هشتگرد کجاست؟

معصومه صادقپور سه شنبه، ۴ بهمن ۱۴۰۱ ساعت ۱۴:۰۶

شهر هشتگرد در شهرستان ساوجبلاغ، با تپه‌های باستانی، کاروانسراهای تاریخی و جاذبه‌های طبیعی از جاهای دیدنی استان البرز است.

کشور ایران مهد یکی از کهن‌ترین تمدن‌های بشری به شمار می‌رود که در طول تاریخ، صدها شهر و آبادی در آن بنا شده است. در این میان، از حکومت‌های اشکانیان و ساسانیان می‌توان به‌عنوان تاثیرگذارترین دوره‌های تاریخی ایران نام برد که شهرها و بناهای باستانی بسیاری از آن‌ها برجای مانده است.

یکی از شهرهای قدیمی ایران «هشتگرد» در شهرستان ساوجبلاغ است که سفال‌های اشکانی به‌دست‌آمده از تپه‌ها و گور خمره‌های ساسانی، نشان از قدمت ۲,۲۰۰ ساله آن دارد. این شهر که در کتب تاریخی با نام‌های مختلفی خوانده شده است، با وجود تپه‌های باستانی، کاروانسراهای تاریخی و جاذبه‌های طبیعی از جاهای دیدنی استان البرز به شمار می‌رود.

هشتگرد کجاست؟

آدرس: استان البرز، شهرستان ساوجبلاغ، جنوب آزادراه کرج - قزوین (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: wikipedia.org، عکاس: ناشناس}

هشتگرد، مرکز شهرستان ساوجبلاغ در استان البرز است که در فاصله تقریبی ۷۰ کیلومتری غرب تهران و ۳۰ کیلومتری غرب شهر کرج،‌در جنوب آزادراه کرج- قزوین قرار دارد.

در سال ۱۳۷۰ شهر جدید هشتگرد در شمال شرقی هشتگرد تاسیس شد. این شهر در شمال آزادراه کرج-قزوین واقع شده است و در سال ۱۴۰۰ نام آن به «شهر جدید مهستان» تغییر یافت.

مسیر دسترسی به هشتگرد قدیم و شهر جدید هشتگرد

خودروی شخصی: آزادراه کرج- قزوین بهترین راه برای دسترسی به هشتگرد قدیم و هشتگرد جدید محسوب می‌شود. دسترسی به هر دو شهر از جاده قدیم قزوین نیز میسر است. این دو شهر از طریق زیرگذر آزادراه کرج- قزوین به یکدیگر مرتبط هستند.
قطار حومه‌ای: با استفاده از قطار حومه‌ای تهران - هشتگرد - قزوین می‌توانید خود را به هشتگرد برسانید. این قطار در مسیر ایستگاه‌های تهران، شهر قدس، کرج، هشتگرد، آبیک و قزوین حرکت می‌کند. فاصله ایستگاه راه‌آهن تهران تا ایستگاه هشتگرد کمتر از ۹۰ دقیقه است.
مترو: ایستگاه مترو شهر جدید هشتگرد در آزادراه کرج - قزوین و در امتداد خط پنج متروی تهران (صادقیه - گلشهر) قرار دارد؛ فاصله زمانی ایستگاه صادقیه تا این ایستگاه، حدود ۴۰ دقیقه است.

تاریخچه هشتگرد

_{منبع عکس: mehrnews.com، عکاس: ناشناس}

در گفت‌وگویی از خبرگزاری برنا با حسین عسگری؛ تاریخ‌نگار، البرز پژوه و نویسنده کتاب‌هایی نظیر «کتاب‌شناسی ساوجبلاغ»، «بیداری دشت کهن» و... آمده است که درباره پیشینه یک مکان جغرافیایی، بیشتر از روی یافته‌های باستان‌شناسی یا با استناد به منابع کهن مکتوب ابراز نظر می‌شود. بر این اساس، محل اولیه استقرار کهن‌شهر هشتگرد در محل تپه باستانی «چال تپه» در جنوب غربی شهر قرار دارد. از این تپه باستانی ۱۳ متری، سفال‌های دوره اشکانی با قدمت حدود ۲۵۰ سال پیش از میلاد به دست آمده است؛ از این‌رو، تمدن و شهرنشینی در هشتگرد، حداقل قدمتی ۲,۲۰۰ ساله دارد. تپه باستانی چال تپه در ۲۷ آبان ۱۳۸۶ به شماره ۲۰۲۶۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قدیمی‌ترین سند مکتوب که در آن نام هشتجرد ذکر شده، کتاب ۹۰۰ ساله «النقض» نوشته عبدالجلیل رازی قزوینی است. در این کتاب از نام‌آورانی نظیر دهخدای فخرآور هشتجردی (مستوفی ری و از بزرگان مذهب تشیع در قرن ششم هجری قمری) و فرزند او جمال‌الدین عبدالصمد هشتجردی (عبدالصمد شیعی) یاد می‌شود. همچنین در کتاب‌های شناخته‌شده دیگر نظیر «التدوین فی اخبار قزوین» نوشته عبدالکریم رافعی قزوینی و «الفهرست» نوشته شیخ منتجب الدین رازی، نام هشتجرد و تعدادی از بزرگان شیعه آمده است. بر این اساس، مذهب تشیع دوازده امامی در هشتگرد قدمتی هزار ساله دارد.

در استان البرز و خارج آن تعدادی کتیبه تاریخی به چشم می‌خورد که روایتگر قدمت تاریخ کتابت و مذهب تشیع در استان البرز و شهر هشتگرد است. کتیبه‌هایی با خط کوفی روی درهای قدیمی آستان حضرت عبدالعظیم و برج طغرل وجود دارد که در آن‌ها نام جمال‌الدین عبدالصمد هشتجردی و عبدالوهاب هشتجردی، فرزندان دهخدای فخرآور هشتجردی در قرن ششم آمده است. این دو اثر به‌ترتیب در موزه آستان حضرت عبدالعظیم و موزه هنر میشیگان در آمریکا نگهداری می‌شوند.

_{منبع عکس: mehrnews.com، عکاس: ناشناس}

استاد علی اکبر دهخدا (وفات: ۱۳۳۴ خورشیدی)، استاد میر جلال‌الدین حسینی ارموی معروف به محدث (وفات: سال ۱۳۵۸ خورشیدی)، دکتر عبدالحسین زرین‌کوب (وفات: سال ۱۳۷۸ خورشیدی) ، آیت‌الله شیخ عزیزالله عطاردی و دکتر رسول جعفریان (پژوهشگر تاریخ تشیع) بر این نظر هستند که روستای هشتجرد که در اسناد قدیمی از آن یاد شده، همان هشتگرد کنونی و مرکز شهرستان ساوجبلاغ است.

بر اساس روایتی، هشتگرد در گذشته «هشت کرد» و به‌معنای هشت خانواده کرد بوده است که به این منطقه کوچ کرده‌اند. تاریخ دقیق ورود کردها به هشتگرد مشخص نیست؛ اما تاریخ روی قبرهای قبرستان حدود ۳۰۰ سال پیش را نشان می‌دهد. پس از این تاریخ اقوام زیادی از زنجان، آذربایجان‌های غربی و شرقی و کردستان روانه شهر هشتگرد شدند و در حال حاضر، اقوام مختلفی در این شهر زندگی می‌کنند.

زمین‌های هشتگرد قبل از سال ۱۳۲۰ خورشیدی از طرف دولت پهلوی عرضه شد و شخصی از ارامنه به نام گورگیان، این زمین‌ها را به مبلغ ۹۰۰,۰۰۰ ریال خریداری کرد. املاک خریداری‌شده توسط این فرد شامل ۶ آبادی بود؛ او در سال اول پول حاصل از عواید این زمین‌ها را از بین برد و در سال‌های بعد مجبور به فروش زمین‌ها به خرده مالکان به‌ویژه کردهای مهاجر از کرمانشاه شد. به همین دلیل بیشتر زمین‌های این منطقه در اختیار مالکان کرد قرار دارد.

نام هشتگرد

شهر هشتگرد در تاریخ با نام‌های اشک کرد، هشت گرت، هشت کرد و هشتجرد خوانده شده است. بنا بر نظر دکتر حکمت‌الله ملاصالحی، استاد دانشگاه تهران و عضو هیئت امنای بنیاد ایران‌شناسی، هشتگرد در اصل «اشک کرد» به‌ معنای «محل بناشده به‌وسیله اشکانیان» است و به‌مرور زمان به هشتجرد و هشتگرد تغییر یافته است.

در لغت‌نامه دهخدا آمده که هشتجرد دهی از بخش ساوجبلاغ شهرستان کرج، دارای ۸۰۹ تن سکنه است که آب آن از رود کردان تامین می‌شود و محصول عمده آن غله، صیفی، بنشن، انگور و لبنیات است؛ همچنین این منطقه امامزاده‌ای‎ با بنای قدیمی دارد. در کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران مشهور به فرهنگ رزم‌آرا، شهری با نام هشتجرد در چند مورد یاد شده است.

پسوند «گرت» یا «گرد» به‌معنای «آبادی» و «دژ» در نام بسیاری از شهرها و روستاهای ایران مشاهده می‌شود. هشتگرت یا هشتگرد استان البرز، به‌معنای هشت دژ یا هشت پارچه آبادی است.

مهاجران کرد که از حومه کرمانشاه به هشتگرد آمدند، بر این نظر هستند که هشت خانواده کرد به این منطقه کوچ و آن را آباد کردند؛ از این‌رو، این محل به «هشت کُرد» معروف شد و با گذشت زمان به «هشتگرد» تغییر نام یافت.

هشتگرد قدیم

_{منبع عکس: irna.ir، عکاس: ناشناس}

هشتگرد قدیم یا همان هشتگرد، مرکز شهرستان ساوجبلاغ است که در بخش مرکزی این شهرستان و در جنوب آزادراه کرج - قزوین قرار دارد. این شهر با قدمتی ۲,۲۰۰ ساله، دارای بافتی تاریخی است و در کتب و اسناد قدیمی از آن با نام‌های هشتگرت، هشت کرد و هشتجرد یاد شده است. مذهب تشیع دوازده امامی در هشتگرد قدمتی هزار ساله دارد و در تعدادی از کتب شناخته‌شده ۹۰۰ ساله، نام برخی از بزرگان شیعه آمده است.

بیشتر ساکنان شهر هشتگرد را مهاجران شهرهای کرمانشاه، کردستان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و زنجان تشکیل می‌دهند. اهالی این شهر بیشتر به لهجه کرجی صحبت می‌کنند که از زیرمجموعه‌های فارسی طبری (مازندرانی) است و به زبان‌ تاتی نزدیکی دارد. از امکانات هشتگرد می‌توان به پارک‌ها و بوستان‌ها (پارک مادر، پارک شهرداری و...)، بیمارستان، مراکز درمانی و رستوران‌های معروف اشاره کرد. از نظر بافت شهری شهر هشتگرد را می‌توان به چند منطقه تقسیم‌بندی کرد:

منطقه جنوب غربی: شامل محله‌های کردآباد (دهکده هشتگرد) و وحدت پایین (ترک‌آباد پایین) است و بیشتر ساکنان این محله‌ها از مهاجران کردهای کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی (تکاب) و شهرستان‌های زنجان و آذربایجان شرقی (هشترود) هستند.
مناطق اطراف جاده اصلی: شامل مسجد جامع و بازارچه‌های شهر می‌شود. در این قسمت، بافت شهر منظم‌تر است و خیابان‌ها به‌صورت موازی یا منشعب از خیابان اصلی قرار دارد؛ وسعت خانه‌ها بیشتر و نقشه ساختمانی دارای کیفیت بهتری است.
منطقه شمال: شامل شهرک ولیعصر می‌شود. در این قسمت بافت شهری به‌صورت منظم و شطرنجی است و زمین‌ها در قطعه‌های ۲۰۰ و ۲۵۰ متر مربعی به ساکنان واگذار شده است.
منطقه شمال غربی: شامل شهرک بعثت و کوثر می‌شود که نوسازترین بخش مسکونی شهر هشتگرد به شمار می‌رود. در این شهرک ساختمان‌ها بیشتر سه یا چهار طبقه با پیلوت است و توسعه شهر در حال حاضر (۱۴۰۲) به این سمت پیش می‌رود.
منطقه شرقی: شامل محله‌ والفجر، محله پارک مادر و شهرک دانش می‌شود. این محله‌ها اطراف خیابان اصلی و در سمت شرقی شهر قرار گرفته است. بیشتر ساکنان این منطقه، اهالی رزن همدان هستند که درمشاغل ساختمانی و عمرانی فعالیت می‌کنند.
منطقه جنوبی: مهم‌ترین محله این منطقه، خیابان مدرس جنوبی (دخانیات) است. قسمت پایین محله شامل باغ‌های انگور، باغ‌های شخصی ساکنان و یک کارخانه قدیمی دخانیات می‌شود.
منطقه غربی: شامل محله‌های سفیدارک، خیابان مصلی و طالقان محله می‌شود.
منطقه شمال شرقی: شامل سایت نوساز اداری شهر می‌شود که در مسیر توسعه شهر بسیار کارآمد بوده است.

شهر جدید هشتگرد

آدرس: استان البرز، بخش مرکزی شهرستان ساوجبلاغ، شمال آزادراه کرج - قزوین (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: zoomila.com، عکاس: ناشناس}

طرح ایجاد شهرهای جدید به‌منظور پاسخگویی به نیاز گسترده مسکن، جلوگیری از توسعه بی‌رویه شهرهای پرجمعیت، کنترل قیمت زمین و مسکن در کلان‌شهرها، ایجاد کانون‌های اشتغال و جلوگیری از پدیده حاشیه‌نشینی در اطراف شهرهای بزرگ مطرح شد و در سال ۱۳۶۸ خورشیدی، ایجاد این شهرها و مکان آن‌ها به تصویب شورای عالی شهرسازی رسید. شهر جدید هشتگرد نیز یکی از این شهرها است؛ در سال ۱۳۷۰، شورای عالی معماری و شهرسازی اجرای طرح را به شرکت عمران شهر جدید هشتگرد سپرد.

شهر جدید هشتگرد، شهری در شمال شرقی هشتگرد قدیم و دامنه جنوبی کوه‌های البرز است که در سال ۱۴۰۰ خورشیدی از شهر جدید هشتگرد به شهر جدید مهستان تغییر نام یافت. این شهر در تقسیمات کشوری، شهری مجزا از شهر قدیم هشتگرد است و در بخش مرکزی شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد. فاصله شهر جدید هشتگرد تا هشتگرد قدیم کمتر از هفت کیلومتر، تا تهران حدود ۷۰ کیلومتر و تا شهر کرج حدود ۴۰ کیلومتر است.

شهر جدید هشتگرد شامل بخش‌ صنعتی با مساحت ۲۰۰ هکتار و بخش مسکونی با ۴۱,۰۰۰ واحد مسکن مهر، آپارتمان‌های شخصی و ویلا می‌شود. نزدیکی به شهر کرج، زمین‌های کشاورزی حاصلخیز، امکانات رفاهی شهر و راه‌اندازی خط متروی اختصاصی متصل به شبکه متروی تهران سبب جذب جمعیت و اشتغال‌آفرینی در این منطقه شده و شهر جدید هشتگرد جهت سرمایه‌گذاری در زمینه مسکن، صنعت و کشاورزی مورد توجه قرار گرفته است.

دیدنی‌های هشتگرد

غار هیو

آدرس: ۱۵ کیلومتری شمال غرب شهر جدید هشتگرد، شمال غرب روستای هیو (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: iribnews.ir، عکاس: ناشناس}

«غار آهکی هیو» در استان البرز، شهرستان ساوجبلاغ و در شمال غربی روستای هیو قرار دارد. این غار که «واسوار» نیز نامیده می‌شود، در دره تفریحی واسوار و در فاصله هشت کیلومتری از جاده هشتگرد - قزوین واقع شده است. بر اساس مطالعات زمین‌شناسان، قدمت غار هیو به دوران پارینه‌سنگی باز می‌گردد و در لایه‌هایی از سنگ‌های آهکی موسوم به آهک‌های روته شکل گرفته است که قدمتی بیش از ۲۶۵ میلیون سال دارد؛ این تاریخ، عمر تشکیل غار نیست و سن این غار بسیار جوان‌تر است.

دهانه ورودی غار هیو بیضی‌شکل و با قطر حدودی ۶۰ سانتی‌متر است؛ شیب بسیار تندی دارد که ورود به آن را کمی دشوار ساخته است و رسیدن به کف غار نیاز به پرشی از ارتفاع حدود ۲٫۵ متری دارد. پیمایش غار هیو از راهروی اصلی در بخش ورودی غار آغاز می‌شود. این راهرو دو تالار را در برگرفته است؛ با پیشروی در غار به‌تدریج بر ارتفاع غار افزوده می‌شود و در قسمت‌هایی از تالار به بیش از ۲۳ متر می‌رسد.

قندیل‌های استالاکتیت (چکنده) و استالاگميت (چکيده) در این غار که گاهی ارتفاع آن‌ها به بیش از هفت متر می‌رسد، چشم‌انداز بسیار زیبایی را خلق کرده است. متاسفانه بخش بزرگی از این قندیل‌ها به‌علت ناآگاهی برخی از بازدیدکنندگان تخریب شده است. این غار زیستگاه برخی از حشرات بومی، عنکبوت‌ها و خفاش‌ها به شمار می‌رود.

برای دسترسی به غار هیو، ابتدا از بخش شمالی روستای هیو خارج شوید و از طریق جاده خاکی به‌ سمت شمال غربی حرکت کنید. با گذشتن از باغ‌های روستای هیو و گذر از گاوداری روستا، به دومین آب‌بند سیمانی روی رودخانه می‌رسید. پشت این آب‌بند و آن‌سوی رودخانه، تپه‌ای وجود دارد که بر آن می‌توان دهانه غار را مشاهده کرد.

برای بازدید از این غار توصیه می‌شود از سفر انفرادی اجتناب کنید و همراه با گروه و راهنمای حرفه‌ای به آن داخل شوید. در زمان بازدید حتما کفش و لباس مناسب و چراغ قوه همراه داشته باشید.

روستای خور

آدرس: ۱۰ کیلومتری شمال غرب شهر جدید هشتگرد، شهرک خور (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: chargoshe.ir، عکاس: ناشناس}

«روستای خور» از روستاهای شهرستان ساوجبلاغ است که در ناحیه سردسیری کوهستان‌های شمال غربی شهر هشتگرد قرار دارد. این روستا از سمت شمال به منطقه کوهستانی طالقان، از جنوب به آزادراه کرج - قزوین و شهر هشتگرد، از سمت شرق به روستای سفیدارک، روستای فشند و شهر جدید هشتگرد، از غرب به روستای عرب‌آباد کوه و شهرک هیو منتهی می‌شود. شغل اصلی مردم روستای خور دامداری و کشاورزی به شیوه سنتی و کار در کارخانه‌های اطراف است. بخش بزرگی از این روستا به زمین‌های کشاورزی و کشت محصولاتی نظیر جو و گندم اختصاص داده شده است.

روستای خور از توابع هشتگرد علاوه بر جاذبه‌های طبیعی، دارای پیشینه تاریخی و تمدنی کهن است. حمدالله مستوفی، تاریخ‌نویس دوره ایلخانی در کتاب نزهه‌القلوب از روستای خورداد (خرداد) یا خور کنونی به‌عنوان یکی از روستاهای بزرگ در کنار نجم آباد و سنقر آباد یاد کرده است. این روستا و اطراف آن دیدنی‌های بسیاری دارد که از آن‌ها می‌توان به بقعه امامزاده سلیمان اشاره کرد که منسوب به نوادگان امام سجاد است و قدمت بنای آن به دوران صفویه بازمی‌گردد. همچنین بقعه امامزاده بلقیس خاتون یا امامزاده بر چشمه در منطقه بر چشمه در شمال روستای خور متعلق به دوره ایلخانی است.

در ناحیه زرچه‌گانی خور که به چنار تپه معروف است، درخت چناری ۸۰۰ ساله‌ در نزدیکی محوطه مسجد جامع خور وجود دارد که به‌عنوان سندی زنده از تاریخی‌بودن روستا حکایت می‌کند. در گورستان تاریخی روستای خور سنگ‌هایی با قدمت ۶۰۰ تا ۷۰۰ سال مشاهده می‌شود که نشان از قدمت روستا دارد. از دیگر دیدنی‌های این روستا باید به قلعه خور اشاره کرد؛ یکی از برج‌های این قلعه تا سال ۱۳۴۰ پابرجا بوده و در حال حاضر، تنها قسمت کوچکی از آن باقی مانده است.

روستای فشند

آدرس: هشت کیلومتری شمال شهر جدید هشتگرد (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: gardeshgari724.com، عکاس: ناشناس}

«روستای فشند» یا «روستای پشند» نام روستایی در استان البرز است که از نظر حوضه آبریز کوهستانی و دشت‌های آبرفتی به مساحت ۹,۶۰۰ هکتار از بزرگ‌ترین روستاهای ایران به شمار می‌رود. این روستا در دامنه رشته‌کوه البرز قرار دارد و از سمت شمال به منطقه کوهستانی طالقان، از جنوب به ینگی امام و هشتگرد، از سمت شرق به روستای اردهه و سیفستان و از غرب به روستای خور و سفیدارک منتهی می‌شود.

سیب‌زمینی در زمان فتحعلی‌شاه قاجار توسط سر جان ملکم افسر اسکاتلندی به ایران وارد شد و نخستین بار در روستای فشند کشت شد و به سیب‌زمینی پشندی شهرت یافت. بیشتر اهالی روستای فشند به کشاورزی و دامداری اشتغال دارند. محصول اصلی باغی این روستا آلبالو و گیلاس و محصولات زراعی شامل گندم و جو است. قوچ فشندی از معروف‌ترین دام‌های این منطقه است و شهرستان ساوجبلاغ مقام اول پرورش قوچ فشندی در کشور را دارد. فشند از نخستین روستاهای ایران بوده که مدرسه به‌ سبک نوین در آن دایر شده است.

روستای فشند روستایی خوش‌آب‌وهوا است که تابستان‌های خنک و مطبوع و زمستان‌های نسبتا سردی دارد. وجود جاذبه‌های زیبایی نظیر رودخانه فشند، سد فشند، وجود آبشار و چشمه‌ها در فصل بهار و تابستان گردشگران بسیاری را به این روستا می‌کشاند. این روستای قدیمی از آثار تاریخی و مذهبی نیز برخوردار است که از میان آن‌ها باید به آستان مقدس امامزادگان طاهر، مطهر و مظفر از نوادگان امام موسی کاظم (ع) اشاره کرد.

کاروانسرای ینگی امام

آدرس: سه کیلومتری جنوب شرقی شهر هشتگرد، روستای ینگی امام (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: google map، عکاس: OMID SOHRABI}

«کاروانسرای ینگی امام» در روستای ینگی امام در جنوب شرقی هشتگرد قرار دارد که به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی استان البرز شناخته می‌شود و ترکیبی از باغ و کاروان‌سرا است. اصل بنا در دوره صفویه و با معماری چهار ایوانی احداث شد که به‌عنوان کاروان‌سرا به کار می‌رفت؛ بنای آن آجری بود و شامل بخش‌هایی نظیر ورودی، صحن، ایوان، حجره، اصطبل و... می‌شد. پیرامون صحن، حجره‌های متعدد و در میانه هر ضلع، ایوانی واقع شده بود و در مرکز حیاط، حوضی مربع‌شکل و پاشویه‌دار وجود داشت.

کاروانسرای ینگی امام در دوره قاجار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و با ساخت عمارتی به‌شکل کاخ‌های تابستانی پادشاهان قاجار و افزودن باغی بزرگ در ضلع جنوبی زمین، به‌صورت مهمان‌خانه درآمد. این مهمان‌خانه در سال ۱۳۱۶ هجری قمری دچار حریق شد و از سال ۱۳۲۸ هجری قمری روبه‌ویرانی رفت و متروکه شد. کاروان‌سرای ینگی امام در ۱۷ آ‌ذر سال ۱۳۷۷ خورشیدی با شماره ۲۱۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و به‌دلیل اهمیت این کاروانسرا، تاریخ ۱۷ آذر به‌عنوان روز فرهنگی هشتگرد انتخاب شد.

کاروان‌سرای ینگی امام تا قبل از سال ۱۳۹۹ چندین سال کاربری پادگان و ستاد فرماندهی نیروی انتظامی داشت و رو به تخریب نهاد؛ سرانجام با همکاری سازمان جهانی یونسکو، بخش شمالی بنا از سال ۱۳۹۹ تا پایان ۱۴۰۰ خورشیدی مورد مرمت قرار گرفت. از تیر ماه ۱۴۰۱ نیز مرمت ضلع غربی کاروان‌سرا آغاز شد. این کاروانسرا به‌دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و یکی از مهمان‌خانه‌های دیپلماسی ایران به شمار می‌رود. با بررسی‌های انجام‌شده، در سفرنامه‌ها و خاطرات نزدیک به ۷۰ نفر از چهره‌های سیاسی، فرهنگی، مذهبی، علمی و تجار ایرانی و خارجی از کاروانسرای ینگی امام یاد شده است.

آرامگاه امامزاده هادی و علی النقی (امامزاده ینگی امام)

آدرس: سه کیلومتری جنوب شرقی شهر هشتگرد، روستای ینگی امام (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: google map، عکاس: Mr lucky}

در نزدیکی تپه تاریخی و کاروانسرای ینگی امام، بنای قدیمی امامزاده‌ای به چشم می‌خورد که در آن دو تن از نوادگان امام موسی کاظم (ع) به نام‌های هادی و علی‌النقی آرمیده‌اند و به نام «امامزاده ینگی امام» نیز شناخته می‌شود. امامزاده بنایی آجری است که شامل یک ایوان رو به شمال و بقعه‌‌ای در قسمت جنوب و پشت ایوان می‌شود. ایوان با کاشی‌کاری‌های هفت‌رنگ قاجاری تزیین شده و اطراف بقعه را کاشی‌هایی به‌رنگ فیروزه‌ای پوشانده است. ضریح چوبی روی مرقد بسیار ساده به‌نظر می‌رسد و ساخت آن به سال ۱۳۵۴ هجری قمری بازمی‌گردد.

بقعه «امامزاده امامزاده هادی و علی‌النقی» به‌شکل چهارگوش است و وسط هر ضلع، درگاهی درون دیوار قرار دارد. درگاه جنوبی به‌عنوان محراب و درگاه شمالی به‌عنوان ورودی استفاده می‌شود. گنبد بنا به‌شکل هرم ۱۲ ترکی است و در راس آن تزییناتی به‌شکل زیگزاگ‌های سیاه‌رنگ و در قسمت‌های دیگر قاب‌سازی با طرح هندسی وجود دارد.

بنای امامزاده ینگی امام، به سبک صفوی است؛ در دوره قاجاریه مرمت و قسمت‌هایی به آن افزوده شد. گنبد امامزاده در سال ۱۳۲۶ خورشیدی مرمت و با کاشی‌های رنگارنگ تزیین شده است. آخرین مرمت این بنا در سال ۱۳۷۹ توسط میراث فرهنگی کرج صورت گرفت. امامزاده ینگی امام در تاریخ ۲۸ دی ماه ۱۳۷۹، با شماره ۲۹۶۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

آستان امامزاده جعفر هشتگرد

آدرس: شهر هشتگرد، انتهای خیابان ابراهیم بیگی (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: tripyar.com، عکاس: ناشناس}

«آستان امامزاده جعفر» از نوادگان امام موسی کاظم (ع) در محوطه باستانی گورستان امامزاده جعفر قرار دارد و یکی از مکان‌های باستانی شهرستان ساوجبلاغ به شمار می‌رود که داخل شهر هشتگرد قرار دارد. در این محوطه باستانی، گور خمره‌های اشکانی با دهانه‌های ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متر به‌‌رنگ نخودی و تعدادی سنگ قبر از دوره اسلامی وجود داشت؛ بسیاری از سنگ قبرها از بین رفته و این محوطه به گورستان عمومی تبدیل شده است.

بقعه امامزاده جعفر به سبک معماری دوره صفوی ساخته شد و در سال‌های بعد مورد مرمت قرار گرفت. این بقعه به چهار قسمت تقسیم می‌شود که قدیمی‌ترین و مهم‌ترین بخش آن، حرم است. داخل بقعه هیچ‌گونه تزیین، نوشته و کتیبه‌ای وجود ندارد. امامزاده بنایی مکعب مستطیل‌شکل دارد و شامل یک ایوان رو به شرق با ۶ رواق کم‌عرض است. داخل این رواق‌ها چند سنگ قبر قدیمی مشاهده می‌شود.

ضریح فلزی امامزاده جعفر در اتاقی هشت‌ضلعی در پشت ایوان قرار دارد و محراب در ضلع غربی آن احداث شده است. دیوارهای هشت‌ضلعی در بالا به دایره تبدیل می‌شود و گنبدی یک‌پوش را روی خود نگاه می‌دارد. این گنبد از داخل هشت‌ضلعی و از بیرون مخروطی‌شکل است؛ چهار پنجره در چهار جهت گنبد برای تامین نور بقعه وجود دارد. امامزاده جعفر هشتگرد در سال ۱۳۸۰، با شماره ۳۸۳۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

آب و هوای هشتگرد

_{منبع عکس: fararu.com، عکاس: ناشناس}

شهر هشتگرد در دامنه جنوبی رشته‌کوه‌های البرز قرار دارد و دارای آب‌وهوای معتدل کوهستانی است؛ زمستان‌های سرد و مرطوب و تابستان‌های معتدلی دارد. بارندگی در استان البرز از نوع مدیترانه‌ای است و در فصول پاییز و زمستان بیشترین میزان بارندگی و در فصل خشک (اواسط خرداد ماه تا اوایل مهر ماه) کمترین میزان بارش را دارد.

میانگین دمای سالانه در این استان ۱۶ درجه سانتی‌گراد است که دی ماه به‌عنوان سردترین و ماه مرداد به‌عنوان گرم‌ترین ماه سال به شمار می‌رود. وسعت زیاد باغ‌ها در این شهر باعث کاهش آلودگی هوا می‌شود و نسبت به شهرهای تهران، کرج و قزوین هوای پاک‌‌تری دارد. نزدیکی به رود کردان و وجود چشمه‌های آب سرد فراوان در شهرستان ساوجبلاغ سبب حاصل‌خیزی خاک منطقه شده است.

ایستگاه مترو هشتگرد

_{منبع عکس: mehrnews.com، عکاس: ناشناس}

خط مترو هشتگرد در ادامه خط پنج متروی تهران (صادقیه - گلشهر) قرار گرفته است و بخشی از خط یک متروی کرج به شمار می‌رود؛ احداث این خط مترو در سال ۱۳۸۷ خورشیدی آغاز و در تاریخ ۱۰ دی ماه سال ۱۳۹۸ افتتاح شد. این خط مترو ۲۵٫۸ کیلومتر طول دارد که ۲۱ کیلومتر آن به‌صورت روسطحی و ۴٫۸ کیلومتر آن به‌شکل تونل و زیرسطحی ساخته شده است.

طول مسیر از ایستگاه صادقیه تا هشتگرد درمجموع ۶۷ کیلومتر و حداکثر سرعت قطار در خط مترو هشتگرد حدود ۱۰۰ کیلومتر در ساعت است و طبق این سرعت، متروی هشتگرد حدفاصل بین ایستگاه صادقیه تهران تا ایستگاه شهر جدید هشتگرد را در مدت‌ زمان حدود ۴۰ دقیقه طی می‌کند. این خط مترو قابلیت جابه‌جایی روزانه بیش از ۲۵۰,۰۰۰ مسافر از پایتخت به شهر جدید و بالعکس را دارد.

ایستگاه متروی شهر جدید هشتگرد در آزادراه کرج - قزوین قرار دارد و دارای امکاناتی نظیر پله‌برقی، سرویس بهداشتی، ایستگاه تاکسی و مینی‌بوس درون‌شهری است؛ محوطه ایستگاه با مساحت ۲۲,۰۰۰ متر مربع، بزرگ‌ترین ایستگاه روسطحی کشور به شمار می‌رود.

_{منبع عکس: zoomila.com، عکاس: ناشناس}

اگر تجربه بازدید از شهر هشتگرد و شهر جدید هشتگرد (مهستان) و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی آن را داشته‌اید، در بخش دیدگاه‌های مقاله با ما و دیگر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.