کاروانسرای امین آباد شهرضا

دوره صفویه پررونق‌ترین دوره ساخت و بازسازی کاروان‌سراها است. شاه عباس یکم تصمیم را بر آن داشت تا جاده ابریشم را بازراه‌اندازی کند و احیای کاروان‌سراها را یکی از ملزومات این کار می‌پنداشت. محققان همین مسئله را باعث معروفیت اکثر کاروا‌ن‌سراها به کاروان‌سرای شاه عباسی می‌دانند. کاروانسرای امین‌آباد که از جاهای دیدنی شهرضا محسوب می‌شود، یکی از مهم‌ترین آثار به‌جای مانده از این دوره در استان اصفهان است.

• آدرس: استان اصفهان، شهرستان شهرضا، روستای امین آباد (مشاهده در نقشه)

عکس‌ از گوگل‌مپ | عکاس: علی‌اصغر امیری

کاروانسرای امین‌آباد از جاذبه‌های گردشگری استان اصفهان به شمار می‌رود و در ۳۸ کیلومتری جنوب شهرضا واقع شده است.

برای دسترسی به کاروانسرای امین آباد شهرضا، جاده اصفهان-شیراز را پیش بگیرید. ۳۵ کیلومتر بعد از شهرضا به روستای امین آباد خواهید رسید. کاروانسرای امین‌آباد میان دو محور رفت و برگشت بزرگراه شهرضا-آباده قرار دارد.

عکس‌ از گوگل‌مپ | عکاس: علی‌اصغر شیروانی

ساختمان کاروانسرای امین‌آباد متعلق به دوره صفوی است. شکل این کاروان‌سرا با کاروان‌سراهای متداول تفاوت دارد و نقشه آن هشت‌ضلعی است. این بنا در ۴۰ کیلومتری جاده شهرضا-آباده قرار دارد که با توجه به حجم رفت و آمد این جاده در ماه‌های پررونق گردشگری، مخصوصا در فصل بهار و تابستان، برپایی مجموعه اقامتی در آن نقش بسزایی را در رساندن خدمات به گردشگران داخلی و خارجی ایفا کرده است. نام کاروان‌سرای امین‌آباد با شماره سند ۸۸۴ در فهرست آثار ملی ایران دیده می‌شود.

عکس‌ از گوگل‌مپ | عکاس: behnam

قدمت ساخت کاروانسرای امین‌ آباد شهرضا همچون سایر کاروانسراهای ایران در فلات مرکزی، به قرن دهم هجری قمری و دوره صفویه باز می‌گردد. ساخت کاروان‌سراها در این دوره به‌واسطه تصمیم شاه‌عباس یکم برای بازسازی و احیای جاده ابریشم صورت گرفت. شاه‌عباس برای احداث این کاروان‌سراها، عموما از معماران خبره استفاده می‌‌کرد. طاق‌‌ها، حجره‌ها، اندرونی‌‌ها و بیرونی‌های متعدد، از جمله‌ ویژگی‌های مشترک کاروان‌سراها در این دوره قلمداد می‌شود.

عکس‌ از گوگل‌مپ | عکاس: علی‌اصغر امیری

کاروانسرای امین‌آباد شهرضا، کاروانسرایی هشت‌‌ضلعی است که در هشت گوشه خارجی آن، هشت برج تعبیه کرده‌‌اند. علاوه بر نقش برج‌های مذکور در زیبایی و استحکام بنا، امنیت کاروانیان نیز به‌واسطه آن‌ها تامین می‌شد. به‌واسطه قرارگیری امین‌آباد در منطقه‌ای ناامن، بر بالای برج‌ها و دیوارها، تاسیسات دفاعی و محل‌های تیراندازی قرار گرفته است. در حال حاضر، کنگره‌های دیوار خارجی کاروانسرای امین‌آباد از بین رفته است؛ با این حال، در تصویری که «ژان باتیست تاورنیه» جهانگرد فرانسوی ترسیم کرده است، جزئیات آن دیده می‌شود.

کاروا‌نسرای صفوی امین آباد از جنس سنگ و آجر است و سقف‌های گنبدی‌شکل آن، نمایی تحسین‌ برانگیز به بنا داده‌اند. این کاروان‌سرا به‌عنوان اقامتگاهی مطلوب برای کاروانیان، دارای مسجد، آب ‌انبار و حمام نیز بود.

کاروانسرای صفوی امین‌ آباد امروزه پس از مرمت و بازسازی اساسی، به اقامتگاهی با امکانات مناسب تبدیل شده است. از جمله امکانات این مجموعه می‌توان به اتاق‌های دو تخته، رستوران، کافی‌شاپ و قهوه‌خانه سنتی اشاره کرد.

عکس‌‌ها از گوگل‌مپ | عکاس‌ها: علی‌اصغر امیری، behnam، m R

عکس‌ از گوگل‌مپ | عکاس: Payam-En

• آدرس: استان اصفهان، شهرضا، ورودی شهرضا، کنار کوه سفید، بلوار شهید مدرس (مشاهده در نقشه)

مقبره جعفر بن موسی کاظم (ع) که به مزار امامزاده شاه رضا معروف است، به دوره صفویه تعلق دارد و در ورودی شهرضا و در کنار کوهی مشهور به کوه سفیدی واقع شده است. محوطه این امامزاده سرسبز است و با توجه به امکانات رفاهی، مسافران بین‌راهی زیادی را جلب می‌کند.

کاروانسرای ملک یکی از جاهای دیدنی شهرضا و از بناهای تاریخی دوره‌ صفویه در شمال شهرستان شهرضا در جوار امامزاده شاه رضا است. این کاروان‌سرا در زمینی مستطیل‌شکل، و به‌صورت چهار ایوانه ساخته شده است و حوض آب بزرگی در مرکز آن، از جمله شاخصه‌های کاروان‌سرا محسوب می‌شود. در حال حاضر هتل و رستوران «منتظران» در این کاروان‌سرا بر پا شده است.

نویسنده: فرناز رهبران رنجبر/ پوریا محمدی پیوند