شیرگاه کجاست؟

شیرگاه یکی از جاهای دیدنی مازندران است که در شهرستان سوادکوه قرار دارد. این منطقه به‌دلیل وجود جنگل‌های هیرکانی، آبشارها، رودخانه‌ها و پل‌های تاریخی، میان گردشگران از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار است. بسیاری از علاقه‌مندان به سفر با قطار، به‌واسطه عبور راه آهن این منطقه از میان جنگل، شیرگاه را انتخاب می‌کنند؛ جنگل‌های بکر پلنگ‌دره و سد لفور نیز فرصت مناسبی برای برپایی کمپ و عکاسی محسوب می‌شوند.

همه چیز درباره شیرگاه مازندران:

• شیرگاه کجاست؟
• تاریخچه شیرگاه
• دیدنیهای شیرگاه
• بهترین زمان سفر به شیرگاه
• اقامت در شیرگاه

شیرگاه کجاست؟

• آدرس: استان مازندران، سوادکوه، ۲۵ کیلومتری قائمشهر (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: ویسگون}

شیرگاه مرکز سوادکوه در استان مازندران است که از شمال به قا‌ئمشهر، از جنوب به سوادکوه و از شرق و غرب به دو شهر بابل و ساری می‌رسد. این شهر در فاصله ۴۵ کیلومتری ساری و ۲۵ کیلومتری قائمشهر واقع شده است و ۲۳۰ کیلومتر (سه ساعت و ۳۰ دقیقه) با تهران فاصله دارد. مردم این منطقه از قوم طبری هستند و به گویش مازنی صحبت می‌کنند.

شیرگاه محل تلاقی دو رود «کسیلیان» و «تالار» است. رود تالار از منطقه آلاشت و گردنه‌های دوگل سرچشمه می‌گیرد. رود کسیلیان در بیشتر مواقع سال به‌جز زمان بارندگی‌های شدید، دارای آبی زلال است که فضای لذ‌ت‌بخشی را برای گردشگران ایجاد می‌کند. به‌جز بخش شمالی، دورتادور شیرگاه را رشته‌کوه‌های البرز مرکزی دربرگرفته است. کوه «ورزک» از شرق، کوه «تزر» از غرب و کوه‌های «ساره‌سر» و «شل‌کوب» از جنوب این منطقه را احاطه کرده‌اند.

مسیر دسترسی به شیرگاه

ایستگاه قطار شیرگاه در مسیر راه‌آهن سراسری ایران قرار دارد؛ از این‌رو، علاوه بر سفر با سواری، قطار می‌تواند گزینه مناسبی باشد. اگر مبدا سفر شما تهران باشد، با قطار حدود هفت ساعت مسیر در پیش‌رو خواهید داشت. این قطار در مسیر خود از اقلیم خشک و بیابانی گرمسار وارد پیچ‌وخم کوهستان‌ البرز می‌شود و در نهایت به دل جنگل‌ های هیرکانی می‌رسد. اگر سفر خود را با قطار از ساری آغاز کنید، در کمتر از دو ساعت با عبور از مسیری بسیار سرسبز و زیبا به مقصد خواهید رسید. این قطار از شهرستان قائمشهر نیز عبور می‌کند.

برای سفر با این قطار می‌توانید در ایستگاه‌های گرگان، بندر ترکمن، گلوگاه، نکا، ساری و قائمشهر نیز سوار این قطار شوید. ایستگاه شیرگاه در محدوده شهرستان سوادکوه شمالی و جاده گنج‌افروز قرار دارد و مسیر منتهی به آن یکی از زیباترین مسیرها و جاذبه‌های گردشگری استان مازندران است. بی‌شک سفر با این قطار، تجربه‌ای منحصربه‌فرد را رقم خواهد زد.

علاوه بر قطار و سواری، می‌توانید سفر با هواپیما را برنامه‌ریزی کنید و خود را به فرودگاه ساری برسانید. از فرودگاه ساری با سواری حدود ۷۳ کیلومتر (بیشتر از یک ساعت) تا شیرگاه فاصله خواهید داشت. 

تاریخچه شیرگاه

_{منبع عکس: irankojast.com}

در زمان صفویه به استان مازندران «تپورستان» یا «طبرستان» گفته می‌شد. جاده‌ «شاه‌عباسی» در این دوران و به دستور شاه عباس ساخته و به‌منظور دسترسی آسان کاروان‌ها در آن سال‌ها راه‌اندازی شد. این جاده سنگ‌فرش، راه ارتباطی گیلان و مازندران با پایتخت آن دوره تاریخی، یعنی اصفهان بود. امروزه بیشتر بخش‌های جاده‌ شاه‌عباسی در اثر گذر زمان از بین رفته است؛ اما تعدادی از پل‌های متعلق به ساخت این جاده مانند پل شاه‌عباسی و پل شاهپوری هنوز در منطقه شیرگاه وجود دارند و از جاذبه‌های گردشگری این منطقه محسوب می‌شوند. 

در دوره صفویه شغل بیشتر مردم شیرگاه چوب‌بری و دامداری بود و اکثریت آن‌ها در مناطق زیولا، پالی، تپه‌سر و آبدنگه ساکن بودند. آن‌ها برای تامین چوب و علوفه دام‌ها به شیرگاه رفت‌وآمد می‌کردند؛ چراکه این منطقه به پوشش گیاهی و آب‌وهوای خوب شهرت داشت. به‌مرور بخشی از مردم با ساخت خانه، شیرگاه را به‌عنوان محل سکونت خود برگزیدند. مردم روستای شیرگاه هنوز هم به شغل چوب‌بری و دامداری مشغول هستند و برخی از زنان و مردان نیز از تولید و فروش صنایع دستی همچون گلیم، جاجیم، محصولات چوبی و سفالی و عروسک‌های بافتنی درآمد کسب می‌کنند. 

علت نام‌گذاری شیرگاه

در جنگ جهانی دوم، ارتش شوروی (روسیه امروزی) بعد از اشغال ایران، در نزدیکی شیرگاه ساکن شد و نام آن را روس‌آباد گذاشت. اهالی این منطقه به آن دوران «شوروی سال» می‌گویند.

در سال ۱۳۴۱  شمسی این شهر، شیرگاه نام گرفت. گروهی علت انتخاب نام شیرگاه را وجود درختانی به نام شیردار و برخی دیگر دلیل این نام‌گذاری را شرجی بودن هوای این منطقه می‌دانند. شیر در زبان طبری، «شرجی» معنا می‌شود. 

طبق نظر «علی‌اصغر یوسفی‌نیا» (مورخ، زبان‌شناس، محقق و مولف مازندرانی) دلیل نام‌گذاری این منطقه، مجموعه آبادی‌های کوهستانی قائمشهر بود که به شیر شهرت داشتند.

به گفته برخی نام قبلی شیرگاه «خارخون» بوده است؛ اما عده‌ای دیگر بر اساس منابعی همچون جلد سوم «فرهنگ جغرافیایی ایران»، نام پیشین آن را روستای زیولا می‌دانند.

جاهای دیدنی شیرگاه

جنگل و آبشار پلنگ‌دره

• آدرس: استان مازندران، شهرستان سوادکوه شمالی، شرق شیرگاه (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: irangard.com}

جنگل پلنگ‌دره از مناطق زیبای شیرگاه محسوب می‌شود که در بخش شمال شرقی و در فاصله ۱۳ کیلومتری از شهر قرار گرفته است و دسترسی به آن از مسیر جاده فیروزکوه میسر است.

جنگل پلنگ‌دره دارای پوشش گیاهی وسیعی است و رودخانه‌ای در میان فضای سرسبز و زیبای آن جریان دارد. اگر مسیر این رودخانه را تا انتها دنبال کنید، به آبشاری زیبا به ارتفاع هشت متر به همین نام خواهید رسید.

جنگل پلنگ‌دره مسیر خوبی برای پیاده روی و دوچرخه‌سواری دارد و طبیعت‌گردان زیادی را به خود جذب می‌کند. شما می‌توانید شب را در دل جنگل کمپ کنید و صبح با خیال آسوده به گشت‌و‌گذار و عکاسی در این جنگل بپردازید.

روستای دهکلان

• آدرس: استان مازندران، شهرستان سوادکوه، دهستان لفور، جنوب غرب شهر شیرگاه (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: بوم‌گردی}

روستای دهکلان منطقه‌ای سرسبز با آب‌وهوایی بارانی و خنک است که در دهستان لفور قرار دارد. نام این روستا به گفته بزرگان و ریش‌سفیدان این منطقه، در گذشته «کلان‌ده» به معنی ده بزرگ بود. این روستا از درختانی مانند توسکا، چنار، نمدار، افرا، ازگیل، آلوچه جنگلی و... پوشیده شده است. اکثر مردم این روستا به کشاورزی و دامپروری مشغول هستند. روستای دهکلان رودخانه‌هایی دارد که در فصل بهار پر‌آب می‌شوند.

آبشار ترز

• آدرس: استان مازندران، شهرستان سوادکوه شمالی، منطقه لفور (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: باشگاه توچال}

آبشار ترز در جنگل‌های خوش‌‌آب‌وهوای هیرکانی لفور واقع شده است. آبشار اصلی این منطقه زیبا، ارتفاعی حدود ۲۰ متر دارد. ترز جزو آبشارهای آهکی محسوب می‌شود و در بخش پایینی آن، غار آهکی کوچکی را می‌توان دید. 

برای رفتن به آبشار ترز از‌ شیرگاه وارد جاده گنج‌افروز شوید و به‌سمت بابل حرکت کنید. در راه، از سه‌راهی لفور وارد جاده فرعی شوید؛ پس از طی ۱۰ کیلومتر از این جاده به آبشار ترز می‌رسید.

برای رسیدن به آبشار ترز باید ۴۰ دقیقه در جنگل با شیبی ملایم پیاده‌روی کنید؛ پس ممکن است رفتن به این منطقه برای سالمندان، کودکان و افرادی که توانایی پیاده‌روی طولانی ندارند، کمی دشوار باشد. بعد از طی این مسیر به رودخانه بابلرود خواهید رسید. برای دیدن ترز باید از پل چوبی این رودخانه عبور کنید. بهتر است برای رفتن به این آبشار زیبا، تجهیزات طبیعت‌گردی مانند کفش، کوله، آب، خوراکی، چراغ‌قوه و... به‌همراه داشته باشید. 

بهترین زمان سفر به ترز بهار و اوایل پاییز است؛ اما در تابستان به‌دلیل هوای شرجی برای همه خوشایند نیست. این منطقه جنگلی و کوهستانی زمستان‌های سردی دارد و بهتر است در این فصل مجهز سفر کنید.

سد لفور

• آدرس: استان مازندران، شهرستان سوادکوه، دهستان لفور، جنوب غرب شهر شیرگاه (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: villakadeh.net (عکاس: شهاب آقایی)}

سد لفور در نزدیکی شیرگاه قرار گرفته و به نام «دریاچه شیرگاه» نیز معروف است. این سد با نام‌های دیگری مثل «سد البرز» و «سد پاشاکلا» نیز شناخته می‌شود. سد لفور میزبان یکی از مناظر زیبا و دلپذیر جنگل لفور است و مسیر رفتن به این سد، به‌دلیل سرسبزی و زیبایی، تجربه‌ای دلپذیر برای گردشگران رقم می‌زند. این سد در همه‌ فصل‌های سال، قابل بازدید است؛ با این وجود، بهترین فصل برای رفتن به این منطقه بهار و تابستان محسوب می‌شود.

اگر قصد اقامت و شب‌مانی را در سد لفور دارید، بهتر است برای خلاصی از حشرات و جانوران موزی چادر و دیگز تجهیزات طبیعت‌گردی با خود به‌همراه داشته باشید. همچنین اگر علاقه‌مند به ماهی‌گیری باشید بازدید از این سد برای شما تجربه خوبی خواهد بود.

برای سفر به دریاچه سد لفور باید با عبور از پلیس راه سواد کوه شمالی به‌سمت جاده گنج افروز بروید و مسیر خود را به‌سمت جاده گالشکلا در حاشیه بابل رود ادامه دهید تا به دریاچه شیرگاه برسید. 

چشمه علی شیرگاه

• آدرس: استان مازندران، شهرستان سواد کوه، روستای ورسک (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: rahbal.com}

چشمه علی که به آبشار ورسک نیز شهرت دارد، در شرق روستای ورسک و در زیر قله اتابک و تیز کوه قرار گرفته است. این آبشار ارتفاعی در حدود ۲۰ متر دارد و آب آن از ارتفاعات قدمگاه سرچشمه می‌گیرد. این چشمه، فصلی و در زمان‌های مختلف حجم آب آن متغیر است. چشمه‌علی از اواسط اردیبهشت تا اواخر تابستان در پرآب‌ترین وضعیت خود قرار دارد. 

برای دسترسی به چشمه علی باید خود را به پل ورسک برسانید. این پل با عبور از فیروزکوه و گردنه گدوک پدیدار می‌شود. از روستای ورسک با حدود دو کیلومتر پیاده‌روی به این چشمه خواهید رسید. مسیر نیازی به تجهیزات ندارد و با شیبی ملایم شما را به مقصد می‌رساند.

پل راه آهن سرتپه

• آدرس: مازندران، سواد کوه، شیرگاه، محله سرتپه (مشاهده روی نقشه)

قدمت پل راه‌آهن شیرگاه که به سرتپه نیز معروف است، به دوره پهلوی می‌رسد. این پل تاریخی در ۲۲ مرداد سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. پل راه‌آهن شیرگاه با ۳۰ متر طول، ۱۱ دهانه کوچک و یک دهانه بزرگ دارد. این پل زیبا که برای تردد قطار در مسیر راه‌آهن تهران-شمال احداث شده است، با منظره‌ای به‌غایت زیبا در دل طبیعت قرار دارد و گردشگران زیادی را به سوی خود جذب می‌کند.

بهترین زمان سفر به شیرگاه

شیرگاه در دامنه‌های شمالی رشته‌کوه‌های البرز واقع شده است. این منطقه پوشش گیاهی وسیع و متنوعی دارد. تنوع پوشش گیاهی سبب وجود تفاوت دمایی در نواحی مختلف آن می‌شود. شیرگاه در ارتفاعات بالا هوایی سرد و در مناطقی با ارتفاع پایین دارای آب‌وهوای گرم و معتدل‌تری است و به‌علت کوهستانی بودن زمستان‌های سردی دارد. پس اگر می‌خواهید از طبیعت و هوای مطبوع لذت ببرید، بهار و تابستان را برای سفر به شیرگاه انتخاب کنید.

اقامت در شیرگاه

اقامتگاه بوم‌گردی کیوتی‌کاتیج

• آدرس: استان مازندران، سوادکوه، شیرگاه، منطقه لفور، روستای گالشکلا (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: جاباما}

اقامتگاه جنگلی کاتیج، مکانی دنج، آرام و انتخابی خوب برای کسانی است که می‌خواهند از شلوغی شهر فاصله بگیرند. ظرفیت کلبه‌های این مجموعه یک تا سه نفر است و از امکانات آن می‌توان به پارکینگ غیرمسقف، کافی‌شاپ، رستوران، توالت و حمام اشتراکی اشاره کرد. رزرو کلبه در این مجموعه به‌همراه صبحانه است. اقامتگاه کاتیج در فاصله ۳۲ کیلومتری (۵۰ دقیقه) شهر شیرگاه قرار دارد.

اقامتگاه بوم‌گردی افضل‌روآر

• آدرس: استان مازندران، شیرگاه، روستای چالی، کوچه گلستان ۱۱، فرعی ۷ (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: Boomex.ir}

اقامتگاه بوم‌گردی افضل‌روآر در روستای «چالی» شهر شیرگاه قرار دارد. معنی افضل‌روآر به گویش مازنی، رودخانه پرآب و خروشان است. این اقامتگاه در باغ میوه‌ای به مساحت ۶,۰۰۰ متر مربع واقع شده است و فاصله کمی با جنگل هیرکانی دارد. ظرفیت استاندارد اتاق‌ها پنج نفر است و به‌ازای هر نفر اضافه، مبلغی مازاد دریافت می‌شود.

پارکینگ، سرو غذاهای محلی، پرسنل مسط به زبان انگلیسی، آشپزخانه، توالت و حمام مستقل و سیستم گرمایشی و سرمایشی از امکانات این اقامتگاه محسوب می‌شود. اقامت در این مجموعه برای کودکان یک تا پنج سال رایگان است و هزینه برای کودکان پنج تا ۱۰ سال نیم‌بها حساب می‌شود. اقامتگاه افضل روآر تا شیرگاه پنج کیلومتر (هفت دقیقه با ماشین) فاصله دارد. 

متل آریا شیرگاه

• آدرس: استان مازندران، سوادکوه شمالی، شیرگاه، روستای چای‌باغ، ابتدای پارک جنگلی اندارگلی (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: Boomex.ir}

متل آریا، در روستای زیبای چای‌باغ واقع شده است و دارای ۱۲ اتاق چهارتخته با ظرفیت پنج نفر است. درمجموع، این متل توانایی پذیرایی از ۱۰۰ نفر را دارد. پرسنل آریا مسط به زبان انگلیسی هستند. در رستوران این متل انواع غذاهای محلی طبخ می‌شود. اقامت در متل آریا برای کودکان یک تا هفت سال رایگان است. این متل در فاصله ۸ کیلومتری شیرگاه (۱۳ دقیقه با ماشین) قرار دارد. 

اقامتگاه خانه پدری آهنگرکلا

• آدرس: استان مازندران، سوادکوه، شیرگاه، روستای آهنگرکلا، بوستان ۸، انتهای اولین کوچه بن‌بست سمت چپ (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: uspace.ir}

اقامتگاه خانه پدری در روستای آهنگرکلا و در ۶ کیلومتری شیرگاه واقع شده است. این اقامتگاه که در باغی ۸۰۰ متری قرار دارد، دارای دو اتاق است که یکی از آن‌ها ۲۴ متر مربع (ظرفیت ۱۰ نفر) و دیگری ۱۰ متر مربع (ظرفیت ۴ نفر) مساحت دارد. از امکانات این باغ می‌توان به پارکینگ غیرمسقف، اینترنت رایگان، تنور محلی، آلاچیق چوبی، غذاهای محلی و آتشکده‌ای برای دورهمی‌های شبانه اشاره کرد. این مکان در فاصله هفت کیلومتری (حدود ۱۰ دقیقه با ماشین) از شیرگاه قرار گرفته است. اقامت در این اقامتگاه برای کودکان یک تا پنج سال رایگان است.

تیم کجارو مایل است تا با کمک شما، اطلاعات دقیق‌تری از مناطق مختلف سراسر ایران کسب کند؛ از تک تک شما علاقه‌مندان به سفر دعوت می‌کند تا تجربه‌های خود را از سفر به شیرگاه و بازدید از جاهای دیدنی اطراف آن با ما به اشتراک بگذارید. 

_{منبع عکس کاور: shirgahkhabar.ir}