پرونده‌های ایران برای ثبت در فهرست میراث‌ جهانی یونسکو کدامند؟

علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، در مراسمی که روز دوشنبه ۶ اردیبهشت‌ماه در سالن فجر برگزار شد، از آثاری چون «نوغان‌داری و ابریشم ریسی»، «ترکمن‌دوزی»، «جشن مهرگان»، «مهارت ساختن و نواختن عود»، «جشن یلدا»، «کاروانسرای ایرانی»، «الحاق میراث طبیعی دیزمار به جنگل های هیرکانی»، «الحاق نقش رستم و نقش رجب به پارسه» و «الحاق کلیسای وانک به مجموعه کلیساهای ایران» به‌عنوان پرونده‌های ارسالی ایران به یونسکو جهت ثبت در فهرست میراث جهانی یاد کرد. وی در این رابطه اذعان داشت:

تهیه این همه پرونده کار سختی است، هر اثری که ثبت می‌شود خیالمان راحت است که حداقل‌های حفاظت روی آن مترتب می‌شود، تخریب نمی‌شود یا تغییر ماهیت پیدا نمی‌کند. دوره مدیریتی ما با اوج تحریم‌ها و مشکلات دولت روبه‌رو بود، با وجود تحریم‌ها و مشکلاتی که داشتیم، تلاش کردیم تا بودجه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاهش نیابد و به‌ویژه که از موضوعات خارج از بودجه خوب استفاده کردیم.

علی‌اصغر مونسان ضمن برشمردن وزارت‌خانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به‌عنوان یکی از سه وزارت‌خانه پربازده، از همکاری نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای ثبت جهانی پرونده‌ها در استان‌ها خبر داد. وی همچنین با بیان اینکه میراث فرهنگی کشور، هویت ملت و مایه مباهات هر ایرانی است، خاطرنشان کرد:

با نشستی که با وزیر آموزش‌وپرورش داشتیم قرار شد میراث فرهنگی کشور وارد کتاب‌های درسی شود و آن‌ها از این موضوع استقبال کردند. باید آموزش در خصوص آثار میراث فرهنگی جزو برنامه‌های اداره‌کل ثبت و حریم آثار؛ حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی قرار بگیرد.

در این مراسم همچنین محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، از بررسی پرونده «منظر فرهنگی هورامان» و «راه‌آهن سراسری ایران» در اجلاس کمیته مجازی میراث ملموس جهانی ۲۰۲۱ خبر داد. وی در معرفی سایر پرونده‌های ایران برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو، تشریح کرد:

سال گذشته در پانزدهمین اجلاس کمیته میراث جهانی ناملموس از چهار پرونده ارسالی، پرونده‌های «مهارت ساختن و نواختن عود» به‌صورت مشترک با کشور سوریه و «جشن مهرگان» به‌شکل مشترک با تاجیکستان به‌دلیل اصلاحاتی بازگشت داده شد. این دو پرونده در سال‌جاری با رفع اصلاحات انجام شده و محدودیت‌های اعمال شده (هر کشور یک پرونده) به یونسکو ارسال شد.

طالبیان با اشاره به سه پرونده «ترکمن دوزی» به‌صورت مشترک با کشور ترکمنستان، «نوغان‌داری و ابریشم‌ریسی» مشترک با کشور ترکیه، افغانستان، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان و «جشن یلدا» به‌صورت مشترک با کشور افغانستان برای طرح در اجلاس ۲۰۲۲ به یونسکو، از ارسال پرونده «برنامه ملی برای پاسداری از هنر سنتی خوشنویسی در ایران» در سال گذشته خبر داد. وی در خصوص پرونده‌های ارسالی در حوزه آثار ملموس نیز گفت:

در این زمینه در سال‌جاری پرونده کاروان‌سراهای ایرانی با ۵۶ کاروان‌سرا از دوره‌های مختلف تاریخی موجود در ۲۴ استان کشور، «دیزمار»، «نقش رستم» و «نقش رجب» و «کلیسای وانک» به یونسکو ارسال شده که این سه پرونده به‌صورت الحاقی به پرونده‌های «جنگل‌های هیرکانی»، «تخت جمشید» و «کلیساهای ارامنه ایران» اضافه خواهد شد.

معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پایان با اشاره به جایگاه ایران در رده نهم میراث جهانی ملموس و رده هفتم میراث جهانی ناملموس، به تشریح اهمیت کاروانسراهای ایرانی پرداخت و اظهار کرد:

این پرونده با گستره‌ای در مقیاس ۲۴ استان کشور و شامل ۵۶ کاروان‌سرا مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی است که خراسان رضوی دارای بیشترین تعداد کاروان‌سرا و پس از آن استان‌های سمنان و اصفهان هستند.