ممانعت آمریکا برای بازگشت الواح هخامنشی به ایران

علی دارابی، معاون میراث فرهنگی و قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در حاشیه نشست مدیران پایگاه‌هایی میراث ملی و جهانی که از روز یکشنبه، ۲۲ مردادماه به‌مدت دو روز در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار می‌شود، درباره آخرین اقدام این وزارتخانه برای محافظت از بافت تاریخی شیراز با توجه به تملک خانه‌ها از سوی وزارت راه و شهرسازی بدون حق انتخاب از سوی مالکان به‌ویژه خانه‌های تاریخی و از طرفی، وجود طرحی که به پژوهشگاه میراث فرهنگی نسبت داده شده و منجر به تخریب حدود ۳۵ خانه تاریخی در بافت شیراز می‌شود، اظهار کرد:

بحث مربوط به بافت شیراز موضوعی نیست که فقط وزارت میراث فرهنگی، تصمیم‌گیرنده باشد، البته به‌عنوان متولی میراث فرهنگی، هیأتی را مشخص کردیم و رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی هم نماینده تام‌الاختیار وزارتخانه در این موضوع است، چون ایشان هشت سال رئیس میراث فارس بودند و شناخت کافی از مجموعه دارند و از طرفی، امکانات گسترده‌ای در اختیار پژوهشگاه است.

او افزود:

هیئت‌های متعددی از وزارت میراث فرهنگی، وزارت راه و شهرسازی و دستگاه‌های دیگر از بافت شیراز بازدید کردند و بنا است جلسه مشترکی را با وزارت راه و شهرسازی در شیراز برگزار کنیم تا بر اساس گزارش‌هایی که هر دستگاه دارد در آن جلسه به جمع‌بندی برسیم.

معاون میراث فرهنگی ادامه داد:

درباره بافت شیراز باید کارگروه مشترکی متشکل از وزارت راه، وزارت میراث، استانداری و تولیت حرم شاهچراغ به جمع بندی برسد و بر آن اساس تصمیم ‌گیری شود. خیلی‌ها معتقد هستند در شیراز خانه‌های بیشتری خراب می‌شود، اما آن گزارش‌ها تا وقتی گزارش رسمی میراث فرهنگی منتشر نشود، قابل اعتنا نیست که اگر آن گزارش رسمی منتشر شود، حتما با صدای بلند آن را اعلام می‌کنیم.

دارابی، زمان انتشار گزارش بافت شیراز را مستلزم این دانست که هیأتی از وزارتخانه‌های میراث و شهرسازی از بافت شیراز بازدید کند و افزود:

البته این هیئت چندبار به شیراز رفته است و جلساتی هم داشته است، اما کاری که مشکل ایجاد کرده این است که میان دیدگاه ما و دستگاه‌های دیگر اختلاف نظر فراوان است. باید دیدگاه‌ها بهم نزدیک شود تا این موضوع را مدیریت کنیم.

او اضافه کرد:

وقتی دستگاهی معتقد است همه آن بافت تاریخی شیراز باید تخریب شود، با دستگاهی که معتقد است خانه‌ها تک به تک باید شناسایی و ارزش‌یابی شود، گپ و فاصله زیادی است و زمان می‌برد. بخشی از این موضوع هم به بحث‌های کارشناسی ما در وزارت میراث فرهنگی برمی‌گردد تا هم بافت تاریخی را محافظت کنیم و هم اگر امکان گره‌گشایی وجود دارد، گره را باز کنیم ...

معاون میراث فرهنگی درباره اینکه آیا وزارت میراث فرهنگی برای توقف وزارت راه در تملک خانه‌های تاریخی بافت شیراز تا مشخص شدن نتیجه جلسه پیش‌رو، اقدامی انجام داده یا می‌دهد؟ اظهار کرد:

خانه‌هایی که وزارت راه خریداری می‌کند، خانه‌هایی است که از نظر میراث فرهنگی، البته تعدادی از آن‌ها، چون نقشه آنجا الان در اختیارم نیست، ولی آنچه بر اساس پرونده پیش‌روی میراث فرهنگی است، خانه‌های ثبت شده بوده و نمی‌شود وسط کار دنبال خانه‌های ثبت نشده باشیم. به هر صورت منوط به آخرین جمع‌بندی در یکی دو ماه آینده هستیم که البته اختلاف نظر دراین‌باره هم زیاد است.

قائم مقام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، همچنین درباره استرداد آثار تاریخی با توجه به اینکه در حال حاضر ۱۳ پرونده در دست رسیدگی است، گفت:

استرداد آثار تاریخی فرایند خیلی پیچیده‌ای دارد. برای تعدادی از آن‌ها اقامه دعوا شده است و سال گذشته ۲۷ قلم به کشور برگردانده شد و در حال حاضر پرونده مهم، بازگشت الواح هخامنشی است که (حدود ۱۷هزار لوح) در اختیار موسسه شیکاگو قرار دارد.

دارابی افزود:

به هر حال ما با کشوری طرف هستیم که با اندک بهانه‌هایی موضوع را گره می‌زند و مشکلاتی را ایجاد می‌کند، چن بنا بوده این الواح چندماه قبل به ایران تحویل داده شود.

او در پاسخ به این سوال که آیا بازگشت الواح هخامنشی به مسائل سیاسی گره زده شده است، اظهار کرد:

این اراده سران آمریکا است که (بازگشت الواح هخامنشی را) با موضوعاتی گره زده است، آن هم وقتی دادگاهی برگزار شده و حکمی صادر شده است.

معاون میراث فرهنگی درباره اینکه آیا اوفک (دفتر کنترل دارایی‌هایی خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا) هنوز اجازه بازگشت الواح به ایران را نداده است؟ تصریح کرد:

خیر! هنوز اجازه نداده است. برای این موضوع محدودیت و ممنوعیت‌هایی ایجاد می‌کنند.

دارابی در پاسخ به برخی اظهارنظرها درباره بازگشت الواح هخامنشی به ایران تا حدود دو ماه دیگر، گفت:

زمان را که نمی‌توان مشخص کرد. علت این است که هم ما و هم وزارت خارجه و هم معاون اول ریاست جمهوری تلاش می‌کنیم آثار برگردد، اما سیزده پرونده است، بعضی از آن‌ها پیش رفته و برخی به زمان بیشتری نیاز دارد. ما دنبال این هستیم استرداد اتفاق افتد ولی، تحولات جهانی در اختیار ما نیست.