مسجد و مدرسه سردار قزوین

مسجد و مدرسه سردار یکی از زیباترین مدارس علمیه و جاهای دیدنی قزوین است که در انتهای خیابان تبریز قرار دارد. این بنا طبق کتیبه موجود در سردر مدرسه توسط دو برادر به نام‌های حسن خان و حسین خان سردار، از امیران فتحعلی‌شاه، در سال ۱۱۹۴ هجری شمسی ساخته شده است. مسجد و مدرسه مذکور از لحاظ هنری و معماری از شاهکارهای دوره قاجار محسوب می‌شود که ارزش یک بار بازدید را دارد.

• آدرس: استان قزوین، شهر قزوین، انتهای خیابان تبریز (انصاری) (نمایش روی نقشه)

مسجد و مدرسه سردار یکی از جاذبه‌های گردشگری قزوین است که در انتهای خیابان تبریز قرار دارد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: امیرحسین مقتدایی)

مسجد و مدرسه سردار یکی از زیباترین مدارس علمیه ایران و از شاهکارهای معماری دوره قاجار است. این مسجد و مدرسه توسط دو برادر به نام‌های حسین خان و حسن خان، از سرداران فتحعلی شاه قاجار، در دو طبقه احداث شد. با این حال، در سال‌های اخیر نامهربانی‌های زیادی در حق این بناهای تاریخی صورت گرفت و بخش‌های مهمی از آن‌ها به‌ویژه گنبدخانه تخریب شد که سازمان میراث فرهنگی آن‌ها را مرمت و احیا کرد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: شاکر ذاکرسلطانی)، ویکی پدیا (عکاس: Bidmeshk.bahar)

پیش از ورود به مدرسه، سردر ورودی با تزیینات زیبا چشم‌نوازی می‌کند. حیاط مجموعه نیز به‌لطف درختان زیبا و تنومند، محیط دلنشینی به وجود آورده است. حجره‌هایی در اطراف حیاط قرار دارد که برای استفاده طلاب به کار می‌رود. در دوطرف حیاط پلکانی تعبیه شده است که به‌راحتی می‌توانید به طبقه بالا بروید و دید خوبی به حیاط داشته باشید. با وجودی که این مسجد و مدرسه به‌عنوان مدرسه علمیه استفاده می‌شود، اکثر گردشگران موفق به بازدید از داخل بنا می‌شوند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: امیرحسین مقتدایی)

مدرسه مستطیلی‌شکل سردار که ۱۴۴۰ متر مربع مساحت دارد، دارای ساختمانی دو طبقه‌ و حیاطی با حوض آب است. در بخش جنوبی مدرسه، مهتابی بزرگی وجود دارد که به‌اندازه یک متر از کف حیاط بلندتر است و در تابستان برای استراحت یا انجام مراسم تعزیه استفاده می‌شود.

در بخش شرقی و غربی دو گوشواره که متصل به ایوان‌های کوچکی است، ۳۲ حجره قرار دارد؛ به‌طوری که یک مدرس (محل درس) یا حجره بزرگ در وسط و دو گوشواره باریک در دو طرف آن جای گرفته است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: شادی ذاکرسلطانی)

مسجد سردار در قسمت جنوبی حیاط مدرسه و متصل به مهتابی بزرگ آن واقع است و سه طاق آجری دارد. در بالای طاق میانی که بزرگ‌تر از دو طاق دیگر است، گنبد مخروطی کوچکی با کاشی فیروزه‌ای به چشم می‌خورد. در بالای گنبد، سرقبه‌ای با طول بیش از ۱٫۲۰ و عرض ۴۰ سانتی‌متر قرار دارد. در ورودی مسجد در سمت شمال واقع است و به هشتی وسیعی منتهی می‌شود و از دو طرف به دو شبستان راه پیدا می‌کند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Meysam Gh)

سردر زیبا و باشکوه مدرسه با کاشی‌کاری‌های مینایی و نقوش گل و بوته، پرندگان و خطوط اسلیمی زینت یافته است. ضمن اینکه در این بخش از مدرسه، کتیبه‌ای از سنگ مرمر و به قلم شیخ محمد علی بن شیخ عبدالکریم با خط نستعلیق ممتاز وجود دارد که در آن تاریخ و بانی بنا به چشم می‌خورد.

ازاره سنگی و تزیینات آجرتراش و کاشی‌های رنگارنگ تنها گوشه‌ای از تزیینات مدرسه سردار هستند. از دیگر تزیینات این مدرسه تاریخی می‌توان به خط نستعلیق در قسمت گلویی گرداگرد حیاط اشاره کرد که حاوی اشعار محتشم کاشانی به رنگ سفید روی کاشی بنفش است. نمای جرزها و حدفاصل آن‌ها در طبقه اول، تزیینات کاشی‌کاری دارند و کلمه محمد به‌صورت خط هندسی در آن مشاهده می‌شود.

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: Erfanaslan)

پنجره چوبی مشبک بسیار بزرگی که حاصل هنر گره‌چینی است، در طاق‌نمای جنوبی مدرسه خودنمایی می‌کند. جالب اینکه در ورودی به مسجد از مدرسه، در دل این پنجره تعبیه شده است.

فضای داخل مسجد به غیر از کاشی‌کاری محراب، کاملا ساده است و فقط در قسمت سقف با استفاده از کاشی و آجر، تزیینات معقلی ساده‌ای به‌ وجود آورده‌اند. تمامی قوس بزرگ ضلع جنوبی مسجد با گره‌بندی چوبی پوشیده شده است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: مصطفی هادیان)

حسینیه و خانه امینی‌ها توسط حاج محمدرضا امینی در دوره قاجار ساخته شد و در دوم اسفند ۱۳۲۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. بعدها محمدرضا امینی این خانه را وقف امام حسین (ع) کرد و از آن زمان تا به امروز در ماه‌های محرم و صفر میزبان مراسم عزاداری امام حسین (ع) است.

آب‌انبار حاج کاظم یکی از زیباترین بناهای تاریخی قزوین است که توسط فردی به نام حاج کاظم کوزه‌گر در سال ۱۲۵۶ هجری قمری بنا شد. این بنا که در نهایت با شماره ثبت ۹۳۳ در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی‌ به ثبت رسید، سردری زيبا و مزين به کاشی و طاق رسمی‌بندی و کتيبه سنگی دارد. از ويژگی‌های اين آب‌انبار وجود دو بادگير به ارتفاع هشت متر با تزيينات کاشی‌کاری است.

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: M4hdiyeh a)

بازار قزوین یکی از یادگاری‌های عهد صفویه و قاجاریه در قزوین به شمار می‌رود که شاهدی گویا از تاریخ شهر قزوین و توسعه و پیشرفت معماری ایرانی در گذر زمان است. مهم‌ترین فضاهای بازار قزوین شامل مسجدالنبی، سرای سعدالسلطنه، سرای وزیر، سرای حاج رضا و... می‌شود.

آب‌انبار سردار کوچک که فقط ۵۵ متر با مسجد و مدرسه سردار قزوین فاصله دارد، از آب‌انبارهای بزرگ و مهم شهر قزوین به شمار می‌رود. بانی این آب‌انبار نیز محمد حسن خان و محمد حسین خان سردار، دو برادر از امرا و سرداران فتحعلی شاه بودند که در سال ۱۲۹۹ هجری قمری اقدام به ساخت آن می‌کنند.

نویسنده: بهاره غنچه/ بازنویسی: صدیقه شجاعی