کاروانسرای میاندشت

کاروانسرای میاندشت در استان سمنان یکی از بزرگ‌ترین کاروانسراهای ایران محسوب می‌شود که کاربری خود را دوباره بازیافته است.

کاروانسراهای ایران شهرت جهانی دارند. آن‌ها به‌صورت شبکه‌ای در مسیرهای پررفت‌و‌آمد و برای استراحت مسافران تعبیه می‌شدند. در کاروانسراها، هم معاملات تجاری و هم تبادل اطلاعاتی انجام می‌شد. نام کاروانسرا با شاه‌راه‌های بازرگانی، به‌ویژه جاده ابریشم، عجین شده است. مجموعه کاروانسرای میاندشت یکی از بزرگ‌ترین کاروانسراها در مسیر جاده ابریشم سابق است که در این مقاله بیشتر با آن آشنا خواهیم شد.

همه چیز درباره کاروانسرای میاندشت میامی:

• کاروانسرای میاندشت کجاست؟
• درباره کاروانسرای میاندشت
• تاریخچه کاروانسرای میاندشت
• شرایط بازدید از کاروانسرای میاندشت
• معماری و بخش‌های مختلف کاروانسرای میاندشت
• اقامتگاه کاروانسرای میاندشت
• دیدنی‌های اطراف کاروانسرای میاندشت

کاروانسرای میاندشت کجاست؟

• آدرس: استان سمنان، شهرستان میامی، بزرگراه سبزوار-میامی (بزرگراه امام رضا (ع)) (محور شرق به غرب)، ۴۰ کیلومتری شرق شهر میامی (مشاهده روی نقشه)

کاروانسرای میاندشت در میانه جاده سبزوار-میامی، معروف به جاده امام رضا، قرار دارد. فاصله کاروانسرا از شاهرود ۱۰۵ کیلومتر (حدود یک ساعت و ۱۵ دقیقه) و از سبزوار ۱۵۰ کیلومتر (حدود یک ساعت و ۴۰ دقیقه) است. کاروانسرا در فاصله ۵۱۵ کیلومتری (حدود ۶ ساعت و ۳۵ دقیقه) از تهران قرار دارد.

مسیر دسترسی به کاروانسرای میاندشت

برای دسترسی به کاروانسرای میاندشت با ماشین شخصی، باید خود را به محور شرقی-غربی جاده امام رضا (سبزوار-میامی) برسانید. از سبزوار به‌سمت میامی که می‌روید، کاروانسرا در کنار جاده در سمت راست قرار دارد. اگر از شاهرود به‌سمت سبزوار می‌روید، با یک دور برگردان می‌توانید خود را به کاروانسرا برسانید. 

نزدیک‌ترین فرودگاه به کاروانسرای میاندشت فرودگاه شاهرود است و نزدیک‌ترین ایستگاه‌های راه‌ آهن هم ایستگاه‌های سمنان و شاهرود هستند که به‌ترتیب ۲۹۰ کیلومتر (سه ساعت) و ۱۰۵ کیلومتر (یک ساعت) تا کاروانسرا فاصله دارند؛ بنابراین با قطار، اتوبوس، هواپیما و خودروی شخصی می‌توان به کاروانسرای میاندشت دسترسی پیدا کرد.

_{منبع عکس: گوگل مپ، عکاس: حمیدرضا مسکنی}

درباره کاروانسرای میاندشت

کاروانسرای میاندشت مجموعه‌‌ای است که قدمتش به حدود سال ۱۰۰۰ خورشیدی می‌رسد. این مجموعه با سه کاروانسرا بزرگ‌ترین مجموعه کاروانسرایی در میان کاروانسراهای ایران محسوب می‌شود. این اثر در تاریخ ۱۴ شهریور سال ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۴۳۹ در فهرست آثار ملی ثبت شد. امروزه در مجموعه کاروانسرای میاندشت امکانات رفاهی فراهم شده و با ۱۵ اتاق دوتخته و ظرفیت حداکثر ۲۰۰ نفر پذیرای مسافران است. کاروانسرای میاندشت یک مرکز زیبا و جذاب گردشگری ایران به شمار می‌رود. کاروانسرا در جاده کویری، در محیطی آرام و تاریخی واقع شده است و کارکنان بسیار مهربان و خوبی دارد.

_{منبع عکس: اورمزداد، عکاس: نامشخص}

تاریخچه کاروانسرای میاندشت

در زمان صفویان، ماهی دو بار دسته‌جات کوچک نظامی از شاهرود به‌سمت شرق و از مزینان، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان داورزن در استان خراسان رضوی، به‌سمت غرب اعزام می‌شدند و در میاندشت به هم می‌رسیدند؛ به همین دلیل، شاه عباس صفوی، در نقطه تلاقی، کاروانسرایی برپا کرد که با عنوان کاروانسرای شاه عباسی معروف شد.

کاروانسرای شاه عباسی میاندشت را در زمینی به مساحت ۲,۱۰۰ متر مربع ساختند. برای امنیت کاروانسرا در برابر حملات راهزنان، دو قلعه، یک چاپارخانه، یک کبوترخانه و یک تلگراف‌خانه بنا شد. در عصر قاجار، کاروانسرای صفوی توسط «حاجی علی نقی کاشانی» مرمت شد و کتیبه‌ای بر سردر کاروانسرای غربی با تاریخ ۱۲۹۱ هجری قمری (۱۲۵۲ هجری خورشیدی) موید آن است.

_{منبع عکس: Ride Asia، عکاس: نامشخص}

به‌مرور زمان کاروانسرای عباسی برای مسافران کافی نبود؛ به‌علت افزایش رفت‌و‌آمد کاروان‌ها، کاروانسرای دیگری در زمینی به مساحت ۸,۸۰۰ متر مربع از آجر به‌شکل قلعه در شرق مجموعه ساخته شد که بانی آن‌ «حسین‌خان نظام‌الدوله» بود. حسین‌خان یا محمدحسین‌خان مقدم مراغه‌ای ملقب به «شهاب‌الملک آجودان‌باشی»، «نظام‌الدوله» و «صاحب اختیار»، از رجال معروف دوره قاجاری و خواهرزاده «میرزا جعفرخان مشیرالدوله» بود.

حسین‌خان نظام‌الدوله در دوره فتحعلی‌شاه، محمدشاه و ناصرالدین‌شاه می‌زیست و در زمان سلطنت دو شاه نخستین به کارهای دولتی و ولایت خراسان مشغول بود. حیاط میان دو کاروانسرای صفوی و قجری بعدها به کاروانسرای سوم تبدیل شد.

ناصرالدین‌شاه هنگام سفر به مشهد از مجموعه کاروانسرای میاندشت گذشت. «محمدحسن اعتمادالسلطنه»، از همراهان شاه، گزارش سفر را در کتاب «مطلع‌ الشمس» نگاشت. در آن کتاب، او گزارش می‌دهد که در سه کاروانسرای میاندشت و بیرون از آن‌ها، ۲۰,۰۰۰ زائر می‌توانستند خانه کنند؛ یعنی این مجموعه در زمان قاجار ۱۰۰ برابر امروز ظرفیت داشته است.

_{منبع عکس: کافه تاریخ، عکاس: نامشخص}

تاریخ بنای کاروانسرای دوم یا میانی میاندشت به سال ۱۲۹۰ هجری قمری (۱۲۵۲ هجری خورشیدی) را «ملک‌الشعرای صبوری»، پدر«محمدتقی ملک‌الشعرای بهار»، به نظم درآورد، بر سردر کاروانسرا به خط عبدالوهاب نگاشت و به این بنا عنوان «بنیاد جاویدان» داد:

منت آن ذات مقدس را که از صنعش جهان / جاودان بر پا بهفت اورنگ و چار ارکان بود

کاندرین فیروز عهد شهریار کامکار / ناصرالدین شه که فخر دو ده خاقان بود

چاکر سلطان نظام‌الدوله شمس مملکت / میر نویان انکه فر دولت سلطان بود

فیض یزدانی حسین‌خان کز سحاب جود او / ساحت ملک خراسان روضه رضوان بود

خواست بهر زایرین روضه سلطان طوس / ملجائی سازد که چون حرمش قوی بنیان بود

همت والای او بنیاد فرمود این رباط / در میان دشتی که در وی عقل سر گردان بود

بارک‌الله زان بنائی کاسمان نارد گمان / کاینچنین محکم بنا در ساحت امکان بود

اندرین خدمت مر او را شهریار دین رضا / همچو عمرش دولتی بخشد که بی‌پایان بود

الغرض چون شد تمام از همت والای او / این سرائی کاسمان از آن یکی ایوان بود

زد رقم کلک صبوری از پی تاریخ سال / از نظام‌‌الدوله این «بنیاد جاویدان» بود

_{منبع عکس: گوگل مپ، عکاس: P T}

«هانری رنه دالمانی» (Henry Rene D’Allemagne)، سیاح فرانسوی در اواخر عصر قاجار، در سفرنامه‌اش از خراسان تا بختیاری، درباره مجموعه کاروانسرای میاندشت گفت:

«کاروانسرای میاندشت بزرگ‌ترین مسافرخانه‌ای است که در راه مشهد به تهران دیده می‌شود و از سه حیاط تشکیل یافته است که به‌وسیله راهروهای باریکی به هم اتصال دارند.

تمام حیاط‌ها دارای اتاق‌های متعدد بزرگی هستند که در هر یک از آن‌ها پنج تا ۶ نفر می‌توانند استراحت کنند و هم وسیله طبخ غذا را داشته باشند. این کاروانسرا مانند شهری است، دکان‌ قصابی و نانوایی دارد و به‌محض اینکه جمعیت زیادی در آن وارد شد، قصاب یکی از گوسفندان را که در حیاط می‌گردند، گرفته و فورا سر می‌برد.

چند نفر دلاک و پینه‌دوز هم برای تراشیدن سر زوار و تعمیر کردن پاپوش‌های آن‌ها در آنجا هستند. دکان سراجی هم برای مرمت کردن زین و یراق اسبان موجود است و خلاصه آنکه مسافر هرچه بخواهد می‌تواند در اینجا برای خود فراهم سازد.

نرخ غذا و ارزاق در اینجا به‌طور محسوسی از سایر جاها گران‌تر است و پول زیادی از مسافران می‌گیرند و مثل این است که حساب‌سازی را در مهمان‌خانه‌های سوئیس تعلیم گرفته‌اند.»

_{منبع عکس: radiofarhang}

سازمان میراث فرهنگی در سال ۱۳۷۴ خورشیدی مجموعه کاروانسرای میاندشت را مرمت کرد. در این مرمت، دیوارهای خارجی کاروانسرای غربی بازسازی و پشت‌بندهای آجری برایش ساخته شد. مرمت‌هایی نیز در قالب «طرح پردیسان» در سال ۱۳۸۴ توسط صندوق احیا در مجموعه صورت گرفت.

طی فراخوانی برای واگذاری به بخش خصوصی، در سال ۱۳۹۹ شرکت «میزبان سرزمین پارس» عهده‌دار تکمیل مرمت و بهره‌برداری از مجموعه کاروانسرای میاندشت شد. در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ مجموعه کاروانسرای میاندشت به‌دلیل بیماری همه‌گیر کرونا بسته بود.

به گزارش «تهران‌تایمز» در ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۲، مجموعه کاروانسرای میاندشت پس از مرمت‌های گسترده بازگشایی شد. امروزه مجموعه کاروانسرای میاندشت نه محل تلاقی دسته‌جات نظامی و نه محل استراحت زائران است؛ بلکه با امکانات رفاهی‌ فراهم آمده در آنجا، به تفرجگاهی برای اقامت مسافران تبدیل شده است.

_{منبع عکس: semnantourism، عکاس: elaheh}

شرایط بازدید از کاروانسرای میاندشت

کاروانسرای میاندشت همه‌روزه از ساعت هشت صبح تا ۶ عصر پذیرای مسافران است. مدت زمان بازدید، بسته به میزان کنجکاوی مسافران، می‌تواند بین یک تا سه ساعت متغیر باشد.

بابت بازدید هزینه‌ای از بازدیدکنندگان گرفته نمی‌شود؛ اما برای اقامت هزینه‌ای دریافت می‌شود. با توجه به اینکه منطقه کویری است، کفش راحت، کلاه و کرم ضدآفتاب را فراموش نکنید.

معماری کاروانسرای میاندشت

مجموعه کاروانسرای میاندشت در مساحتی در حدود ۲۱,۶۷۰ متر مربع گسترش یافته و از چهار بخش اصلی تشکیل شده است: کاروانسرای صفوی (بخش غربی)، کاروانسرای قاجاری (بخش شرقی)، کاروانسرای میانی (بین دو کاروانسرای صفوی و قاجاری) و مجموعه خشتی در شمال غرب. سردر ورودی کاروانسرا از دیوار بیرونی آن جلوتر آمده است و ارتفاع بیشتری نسبت به اطراف دارد. ورودی کاروانسرا در میان واقع شده و در واقع ورودی کل مجموعه است. در وسط این کاروانسرا، باراندازی ساخته شده بود که برای نمایش، فروش کالا و تخلیه بار استفاده می‌شد.

_{منبع عکس: گوگل مپ، عکاس: الیاس جوان}

کاروانسرای صفوی در بخش غربی مجموعه کاروانسرای میاندشت قرار دارد. پلان این کاروانسرا به‌شکل حیاط مرکزی و هشت‌ضلعی است. حیاط یا کاروانسرای میانی مجموعه کاروانسراهای صفوی و قاجاری را به هم وصل می‌کند. رواق، حجره و ایوان‌های متعدد در حیاط دیده می‌شود.

سه کاروانسرای متصل به هم هر سه چهار ایوانی و از نوع میان دشتی هستند. مصالح به کار رفته در ساخت این سه کاروانسرا عمدتا آجر، سنگ و ملاط گچ نیم‌پخت است که تماما در محل و در یک کوره آجرپزی سنتی (که آثار آن در اطراف کاروانسرا وجود دارد) تهیه شده‌اند. در غرب کاروانسرای صفوی، بقایای خشتی یک چاپارخانه قدیمی وجود دارد. 

_{منبع عکس: ایرنا، عکاس: نامشخص}

سه آب‌انبار در مجموعه وجود دارد: یکی در خارج از مجموعه و نزدیک ورودی و دو آب‌انبار دیگر در حیاط میانی. آب شیرین و قابل شرب مجموعه را از قدیم همین آب‌انبارها تامین می‌کردند. آب‌انبار خارج از مجموعه در ضلع جنوبی کاروانسراهای سه‌گانه در کنار بقایای واحدهای مسکونی و قهوه‌خانه قرار دارد. 

آجرکاری متنوعی برای پوشش طاق‌ها به کار رفته است. اتاق‌هایی به نام شترخوان در پشت رواق‌ها قرار دارند و از شمال و جنوب حیاط می‌توان به آن‌ها دسترسی داشت. در ضلع شرقی مجموعه، کاروانسرای قاجاری با سردر ورودی و شاه‌نشین واقع شده است.

_{منبع عکس: گوگل مپ، عکاس: الیاس جوان}

بخش شاه‌نشین به‌شکل هشت‌ضلعی ساخته شده است که از طریق دو راه‌پله در دو طرف دالان ورودی به داخل کاروانسرا راه پیدا می‌کند. کاروانسرای میاندشت چهار ایوان دارد. ایوان‌های بلند شرقی و غربی بالاتر از سطح حیاط هستند و حیاط کاروانسرا را محصور کرده‌اند. در دو طرف ایوان‌های شرقی و غربی، دو ایوانچه به‌شکل نیم‌هشت قرار دارد.

قلعه تاریخی میاندشت در بخش شمال غربی حیاط مجموعه واقع شده است. قلعه هفت برج مدور داشت. این برج‌ها زمانی کاربری حفاظتی از مجموعه را داشتند. امروزه تنها بخش‌هایی از دیوارهای داخلی و برج‌ها باقی مانده است.

_{منبع عکس: wikipedia، عکاس: شهزاد اسماعیلی}

اقامت در کاروانسرای میاندشت

اقامتگاه کاروانسرای میاندشت متشکل از ۱۵ اتاق دوتخته است. مسافرانی که قصد اقامت در کاروانسرا را دارند می‌توانند کلید اتاق یا سوئیت مورد نظر خود را ساعت ۱۴ تحویل بگیرند. زمان تخلیه هم ساعت ۱۱ قبل از ظهر است.

امکانات اقامتگاه کاروانسرای میاندشت

اقامتگاه کاروانسرای میاندشت به امکاناتی فراتر از یک کاروانسرای معمولی مجهز است. اتاق‌های اقامتگاه علاوه بر تخت، سرویس کف‌خواب نیز برای سه نفر دارند. به‌منظور حفظ معماری سنتی کاروانسرا، سرویس بهداشتی در اتاق‌ها تعبیه نشده است؛ توالت و حمام به‌صورت عمومی و در زیر زمین مجموعه قرار دارد.

آب آشامیدنی مجموعه از راه قنات تامین می‌شود. در تمامی اتاق‌ها، سیستم گرمایشی (بخاری برقی یا گازی و کرسی) و پنکه موجود است. مهمانان هم می‌توانند از آشپزخانه عمومی برای آشپزی استفاده کنند هم در رستوران و سفره‌خانه کاروانسرای میاندشت انواع دمنوش‌های گیاهی و غذاهای سنتی مثل قرمه‌سبزی، چلوگوشت، سبزی‌پلو با ماهی، جوجه‌کباب، کشک‌ بادمجان و... را سفارش دهند.

_{منبع عکس: گوگل مپ، عکاس: محسن کمالی}

پارکینگ غیرمسقف، راهنمای تور و اینترنت از دیگر امکانات کاروانسرا به شمار می‌آید.

تفریحات اقامتگاه کاروانسرای میاندشت

مجموعه کاروانسرای میاندشت دارای سازه‌های دیدنی تاریخی مثل هشتی‌ها، آب‌انبارها، چاپارخانه و تلگراف‌خانه است. مسافران کاروانسرا می‌توانند در صحرا پیاده‌روی در رمل‌ها را تجربه کنند.

شترسواری، تماشای حیات وحش، بازدید و خرید از بازارچه صنایع دستی، بازدید از موزه سنگ و گوهر، دیدن اجرای نقالی و نمایش سیاه‌بازی، موسیقی زنده، رصد ستارگان در شب، ثبت خاطرات خوش سفر در عکاس‌خانه و تماشای گالری هنری کاروانسرا از دیگر تفریحات اقامتگاه کاروانسرای میاندشت است.

_{منبع عکس: caffe_heshti، عکاس: deh_kade@}

رزرو کارونسرای میاندشت

در حال حاضر (تابستان ۱۴۰۲) کاروانسرای میاندشت رزرو فعال ندارد.

دیدنی‌های اطراف کاروانسرای میاندشت

کاروانسرای عباس‌آباد میامی

• آثار ملی ایران
• آدرس: استان سمنان، شهرستان میامی، بخش مرکزی، ۷۵ کیلومتری شرق شهر میامی، روستای عباس‌آباد (مشاهده روی نقشه)
• فاصله از کاروانسرای میاندشت: ۳۵ کیلومتر (۲۵ دقیقه رانندگی)

کاروانسرای عباس‌آباد میامی یا کاروانسرای شاه‌عباسی عباس‌آباد در مرکز روستای عباس‌آباد در ۷۵ کیلومتری شرق میامی قرار دارد. این کاروانسرا در زمان صفوی ساخته شد و در عصر قاجار مورد مرمت اساسی قرار گرفت. این اثر در ۱۴ تیر ۱۳۶۶ با شماره ۱۷۲۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

کاروانسرای شاه‌عباسی در زمینی به مساحت ۸,۵۰۰ متر مربع با پلان مستطیلی و از نوع چهار ایوانی ساخته شد. کاروانسرا دو ورودی شرقی و غربی دارد که ورودی اصلی در ضلع شرقی است. در وسط حیاط، در گذشته باراندازی برای خریدوفروش و بارگیری کالاهای کاروان‌ها قرار داشت. در پیرامون حیاط نیز اتاق‌ها، ایوان‌ها، سکوها و در پشت اتاق‌ها، شترخان‌ها واقع شده‌اند. 

از طریق راه‌پله‌های دو طرف ایوان‌های شرقی و غربی می‌توان به پشت بام کاروانسرا دسترسی پیدا کرد. کادربندی‌های گچی رواق‌های دورتادور حیاط و نیز آجرکاری‌های سقف ایوان‌ها از جمله تزیینات کاروانسرای شاه‌عباسی هستند. کاروانسرای شاه‌عباسی عباس‌آباد به وسعت کاروانسرای میاندشت نیست؛ اما بافت خشتی روستای پیرامون کاروانسرای شاه‌عباسی باعث می‌شود تا مسافران حس حضور در دوران‌ گذشته را بیشتر تجربه کنند.

_{منبع عکس: iranwonders، عکاس: نامشخص}

مسجد جامع فرومد

• آثار ملی ایران
• آدرس: استان سمنان، شهرستان میامی، بخش مرکزی، روستای فرومد، جاده ایستگاه جاجرم (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۰۲۳۶۳۵۳۳۱۸
• فاصله از کاروانسرای میاندشت: ۹۰ کیلومتر (یک ساعت رانندگی)

فرومد مبدا جنبش سربداران بود و قدمت مسجد آن به عصر خوارزمشاهیان برمی‌گردد. مسجد فرومد از لحاظ معماری مهم است و یکی از زیباترین محراب‌ها در میان مساجد ایران را دارد. مسجد در مساحتی حدود ۸۲۰ متر مربع با نقشه دو ایوانی ساخته شد.

مسجد جامع فرومد از معدود مسجدهایی است که گچبری، نقوش و کاشی‌کاری‌های زیبای سده‌های چهارم تا هفتم هجری قمری را دارد و از این لحاظ یکی از آثار تاریخی مهم و کم‌نظیر ایران به شمار می‌رود. مسجد جامع فرومد در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ به شماره ثبت ۳۴۵ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

بررسی کالبد معماری و تزیینات اولیه مسجد جامع فرومد در زیر لایه‌ای از آجرکاری دوره متاخر ایلخانی، تاریخ بنا را حتی به دوره سلجوقی نیز می‌رساند. سرگذشت این مسجد در قالب مستندی به نام «نگینی بر خاک» ساخته شده است که مسجد را در حالت بازسازی‌شده‌اش نشان می‌دهد.

_{منبع عکس: ایرنا، عکاس: Ali_Abak}

دشت آفتاب‌گردان و شقایق‌های کالپوش

• آدرس: استان سمنان، شهرستان میامی، جاده حسین‌آباد-گالیکش، دهستان رضوان، روستای حسین‌آباد کالپوش (مشاهده روی نقشه)
• فاصله از کاروانسرای میاندشت: ۱۴۰ کیلومتر (یک ساعت و نیم رانندگی)

برای مسافران منطقه کویری میاندشت، بازدید از دشت تماما طلایی و سرخ آفتاب‌گردان و شقایق کالپوش تجربه بسیار دلچسب و به‌یادماندنی‌ است. هرساله از اواسط اردیبهشت‌ماه تا اواسط خرداد میلیون‌ها گل شقایق دشت کالپوش را جلوه‌ای سرخ می‌بخشند.

وجود آبشارها، چشمه‌ها و گونه‌های درختان جنگلی در پیرامون دشت آفتاب‌گردان و شقایق کالپوش آن را از دیگر دشت‌ها متمایز ساخته است. در فصل بهار، دشت‌های مملو از شقایق و در شهریورماه، گل‌های آفتاب‌گردان رنگ و بوی متفاوتی به دشت می‌دهند.

دشت آفتاب‌گردان و شقایق کالپوش در کنار پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق و پارک ملی گلستان قرار دارد و در پاییز و زمستان هم مناظر زیبایی در آن دیده می‌شود.

_{منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان، عکاس: نامشخص}

غار ملحدو

• آدرس: استان سمنان، شهرستان شاهرود، بخش بیارجمند، روستای قلعه بالا (مشاهده روی نقشه)
• فاصله از کاروانسرای میاندشت: ۸۶ کیلومتر (کمتر از یک ساعت رانندگی)

غار ملحدو در جوار روستای «قلعه بالا» قرار دارد. طبق گفته‌ها، عده‌ای از فرقه اسماعیلیه تحت امر «حسن صباح» به این منطقه گریختند و برای حفظ جان و ترس از دشمنانشان در غاری در حوالی ارتفاعات جنوبی این روستا پناه گرفتند.

بعدها محل سکونت اسماعیلیان به غار ملاحدین معروف شد که مردم محلی آن را غار ملحدو نامیدند. امروز نیز آثاری از آن بر جای مانده است. این غار هیچ جانور یا خطری ندارد؛ فقط برای غارنوردی در آن تجهیزات نیاز است.

دهانه غار ملحدو به‌صورت طاق شکل گرفته و مشرف به کل منطقه است؛ همچنین در داخل غار آب جریان دارد. غار ملحدو یکی از زیباترین غارهای ایران به شمار می‌رود که از لحاظ زمین‌شناسی نیز بسیار ارزشمند و مورد توجه است.

_{منبع عکس: ایران‌بوم‌گردی، عکاس: نامشخص}

آرامگاه شیخ حسن جوری

• آدرس: استان سمنان، شهرستان میامی، بخش مرکزی، دهستان فرومد، روستای فیروزآباد پایین (مشاهده روی نقشه)
• فاصله از کاروانسرای میاندشت: ۱۰۰ کیلومتر (حدود یک ساعت رانندگی)

حسن جوری رهبر معنوی قیام سربداران در برابر حکومت مغولان در قرن هشتم هجری قمری در خراسان بود که دعوت خود را در قالب تصوف انجام داد. شیخ حسن جوری برای تبلیغ به مناطق متعددی از جمله فرارود، بلخ، ترمذ، هرات، خواف و قهستان سفر کرد. او در سال ۷۴۳ هجری قمری (۷۲۱ هجری خورشیدی) به ضرب شمشیر خود سربداران به قتل رسید.

_{منبع عکس: neshan، عکاس: نامشخص}

آرامگاه شیخ حسن جوری در سال ۱۳۶۳ خورشیدی با پخش سریال تلویزیونی «سربداران» مورد توجه قرار گرفت. در سال ۱۳۸۸، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بنای کنونی با گنبدی مدور از خشت خام را بر آرامگاه ساخت. پیش از آن، مقبره تنها از یک اتاق با سه در رو به تخریب تشکیل شده بود که قدمتش به دوره تیموری می‌رسید.

مسافرانی که به تاریخ سربداران علاقه دارند، می‌توانند در کنار بازدید از مسجد جامع فرومد، از آرامگاه شیخ حسن جوری هم دیدن کنند. برای بازدید نیازی به تهیه بلیط نیست. فقط چون آرامگاه روی تپه قرار دارد، آماده باشید تا مقداری از مسیر را پیاده بروید.

_{منبع عکس: yaldamedtour، عکاس: نامشخص}

اگر تجربه بازدید از کاروانسرای میاندشت، بزرگ‌ترین مجموعه در میان کاروانسراهای ایران، را دارید یا در آن اقامت داشته‌اید، نظر خود را با ما و دیگر کاربران کجارو در میان بگذارید.

_{نویسنده: رضا اردو}

_{عکس‌های گالری از ویکی‌مدیا (عکاسان: شهزاد اسماعیلی و شرمین نصیری)}