جاهای دیدنی اونار

امروزه یکی از شاخه‌های در حال توسعه صنعت گردشگری در دنیا، گردشگری روستایی است، این مهم با توجه به اهمیت در کشور ما نیز در حال توسعه بوده و بنا به آمارهای ارائه شده طی هفته اول سفرهای نوروزی امسال، ورود گردشگران به مناطق روستایی بیش از ۷۶ درصد رشد داشته است. بر همین اساس استان اردبیل با طبیعت بی‌نظیر و با حفظ فرهنگ بومی و محلی به‌ویژه در مناطق روستایی، یکی از استان‌های برتر و در حال رشد کشور در زمینه توسعه صنعت گردشگری روستایی بوده و با وجود ۱۰ روستای نمونه گردشگری که ترکیبی از جاذبه‌های طبیعی بکر و دست نخورده و آثار تاریخی و باستانی است، می‌تواند یکی از قطب‌های مهم کشور در این شاخه گردشگری باشد، منوط به اینکه روستاهای هدف گردشگری استان معرفی و شناسانده شوند. هم‌اکنون روستاهای نمونه گردشگری اردبیل با تلفیق فرهنگ و سنن بومی با جاذبه‌های سحرانگیز طبیعت به مقصد گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شده است.

«اُنار» روستایی است از توابع دهستان لاهرود که در بخش مشگین شرقی شهرستان مشگین‌شهر استان اردبیل واقع است. این روستا اخیرا به‌عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری در استان اردبیل تعیین شده است. این روستا در ۲۴ کیلومتری مشگین‌شهر واقع شده است. مردم آن به زبان ترکی سخن می‌گویند و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. قدمت این روستا به دوره‌های بسیار دیرینه می‌رسد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: علیرضا جواهری)

نام این روستا در کتاب نزهه‌القلوب حمدا... مستوفی به ضمّ آمده است. نام «اَنار» با فتحه که در اسناد مکتوب به کار برده می‌شود غلط املائی است. گفته می‌شود وجه تسمیه نام «اونار» بدان علت است که در این روستا چندین آسیاب آبی وجود داشته که آثار آن‌ها هنوز هم پابرجا است و اهالی این روستا و روستاهای اطراف برای آرد کردن گندم خود از این آسیاب‌های آبی استفاده می‌کرده‌اند و چون در زبان ترکی به آرد «اون» گفته می‌شود، استعمال کلمه اونار (آردها) سبب نام‌گذاری این روستا بوده است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: محمدرضا منافی)

این روستا از روستاهای تاریخی ایران به شمار می‌رود که اخیرا به‌عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری در استان اردبیل تعیین شده است. روستای اونار روی تپه‌ای ساخته شده که در دو سوی آن رودخانه «اونارچای» جاری است و بر اثر آبیاری این رودخانه، باغ‌های سرسبز و مراتع دل‌انگیزی در خود روستا و اطراف آن به وجود آمده است. رودخانه اونارچای از دامنه کوه سبلان سرچشمه می‌گیرد و غیر از باغات و مراتع روستای اونار، زمین‌های چند روستای اطراف را هم سیراب می‌کند.

دیدار از این روستا نه‌تنها شگفتی‌های فرهنگی دوران تاریخی بسیار دور را باز می‌کند، بلکه کوهستان زیبای سبلان را نیز در چشم‌انداز بیننده قرار می‌دهد. آثار فرهنگی و تاریخی در این روستا مربوط به اوایل اسلام و دوران معاصر می‌شود. در این روستا آثار متعدد تاریخی از جمله: «قبرستان پیر بابا»، «درخت چنار»، «قلع‌ بربر» و تپه‌های تاریخی «ال له ور»، «سلاخ خانه»، «مصلی» و «دیده بان» وجود دارد. «مقبره سیدجعفر» از نوادگان امام موسی کاظم (ع) نیز در این روستا قرار دارد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: فرزاد اسدی)

آرامگاه مطهر سید جعفر بن موسی کاظم (ع) در شمال شرقی روستای اونار از توابع بخش مشگین شرقی واقع شده است. در سال‌های پیش از ۱۳۰۰ هجری شمسی، این مکان مقدس عبارت بود از یک قبر مطهر که روی آن اتاقکی گلی بنا کرده بودند تا این‌که یکی از ریش‌سفیدان متنفذ روستای اونار به نام حاج کامران، باغ‌های هم‌جوار این بنا را که متعلق به خودش بوده، بر آن افزوده و این اتاقک کوچک گلی را به بنایی زیبا که روی آن گنبدی زیبا است، تبدیل کرد. وی چندین سال بعد سقف آن را که با چوب و تخته ساخته شده بود، بازسازی و بنای کنونی را ایجاد کرد. در بالای محراب امامزاده تأسیس بنای فعلی را سال ۱۳۰۰ شمسی نوشته‌اند. در حال حاضر امامزاده سید جعفر (ع) در وسط یک باغ سرسبز وسیع و زیبایی قرار گرفته است. این امامزاده مسجدی بزرگ دارد که دارای سه درب است. قبر شریف امامزاده سید جعفر (ع) در ضلع جنوب شرقی مسجد قرار گرفته که در بالای آن بر سقف مسجد گنبدی بزرگ بنا شده است. تا سال ۱۳۷۶ صندوقچه‌ای چوبی روی قبر قرار داشت، اما از آن سال به بعد از بابت نذورات امامزاده، ضریح مشبک آلومینیومی تهیه شده و روی قبر سید بزرگوار قرار داده‌اند و روی خود قبر نیز پارچه‌ای سبز رنگ پهن کرده‌اند. در مدخل صحن امامزاده زیارت‌نامه‌ای نصب شده است که هر زیارت کننده طبق آداب زیارت ابتدا این زیارت‌نامه را می‌خواند آنگاه وارد حرم می‌شود.

این تپه در شمال قریه «اونار» مشگین شهر و در یک کیلومتری جاده مشگین شهر – اردبیل واقع شده است و به هزاره اول پیش از میلاد مربوط می‌شود. این تپه به ثبت تاریخی رسیده و شماره ثبتی آن ۶۳۵ است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: فرامرز طاهری)

قلعه بربر روستای اونار متعلق به دوران صدر اسلام است و به‌عنوان مکانی برای دفاع، حمل و نگهداری آذوقه و ابزارآلات جنگی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

این قلعه تلفیقی از معماری صخره‌ای و سازه‌های دست‌ساز است و چهار هکتار وسعت دارد. شکل این قلعه از طرف شمال شبیه سر یک انسان است و در قسمت غربی آن نیز هفت اتاقک صخره‌ای به‌عنوان محل نگهبانی خودنمایی می‌کند.

بقایای قلعه بربر مربوط به سده ۳ و ۲ هجری قمری است و در شهرستان مشگین شهر، بخش مشگین شرقی (لاهرود)، دهستان قره‌سو، روستای اونار واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱۲ دی ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۰۴۲۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: نیما اربابی)

در روستای انار گورستانی تاریخی وجود دارد که سنگ‌قبرهای متنوع آن از نظر شکل و جنس و نوشته‌های متعدد جالب توجه است. زیباترین این سنگ‌ها عبارت‌اند از یک جفت سنگ‌قبر افراشته به ارتفاع۱/۶۲ متر که نوشته‌ای نیز دارد. در زیر سنگ‌نبشته‌ها محراب و بالای لچک آن دو گل هفت‌پر نقش یافته است. در بالای نبشته‌ها ساقه و بالای آن کلاهکی با ۱۲ ترک، شبیه کلاه دراویش وجود دارد و شهادتین با کلام «علی خلیفه‌اللّه» منقور است. روی سنگ گورهای موجود در این گورستان نشانه‌هایی همچون ستاره شش‌پر، تصویر چکش ساده و جز آن دیده می‌شود. در گورستان قدیمی اونار آثار بسیار باستانی فالیک نیز وجود دارد که بیشتر آن‌ها تخریب شده‌اند. در همین گورستان پیکره‌های قوچ سنگی در اندازه‌های بزرگ و کوچک به‌جا مانده است. در صورت ساماندهی قبرستان روستای اونار و جمع‌آوری سنگ‌قبر و کتیبه‌های پراکنده این قبرستان می‌تواند این محل را به موزه تاریخی تبدیل کرد.

درخت چنار روستای اونار قدمتی هزار و ۲۰۰ ساله دارد. درخت کهن‌سال چنار که به نام بابا چنار در مرکز روستای اونار واقع شده است، چشم هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند.

جنگل‌ها و درخت‌های موجود در روستای اونار مشگین شهر زیبایی خاصی به این منطقه داده است. رودخانه نزدیک روستای اونار نیز زیبایی این روستا را دوچندان کرده است و یکی از جاذبه‌های گردشگری روستا محسوب می‌شود.

روستای اونار با گذشت چند دهه، هنوز آن شکل قدیمی و تاریخی خود را از دست نداده و همیشه مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است. امیدواریم با ساماندهی و حفظ آثار تاریخی موجود در روستای اونار شاهد حضور خیل عظیم گردشگران داخلی و خارجی به این روستا باشیم.

نویسنده: زهرا صالح‌نژاد