قوم کرمانج | پیشینه + سکونتگاه و فرهنگ کرمانجی

معصومه صادقپور دوشنبه، ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ ساعت ۱۴:۰۶

قوم کرمانج | پیشینه + سکونتگاه و فرهنگ کرمانجی

قوم کرمانج یکی از اقوام کرد محسوب می‌شوند که فرهنگ، آداب و رسوم، گویش، پوشش و موسیقی و رقص مخصوص به خود دارند.

تمام اقوام ساکن در جای‌جای ایران پهناور با وجود تفاوت‌های فرهنگی، از هویت و ریشه ایرانی پشتیبانی می‌کنند و در طول تاریخ، با روابط دوستانه و فداکاری‌های خود، توانسته‌اند از مرزهای این آب و خاک محافظت کنند. بزرگ‌ترین وجه اشتراک این اقوام این است که همگی خود را دارای هویت ایرانی می‌دانند.

در میان اقوام، طایفه‌ای از کردها به نام «کرمانج» وجود دارد که اغلب در خراسان شمالی سکونت دارند و دارای فرهنگ، آداب و رسوم، گویش و پوشش منحصربه‌فردی هستند. صنایع دستی مردم کرمانج و موسیقی این قوم که آمیزه‌ای از سازهای گوناگون همراه با اشعار زیبای محلی محسوب می‌شود، برای گردشگران خراسان بسیار دیدنی و شنیدنی است.

درباره قوم کرمانج

_{منبع عکس: seeiran.ir، عکاس: ناشناس}

«قوم کُرمانج» یا «کِرمانج» قبیله‌ای از مردم کرد هستند که در ترکیه، سوریه، عراق و بخشی از آسیای میانه و اروپا زندگی می‌کردند. این قوم حدود ۷۰ درصد از تمام کردهای جهان را شامل می‌شود که امروزه در بیش از ۳۰ کشور پراکنده‌ شده‌اند. در ایران نیز مردم کرمانج، بیشتر در شمال خراسان سکونت دارند و در شهرهای اسفراین، بجنورد، قوچان، شیروان، چناران، درگز، نیشابور و روستاهای اطراف زندگی می‌کنند.

قوم کرمانج خراسان شمالی که مذهب شیعه دارند، از چند ایل مختلف تشکیل شده است که قوم زعفرانلو با ۳۲ زیرشاخه، بزرگ‌ترین ایل کرمانج را تشکیل می‌دهد. از دیگر ایل‌های این قوم می‌توان از کیکانلو، قهرمانلو، میلانلو و توپکانلو نام برد. پیشینه این قوم با دیگر کردهای ایران متفاوت است. کرمانج‌ها فرهنگ و آداب و رسوم، گویش و پوشش خاص خود را دارند. در خراسان علاوه بر کرمانج، اقوام ترک و فارس نیز زندگی می‌کنند که تاثیرات بسیاری بر فرهنگ یکدیگر گذاشته‌اند و زندگی بسیار مسالمت‌آمیزی با یکدیگر دارند.

پیشنیه قوم کرمانج

_{منبع عکس: seeiran.ir، عکاس: ناشناس}

قوم کرمانج که در خراسان شمالی سکونت گزیده‌اند، پیشینه‌ای کاملا متفاوت با کردهای ساکن غرب ایران داشته‌اند؛ تاریخ این قوم همواره پر از جنگ‎‌ها و رشادت‌ها و دفاع از وطن بوده است.

به گفته برخی از مورخان، طوایف کرد خراسان شمالی در حقیقت از ایلات کرد عثمانی موسوم به چشمگزک بودند که در دوره صفویه به ایران آمدند؛ مذهب آن‌ها شیعه بود و به دو دلیل وارد خاک ایران شدند. دلیل اول، تبعید کردها توسط شاهان عثمانی و دلیل دوم یاری حاج رستم، یکی از بزرگان قوم کرمانج به شاهان صفوی بوده است. حاج رستم برای دفاع از مرزهای شمال خراسان و برای جلوگیری از حملات قبایل ازبک، مغول و ترکمن راهی خراسان می‌شود و در برابر حملات آن‌ها به پایتخت ایران دفاع می‌کند.

از طرفی کرد بودن ابومسلم خراسانی یا خاطرات تیمور در کتاب «منم تیمور جهانگشا» نمایانگر این است که کردها قبل از دوره صفوی نیز در خراسان زندگی می‌کردند. در اواسط قرن دهم، ازبک‌ها شهر مشهد و بخش‌هایی از شاهرود، سمنان، دامغان، ورامین و کاشان را تحت سلطه خود در آوردند که با مقابله و دلاوری‌های قوم کرمانج، از مرزهای ایران بیرون رفتند.

سکونتگاه قوم کرمانج

_{منبع عکس: irna.ir، عکاس: ناشناس}

سکونتگاه قوم کرمانج در شمال شرقی ایران، جنوب و بخش‌هایی از شرق و مناطق مرکزی ترکیه یا کردستان ترکیه، کردستان سوریه، کردستان عراق و بخش‌هایی از کشورهای آسیای میانه و اروپا است. کرمانج‌های ایران که به‌عنوان کردهای شمال نیز نامیده می‌شوند، در استان خراسان شمالی و بیشتر در شهرهای اسفراین، شیروان، قوچان و بجنورد سکونت دارند. در شهری مانند اسفراین، حدود ۸۰ درصد جمعیت را کرمانج‌ها تشکیل می‌دهند.

فرهنگ و آداب و رسوم قوم کرمانج

_{منبع عکس: irna.ir، عکاس: ناشناس}

آداب و رسوم عروسی و ازدواج

در تمام اقوام، آیین و مراسم‌ خاص و متفاوتی برای ازدواج وجود دارد که قوم کرمانج نیز از این قائده مستثنی نیست. در گذشته این مراسم بسیار مفصل برگزار می‌شد و امروزه کمی خلاصه‌تر اجرا می‌شود؛ اما همچنان بسیاری از آیین‌های خاص عروسی پابرجا مانده است. این مراسم شامل خواستگاری، شیرینی‌خوری یا شیرینی‌خوران، مراسم هدیه دادن در دوران نامزدی، حنابندان و عروسی است که هریک با آداب خاص خود برگزار می‌شود.

«خوانچه برون» یکی از مراسم رایج در میان قوم کرمانج است. خوانچه به همان مجمع یا سینی‌های بزرگ گفته می‌شود. در «مراسم شیرینی‌خوران» میزبان اصلی خانواده عروس است، خانواده داماد هدایایی برای عروس تهیه می‌کنند و چندین مجمع‌ را با شال قرمز می‌پوشانند. این مجمع‌ها با هدایا، کله قند، شیرینی و شکلات پر می‌شوند. زنان کرمانج این سینی‌ها را بر سر می‌گذارند و همراه با نواختن موسیقی کردی و رقص و پایکوبی به خانه عروس خوانچه می‌برند.

در دوران نامزدی نیز در هر مناسبتی مانند «نوروز» یا مراسم «شب یلدا» که به‌ آن «شب چله» نیز می‌گویند، خانواده داماد هدایایی برای عروس تهیه می‌کنند؛ این هدایا را روی مجمع‌های پوشیده‌شده با شال قرمز قرار می‌‌دهند و به‌همراه نقل و نبات و شیرینی و شکلات تزیین‌شده، به منزل خانواده عروس می‌روند و هدایای خود را به عروس تقدیم می‌کنند. خانواده عروس نیز هدایایی را که از قبل برای داماد تهیه کرده‌اند، در همان سینی می‌گذارند تا سینی خالی به خانه داماد بازنگردد. به این مراسم چله بردن برای عروس می‌گویند.

_{منبع عکس: irna.ir، عکاس: ناشناس}

در گذشته برای برگزاری مراسم عروسی تمام اقوام از دور و نزدیک به خانه داماد می‌آمدند و زنان و مردان کرمانج با لباس های محلی زیبا به‌مدت هفت شبانه‌روز رقص و پایکوبی می‌کردند. با گذشت زمان این جشن به سه شبانه‌روز کاهش یافت؛ اما امروزه به‌دلیل شرایط معیشتی و تغییر فرهنگ، یک شبانه‌روز برای عروسی به شادی می‌پردازند. غذای عروسی کرمانجی، معمولا پلو به‌همراه گوشت تازه گوسفندی است که اغلب توسط صاحبان مجلس عروسی ذبح می‌شود.

از دیگر مراسم زیبایی که در عروسی کرمانجی برگزار می‌شود، مراسمی است که هنگام رساندن عروس به خانه داماد، ماشین عروس و داماد در میان کوچه توقف می‌کند و داماد سیب‌های سرخ و تکه‌های کوچک قند، نقل و نبات را که از قبل در کیسه‌های کوچک حریر قرار داده شده است، از بالای سر عروس به میان جمعیت پرتاب می‌کند و جوانان خانواده با شادی سعی می‌کنند که یکی از این سیب‌ها یا کیسه‌ها را به‌دست بیاورند. گرفتن هر یک از آن‌ها به‌معنای بازشدن بخت آن جوان است.

کشتی با چوخه

_{منبع عکس: visitiran.ir، عکاس: ناشناس}

کشتی با چوخه یکی از محبوب‌ترین آیین‌های خراسان شمالی و مردم کرمانج است که با رسم و مرام پهلوانی گره خورده است. برخی از مورخان و کارشناسان این ورزش را رسمی دیرین در خراسان می‌دانند و برخی دیگر، تاریخ این ورزش را به کوچ کردهای کرمانج به خراسان شمالی و دفاع از مرزها نسبت می‌دهند. این مسابقات سالانه در تاریخ ۱۳ و ۱۴ فروردین در خراسان شمالی و به‌ویژه در شهرستان اسفراین برگزار می‌شود و جوانان از سراسر استان در این مسابقات شرکت می‌کنند.

چوخه یا چوخا در لغت به معنی جلیقه‌ای است که چوپانان محلی به تن می‌کردند؛ چوخه از پشم حیوانات اهلی (گوسفند) درست می‌شود و به‌دلیل خاصیت پشم، لباسی ضخیم است. علت نام‌گذاری کشتی با چوخه، استفاده کشتی‌گیران از این نوع لباس هنگام کشتی‌گرفتن است. ورزش سنتی کشتی با چوخه که برخاسته از فرهنگ مردمان این منطقه است، از نظر حرکات و استفاده از فنون، زیبایی منحصربه‌فردی دارد؛ ایجاد روحیه پهلوانی و جوانمردی از اهداف برگزاری این کشتی است و مفاهیمی والاتر از زورمندی و به خاک افکندن حریفان دارد.

جشن‌های ملی

_{منبع عکس: yjc.news، عکاس: ناشناس}

جشن‌های ملی برای مردم کرمانج مانند بسیاری از دیگر اقوام ایرانی از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از مهم‌ترین جشن‌ها که از گذشته‌های دور تا امروز به‌طور جدی ادامه دارد، «جشن شب یلدا» است که در بین خانواده‌های کرمانج به‌ویژه در روستاها برگزار می‌شود. بنا بر باور مردم، زمستان به دو بخش چله بزرگ و چله کوچک تقسیم می‌شود؛ چله بزرگ از اول ماه دی تا ۱۰ بهمن ماه و چله کوچک از ۱۰ بهمن تا آخر اسفند و شب اول فروردین است.

شب یلدا اولین شب از چله بزرگ است که به آن شب چله نیز گفته می‌شود؛ خانواده‌ها در این شب در خانه بزرگ‌ترهای فامیل دور هم جمع می‌شوند و یلدا را در کنار هم جشن می‌گیرند. خوردن کدو، لبو و زردک در این شب بسیار رایج است؛ در گذشته همه خانواده زیر کرسی می‌نشستند؛ بادام، نخودچی، کشمش، توت‌خشک، تخمه‌ خربزه و هندوانه، برگه‌ زردآلو، مغز گردو، سنجد، گندم بوداده و مغز دانه‌ زردآلو داخل مجمع بزرگ مسی روی کرسی گذاشته می‌شد و پدربزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها با خوراکی‌هایی که از هفته‌های قبل آماده کرده بودند، از میهمانان خود پذیرایی می‌کردند.

در شب چله از میوه‌های سرخ نظیر هندوانه و انار که به‌دلیل دانه‌های فراوان آن نمادی از فراوانی و زایش است، استفاده می‌شود و این شب با شاهنامه‌خوانی و نقل داستان‌ها و روایات از زبان بزرگ‌ترها و خواندن اشعار حماسی ادامه می‌یابد. نواختن دوتار و رقص کرمانجی از مراسم ثابت مردم کرمانج در شب یلدا است. بسیاری از حوادث تاریخی این قوم که در قالب ترانه‌های حماسی و عاشقانه حفظ شده و به نسل‌های جدید رسیده است، در شب یلدا خوانده می‌شود.

یکی دیگر از جشن‌های ملی، «جشن نوروز» است. کرمانج‌ها پس از تحویل سال نو، دهان خود را با آبنبات و شیرینی، به رسم شادی و خرسندی شیرین می‌کنند. در عشایر کرمانج، پس از تحویل سال یکی از پسران ایل، با گوسفند سفید رنگی وارد محل زندگی خانواده‌ها می‌شود. عشایر کرمانج بر این باورند که قدم سبک فرد، باعث گذر خوش ایام خواهد شد. همچنین طبخ برنج در ۶ شب ابتدایی سال نو، امری مرسوم است؛ زیرا کرمانج‌ها بر این باورند که روح از دست‌رفتگان در ۶ شب اول سال به منزل آن‌ها خواهد آمد.

موسیقی و رقص کرمانج خراسان شمالی

_{منبع عکس: etemadonline.com، عکاس: ناشناس}

موسیقی محلی، بخش عمده‌ای از موسیقی هر کشور و فرهنگ را شامل می‌شود و ریشه‌ای کهن در میان مردم دارد. موسیقی هر قوم مانند آینه‌ای است که روحیات و احساسات مردم آن قوم را نشان می‌دهد. در ایل کرمانج موسیقی اصیل و سنتی شامل موسیقی آیینی (موسیقی دینی و سوگواری)، موسیقی رزمی (جنگ و نبرد) و موسیقی بزمی (جشن وشادی) می‌شود و روایتگر سوگ، حماسه، عرفان و عشق است.

موسیقی اصیل خراسانی قدمتی دیرینه دارد و به‌عنوان موسیقی مقامی شناخته می‌شود. الله‌مزار، تورغه، پری، خجه لوره، زاری‌گل، لی‌یاره و هرایی چند نمونه از مقام‌های خراسان‌شمالی هستند که هر یک داستانی از عشق، فداکاری، دلاوری، هجران و دوری از وطن را نقل می‌کنند. اصلی‌ترین ساز موسیقی شمال خراسان و مردم کرمانج، ساز دوتار است که صدایی سوزناک دارد. سورنا، قشمه، کمانچه، دهل، نی، دف و دایره از دیگر سازهای موسیقی این دیار هستند. موسیقی مقامی شمال خراسان یا موسیقی کرمانج، توسط یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.

گروه‌های هنری خراسان شمالی، به چند دسته تقسیم می‌شوند که در میان آن‌ها «عاشق‌ها» و «بخشی‌ها» شهرت بیشتری دارند. «عاشق‌ها» نوازندگانی حرفه‌ای هستند که این هنر را از پدران خود به ارث برده‌اند؛ اما «بخشی‌ها» نوازندگان زبردست دو تار هستند که علاوه بر نوازندگی، به‌عنوان شاعر و خواننده نیز شناخته می‌شوند.

_{منبع عکس: irna.ir، عکاس: ناشناس}

رقص در بین کرمانج‌ها بیانگر حکایت زندگی، شور و شوق، مهر و محبت، اتحاد و همدلی است. رقص کردی خراسان تفاوت‌های اساسی با رقص کردی کردستان دارد و در آن افراد به‌جای گرفتن دست یکدیگر و انجام حرکات پا، جدا از یکدیگر و در یک دایره به انجام حرکات ویژه دست و قدم برداشتن ریتمیک می‌پردازند.

رقص کرمانجی با یک حرکت آرام شروع می‌شود و به حرکات کششی و سریع‌تر می‌رسد. این رقص‌ها شامل رقص‌های آیینی سمائی، آله گز و قرسه‌ها می‌شود که به‌دنبال هم و به‌ترتیب اجرا می‌شوند. سپس نوبت رقص‌های انارکی، چپه-راسته، قالده قالده، اسب چوبی و رقص چوب است که هریک پیشینه تاریخی دارد و تمام حرکات آن دارای معنا و مفهوم خاصی است و باید به‌درستی اجرا شود.

گویش کرمانجی

_{منبع عکس: socialdocumentary.net، عکاس: ناشناس}

کردها از بزرگ‌ترین اقوام تاریخ هستند که گویش‌ها و لهجه‌های متفاوتی دارند. زبان کردی از سه گویش اصلی تشکیل شده است که شامل کردی میانه، کردی جنوبی و کردی کرمانج می‌شود. گویش مردم کرمانج خراسان، کردی کرمانجی یا کردی شمالی است که تفاوت‌های زیادی با کردی‌ میانه و جنوبی دارد.

پوشش کرمانجی

_{منبع عکس: jamehpoush.ir، عکاس: ناشناس}

لباس زنان کرمانج

لباس محلی زنان کرمانج آمیزه‌ای از طرح‌ها و رنگ‌های شاد و برگرفته از طبیعت است که از زیباترین لباس‌های محلی ایرانی به شمار می‌رود. این لباس از چند بخش مختلف تشکیل می‌شود و شامل یاشار یا چارقد، سربند، گراس، شیلوار، جلیقه و چاروق است. در انتخاب رنگ و پارچه جلیقه، گراس و شیلوار تناسب خاصی رعایت می‌شود.

یاشار: نوعی روسری بلند از جنس حریر است که معمولا طرح‌هایی از پر طاووس روی آن وجود دارد. در گذشته یاشار را به کلاهی که زیر روسری پوشیده می‌شد، با سکه‌های قدیمی تزیین‌شده وصل می‌کردند و آن را پشت سر می‌انداختند. زنان موهای بلند بافته‌شده خود را از دو طرف یاشار به‌سمت جلوی بدن می‌آوردند؛ امروزه یاشار مانند روسری به دور گردن پییچیده می‌شود و در برخی روستاها عروس‌های جوان تا مدت‌ها چانه و دهان خود را با یاشار می‌پوشانند.

سربند: نوعی دستمال از جنس ساتن است که برای محکم‌تر شدن یاشار روی سر، از آن استفاده می‌شود و معمولا به رنگ قرمز یا مشکی است.

گراس: لباسی برای بالاتنه و نوعی پیراهن بلند بدون یقه است که از کمر تا پایین چاک دارد؛ دور کمر، دور یقه، دور مچ‌ها و پایین گراس با قیطان‌های رنگی تزیین می‌شود.

شیلوار: جذاب‌ترین بخش لباس زنان کرمانج، شیلوار است. این لباس، دامنی از جنس مخمل رنگی بسیار پرچین است و بلندی آن معمولا تا زیر زانو می‌رسد و در برخی از ایل‌های کرمانج کمی بلندتر و تا بالای مچ پا است. معمولا دختران مجرد از شیلوار نارنجی و زرد رنگ و بانوان متاهل شیلوار قرمز رنگ می‌پوشند. لبه پایین شیلوار با نوارهای رنگی زیگزاگ یا همان قیطان تزیین می‌شود.

جلیقه: جلیقه بانوان کرمانج از جنس مخمل و معمولا به رنگ قرمز است. در گذشته پس‌انداز بانوان کرمانج را با استفاده از سکه‌های قدیمی روی آن می‌دوختند و لبه‌های جلیقه نیز با قیطان تزیین می‌شد.

چاروق: نوعی کفش محلی چرمی است که توسط زنان و مردان کرمانج مورد استفاده قرار می‌گیرد.

زیورآلات: گوشواره‌ای بلند به نام «گار»، گردنبند و دستبند از زیورآلات بانوان کرمانج به شمار می‌روند. این زیورآلات از جنس نقره است و روی آن‌ها نگین‌های رنگی استفاده می‌شود. زنان کرمانج گاهی سنجاق سینه‌ نیز به جلیقه خود وصل می‌کنند.

لباس مردان کرمانج

_{منبع عکس: mag.sarak_co.com، عکاس: ناشناس}

لباس محلی مردان کرمانج همانند پوشاک بانوان دارای رنگ‌های شاد و برگرفته از طبیعت است. این لباس از چند بخش مختلف تشکیل می‌شود و شامل پیراهن، کمربند، شلوار، پتاوه و چاروق است.

پیراهن: پیراهنی از جنس ساتن که بیشتر به رنگ قرمز یا سفید است. دورتادور یقه و مچ‌ها نواردوزی می‌شود و دو طرف پیراهن چاک‌دار است و یک کمربند روی آن بسته می‌شود.

کمربند: کمربند مردان علاوه بر زیباتر کردن پوشش مردان، به‌منظور جلوگیری از خستگی کار روزانه استفاده می‌شود که بخشی از آن آویزان است. این کمربند گاهی دارای تزییناتی هماهنگ با تزیینات پیراهن است.

شلوار: شلوار مردان به‌رنگ مشکی و کاملا ساده و راسته است که از زانو به پایین آن را داخل جورابی بافته‌شده از جنس پشم قرار می‌دهند. این جوراب در زبان کرمانجی «بوجولی» نامیده می‌شود.

پتاوه: نوعی پارچه‌ای از جنس کتان به طول یک متر و عرض ۲۰ سانتی‌متر است که در پوشش مردان کرمانج، به دورتادور ساق پا بسته و با ریسمان‌هایی به‌صورت ضربدری محکم می‌شود. در بخشی از پتاوه که در معرض دید قرار می‌گیرد، تزییناتی دوخته می‌شود.

چاروق: مردان کرمانج چاروق را روی جوراب پشمی می‌پوشند؛ البته چاروق زنانه و مردانه در طراحی و تزیینات تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. این کفش سنتی که هنوز هم در کارگاه‌های سنتی قوچان و بجنورد دوخته می‌شود، جزو صنایع دستی استان خراسان شمالی به شمار می‌رود.

صنایع دستی مردم کرمانج

_{منبع عکس: irna.ir، عکاس: ناشناس}

سفره کردی: نوعی هنر خاص از بافته‌های منحصربه‌فرد بانوان کرمانج است که از پشم شتر بافته می‌شود. در گذشته در میان عشایر به‌دلیل نفوذناپذیری در برابر رطوبت، برای نگهداری نان استفاده می‌شد‎؛ ازاین‌رو به دورنین، سفره نان یا سفره کردی شهرت دارد. ظاهر سفره کردی از یک حاشیه تشکیل می‌شود که به‌وسیله انگشتانه‌ها به متن متصل شده است و در متن آن نمادهای هندسی، جانوری و گیاهی به چشم می‌خورد.

قالی‌‌بافی: معمولا به‌شکل معمولی قالی و قالیچه و قطعه‌های کوچکی مانند خورجین، نوارهای پهن برای افسار اسب و قالیچه روی جمازه شتر و بیشتر در رنگ‌های قرمز و سیاه و سفید بافته می‌شود. در بافت قالیچه‌ها نقش‌هایی مانند شاخ قوچ، چخماق و گل هشت پر مرسوم بوده و رنگ متن قالیچه اغلب قرمز لاکی است.

پلاس‌‌بافی: نوعی زیرانداز است که برای سجاده نماز و سفره پیش پای عروس استفاده می‌شود. برای بافت، ابتدا مانند گلیم و قالی چله‌کشی می‌شود؛ سپس الیاف رنگارنگ پشم تابیده را به‌صورت خطوط افقی از تارها عبور می‌دهند و شانه می‌زنند. در پلاس، زمینه کار از خطوط افقی و رنگارنگ تشکیل می‌شود.

جاجیم‌‌بافی: از جاجیم برای تهیه توبره یا خورجین و کیسه‌های حمل علوفه استفاده می‌شود. بیشتر به‌شکل راه‌راه با رنگ‌های متفاوت است و گاهی گل‌های ریز شطرنجی روی آن بافته می‌شود. در بافت جاجيم، در الياف تار از پشم رنگارنگ استفاده می‌شود و پود پشمی تک‌رنگ از میان تارها عبور می‌کند؛ سپس شانه می‌خورد و محکم می‌شود. عرض جاجیم همانند نوار کم است.

چاروق یا چارخ: کفش چرمی بنددار و یک‌تکه‌ای است که دور پا چین می‌خورد و بندها دور مچ پا روی پتاوه بسته می‌شود.

_{منبع عکس:zilaneshirvan.blogfa.com، عکاس: ناشناس مورد نظر}

سیاه چادر یا کویین: زنان عشایر کرد خراسان شمالی، الیاف لازم برای تهیه چادر را از پشم بز می‌ریسند و با دستگاه‌های سنتی، پارچه سقف و بدنه چادر را می‌بافند و مردان چادرها را برپا می‌کنند. این پشم‌ها عایقی برای رطوبت است تا آب به درون چادر نفوذ نکند. سقف چادر به‌شکل شیب‌دار نصب می‌شود و ریشه‌هایی در کنار آن قرار دارد که آب باران را به‌سمت پایین هدایت می‌کند. این چادرها از پشم سیاه بافته می‌شود؛ از این‌رو، به آن‌ها سیاه چادر نیز گفته می‌شود. رنگ سیاه چادر سبب می‌شود تا آفتاب به داخل چادر نفوذ نکند و در زمستان نیز داخل چادر گرم بماند.

کردی دوزی: نوعی سوزن‌‌دوزی و دوخت ترکیبی فشرده است که زمینه پارچه ساده را با الیاف ابریشم الوان و با کمک سوزن و قلاب می‌پوشانند و زمینه‌ای تازه از نقش و رنگ روی کلاه، دستینه، چَنگه و بعضی از اجزای پوشاک کرمانج ایجاد می‌کنند. کردی‌دوزی یکی از معروف‌ترین سوزن‌‌دوزی‌ها است که در میان قوم کرمانج نیز از جایگاه خاصی برخوردار است.

اگر شما نیز از اقوام کرمانج هستید یا از آداب و رسوم این قوم اطلاعاتی در اختیار دارید، دانسته‌های خود را در بخش دیدگاه‌های مقاله با ما و دیگر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.