مشکل پسماند در سواحل خزر و مسئولیت‌های از یاد رفته
«محمودآباد» همواره یکی از محبوب‌ترین شهرهای ساحلی شمال کشور و از قطب‌های گردشگری استان مازندران تلقی می‌شود؛ اما مدتی می‌شود که سواحل این شهر محل دپوی زباله شده است. طبق عکس‌هایی که به‌تازگی منتشر شده‌اند، در حال حاضر، زباله‌ها در فاصله کمتر از ۲۰ متری ساحل در میان ساختمان‌های مسکونی، اداری و ویلاهای تفریحی دیده می‌شوند. همچنین بوی نامطبوع تا شعاع یک کیلومتری از منطقه کاملا احساس شده و شیرابه حاصل از دپوی غیراصولی زباله به دریای خزر ریخته می‌شود. این شرایط، نارضایتی مردم منطقه را برانگیخته است.
از مهم‌ترین پرسش‌هایی که در این میان مطرح می‌شود این است که «این زباله‌ها را چه کسانی تولید کرده و چه کسانی در این مکان ریخته‌اند؟ چرا هیچ‌کاری در جهت پاکسازی محیط صورت نمی‌گیرد؟ مسافران چه میزان در تولید این زباله‌ها و آلوده کردن محیط نقش دارند و در کدام قسمت این ماجرا قرار می‌گیرند؟»
یعقوب موسوی، کارشناس گردشگری درباره مسئولیت مسافرانی که به نواحی مختلف کشور به‌ویژه سواحل سفر می‌کنند، در پاکیزه نگه داشتن طبیعت، به خبرنگار کجارو گفت:
نقش مسافران در آلوده کردن محیط زیست خصوصا نقاط گردشگرپذیر بسیار پررنگ است؛ اما مهم‌تر از آن قوانینی است که باید درست و به‌موقع وضع شوند تا افراد با ملزم دانستن خودشان به رعایت آن‌ها، از محیط زیست حفاظت کنند. یکی از بزرگ‌ترین مصائب ما در این زمینه این است که برای حفاظت از محیط‌های طبیعی، فرهنگ‌سازی درستی صورت نگرفته است.
او افزود:
تعداد زیادی از گردشگرانی که در حال حاضر به سواحل دریای کاسپین سفر می‌کنند، در جریان آموزش‌های لازم برای چند و چون جمع‌آوری زباله‌ها قرار نگرفته‌اند. هرچند سطح آگاهی عموم افراد در این زمینه نسبت به یک یا دو دهه پیش، به‌کرات ارتقا پیدا کرده اما باز هم نسبت به کشورهای گردشگرپذیر در همسایه مانند ترکیه، کشورهای حاشیه خلیج فارس و حتی کشورهای جنوب شرق آسیا ایراداتی اساسی وجود دارد. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این است که ما از سوی نهادهای متولی با «کم‌کاری» مواجهیم.
این کارشناس گردشگری درباره وظیفه پررنگ نهادهای حفاظتی و شهرداری‌ها برای جلوگیری از بروز تخریب بافت‌های طبیعی با ذکر مثالی از کشورهای توریستی آسیایی، تشریح کرد:
ارتقای این بخش از فرهنگ بر عهده مسئولان است. کشورهای آسیایی و توریستی در زمینه حفاظت از محیطزیست و حیات‌وحش، اوضاع روبه‌بهبودی داشته‌اند. ماهم با تبلیغات، آموزش، آگاهی‌بخشی و قانون‌گذاری درست می‌توانیم وضعیت وخیم گردشگری و محیطزیست را بهبود دهیم.
موسوی ضمنا در راستای تقویت نهادهای ذی‌ربط، پیشنهاد کرد کمیسیونی مجزا در شرح وظایف وزارت گردشگری برای صرف تبلیغات و تقویت این زمینه تعریف شده و بودجه مجزا اختصاص داده شود.
این پژوهشگر حوزه گردشگری و عمران همچنین درباره سیاست‌گذاری کشورهای تاثیرگذار حوزه گردشگری در شهرهای گردشگرپذیر مانند پاریس و نیویورک گفت:
در این شهرها قوانین و ضوابط سختگیرانه‌ای برای مسافران وضع شده است که اثر بازدارندگی دارد؛ حتی گاه برای خاطیان جریمه‌های سنگین در نظر گرفته می‌شود. جوامع پیشرفته این قوانین را از کودکی و دوران مدرسه برای بچه‌ها در نظر می‌گیرند. اساسی‌ترین و مهم‌ترین روش همین است که بچه‌ها از دوران دانش‌آموزی فرهنگ مواجهه با محیطزیست را یاد بگیرند و آن را بشناسند. مقصر فقط مردم نیستند؛ گاه درک نمی‌کنند که این محیط تنها برای آن‌ها نیست؛ بلکه به نسل‌های آینده نیز تعلق دارد. تمام این فقط و فقط به سطح آگاهی افراد مربوط می‌شود و پایین بودن سطح آگاهی عمومی هم به کم‌کاری‌های مسئولان در حوزه سیاست کلان باز می‌گردد.
او درباره لزوم تصمیم‌گیری جدی در راستای ایجاد راهکارهای منطقی برای دفع پسماندها مانند «تحویل زباله و دریافت پول» نیز توضیح داد:
اگر در ایران مانند بسیاری از کشورهای اروپایی، شرایطی بود که هر فرد با تحویل زباله‌های پلاستیکی (مثل بطری و قوطی‌های خالی نوشیدنی) به فروشگاه، پول دریافت کند، وضعیت می‌توانست کمی بهتر باشد. این همان اتفاقی است که باید در کشور ما هم بیفتد. کما اینکه در گذشته ایران نیز همین طور بود؛ شیشه‌های خالی نوشابه را به مغازه‌ها پس می‌دادیم و مقداری از هزینه آن، به ما برگردانده می‌شد.
این کارشناس همچنین درباره بازیابی اعتماد گردشگران حوزه بین‌الملل نیز بیان کرد:
جذب اعتماد گردشگران خارجی برای ورود به داخل کشور برای اینکه احساس غریبگی در این مرز و بوم غریبه نکند و امنیت خاطر داشته باشد، اهمیت دارد. خصوصا در این دوران که وجهه بین‌المللی ما تحت‌الشعاع قرار گرفته است.
عکس‌ها از وب‌سایت‌های: «جام‌جم آنلاین»، «قدس آنلاین» و «همشهری آنلاین»
یعقوب موسوی با انتقاد به عملکرد برخی از تورهای طبیعتگردی که در اقصانقاط کشور (سواحل، جزایر، جنگل‌ها، کویرها و...) برگزار می‌شوند و برشمردن برخی از آسیب‌های آن‌ها در تخریب محیطزیست گفت:
«باقی گذاشتن پسماندها» و «تخریب بافت جانوری» از جمله آسیب‌ها و عوارضی است که حضور تورهای غیرحرفه‌ای در طبیعت باعث بروز آن می‌شوند.
نظر شما چیست؟ آیا بیشتر زباله‌هایی که در سواحل دریای کاسپین ریخته می‌شود، اثر مسافران و گردشگرانی است که به آنجا سفر می‌کنند یا مردم مناطق محلی؟ شما فکر می‌کنید مردم چه‌میزان در آلوده کردن این محیط نقش دارند؟