اهورا مزدا کیست و به چه معناست | نمادها و عکس
در آیین زرتشتی از اهورامزدا به‌عنوان خالق آسمان‌ها، موجودات و جهانیان یاد شده است. در این مقاله با ماهیت اهورامزدا آشنا خواهیم شد.
افسانه‌ها، قصه‌ها و روایت‌های ملی و دینی همیشه قسمت مهمی از تمدن و فرهنگ ملل مختلف را شکل داده‌اند. ادیان مختلف الهی با چارچوب به‌خصوصی که دارند، پیروان خود را به‌پرستش خدای یگانه دعوت می‌کنند. شاید ادیان و آیین‌های خداپرستی از منظر اسم و چارچوب ظاهری دارای تفاوت‌هایی باشند؛ اما وقتی به جوهره هر یک از آن‌ها نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که تمامی آن‌ها، تمامی فرستادگان آن ادیان و هسته مطالب ارائه شده در کتب مقدس آن‌ها، مردم را به پرستش خدای یگانه و تبدیل دنیا به مکانی بهتر، تشویق می‌کنند.
در کشور ما اگرچه آیین اسلام بیشترین تعداد پیروان را دارد، به این معنی نیست که سایر ادیان الهی در ایران دنبال نمی‌شوند. یکی از مهم‌ترین و کهن‌ترین آیین‌های الهی که چه در ایران باستان و چه در ایران معاصر دنبال‌کنندگان به‌خصوص و بسیار محترم خود را داشته و دارد، «آیین مزدیسنا» یا «زرتشت» است. در این مقاله همراه کجارو باشید تا با اهورامزدا، ماهیت اسطوره‌ای آیین زرتشت آشنا شویم.
هرآنچه باید درباره اهورامزدا بدانید:
اهورامزدا کیست؟
اگر نگاهی به تاریخ کشورمان داشته باشیم، نام آیین «زرتشت» را به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین و برجسته‌ترین ادیان الهی می‌بینیم که در کشور تبلیغ می‌شده است. در این آیین، زرتشت خود را به‌عنوان پیامبری مبعوث از سوی «اهورامزدا» معرفی می‌کند. زرتشت پیامبری یکتاپرست است که از میان خدایان متعدد آریاییان آن دوران، تنها یک خداوندگار را که سرور و برتر از بقیه است، برمی‌گزیند و آن خدا را «اهورامزدا» خطاب می‌کند. اهوزامزدا در آیین زرتشتی، دقیقا هم‌عرض با «خدای واحد» در ادیان دیگر است. نکته جالب این است که ویژگی‌های ذکرشده برای اهورامزدا در «اوستا و گاتا» (کتب مقدس زرتشتیان) شباهت‌های بسیاری با ویژگی‌های خداوند یکتا در کتب مقدس دیگر ادیات دارد.
با توجه به آموزه‌های زرتشت، اهورامزدا خدایی حکیم و برتر است؛ خالق آسمان‌ها و زمین که بسیار مهربان است و ضمن سلطه بر اسرار آشکار و نهان، تک تک موجودات حاضر در این دنیا را آفریده است. طبق آموزه‌های زرتشت، اهورامزدا خالق تمام زیبایی‌ها و خوبی‌ها است که در برابر او، اهریمن یا «مینویا» قرار می‌گیرد که آفریننده تمام زشتی‌ها و پلشتی‌ها است؛ خدای ظلمت. زرتشت که پیامبر آیین زرتشتی بود، نه‌تنها سایر خدایان باستانی را کنار زد و اهورامزدا را به‌عنوان تنها خداوندگار عالم معرفی کرد، بلکه در راستای تبلیغ و شناساندن اهورامزدا به مردم دنیا، مسیر زندگی خودش را شکل داد. در تقویم اوستایی ایرانیان باستان، اولین روز از هر ماه، بنام اهورامزدا ثبت شده است.
آموزه‌های زرشتی، اهورامزدا را والاترین مقام جهان هستی معرفی می‌کند. خداوندگاری بی‌مانند و آفریننده همه‌چیز که در بالاترین نقطه از جهان هستی ساکن است. در ادبیات ایران باستان از اهورامزدا به‌عنوان یک شخص «مذکر» یاد شده است. تا پیش از اهورامزدا، ایرانیان باستان به‌این باور اعتقادی نداشتند که یک «خدا» می‌تواند از همه کارهای طبیعت بربیاید و همه چیز را خلق کرده باشد.
اهورامزدا به چه معنی است؟
واژه «اهورامزدا» مرکب از واژه هندوایرانی «اهوره» و واژه اوستایی «مزدا» است که معنی سرور و دانا را می‌دهد. ترکیب اهوره و مزدا در کتاب اوستا به‌صورت اهورامزدا آمده است. این نام در کتب و متون پهلوی به‌شکل‌های «اهورمزد» و «هرمز» نگاشته شده و در سنگ‌نبشته‌های پادشاهان هخامنشی می‌توان نام «ائورمزده» را دید که به این ماهیت اآسمانی و الهی نسبت داده شده است. این واژه هم‌تراز با «زئوس» و «ژوپیتر» در اساطیر یونانی و رومی است و در فرهنگ‌های فارسی با معنی «برجیس و زاوش» به‌معنی «سیاره مشتری» ترجمه شده است.
معنی اصلی اهورامزدا، «سرورِ دانا» است. نامی که به خدای بزرگ ایرانیان باستان و زرتشتیان که خالق آسمان‌ها و زمین است، نسبت داده می‌شود.
اهورامزدا و اهریمن
جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، صحنه تقابل نیکی‌ها و بدی‌ها است. از تقابل قطب‌های مثبت و منفی در ریزترین مقیاس‌های اتمی گرفته تا رویارویی ایدئولوژی‌های مختلف در عرصه‌های جهانی و نبرد خیر و شر در قصه‌ها، همگی از جوهره زندگانی ما در این دنیا استخراج شده‌اند؛ رویارویی خیر و شر. تقریبا هیچ آیین و مسلکی را نمی‌توان پیدا کرد که چنین مسئله‌ای در آن مطرح نشده باشد. رویارویی «اهورامزدا و اهریمن» نیز از این جنس تقابل‌ها و مبارزه‌ها است.
بر اساس اعتقادات و آموزه‌های زرتشت، اهورامزدا که سرلوحه خوبی‌ها و پاکی‌ها است، از آغاز دنیا، درگیر یک نبرد عظیم با «اهریمن» بوده است؛ که در آیین زرتشت آن را با نام‌هایی مثل «انگره مینو» و «روح ویرانگر» هم می‌شناسند. اهورامزدا و اهریمن دو روح هم‌زاد هستند؛ با این حال، اهریمن یک موجودیت به‌خصوص است که پس از سقوط از جایگاه پیشین خود، حالا به تقابل با اهورامزدا برخاسته و در نقطه مقابل یگانه ایزد زرتشتیان قرار گرفته است. گفتنی است که نبرد میان اهریمن و اهورامزدا، پایه‌واساس اساطیر رزتشتی را شکل داده است. برخلاف اهورامزدا که تمامی موجودات را به پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک تشویق می‌کند، اهریمن در طرف مقابل قرار دارد و به‌رواج پندارهای بد، گفتارهای بد و کردارهای بد که همگی زیر پرچم یک کلمه با عنوان «دروج» می‌روند، می‌پردازد.
در قسمتی از آموزه‌های زرتشت می‌خوانیم:
آنچه در خوبیِ خویش کامل و بی‌عیب باشد، نمی‌تواند موجب پیدایش بدی باشد. اگر این امر امکان داشت، آن خوبی نمی‌توانست کامل و بی‌عیب باشد. اگر خوبی، در خوبی و آگاهی خویش، کامل و بی‌عیب باشد، به‌طور آشکار، فراموشی و بدی نمی‌توانند از او به وجود آیند.
در آیین زرتشت باور بر این است که انسان در زمان تولد، کاملا نیک و بدون عیب و ایراد است. اما زمانی می‌رسد که بشر پس از رشد جسمانی و روحانی، باید مسیر خود را انتخاب کند؛ باید از میان آموزه‌های اهورامزدا و دنبال کردن پندار، گفتار و کردار نیک، یا وسوسه‌های اهریمن که همگی درمقابل دیدگاه‌های «اهورمزد» هستند، یکی را برگزیند و دنبال کند؛ موردی که در دین اسلام و احتمالا سایر ادیان الهی نیز وجود دارد؛ در نتیجه، پیروان زرتشت نیز هر روز خود را صحنه تقابل نیکی و بدی می‌بینند. اینکه در لحظات به‌خصوص، از دیدگاه کدام‌یک پیروی کنند مسئله‌ای است که به همان رویارویی همیشگی و ابدی اهورامزدا و اهریمن بازمی‌گردد.
زرتشتیان باور دارند که در پایان، این نور و نیکی، یعنی اهورامزدا است که نبرد میان خیر و شر را برنده شده و اهریمن را شکست می‌دهد.
دیدگاه