ماجرای هتل های کپسولی در ایران به کجا رسید؟

نخستین نمونه از هتل‌های کپسولی وارد شده به ایران، چهار ماه قبل رونمایی شد. در ابتدای امر، مقرر شدد بود تا ۲۰۰ دستگاه از این هتل‌های کپسولی وارد شود و در شهرهای تهران، مشهد، اصفهان و شیراز استقرار یابند؛ اما اکنون، بنابر گفته مدیر کانون جهان‌گردی و اتومبیل‌رانی، تعداد محدودی از این هتل‌ها وارد شده است و برای استفاده در فرودگاه به‌کار گرفته خواهند شد.

مراسم رونمایی از هتل‌های کپسولی در ساختمان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار شد که حاشیه‌های فراوانی داشت؛ چراکه واردات این هتل‌ها با بحران صنعت گردشگری ناشی از ویروس کرونا همراه شده بود. از‌این‌رو، وارد کردن چنین محصولی، با انتقاد فعالان صنعت گردشگری مواجه شد که انتظار کمک‌های مالی از دولت داشتند. از سوی دیگر، پرسش‌هایی نیز در باب نیازسنجی منطقی و مطالعه در خصوص ظرفیت بازار مطرح شد؛ زیرا بر حسب آمار برآورد شده، سهم اقامتگاه‌های دولتی و خصوصی از گردشگری ایران، پذیرایی از تنها هفت درصد مسافران بوده است. ۹۳ درصد باقی مسافران از خانه‌های اقوام، آپارتمان‌ها و ویلاهای‌ اجاره‌ای یا شخصی و چادرهای مسافرتی برای سکونت استفاده کرده‌اند. به این ترتیب، چگونگی توجیه‌پذیری اقتصادی برای واردات چنین هتل‌هایی، جای بحث دارد.

‌در پاسخ به این انتقادها و پرسش‌های مطرح شده، «حسین اربابی»، مدیرعامل کانون جهان‌گردی و اتومبیل‌رانی ایران با تکذیب واردات گسترده این هتل‌ها و بی‌اساس خواندن انتقادات، عنوان کرد:

یکی از موضوعاتی که درباره هتل کپسولی‌ها انجام خواهیم داد، مهندسی معکوس است که به‌طور حتم، بعد از مهندسی معکوس و ساخت انواع هتل‌های ‌کپسولی در کشور، شاهد افزایش میزان استفاده از آن‌ها خواهیم بود.

این در حالی است که برخی از شرکت‌های دانش بنیان به این اظهارات نیز واکنش نشان داده‌اند و با گله از مورد حمایت قرار نگرفتن طرح‌های مشابه آنان، به واردات نسخه‌های مشابه دیگر اشاره کردند.

پیش‌تر، مدیرعامل کانون جهان‌گردی و اتومبیل‌رانی اعلام کرده بود که این هتل‌ها برای استقرار در ۸۰ نقطه ایران از جمله ترمینال‌ها، بیمارستان‌ها، اکوکمپ‌ها و ... وارد شده است، از اظهارات خود عقب‌نشینی کرد و هتل‌های وارد شده را تنها پنج عدد دانست. هادی سجادی راد، مدیر کردشگری و صنایع دستی کانون جهان‌گردی و اتومبیل‌رانی، که نخستین خبر در خصوص استقرار ۲۰۰ یونیت در فاز اول بهره‌برداری از هتل‌های کپسولی، از قول او نقل شده بود، اعلام کرد:

لزوما استقرار ۲۰۰ دستگاه هتل کپسولی، به‌معنای این نیست که قرار است این ۲۰۰ عدد از خارج تامین شود. فقط پنج یونیت هتل کپسولی به کشور وارد شده است که برای بومی‌سازی در دست بررسی و مطالعه توسط شرکت‌های دانش بنیان است که البته، طی مذاکره با شرکت فرودگاه‌ها قرار است این یونیت‌ها برای ارزیابی نظر مسافران و کاربران در فرودگاه مستقر شوند.

_{عکس از خبرگزاری تسنیم}

سجادی راد با اشاره به اینکه تنها یک یونیت هتل در ساختمان وزارتخانه و در فضای غیر علنی رو‌نمایی شده است، تصریح کرد:

نیاز داریم تجربه کاربران را ارزیابی کنیم. تا چند مسافر در آن مستقر نشوند و از آن استفاده نکنند، متوجه ایرادهای آن نمی‌شویم تا در زمان ساخت یونیت‌های داخلی، آن‌ها را برطرف کنیم. فعلا مکان منتخب ما فرودگاه است، جایی که سریع‌تر می‌توان ارزیابی‌های لازم را انجام داد. بنابراین در حال مذاکره با شرکت فرودگاه‌ها هستیم. ما این هتل‌ها را در فضای آزمایشی قرار می‌دهیم تا بازخورد کاربران را ثبت کنیم و نتیجه را در اختیار شرکت‌های دانش بنیان قرار می‌دهیم تا در زمان ساخت لحاظ کنند. مثلا ممکن است نور مانیتوری که داخل هتل کپسولی وارداتی نصب شده، برای مسافران ایرانی زیاد باشد.

مدیر گردشگری و صنایع دستی کانون جهان‌گردی و اتومبیل‌رانی با اشاره به اینکه مبلغ تقریبی هرکدام از این هتل‌ها بین ۴۰۰ تا  ۳ ‌هزار دلار است، از واردات این محصول توسط بخش خصوصی خبر داد و اعلام کرد که کانون وارد کننده این هتل‌ها نبوده است. وی در این رابطه افزود:

این شرکت خصوصی که تمایل به سرمایه‌گذاری بر این هتل‌ را داشت، پنج یونیت دو نفره با ظرفیت ۱۰ نفر به کشور وارد کرده است.

سجادی راد همچنین با اشاره به‌صرفه اقتصادی تولید این هتل‌ها، تاکید کرد:

هزینه تولید این محصول در ایران هنوز به‌طور کامل مشخص نیست؛ چون فعلا در مرحله بررسی و مهندسی معکوس هستیم.

مدیر گردشگری و صنایع دستی کانون جهان‌گردی و اتومبیل‌رانی با اشاره به استقبال شرکت‌های دانش‌بنیان پس از رونمایی هتل‌ها، از همکاری معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور برای بومی‌سازی کامل هتل‌های کپسولی خبر داد و افزود:

شرکت‌های فروشنده نقشه‌های تولید هتل‌های کپسولی را در اختیار مشتری قرار نمی‌دهند؛ بنابراین نمونه‌های وارد شده فرصتی شد برای شرکت‌های داخلی تا بررسی لازم را برای ساخت و بومی سازی این مدل انجام دهند. تعدادی هم مجموعه صنعتی نیمه دولتی برای تجهیز و تامین قطعات این هتل‌ها تمایل نشان داده‌اند. امیدواریم به مرحله‌ای برسیم که برای هیچ یک از قسمت‌های این هتل به تامین محصول از خارج کشور نیاز نداشته باشیم.

گفتنی است که ایده طراحی و معماری هتل‌های کپسولی برخاسته از کشور ژاپن است و حدود ۴۱ سال پیش، اولین نمونه از این کپسول‌ها در شهر اوساکای ژاپن مورد استفاده قرار گرفت. بعدها چین شروع به ساخت نسخه‌های ارزان قیمت برای اقامت مسافران کرد.

امکاناتی که در این هتل‌ها ارائه می‌شود محدود و متفاوت است، اینترنت، تلویزیون، نور و سیستم تنظیم دمای داخل کابین از جمله خدماتی است که داده می‌شود. این اتاقک‌ها دستشویی و حمام اختصاصی ندارند و معمولا بار مسافر در قفسه‌هایی خارج از کپسول نگهداری می‌شود. این کابین‌ها که بدنه‌ای ضدحریق دارند و معمولا در فرودگاه‌ها دیده می‌شوند، ویژه مسافرانی است که قصد اقامت بلندمدت ندارند و می‌خواهند ارزان سفر کنند.