آرامگاه اوحدی مراغه ای

آرامگاه شیخ رکن‌الدین مراغه‌ای یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی و آرامگاه‌های موجود در مراغه است که در میان جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی قرار دارد. این آرامگاه در ۳۰ بهمن سال ۱۳۸۶ هجری شمسی با شماره ۲۱۰۸۰ ثبت ملی شد. در کنار آرامگاه، موزه‌ ایلخانیان مراغه قرار دارد که بازدید از آن و آرامگاه می‌تواند برای علاقه‌مندان به تاریخ، ادبیات و شعر، معماری و حتی عرفان جذاب و قابل‌توجه باشد.

منبع عکس: ویکی مدیا (عکاس: ایوب فارابی اصل)

آرامگاه اوحدی مراغه‌ای یکی از زیباترین و باصفاترین جاهای دیدنی مراغه است که در خیابان دانشسرا قرار دارد.

• آدرس: استان آذربایجان شرقی، مراغه، خیابان دانشسرا (شهید مصطفی خمینی)، روبه‌روی بیمارستان سینا (نمایش روی نقشه)

منبع عکس: ویکی مدیا (عکاس: بهزاد مهردادی)

مقبره رکن‌الدین اوحدی، محل دفن رکن‌الدین ابوالحسن مراغی مشهور به اوحدی مراغه‌ای، عارف و شاعر پارسی‌گوی مشهور دوره ایلخانی است که مثنوی معروف جام جم به او تعلق دارد. این آرامگاه در میان باغی سرسبز و زیبا قرار گرفته که بدون شک سبب دلنشین‌شدن فضا و چشم‌انداز آن شده است.

مقبره رکن‌الدین اوحدی در سال ۱۳۵۲ هجری شمسی توسط کمیته‌ای به نام تجدید بنای مقبره اوحدی (جمعی از معماران) مورد بازسازی قرار گرفت. در وسط باغ، گنبد زیبایی از بتن به‌جای آرامگاه قبلی ساخته و سنگ مقبره قبلی به موزه کنار آرامگاه منتقل شد. در حال حاضر مکان مقبره در وسط باغ خودنمایی می‌کند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: سوسن هاشم‌زاده)

آرامگاه اوحدی مراغه‌ای در اجرای ماده یک از قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و نظام اجرایی آن، در ۳۰ بهمن سال ۱۳۸۶ هجری شمسی با شماره ۲۱۰۸۰ ثبت ملی شد. در جوار این آرامگاه، مقبره دیگری متعلق به پیری به نام سرخوش بیگ وجود دارد که هم‌زمان با اوحدی می‌زیست.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: مهیلا حسینی)

مقبره اوحدی و موزه‌ آن، سازه‌ای مدرن و بتنی دارد که در فاصله سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷ هجری شمسی به‌وسیله انجمن آثار ملی ایران روی مزار این شاعر شهیر قرن هفتم و هشتم هجری قمری قرار داده شده است. مقبره رکن‌الدین شکلی مربعی دارد و روی یک سکو قرار دارد. سطح مقبره حدود سه پله از سطح باغ بالاتر است و کف آن سنگ‌فرش‌ دارد. محوطه باغ نیز با بلوک‌های سیمانی فرش شده است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: یاشار آذری)

موزه ایلخانیان مراغه در کنار مقبره شیخ اوحدی مراغه‌ای و در محوطه آرامگاه واقع شده است. ساختمان موزه مراغه در سال ۱۳۶۳ هجری شمسی هم‌زمان با تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور به موزه مقدماتی مراغه تبدیل شد. مسئولان در سال ۱۳۷۵ هجری شمسی جهت هدفمندی آثار و به‌لحاظ اهمیت نقشی که این شهر در دوره ایلخانی داشت، این محل را به‌عنوان موزه تخصصی ایلخانیان مراغه افتتاح کردند. موزه ایلخانیان مراغه آثار ارزشمندی از انواع سفال و کاشی‌، مجموعه کاملی از سکه‌های ایلخانیان و انواع اشیای شیشه‌ای، فلزی و تعدادی نسخ خطی را در خود جای داده است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: وحید نوروزی)

علاوه بر آثار منحصربه‌فرد دوره ایلخانی، در سالن دیگر موزه آثاری از پیش از میلاد و دوران ساسانی، اشکانی و همچنین دوران اسلامی مانند صفویه به چشم می‌خورد. کتیبه‌ها و ستون مسجد عهد تیموری شیخ بابا، گلوله توپ افشاریه، آثاری از رصدخانه مراغه و گنبد تاریخی مراغه، مجسمه مادر از دوران پیش از تاریخ، سکه‌های ساسانی و آثار مفرغی اشکانی از جمله باارزش‌ترین آثار این سالن هستند.

سكه‌های موزه ایلخانی مراغه از كامل‌ترين مجموعه مسكوكات دوره ايلخانی كشور محسوب می‌شوند. سكه‌های طلا برای اهداف ويژه، روزهای عيد و جشن‌ها ضرب می‌شدند و سكه‌های مسی برای معاملات روزمره رواج داشتند كه مراغه، تبريز و سلطانيه از مراكز مهم ضرابخانه‌های حكومتی بودند.

تنوع نقوش سکه‌ها در دوره ایلخانی معرف فرهنگ و تمدن آن عصر بوده و نقوش و مظاهر آیینی ادیان و فرقه‌های مختلف روی آن‌ها، نشانگر تفکر مذهبی مغولان است. بر سکه‌های ایلخانی متونی از آیات قرآنی، لااله‌الاالله، محمد رسول الله، نام خلفای راشدین و در دوره‌ای کوتاه، متن علی ولی الله و نام دوازده امام به خط کوفی و نسخ نقش شده است.

در سمت راست بخش سکه‌ها، قسمت کتابت قرار دارد. در این بخش نمونه‌هایی از قرآن‌ دیده می‌شود که برای اولین بار ترجمه آن‌ها رایج شده بود. این قرآن‌ها روی کاغذهای وارداتی کشور چین نوشته شدند و تزیینات زرنگار داشتند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: S S)

هنر سفالگری دوره ايلخانی را می‌توان عصر طلايی سفالگری دوره اسلامی ناميد. از خصوصيات بارز سفالينه اين دوره، تنوع ساخت سفال با تكنيک‌های مختلف سفالگری و تنوع تزيينات آن‌ها است. تزیینات سفال‌ها شامل انواع نقوش هندسی، نقوش گیاهی از برگ‌های متراكم اسلیمی و طوماری، نقوش حیوانی مثل غزال دونده، ماهی، اردک و پرنده، نقوش انسانی از مجالس رقص، نوازندگی، شكار و كتیبه‌هایی از اشعار فارسی، ضرب‌المثل‌ها، دعاهای معروف و نقوش تركیبی است.

از جمله نمونه‌های شاخص این قسمت می‌توان به آثار لعاب‌دار شفاف اشاره کرد که دارای نقوشی چون حیوانی با سر انسان و اعضای چند حیوان بودند؛ نقشی که از نمادهای پیش از اسلام به حساب می‌آمد و در دوره ایلخانی استفاده می‌شد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: یاشار آذری)

هنر شيشه‌گری در دوره ايلخانی به‌علت فرار شيشه‌گران به كشورهای مصر و سوريه از رونق افتاد. شيشه‌های موزه مراغه از نمونه‌های نادر آن عصر هستند كه تزيينات مختلفی دارند.

در بخش فلز موزه ایلخانیان مراغه نمونه‌های ارزشمندی از هنر فلزكاری دوره ايلخانی شامل انواع ظروف فلزی، پيه‌سوزهای مفرغی و شمعدان‌های برنزی وجود دارد كه به روش‌های ريخته‌گری، قلم‌زنی و طلاكوبی ساخته شده‌اند. در تزيينات اين آثار استواری و استحكام با پای قوی حيوانات و صعود و روشنايی با شكل پرندگان نشان داده شده است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Travel With Mehdi)

اوحدالدین بن حسین اصفهانی در حدود ۶۷۳ ه‌جری قمری در مراغه به دنیا آمد. از آنجا که تولد و وفات اوحدی در مراغه بود، به مراغه‌ای شهرت یافت. رکن‌الدین اوحدی مراغه‌ای، عارف و شاعر پارسی‌گوی ایرانی بود که در قرن هفتم و هشتم هجری زندگی می‌کرد. رکن‌الدین علاقه زیادی به تصوف و عرفان داشت و از پیروان ابوحامد اوحد‌الدین احمد کرمانی بود و تخلص خود را از نام وی گرفت. اوحدی هم‌عصر ایلخان مغول، سلطان ابوسعید بود و آرامگاهش در شهر مراغه قرار دارد.

درباره مذهب اوحدی نظرهای متفاوتی مطرح شده است و دراین‌باره نظر مشخصی وجود ندارد که بتوان به آن استناد کرد. تنها در دیوان وی می‌توان اشاراتی مربوط به امامان شیعه را یافت. سعید نفیسی نیز با اشاره وی به خلفای راشدین در اشعارش، او را سنی شافعی مذهب معرفی کرده است.

علاوه بر این، اوحدی شاعر بود و از وی اشعار و آثار بسیاری بر جای مانده است. از آثار وی می‌توان به جام جم اشاره کرد که شامل مثنوی‌هایش است. منطق العشاق که شامل نامه‌های عاشقانه او می‌شود و دیوان، از آثار دیگر او به حساب می‌آیند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: یاشار آذری)

• مقبره از امکانات رفاهی و بهداشتی برخوردار است.
• موزه دارای راهنمای تحصیلکرده و حرفه‌ای است که اطلاعات کاملی را در اختیارتان قرار می‌دهد.
• ساعت کاری موزه در مهرماه ۱۴۰۰ از ۹ تا ۱۴ است.
• هزینه ورودی برای بازدیدکنندگان ایرانی موزه شامل چهار هزار تومان می‌شود.

منبع عکس کاور: گوگل مپ. عکاس: Amin Mohammadi

نویسنده: زهرا آذرنیوش/ بازنویسی: صدیقه شجاعی