازه دولت هستند که میتوانید با استفاده از خطوط یک و چهار به ایستگاه دروازه دولت و با استفاده از خطوط دو و چهار به ایستگاه دروازه شمیران بروید. نزدیکترین ایستگاه تاکسی، در پیچ شمیران واقع شده است. برای استفاده از خودروی شخصی در نظر داشته باشید که این منطقه در محدوده طرح ترافیک قرار دارد.
ساعات بازدید موزه نقاشی پشت شیشه چیست؟
برای بازدید از موزه نقاشی پشت شیشه، هر روز از ساعت ۹ تا ۱۷ زمان دارید. این موزه در روزهای شهادت فعالیت ندارد.
بهای بلیط موزه نقاشی پشت شیشه چقدر است؟
بهای بلیط در سال ۱۴۰۰ برای بازدیدکنندگان داخلی دو هزار تومان و برای گردشگران خارجی ۱۵ هزار تومان است.
نویسنده: علیرضا کیخا