- مدت زمان بازدید از این جاذبه: بین ۱ تا ۲ ساعت
- بازدید از این جاذبه رایگان است
- ایران، استان کرمانشاه، شهرستان دالاهو، بخش مرکزی، دهستان بان زرده، ۷۰۰ متری جنوب روستای زرده
کرمانشاه سرزمینی کهن با آثار تاریخی ارزشمندی همچون طاق بستان، بیستون، معبد آناهیتا، فرهادتراش، کاروانسرای شاه‌عباسی و... است. از جمله بناهای کهن استان کرمانشاه و جاهای دیدنی کرند غرب، قلعه یزدگرد است که نه‌تنها به‌واسطه قدمت و جغرافیای خود شهرت یافته است، بلکه افسانه‌های متعددی در مورد این بنای ایران باستان وجود دارد.
آنچه باید درباره قلعه یزدگرد بدانید:
قلعه یزدگرد کجاست؟
- آدرس: استان کرمانشاه، شهرستان دالاهو، بخش مرکزی، دهستان بان زرده، ۷۰۰ متری جنوب روستای زرده (مشاهده در نقشه)
عکس از گوگل‌مپ | عکاس: مراد رستمی
قلعه یزدگرد، یکی از مستحکم‌ترین دژهای ایران باستان در دالاهو است و روی یکی از مرتفع‌ترین کوه‌های این منطقه کوهستانی زیبا و افسانه‌ای قرار دارد. هنگام حضور در این بنای ارزشمند، می‌توان به شکوه و عظمت آن را به وضوح حس کرد و زیبایی وصف‌ناشدنی دشت ریجاب را بر پای دژ، به تماشا نشست. ناحیه‌ای را که قلعه در آن جای دارد را می‌توان یکی از جاذبه‌های طبیعی در نظر گرفت. مجموعه بناهای قلعه یزدگرد که دربرگیرنده چند بنای تاریخی است، در دره‌ای وسیع قرار دارد که مساحت آن به ۴۰ کیلومتر مربع می‌رسد؛ دره‌ای که از سمت شمال و شرق به صخره‌های پلکانی زیبای دالاهو محدود می‌شود. همچنین از سمت شمال غرب نیز به‌واسطه پرتگاهی با شیبی بسیار تند، به جلگه ذهاب متصل شده است. این اثر در اسفند ۱۳۸۶ با شماره ثبتی ۲۲۴۶۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
عکس از گوگل‌مپ | عکاس: مراد رستمی
در رابطه با قدمت قلعه یزدگرد کرمانشاه، نظریاتی بیان شده است. پس از انجام تحقیقات اولیه، باستان‌شناسان قدمت قلعه یزدگرد را به دوران ساسانیان نسبت دادند؛ اما بعد از بررسی‌های بیشتر مشخص شد تعداد زیادی از سازه‌های مجموعه قلعه، از دوران اشکانیان به‌جای مانده‌اند.
وجه تسمیه این بنا به یزدگرد بازمی گردد. اعتقاد مردم این سرزمین بر پناه‌گیری «یزدگرد»، پادشاه ایران و دخترش شهربانو، در این قلعه تاریخی است.
معماری قلعه یزدگرد
عکس از گوگل‌مپ | عکاس: مراد رستمی
از ویژگی‌های ارزنده و قابل‌توجه در مورد معماری مجموعه، تزیینات گچبری بسیار زیبا و شگفت‌انگیزی است که در عمارات آن انجام شده است. شاید علت این امر، دوره ساخت قلعه است که به عصر حکومت اشکانیان بازمی‌گردد؛ چراکه از ویژگی‌های بارز در بناهای این دوره، استفاده از گچبری‌های فراوان است.
تزیینات گچبری در بناهای مجموعه قلعه یزدگرد، در نوع خود زیبا و منحصربه‌فرد است
کارشناسان باستان‌شناسی براین باورند که گچبری‌های عمارات مجموعه قلعه یزدگرد کرمانشاه در مقایسه با تعداد زیادی از محوطه‌های پارتی، از تنوع بیشتری برخوردار است؛ به‌عنوان مثال، می‌توان به نقوش مختلف گچبری‌های ستون‌ها، سرستون‌ها، دیوارها و طاقچه‌ها اشاره کرد.این نقوش به نقوش گیاهی، هندسی، اساطیری، حیوانی و انسانی تقسیم‌بندی می‌شوند.
عکس از گوگل‌مپ | عکاس: مراد رستمی
نقش برگ کنگر یکی از منحصر‌به‌فردترین نقوش گچبری در بناهای قلعه یزگرد به شمار می‌آید که روی سرستون‌های کرنتی اتاق شماره پنج قابل‌مشاهده است. اجرای این نوع تزیینات بر سرستون‌ها را متعلق به یونان می‌دانند که قدمت آن به اواخر قرن پنجم پیش از میلاد بازمی‌گردد.
قلعه یزدگرد، دژی مستحکم با دسترسی غیرممکن برای دشمنان بوده است
دسترسی غیرممکن دشمنان به قلعه، به‌دلیل حصارکشی پیرامون آن، محدود شدن آن از سه سمت به ارتفاعات و موقعیت طبیعی و نیز بهره‌مندی این دژ باستانی از دیده‌بانی بسیار قوی، از دیگر ویژگی‌های قابل‌توجه در این میراث ایران کهن است که آن را در شمار مستحکم‌ترین بناهای تاریخی کشور قرار می‌دهد.
قسمت های مختلف قلعه یزدگرد
عکس از گوگل‌مپ | عکاس: مراد رستمی
در این مجموعه باستانی ۱۰ بنا قرار دارد که می‌توان به دیوار گچی، آشپزخانه، دروازه، جای دار، تپه رش، قلعه یزدگرد، گچ گمبد، قلعه داور، نقاره‌خانه و آشیه وا اشاره کرد.
دیوار گچی: این سازه با استفاده از قلوه و لاشه سنگ و ملاط گچ ساخته شده است. طول آن حدود پنج کیلومتر و عرض آن از دو متر تا چهار متر متغیر است. در فاصله‌هایی منظم از دیوار گچی، می‌توان برج‌هایی را مشاهده کرد که در زمان پویایی هم به‌عنوان پشتبند شناخته می‌شد و هم به‌عنوان اتاق‌های نگهبانی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
آشپزخانه: در بخش انتهایی پایین دیوار، می‌توان مجموعه‌ای از استحکامات را مشاهده کرد که باستان‌شناسان اعتقاد دارند از این مکان به‌عنوان محل استقرار سربازان استفاده می‌شد.
گچ گنبد: «میدان» نام دیگر این محوطه است که مساحتی بالغ بر ۳,۲۰۰ مترمربع دارد. در پیرامون این مجموعه می‌توان حصاری از برج‌هایی به‌شکل نیم‌دایره مشاهده کرد. همچنین در بخش جنوبی آن و در قسمت شمالی کاخی وجود دارد که در آن تزیینات گچی زیبا و منحصربه‌فردی انجام شده است.
قلعه داور: این قلعه بنایی باقی‌مانده از دوران ساسانیان بود که به‌عنوان آتشکده مورد استفاده قرار می‌گرفت. این اثر در روستای بان‌گنبد قرار دارد و در دوران اسلامی به کارگاه شیشه‌گری تغییر کاربری داده است.
عکس از گوگل‌مپ | عکاس: مراد رستمی
قلعه یزدگرد: این دژ مستحکم و ارزشمند در مرتفع‌ترین قله‌های دالاهو قرار دارد و برج‌هایی به‌شکل نیم‌دایره، اطراف آن را دربر می‌گیرد. فاصله برج‌ها از یکدیگر بین ۶ تا ۱۶ متر متغیر است.
تپه رش:در تپه رش (با معنای تپه سیاه در گویش کردی)، تعدادی سفال از دوره‌های مختلف تاریخی کشف شده است.
دروازه: در قسمت ابتدای دیوار دفاعی، دو برج تکی قرار دارد که از آن‌ها به نام دروازه یاد می‌شود.
آشیه وا: آشیه وا به‌معنای «آسیاب بادی» است که در بخش شمال غربی قلعه یزدگرد و برفراز ارتفاعات قرار دارد.
جای‌دار: در محوطه جای‌دار که امروزه در فاصله بین باغ‌های روستای زرده قرار دارد، می‌توان آثاری مختلفی را مشاهده کرد. این آثار از نوع استحکامات دفاعی به همراه دیوارها و برج‌ها هستند.
عکس از گوگل‌مپ | عکاس: مراد رستمی
- بازدید از قلعه یزدگرد تنها برای کوهنوردان مجرب و حرفه‌ای امکان‌پذیر است.
- بهترین زمان بازدید از قلعه یزدگرد فصل بهار و تابستان است.
- در بازدید از قلعه یزدگرد، تمام تجهیزات لازم و مواد غذایی مورد نیاز خود را به‌همراه داشته باشید.
- پیش از سفر به کوهستان دالاهو، وضعیت آب‌و‌هوای منطقه را استعلام کنید.
- در بازدید از قلعه یزدگرد، از فشار آوردن بر دیواره‌ها و ایستادن زیر طاق‌ها خودداری کنید.
- پوشش شبکه تلفن همراه در اطراف یزدگرد مطلوب نیست.
- هیچ‌گونه امکانات رفاهی و تفریحی در محدوده قلعه یزدگرد وجود ندارد.
- بازدید از قلعه یزدگرد رایگان است.
جاهای دیدنی اطراف قلعه یزدگرد
عکس از گوگل‌مپ | عکاس: مراد رستمی
آبشار پیران
- آدرس: استان کرمانشاه، شمال غرب شهر ریجاب، روستای ژالکه (مشاهده روی نقشه)
آبشار پیران یا ریژآو، بلندترین آبشار پلکانی خاورمیانه است که با احتساب طبقات آن، حدود ۱۸۰ متر ارتفاع دارد. این آبشار که در حوالی سرپل ذهاب قرار گرفته است، مقصد مناسبی برای صخره‌نوردی، کوهنوردی، تفریحات آبی و عکاسی است. آبشار پیران در فهرست میراث طبیعی کشور نیز به ثبت رسیده است.
غار نره کانی
- آدرس: استان کرمانشاه، کوهستان دالاهو (مشاهده روی نقشه)
غار نره کانی یکی از غارهای ناشناخته و زیبای کرمانشاه به شمار می‌رود که طول تقریبی آن ۶۰۰ متر برآورد شده است. این غار که وضعیتی افقی دارد، در منطقه‌‌ای جنگلی و مملو از درختان بلوط بین شهرهای کرند و سرپل ذهاب قرار گرفته است. غار نره کانی از غارهای آهکی ایران محسوب می‌شود.
سوالات متداول
قلعه یزدگرد کجاست؟
قلعه یزدگرد در استان کرمانشاه، شهرستان دالاهو، بخش مرکزی، دهستان بان زرده، ۷۰۰ متری جنوب روستای زرده قرار دارد.
قدمت قلعه یزدگرد به چه دورانی بازمی‌گردد؟
اشکانیان و ساسانیان.
بهترین زمان بازدید از قلعه یزدگرد چه زمانی است؟
بهترین زمان بازدید از قلعه یزدگرد فصل بهار و تابستان است.
هزینه بازدید از قلعه یزدگرد چقدر است؟
بازدید از قلعه یزدگرد رایگان است.
نویسنده: محبوبه حسنی / پوریا محمدی پیوند