با حیوانات عجیب در ایران و جهان آشنا شوید

فاطمه حکمت شعار
فاطمه حکمت شعار جمعه، ۲ اردیبهشت ۱۴۰۱ ساعت ۱۰:۰۲
با حیوانات عجیب در ایران و جهان آشنا شوید

حیوانات عجیب و غریب بسیاری در ایران و جهان وجود دارند که بسیاری از افراد، از وجود آن‌ها بی‌خبر هستند.

تنوع آب و هوایی در جهان پیرامون، بستر مناسبی برای رشد جانداران متفاوت فراهم می‌کند. تعداد این جانداران نیز تا جایی است که کشف و شناخت همه گونه‌های مختلف،‌ برای انسان‌ها غیرممکن به نظر می‌رسد. همچنان، گاه انسانی به موجودی در گوشه‌ای از جهان بر می‌خورد که تابه‌حال، شخص دیگری با آن روبه‌رو نشده است و  هنوز، اسمی بر آن نگذاشته‌اند. جاندارانی نیز وجود دارند که به‌دلیل خودخواهی یا جاه‌طلبی‌ انسان‌ها و خطراتی که خود یا زیستگاه‌شان را تهدید می‌کند، منقرض شده‌اند یا در معرض نابودی قرار گرفته‌اند. 

در میان جانوران و گیاهان بسیاری که در اقصانقاط دنیا وجود دارند، برخی از آن‌ها به‌دلیل فیزیولوژی یا مکانسیم‌های زیستی متفاوت، گونه کمیاب یا نادر، ظاهری خاص و شگفت‌انگیز یا مواردی از این دست، ناشناخته یا به زعم بسیاری عجیب و غریب به نظر می‌رسند. این مقاله به برخی از حیوانات عجیبی می‌پردازد که در ایران و جهان زندگی می‌کنند و گاه از چشم عموم مردم دور مانده‌اند. 

آنچه از حیوانات عجیب در این مقاله خواهید خواند:   

حیوانات عجیب در ایران

گاندو (تمساح تالابی، تمساح پوزه کوتاه)

گاندو ( تمساح پوزه کوتاه)

منبع عکس: جاذبه‌ها نام عکاس: نامشخص

گاندو نام بومی نوعی کروکودیل با عنوان تمساح پوزه کوتاه است که زیستگاه اصلی آن را شبه‌قاره هند و مناطق اطراف معرفی می‌کنند. زیستگاه گاندوی ایرانی، در استان سیستان و بلوچستان و شهرهایی چون دشتیاری و راسک قرار دارد. این جانور گوشتخوار، بزرگ‌ترین خزنده کشورهای ایران و پاکستان و تنها کروکودیل بومی این دو کشور به حساب می‌آید.

گاندو برخلاف پوزه کوچک و کوتاهش، قدرت شکار بالایی دارد و گاه جانوران عظیم‌الجثه‌‌ای با وزن بالغ بر ۴۰۰ کیلو را به‌راحتی شکار می‌کند. گاندوها برای تصاحب شکار، حتی با ببر نیز وارد نبرد شده و گاهی پیروز میدان نیز می‌شوند. نیمی از طول بدن سه تا پنج متری این تمساح را دم آن تشکیل می‌دهد که قدرت فراوانی داشته و با ضربه‌ای قوی، استخوان بدن دیگر جانداران را خرد می‌کند.

گاندو بزرگ‌ترین خزنده ایران و پاکستان و اولین خزنده‌ای است که از حیله ابزار برای شکار استفاده می‌کند

از جمله رفتارهای عجیب این حیوان اندمیک ایران، استفاده از ابزار برای شکار پرندگان است. گفته می‌شود،‌ گاندو اولین خزنده‌ای است که از حیله ابزار برای رسیدن به مقصود خود بهره می‌برد. در واقع، زمانی که پرندگان به‌دنبال شاخ و برگ برای ساخت آشیانه خود می‌گردند، گاندو تکه‌های از چوب و شاخه‌های نازک را روی سر خود نگه می‌دارد تا پرندگان را فریب داده و آن‌ها را شکار کند.

از دیگر رفتارهای جالب‌توجه گاندوها، حفر کانال‌های عمیق در کنار رودخانه و آب‌گیر‌های محل زندگی‌شان است. کانال‌هایی که گاه طول آن به حدود ۱۵ متر نیز می‌رسد و در واقع،‌ علاوه بر ذخیره آب و جلوگیری از تبخیر آن، پناهگاهی برای زندگی و استراحت این حیوان در ساعات گرم روز محسوب می‌شود. این رفتار طبیعی گاندوها به حفظ آب برکه و تالاب در فصل گرم سال و ایام خشکسالی نیز کمک شایانی می‌کند. ازاین‌رو،‌ مردم سیستان علاقه بسیاری به گاندوها دارند و معتقدند جایی که گاندو دیده شود،‌ خشکسالی در آن حوالی ریشه‌کن خواهد شد.    

سفره ماهی برقی (سپر ماهی برقدار ایرانی)

سفره ماهی برقدار

منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان؛ نام عکاس: نامشخص

سفره ماهی برقی با نام فارسی سپرماهی برق‌دار،‌ موجودی شگفت‌انگیز و خارق‌العاده از گونه آبزیان است که در عمق آب‌های مناطق گرم دیده می‌شود. زیستگاه این نوع ماهی را در غرب اقیانوس هند، دریای سرخ، جنوب آفریقا و خلیج فارس و دریای عمان معرفی می‌کنند. سفره ماهی یا رامک خالدار ایرانی که در جزایر قشم و کیش زیست می‌کند را با نام‌های فارسی پو ماهی، پروانه ماهی، رامک ماهی و ماهی سه‌گوش نیز می‌شناسند.

این نوع ماهی، برای دفاع یا شکار به نیروی الکتریسیته متوسل می‌شود و گاه تا ۶۵۰ ولت برق تولید می‌کند. سپر ماهی‌های برقدار ایرانی نیز می‌توانند در حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ ولت برق (بر اساس جثه خود) تولید کنند که برای متوقف کردن قلب یک انسان کافی به نظر می‌رسد.

سفره ماهی از این نیروی برق به جهت شکار، دفاع، فراری دادن مزاحمین، جهت‌یابی و ارتباط با سایر سفره ماهی‌های برقدار استفاده می‌کند. هریک از ارگان‌های الکتریکی یا الکتروسیت‌ها که به‌شکل عصب یا عضله الکتریکی در بدن این جاندار وجود دارد، می‌تواند در حدود ۱۵ ولت برق  تولید کند که درمجموع، انرژی بسیار زیادی است. به‌محض تماس با پوست این جانور، انرژی الکتریکی آزاد می‌شود و شوک، بی‌حسی، فلج و حتی مرگ را در پی خواهد داشت.     

کاراکال (سیاه گوش)

کاراکال یا سیاه گوش

منبع عکس: reiseniran؛ نام عکاس: مقیمی

کاراکال یا سیاه‌گوش، از زیباترین گربه‌های وحشی شناخته شده در جهان به شمار می‌آید که زیستگاه اصلی آن را حاشیه کویر مرکزی ایران می‌دانند. قدمت تاریخی این جانور در ایران تا جایی است که کویری نیز به نام کاراکال در یزد وجود دارد. در زبان‌های اروپایی، از این‌گونه با عناوینی چون لینکس ایرانی، صحرایی یا آفریقایی یاد می‌کنند؛ چراکه در مناطقی از خاورمیانه و آفریقا نیز زیست می‌کند.

در نواحی مختلف ایران، این حیوان را با نام‌های محلی سیاه گوش، منگوله گوش، یوزخفو، گرکاسک، قاراگولاک و یوزو می‌‌شناسند. عنوان مرسوم سیاه گوش نیز به گوش‌های بزرگ و مثلثی و سیاه‌رنگ این گربه بر‌می‌گردد که بزرگ‌ترین گوش در خانواده گربه‌سانان است و شنوایی بسیار بالایی دارد. این امتیاز (حساسیت شنوایی بالا) در یافتن شکار، به حیوان کمک شایانی می‌کند.

کاراکال از لحاظ جثه،‌ از گربه اهلی بزرگ‌تر است و بدنی استوانه‌ای شکل و کشیده با دست و پاهایی بلند دارد. به همین دلیل، این جانوران پرش بسیار بلندی دارند و در شکار پرندگان، بسیار موفق ظاهر می‌شوند. سیاه گوش از کوچک‌ترین گربه‌سانانی است که می‌تواند حیوانات بزرگ‌تر از خود را نیز شکار کند. این شکارچی ماهر، با پریدن بر پشت حیوانات بزرگ‌تر و گاز گرفتن و دریدن گلوی آن‌ها با آرواره محکم خود، شکار خود را با موفقیت به پایان می‌برد. رنگ‌آمیزی پوست این جانور نیز به‌گونه‌ای است که در محیط طبیعی به‌سادگی استتار می‌کند؛ به‌طوری که مشاهده یا تشخیص آن دشوار به نظر می‌آید. 

نکته جالب‌توجه اینجا است که کاراکال‌ها برخلاف سایر گوشت‌خواران، معده، روده، پرها یا پوست مویی شكار را نمی‌خوررند. زندگی در نواحی خشک نیز سبب شده است تا  این جانور بتواند به‌مدت طولانی بدون آب زندگی کند و نیاز آبی بدن خود را با رژیم غذایی گوشت تازه تامین سازد.

هوبره (پرنده بمب افکن)

هوبره یا مرغ بمب افکن

منبع عکس: ایرنا؛ نام عکاس: نامشخص

هوبره یا مرغ بمب‌افکن، پرنده کویری زیبایی از تیره درناسانان است که موجودی مرموز، حساس،‌ خجالتی، تک همسر و متعهد به زندگی زناشویی معرفی می‌شود. نوع تغذیه این پرنده نادر همه‌چیز‌خوار، در از بین بردن آفات کشاورزی و در نتیجه کمک به کشاورزان منطقه، نقش بسزایی دارد.

هوبره را نماد استان یزد می‌دانند و در کویر خراسان جنوبی نیز به‌دلیل زیبایی خاصش، لقب «طلای زنده بیابان» به آن داده‌اند. گونه با ارزشی که حال به‌دلیل شکار، کشتار و قاچاق، آسیب‌پذیر و در رده انقراض قرار گرفته است.

این موجود خاکی‌رنگ و بیابان‌دوست، پرنده‌ای دونده است و بیش از پرواز کردن،‌ معمولا روی زمین راه می‌رود و در هنگام احساس خطر، می‌دود. در زمان پرواز نیز چنانچه احساس خطر کند، مدفوع چسبناک خود را مانند بمب به‌سمت پرنده شکاری پرتاب می‌کند. این بمب طبیعی و چسبناک، باعث چسبیدن پرهای پرنده مهاجم شده و پرواز آن را مختل می‌کند و در نهایت منجر به سقوط وی می‌شود.

بنا به عقیده کارشناسان، هوبره نیمه مهاجر و خجالتی، نسبت به نا‌امنی بسیار حساس است و چنانچه یک‌سال به منطقه‌ای وارد شود و حس امنیت نداشته باشد، از آنجا رفته و هرگز باز نخواهد گشت.

گِلخورک

گلخورک ( ماهی دوزیست)

منبع عکس: مجله دلتا؛ نام عکاس: نامشخص

همه می‌دانند که ماهی خارج از آب نمی‌تواند زندگی کند؛ اما گلخورک، لنگوچ، اِشلَمبو یا بوشلمبو یک استثنای منحصربه‌فرد از گونه ماهی‌ها است که در باتلاق و گل‌و لای زندگی می‌کند. این نوع ماهی دوزیست، بیشتر مواقع خارج از آب دیده می‌شود و در واقع، از حشرات و حیوانات کوچک خشکی تغذیه می‌کند. در واقع، گلخورک به‌جای آبشش، از کیسه‌های مشبکی که داخل دهان خود دارد، نفس می‌کشد. 

گلخورک، ماهی دوزیست خاص و منحصر‌به‌فردی است که با کیسه‌های مشبک داخل دهان، تنفس می‌کند و با باله‌های ماهیچه‌ای  قدرتمند، خارج از آب راه می‌رود

راه رفتن این ماهی، تنها یکی از عجایب خلقت او به شمار می‌آید. گلخورک با باله‌های ماهیچه‌ای قدرتمند خود در خشکی راه می‌رود و جالب‌تر اینکه،‌ اصواتی نیز از او شنیده می‌شود. برخلاف جثه کوچک و حدودا ۲۰ سانتی‌متری، چشمان درشت و بیرون‌زده گلخورک، بسیار خودنمایی می‌کنند؛ چشمانی که دید ۳۶۰ درجه دارند و از عوامل بقای این جاندار به حساب می‌آیند.

زیستگاه این ماهی دوزیست، از کشورهای آفریقایی تا استرالیا گسترده شده است و گونه‌ای از آن‌ها نیز در نواحی جنوبی ایران و اطراف آب‌های خلیج فارس به چشم می‌خورد. جنوب جزیره قشم و خصوصا جنگل زیبای حرا، زیستگاه مناسبی برای این ماهی عجیب و منحصربه‌فرد به نظر می‌رسد؛ بنابراین، زمانی که سطح آب پایین می‌رود،‌ می‌توان این جانور را در میان ریشه‌های درختان حرا و مانگرو پیدا کرد.  

بالی (پرنده‌ ماهی) 

پرنده ماهی سواحل جنوبی ایران

منبع عکس:National Wildlife Federation نام عکاس: نامشخص

ماهی بالی یا پرنده ماهی، از آبزیان عجیب و منحصربه‌فرد آب‌های خلیج‌فارس است که دو گونه از خانواده آن در سواحل جنوبی کشور وجود دارد و در زبان بومیان به آن «چینگو» می‌گویند. برخلاف سایر ماهی‌ها، این آبزیان زیبا،‌ بال‌هایی چون پرندگان دارند و روی سطح دریا پرواز می‌کنند. در واقع، بدن ماهی‌ پرنده، حالت استوایی دارد و او می‌تواند با باله‌های بزرگ و نامتعارف خود، از آب بیرون آمده و مدتی را در هوا بپرد که این پرش کوتاه، به‌نوعی گریز از دست صیادان نیز تعبیر می‌شود. 

بالی در هر مرتبه، با ضربه‌زدن دم به سطح آب، تا ۵۰ متر به پرواز خود ادامه می‌دهد و این عمل را در خارج از آب،‌ ۵۰ تا ۷۰ بار تکرار می‌کند. با این روش، او می‌تواند بیش از ۷۰ کیلومتر را روی دریاها به‌طور پیوسته در حالت پرواز طی کند. در زمانی که دریا موج‌دار باشد نیز ماهی پرنده با کمک گرفتن از لبه موج، تا ۵۰ متر خود را روی هوا سُر می‌دهد و بدین ترتیب، گاه تا ۱۰۰‌ها کیلومتر در حالت پروازی باقی می‌ماند.

نکته جالب‌توجه،‌ تقلید از فرم بدن این ماهی در صنایع نظامی و ساخت موشک هدایت‌شونده است. در فاصله سال‌های ۱۹۰۰ تا ۱۹۳۰ میلادی نیز با الهام از این جاندار آبزی، به طراحی هواپیما می‌پرداختند. تماشای پرواز پرنده ماهی‌ها یکی از جذاب‌ترین صحنه‌هایی است که توجه گردشگران بسیاری را به خود جلب می‌کند.  

حیوانات عجیب دریایی

قلم دریایی

قلم دریایی پرتقالی

منبع عکس:National Geographic نام عکاس: نامشخص

قلم دریایی (Sea Pen) موجودی آبزی از شاخه مرجانیان به حساب می‌آید که به‌دلیل ظاهر خاص و زیبایش که به قلم‌های کلاسیک و پر مانند اعصار گذشته شباهت می‌دهد؛ به این نام موسوم شده است. قلم دریایی در واقع،‌ یک پولیپ بزرگ مانند شقایق‌های دریایی است که درون بستر شنی یا گل‌آلود، ریشه می‌کند و گاه در برخی گونه‌ها،‌ تا دو متر نیز رشد خواهد کرد.

ازاین‌رو،‌ زیستگاه آن‌ها عمدتا در آب‌های معتدل و گرمسیری و در اعماق بالای ۱۰ متر است و به‌طور کل،‌ این جانداران دریایی خاص در آب‌های عمیقی که تلاطم کمتری دارند، دیده می‌شوند؛ هرچند که برخی از گونه‌های آن، در عمق ۲۰۰۰ متری و بیشتر نیز به چشم می‌خورد.

قلم‌های دریایی گاه به رنگ روشن و به‌شکل پرتقال برش‌خورده به نظر می‌رسند که به این دسته، قلم پرتقالی دریا می‌گویند. زمانی که این جاندار را لمس کنند،‌ نور سبز روشنی از آن ساطع می‌شود که این امر، ‌به خاصیت شب‌تابی آن بر می‌گردد. در هنگام احساس خطر نیز، آب با فشار از این جاندار خارج می‌شود و ساقه بر بستر می‌خوابد تا حرکت دفاعی را تکمیل کرده باشد.

قورباغه شیشه‌ای

قورباغه شیشه‌ای

منبع عکس:National Geographic نام عکاس: نامشخص

قورباغه شیشه‌ای (Glass Frog) جانوری دوزیست است که پوست کاملا شفاف و شیشه‌ای آن در قسمت زیرین بدن، امکان مشاهده کلیه اندام‌های داخلی و عروق خونی‌اش را فراهم می‌سازد. این موجود عجیب و زیبا در جنگل‌های مرطوب و کوهستانی مرکز و جنوب آمریکا زندگی می‌کند و اغلب در شب و هنگام تاریکی هوا ظاهر می‌شود.

طول این جانور منحصربه‌فرد، معمولا از سه سانتی‌متر تجاوز نمی‌کند؛ اما گونه‌هایی نیز از آن کشف شده که اندازه‌ای بزرگ‌تر دارند. علاوه بر ویژگی خاص پوست بدن که تقریبا در دنیای حیوانات بی‌نظیر و استثنایی است، چشم‌های این نوع از قورباغه نیز برخلاف گونه‌های دیگر، درخشش نامتعارفی دارد و مستقیم رو به جلو قرار گرفته است. این چشم‌ها،‌ اجسام در حال حرکت را به‌خوبی می‌بیند؛ اما برخلاف آن، دید مناسبی برای اجسام ساکن ندارد.

رنگ قورباغه شیشه‌ای به زیستگاه این جاندار بستگی دارد و برخی از گونه‌های آن، با سلول‌های ویژه‌ خود و با توجه به شرایط محیطی،‌ قادر به تغییر رنگ پوست خود هستند. بر اساس مطالعات دانشکده جانورشناسی دانشگاه میشیگان آمریکا، تاکنون بیش از ۱۰۰ نوع از این‌گونه شناسایی شده است.

ماهی شیشه‌سر (بارلی)

ماهی شیشه سر

منبع عکس: The Fanatic؛ نام عکاس: نامشخص

ماهی شیشه‌سر یا بارلی (Barreleye)، گونه نادری از تیره ماهی‌های چشم‌بشکه‌ای است که در اعماق اقیانوس زندگی می‌کند. این ماهی عجیب و زیبا،‌ در عمق ۶۰۰ تا ۸۰۰ متری آب، به حالت معلق و تقریبا بی‌حرکت به سر می‌برد.

گفته می‌شود که این‌گونه آبزی متفاوت،‌ دنیا را با پیشانی خود می‌بیند. به عبارت بهتر، سر این ماهی به‌صورت حباب یا گنبدی شفاف و پر از مایع است و لنز چشمان کروی سبز رنگش، در پشت پیشانی وجود دارد.

چشمان لوله‌ای بارلی می‌تواند داخل سر بچرخد و با این قابلیت، ‌او قادر خواهد بود طعمه مورد نظر خود را به‌صورت بالقوه شکار کند. علاوه بر آن، ساختار این چشم‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده که در تاریک‌ترین بخش اقیانوس که زیستگاه این ماهی است، هر مقدار نوری که به سمتش می‌رود را استفاده می‌کند و ازاین‌رو،‌ شکارچی خوبی در تاریکی محسوب می‌شود. 

خرچنگ عنکبوتی ژاپنی

خرچنگ عنکبوتی ژاپنی

منبع عکس: Wikimedia؛ نام عکاس: نامشخص

خرچنگ‌های عنکبوتی ژاپنی، گونه‌ای غول‌پیکر از خرچنگ‌‌های دریایی بومی اقیانوس آرام هستند که در آب‌های اطراف ژاپن زندگی ‌می‌کنند. جانوری ۳۸ سانتی‌متری که حدود ۱۹ کیلوگرم وزن دارد و از بزرگ‌ترین موجودات گروه بندپایان به شمار می‌آید.

این خرچنگ، بلندترین و بزرگ‌ترین دامنه گستردگی پاها (از پنجه تا پنجه) را در شاخه بندپایان دارد که حدودا به ۳٫۸ متر و در انواع بزرگ‌تر، به حدود پنج متر می‌رسد. در واقع،‌ با افزایش سن جانور، ​​پنجه‌ها نیز به‌طور قابل‌توجهی بلند می‌شوند و بنابراین، هرچه این جانوران پیرتر شوند، اندازه آن‌ها نیز بزرگ‌تر خواهد شد.

به‌دلیل همین پاهای بلند و غول پیکر،‌ نام ژاپنی این‌گونه را خرچنگ پا بلند گذاشته‌اند. از سوی دیگر،‌ خرچنگ عنکبوتی ژاپنی، تنها عضو بازمانده سرده ماکروشیرا (Macrocheira) محسوب می‌شود؛ از این جهت، اغلب به آن فسیل زنده نیز می‌گویند. این خرچنگ اگرچه سنگین‌ترین موجود آبزی شناخته شده نیست، بزرگ‌ترین بندپایی است که تاکنون آن را کشف کرده‌اند.

بر اساس تحقیقات به عمل آمده، حدود سه چهارم از این موجودات، یکی از پاهای بلند و ظریف خود را در دام شکارچیان یا تورها از دست می‌دهند. با این حال، می‌توانند با سه پای باقی‌مانده، به زندگی خود ادامه دهند. این موجودات غول پیکر،‌ برخلاف ظاهر وحشتناک خود، بسیار آرام هستند و بیشتر زمان خود را در بستر دریا، به جست‌و‌جوی غذا سپری می‌کنند. با این حال، صید این آبزیان متفاوت و استفاده از گوشت آن‌ها در غذای مردم ژاپن، خطر جدی برای بقای نسل این موجودات محسوب می‌شود.

سمندر مکزیکی (اکسولوتل)

سمندر مکزیکی

منبع عکس: It's A Fish Thing؛ نام عکاس: نامشخص

سمندر مکزیکی، اکسولوتل (Axolotl) یا ماهی راه رونده مکزیکی، جانوری دوزیست، اما کاملا وابسته به آب است که در حوالی مکزیکوسیتی زندگی می‌کند. این موجود در سال‌های اخیر محبوبیت بسیاری نزد انسان‌ها پیدا کرده و این محبوبیت، متاسفانه گاه او را از زیستگاه طبیعی خود دور می‌کند؛ تا جایی که، گاه حتی به‌عنوان حیوان خانگی نیز از آن نگهداری می‌کنند. نگهداری خانگی سمندر مکزیکی، عمر او را به پنج تا ۶ سال تقلیل می‌دهد و خطر انقراض را برای آن‌ها در پی خواهد داشت.

بیشترین دلیل محبوبیت اکسولوتل‌ها، ظاهر شیرین و صورت خندان آن‌ها است. آن‌ها را نمی‌توان در کنار دیگر ماهی‌های آکواریومی قرار داد؛ چراکه معمولا از سوی اکسولوتل،‌ مورد حمله قرار می‌گیرند. این موجودات در فاصله دو یا سه روز،‌ تنها یک‌بار به غذا نیاز دارند و در تمام طول عمرشان، هرگز بالغ نمی‌شوند و همواره به‌شکل لارو باقی می‌مانند.

نکته جالب‌توجه در خلقت این موجودات عجیب آبزی، ترمیم یا احیای اعضای آسیب‌دیده بدنشان است. آن‌ها می‌توانند هریک از بافت‌ها و اعضایی را که از دست داده‌اند، اعم از دم، ‌پوست، مغز یا قلب، اضافه یا ترمیم کنند و حدود ۱۰ تا ۱۵ سال به زندگی ادامه بدهند. این توانایی خاص، سمندر مکزیکی را به موضوع جالبی برای مطالعه دانشمندان تبدیل کرده است.

اژدهای دریایی برگ‌دار

اژدهای دریایی برگدار

منبع عکس: static.wikia.nocookie؛ نام عکاس: نامشخص

اژدهای دریایی برگدار، گونه‌ای سوزن‌ماهی رنگانگ ساکن آب‌های جنوبی و غربی استرالیا است که نسبتی نیز با اسب دریایی دارد. زائده‌های برگ مانندی در تمام بدن این آبزی به چشم می‌خورد که آن را ابزاری به جهت استتار و در امان ماندن از شکارچیان دریایی می‌دانند. بال‌های این ماهی برگدار، تا جایی با جلبک‌های دریایی شباهت دارد که تمایز آن‌ها از یکدیگر، کار دشواری به نظر می‌رسد.

در واقع،‌ اژدهای دریایی بالدار می‌تواند طوری آرام در آب حرکت کند که گویی تکه‌ای جلبک دریایی در حال تکان خوردن است. تطبیق رنگ این جانداران با محیط اطراف نیز از نکات جالب‌توجه در خلقت آن‌ها است که این تغییر رنگ، بنا بر تغذیه، موقعیت مکانی و میزان استرس ماهی متغیر خواهد بود. چنانچه اژدها در آب‌های کم‌عمق زندگی کند، رنگ بدنش زرد متمایل به سبز خواهد شد؛ در حالی که انواعی که در آب‌های عمیق‌تر دیده می‌شوند، رنگ قرمز مایل به قهوه‌ای دارند.

هر اژدهای برگدار ماده حدود ۱۰۰ تا ۲۵۰ تخم می‌گذارد و وظیفه نگهداری از تخم‌های صورتی، به جنس نر واگذار می‌شود. حرکت بسیار کند این موجودات، از جمله خطراتی است که زندگی‌شان را تهدید می‌کند؛ چراکه فرصت فرار از دست شکارچیان را از آن‌ها سلب خواهد کرد.

 از سوی دیگر، انسان‌ها بزرگ‌ترین دشمنان این آبزیان خاص و زیبا هستند که علاوه بر تخریب زیستگاه آن‌ها با آلاینده‌های صنعتی، با شکار این موجودات و تغییر محیط زندگی‌شان به آکواریوم،‌ موجبات انقراض اژدهای دریایی بالدار را فراهم می‌کنند.

حیوانات عجیب دنیا

مرغ بهشت عالی (پرنده بهشتی)

مرغ بهشتی والا

منبع عکس: پینترست؛ نام عکاس: نامشخص

مرغ بهشت عالی یا والا، گونه‌ای از پرنده بهشتی است که زیستگاه اصلی آن در جنگل‌های بارانی گینه نو قرار دارد. این پرندگان کوچک را که به سوپرب (superba) معروف هستند؛ بیشتر به‌واسطه رقص عاشقانه می‌شناسند. تمام اعضای نر خانواده مرغان بهشتی، بال‌های شگفت‌انگیزی دارند و تشریفات عاشقانه خاص و عجیبی را به نمایش می‌گذارند.

در این میان،‌ جنس نر مرغ بهشت والا، یکی از عجیب‌ترین و استادانه‌ترین نمایش های جفت‌گیری پرندگان را اجرا می‌کند؛ چراکه جمعیت ماده این پرندگان بسیار کم است و رقابت در میان جنس نر،‌ حساس‌تر و پیچیده‌تر پیش‌ می‌رود.

در حالی که مرغ بهشتی ماده، یک پرنده قهوه‌ای مایل به قرمز با طیف رنگی ساده و یکنواخت است؛ پرنده نر، پرهای کاملا مشکی با ‌تاجی سبز بر سر و سپری سبز آبی بر سینه دارد. او ابتدا پرنده ماده را با یک آواز خاص جذب می‌کند و سپس، با باز کردن پرهای آبی خود،‌ تبدیل به موجودی بیضی‌شکل و حیرت‌انگیز می‌شود.

آنچه در نهایت نمایان خواهد شد، صفحه‌ای سیاه با لبخندی درخشان و آبی‌رنگ است که به‌صورت ریتمیک، بالا و پایین می‌پرد و دایره‌‌وار به دور معشوق می‌رقصد تا قلب او را تصاحب کند. این در حالی است که ‌تقریبا از میان ۲۰ پرنده‌ نری که با رقص خودنمایی می‌کنند، تنها یک پرنده در گزینش پیروز و به‌عنوان جفت انتخاب خواهد شد.

دیک ‌دیک

دیک دیک زیباترین پستاندار جهان

منبع عکس: پینترست؛  نام عکاس: نامشخص

دیک‌دیک (dik-dik) پستانداری زیبا و دوست‌داشتنی با چشمانی جذاب است که شباهت بسیاری به آهو دارد؛ اما با جثه بسیار کوچک‌تر و بر اساس محل زندگی‌اش،‌ با رنگ‌هایی متفاوت، در طبیعت یافت می‌شود. این حیوان از تیره گاوسانان به شمار می‌آید و در شرق و جنوب آفریقا زندگی می‌کند. قد این حیوان خاص و زیبا، بین ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر و طول آن‌ به ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متر می‌رسد. دیک‌دیک‌ها حدود سه تا ۶ کیو وزن دارند و معمولا در حدود ۱۰ سال عمر می‌کنند.

چشمان درشت و جذاب دیک‌دیک‌ها،‌ آن‌ها را به یکی از زیباترین چهارپایان جهان تبدیل کرده است. وجه تسمیه نام این حیوان، ‌از آنجا بر می‌آید که نوع ماده آن، زمانی که احساس خطر داشته باشد،‌ صدایی شبیه دیک‌‌دیک از خود خارج می‌کند. در این هنگام، دیک‌دیک‌ها می‌توانند به‌دلیل جثه کوچک‌شان با سرعت ۲۶ مایل در ساعت بدوند و با صدای سوتی که از بینی خود خارج می‌کنند به سایر دیک‌دیک‌ها هشدار بدهند. 

گاهی جثه حیوان ماده، بزرگ‌تر از نر می‌شود؛ اما وجه تمایز آن‌ها، در شاخ‌های کوچک و حلقه‌داری است که روی سر دیک‌دیک نر می‌روید و اغلب توسط یک دسته مو روی پیشانی آن‌ها پنهان می‌شود. نکته جالب‌توجه در آفرینش این موجودات را تک‌همسر بودن آن‌ها ذکر می‌کنند. علاوه بر آن، اشکی چسبناک از نقطه سیاه گوشه چشم این جانداران زیبا ترشح می‌شود که برای علامت‌گذاری قلمرو از آن استفاده می‌کنند.

موش صحرایی برهنه

موش صحرایی برهنه

منبع عکس: ThoughtCo؛ نام عکاس: نامشخص

موش‌ صحرایی برهنه را قهرمان شکست‌ناپذیر طبیعت توصیف می‌کنند. این جونده ‌بی‌موی نقب‌زن، بومی شرق آفریقا است و به‌دلیل ویژگی‌های خاص و غیرمعمول،‌ همواره محققان و پژوهشگران را به تعجب و شگفتی وا می‌دارد.

این پستاندار جونده خونسرد، گوش ندارد و بنابراین به‌شدت به حس بویایی خود اتکا می‌کند و از سوی دیگر، چشمان بسیار ریزی دارد و تقریبا نابینا است. دمای بدنش، به‌سادگی با دمای محیط هماهنگ می‌‌شود و دندان‌های بلند و بزرگش کمک مناسبی به حفر معابر زیرزمینی می‌کنند؛ گیرنده‌های حسی درد نیز در پوست این جانور وجود ندارد. موش صحرایی برهنه، برخلاف ظاهر صورتی چروکیده‌اش، فیزیولوژی منحصربه‌فردی دارد و به عبارتی هرگز پیر نمی‌شود و با بیش از ۳۰ سال عمر، همچنان به تولیدمثل ادامه می‌دهد.

موش صحرایی برهنه دستگاه ایمنی ویژه‌ای دارد که هرگز پیر نمی‌شود و معمولا نیز دچار بیماری سرطان نخواهد شد

علاوه بر آن، متابولیسم و تنفس بسیار کم این پستاندار صحرایی گیاه‌خوار،‌ بسیار جالب‌توجه به نظر می‌رسد؛ چراکه او می‌تواند تا ۱۸ دقیقه بدون اکسیژن زندگی کند. بنا بر نظر محققان، موش‌های صحرایی برهنه،‌ دستگاه ایمنی ویژه‌ای دارند و جز چند مورد انگشت‌شمار، مقاومت بالایی در برابر انواع سرطان از خود نشان داده‌اند و تقریبا هرگز به این بیماری دچار نمی‌شوند.

محققان اعتقاد دارند، چنانچه از ویژگی خاص دستگاه ایمنی این موجود کوچک و عجیب، آگاه شوند یا مکانیسم زیستی پیچیده او را درک کنند، می‌توانند برای جلوگیری از ابتلای انسان به سرطان، از آن بهره ببرند و حتی بر طول عمر انسان‌ها نیز بیفزایند.  

آی آی

آی آی (میمون پوزه دار)

منبع عکس: NBC News؛ نام عکاس: نامشخص

 آی آی (aye-aye) پستاندار عجیبی است که در جنگل‌های ماداگاسکار زیست می‌کند. این میمون پوزه‌دار (گونه خاصی از لمورها)، ترکیبات ژنتیکی مشترکی با سایر موجودات دارد؛ برای مثال، چشم‌ها و گوش‌هایش شبیه موش و دم آن شبیه سنجاب است. انگشت میانی بسیار بلند و باریک آی آی نیز ویژگی کم‌نظیر این پستاندار به شمار می‌آید که او را در انجام کارهای خارق‌العاده، توانا می‌سازد.

انگشتان بلند و استخوانی آی آی به او کمک می‌کنند تا از شاخه درختان آویزان بماند. این انگشتان با مفاصل دوگانه‌، مانند کتف انسان، قابلیت برگشتن و چرخش دارند و جانور به کمک آن، به‌راحتی می‌تواند شکار را گرفته و از محل خود خارج کند. در واقع، آی آی با انگشت کشیده‌اش روی تنه خالی درختان می‌زند تا صدای نوزاد حشره‌های داخل درخت را بشنود و سپس،‌ با جویدن پوست درخت و ایجاد حفره، ‌با کمک همین انگشت، غذای خود را شکار می‌کند.

گوش‌های گرد و بزرگ و حساس این پستاندار منحصربه‌فرد نیز قابلیت چرخش دارند و با شنوایی بسیار قوی، صدای غذا را از زیر تنه ‌درخت حس می‌کنند. دندان‌های تیز آی آی نیز که در طول حیاتش به‌طور مستمر رشد می‌کنند؛ برای جویدن چوب درختان و ایجاد حفره در آن، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بیشتر اوقات این حیوان شب‌زی،‌ روی درختان بلند می‌گذرد و در واقع،‌ یک آی آی، روی درخت غذا می‌خورد،‌ می‌خوابد،‌ جفت‌گیری می‌کند، به سفر می‌رود و به‌ندرت به سطح زمین می‌آید. نامی که برای وی انتخاب شده نیز از صدای جیغی است که در زمان مشاهده انسان، از خود سر می‌دهد.

برخی اعتقاد دارند که آی آی‌ها از ترسناک‌ترین موجودات دنیا هستند و مردم محلی نیز این حیوانات را شوم می‌دانند و معتقدند اگر یکی از اعضای این خانواده با انگشت لاغر و کشیده‌اش به انسانی اشاره کند،‌ بدشانسی و اتفاقات ناخوشایندی در انتظار آن شخص خواهد بود. از این جهت، برخی از بومیان ماداگاسکار، با کشتن این جانداران عجیب، تعداد آن‌ها را به حداقل رسانده‌اند و در کمال تاسف، موجبات انقراض‌شان را فراهم آورده‌اند.

خفاش سفید هندوراسی

خفاش سفید هندوراسی

منبع عکس: greenglobaltravel؛ نام عکاس: Geoff Gallice

خفاش سفید هندوراسی،‌ موجودی کوچک با ظاهری دوست‌داشتنی است که در جنگل‌های آمریکای مرکزی و منطقه کارائيب دیده می‌شوند. طول بدن این پستانداران عجیب و زیبا، معمولا از سه تا پنج سانتی‌متر تجاوز نمی‌کند. این نوع خفاش یکی از دو نوع خفاش سفید موجود در جهان است که به‌دلیل  شکل ظاهری‌اش،‌ به «خفاش روح» نیز شهرت دارد. ظاهر آن‌ها را پوزه‌ای کوتاه، گوش‌هایی کشیده، چشمان سیاه متوسط و دمی بسیار کوتاه تشکیل می‌دهد که درمجموع، با موی خز‌مانند سفید، پوشیده شده است. 

خفاش‌های سفید هندوراسی،‌ زندگی گروهی دارند و معمولا به‌صورت کلونی‌های ۶ نفره، زیر چادری از برگ بزرگ درختان زندگی می‌کنند. آن‌ها این خانه را در ارتفاع حدودا دو متری از سطح زمین، بنا می‌سازند و برای در امان ماندن از خطرات احتمالی، به یکدیگر می‌چسبند.

کلونی‌های خفاش سفید،‌ متشکل از یک نر و چند ماده است و مادرها به نوزادان یکدیگر نیز شیر می‌دهند. غذای این نوع پستاندار پرنده، گیاهان و میوه‌های استوایی است. آن‌ها نقش مهمی نیز در گرده‌افشانی و پراکنده کردن دانه‌ گیاهان بر عهده دارند.

آرمادیلو (آرمادیوس)

آرمادیلوی زره دوز

منبع عکس: پینترست؛ نام عکاس: نامشخص

آرمادیلو، زره‌ دوز یا زره نواری، تیره‌ای نادر از راسته نوارسانان است که خود شامل ۲۰ گونه متفاوت می‌شود و خانواده آن‌ها، بومی آمریکای جنوبی هستند. آن‌ها به‌طور میانگین ۷۵ سانتی‌متر طول دارند؛ اما در میان گونه‌های مختلف این جانور، آرمادیلوی غول‌پیکر با ۱۵۰ سانتی‌متر قد،‌ بزرگترین و آرمادیلوی پری‌وار صورتی با اندازه حدود ۱۲ سانتی‌متر، کوچک‌ترین گونه آرمادیلو شناخته می‌شود.

آرمادیلو‌ها از جمله قدیمی‌ترین حیوانات جهان هستند که به‌دلیل پوسته سختشان،‌ به حیوانات «ضد گلوله» شهرت دارند

آرمادیلو‌ها پستانداران کهنی هستند که بیش از ۵۰ میلیون سال قدمت دارند و به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین حیوانات جهان معرفی می‌شوند. پوست آن‌ها به‌قدری قدرتمند است که تقریبا کمتر گلوله‌ای توان نفوذ به آن را دارد و ازاین‌رو، عنوان «حیوان ضد گلوله» را به این جاندار اطلاق می‌کنند. نکته جالب‌توجه در این میان،‌ شناور ماندن آرمادیلو‌ها روی آب است؛ آن‌ها با وجود پوشش سنگین بدن،‌ با بلعیدن مقداری هوا، می‌توانند به‌خوبی شنا کرده و حتی به‌مدت ۶ دقیقه، نفس خود را حبس کنند.

نام اسپانیایی این جانور عجیب (آرمادیو یا آرمادیوس) نیز که به‌معنای زره‌دار کوچک معنا می‌شود؛ در واقع، نمایانگر پوشش زرهی معروف او است. صفحات استخوانی به‌ هم ‌پیوسته بدن آرمادیلو، به هنگام خطر، تغییر شکل داده و به‌شکل یک جسم کروی (گلوله توپ استخوانی) در می‌آید. گونه‌ دیگر این جاندارن به نام «آرمادیلوی پشمی جیغ‌کش» علاوه بر پوسته سخت، در هنگام خطر با صدای جیغ‌‌مانند از خود دفاع می‌کند. علاوه بر آن و به‌طور معمول، اکثر آرمادیلو‌ها با کندن زمین و حفر گودال، خود را از خطر نجات می‌دهند.

آرمادیلو‌ها حدود ۱۶ ساعت در شبانه‌روز را در خواب به سر می‌برند و با وجود این استراحت طولانی،‌ برخی از گونه‌های آن، در فصل زمستان به خواب زمستانی نیز فرو می‌روند. این جانوران، بینایی ضعیف و برعکس،‌ بویایی بسیار قوی دارند و تا ۲۰ سانتی‌متر در زیر زمین،‌ قادر به تشخیص بوی جانوران هستند.

شکار آرمادیلوها به‌عنوان غذای انسان در برخی از کشورهای آمریکای مرکزی و جنوبی و نیز ساخت ساز از پوسته آن‌ها، بقای این جانوران خاص و عجیب و قدیمی زمین را با تهدید جدی مواجه ساخته است.

پروانه پودل ونزوئلایی

پروانه پودل ونزوئلایی

منبع عکس: farandwide؛ نام عکاس: نامشخص

پروانه پودل ونزوئلایی را در حال حاضر عجیب‌ترین و بزرگ‌ترین پروانه در جهان می‌دانند که اول بار در سال ۲۰۰۹ میلادی و در پارک ملی ونزوئلا کشف شد. بدن این پروانه که با موهای سفیدرنگ پوشیده شده و ظاهری شبیه به سگ پودل به او داده است؛ این نام را برایش به ارمغان آورد.

پروانه پودل، گونه جدیدی از پروانه‌های گرمسیری به حساب می‌آید که با وجود تفاوت ظاهری بسیارش با سایر پروانه‌های موجود در جهان، واکنش‌های مشابهی از خود بروز می‌دهد. این حشره عجیب و کمیاب، شاخک‌های بزرگ و پیچ خورده‌ای دارد که ظاهرش را متفاوت‌تر جلوه می‌دهد. دیگر صفات این پروانه خاص و متفاوت که تنها بیش از یک دهه از خودنمایی‌اش می‌گذرد،‌ همچنان در دست بررسی دانشمندان و محققان حشره‌شناس قرار دارد.  

از شما کاربران عزیز دعوت می‌کنیم تا در تکمیل این فهرست کوتاه،‌ اطلاعات خود از دیگر حیوانات عجیبی که در جهان می‌شناسید را با ما و سایر کاربران کجارو  به اشتراک بگذارید.

منبع عکس کاور:Reddit &indiatimes نام عکاس: نامشخص

پرسش‌های متداول

سیستم دفاعی سپرماهی برق‌دار چیست؟

این نوع ماهی، برای دفاع یا شکار به نیروی الکتریسیته متوسل می‌شود و گاه تا ۶۵۰ ولت برق تولید می‌کند.

کدام ماهی در آب راه می‌رود؟

گلخورک

کدام پرنده نماد استان یزد است؟

هوبره یا مرغ بمب‌افکن

زیستگاه گاندو کجاست؟

استان سیستان و بلوچستان و شهرهایی چون دشتیاری و راسک

مطالب مرتبط:

دیدگاه