تعطیلی فرودگاه مشهور تگل برلین پس از ۶۰ سال

روز یکشنبه، هشت نوامبر (۱۸ آبان ۱۳۹۹)، روزی غم‌انگیز برای بسیاری از برلینی‌ها بود. فرودگاه «تگل» (Tegel Airport)، فرودگاهی متعلق به دوره تاریخی جنگ سرد در روز هشتم نوامبر ۲۰۲۰ در ساعت سه بعدازظهر، پس از بلند شدن آخرین پرواز متعلق به شرکت هواپیمایی ایر فرانس، برای همیشه بسته شد. از این پس، پروازهای برلین در فرودگاه جدید «براندبنورگ» (Berlin Brandenburg Airport) انجام خواهند شد که پس از ۱۰ سال تاخیر، بالاخره در تاریخ ۳۱ اکتبر (۱۰ آبان ۱۳۹۹) افتتاح شد.

بسته شدن فرودگاه تگل برای بسیاری از محلی‌ها، یک واقعه تلخ و شیرین بود. جالب است بدانید که بیشتر برلینی‌ها در یک همه‌پرسی دولتی در سال ۲۰۱۷ به باز نگه داشتن فرودگاه رای دادند؛ با وجود اینکه از ترمینال این فرودگاه غالبا با عنوان کپسول زمانی دهه ۱۹۷۰ یاد می‌شد. بسیاری از شهروندان برلین از فاصله نزدیک کمتر از ۶ مایلی (۹٫۵ کیلومتری) فرودگاه تگل به «رایشتاگ» (Reichstag)، ساختمان پارلمان آلمان راضی بودند؛ در حالی که فرودگاه جدید براندنبورگ برلین، باوجود مدرن بودن، با شهر نزدیک ۱۹ مایل (۳۰ کیلومتر) فاصله دارد.

_{«پان امریکن ورلد ایرویز» (Pan Am)، شرکت اصلی ترابری هوایی آمریکایی تا سال ۱۹۹۰ به‌عنوان پایگاه خدمات داخلی آلمان در فرودگاه تگل، فعالیت می‌کرد. عکس از Rieth/ullstein}

«رالف اشنایدر» (Rolf Schneider)، یکی از شهروندان شرق برلین در یک مصاحبه خبری در روز بسته شدن فرودگاه در هشتم نوامبر (۱۸ آبان) گفت:

من از زمان سقوط دیوار برلین بارها از فرودگاه تگل سوار هوایپما شده‌ام و با بسته شدن آن، حس می‌کنم که یک دوره از تاریخ به اتمام رسیده است.

فرودگاه تگل به‌عنوان یک فرودگاه هوایی نظامی در سال ۱۹۴۸ در زمان محاصره و مسدود شدن مسیرهای هوایی برلین ساخته شد. پس از گذشت یک دهه در سال ۱۹۶۰، شرکت هواپیمایی ایرفرانس، اولین پرواز مسافری این فرودگاه را انجام داد و درست به همین دلیل بود که آخرین پرواز از این فرودگاه نیز توسط این شرکت هواپیمایی انجام شد. فرودگاه تگل در واقع، فرودگاه اصلی برلین غربی در طول جنگ سرد به شمار می‌آمد.

ترمینال شش ضلعی نمادین فرودگاه که توسط «مینهارد فون گرکان» (Meinhard von Gerkan) و «ولوکوین مارگ» (Volkwin Marg) طراحی شده است، در سال ۱۹۷۴ افتتاح شد. با ممنوعیت خدمات‌رسانی شرکت هواپیمایی لوفتانزا با پرچم آلمان غربی، فرودگاه تگل به پایگاه اصلی خدمات سرویس داخلی شرکت «پان امریکن ورلد ایرویز» (Pan Am) و همچنین شرکت هواپیمایی بریتیش ایرویز در کشور آلمان تبدیل شد.

پس از لغو محدودیت‌های پس از جنگ جهانی دوم، شرکت هواپیمایی لوفتهانزا پروازهای خود را به برلین در سال ۱۹۹۰ آغاز کرد. این شرکت هواپیمایی با خرید هواپیما از شرکت «پان امریکن ورلد ایرویز» موفق شد تا به سرعت خدمات خود را در فرودگاه تگل گسترش دهد.

از سال ۱۹۷۴ تاکنون، ترمینال شش ضلعی فرودگاه تگل به‌عنوان قلب تپنده فرودگاه باقی مانده است و می‌توان گفت که این طراحی و معماری منحصر به همان دوران بود. طبق مقاله مجله Bauen + Wohnen در سال ۱۹۷۶، این فرم شش ضلعی برای کوتاه کردن فاصله هواپیما تا خروجی ترمینال به کمتر از ۳۰ متر طراحی شده بود.

معماری این ترمینال با ساختار قاب شش ضلعی و راهروها، آمیخته‌ای از سبک مدرن و «بروتالیست» (brutalist) بود؛ اما در این طرح خاص نه به نیازهای امنیتی و نه به‌اندازه هواپیما در قرن بیست و یکم توجهی نشده بود. شرکت هواپیمایی ایر برلین در سال ۲۰۱۷ به‌علت تاخیر در افتتاح فرودگاه جدید براندنبورگ و عملیاتی نبودن پروازها از فرودگاه قدیمی تگل به‌دلیل توسعه نیافتگی تعطیل شد و این یکی از ضرر و زیان‌های مرتبط با معماری نامناسب فرودگاه تگل در سال‌های اخیر است.

_{ترمینال شش ضلعی فرودگاه تگل برلین، یادآوری از دهه ۱۹۷۰ است. عکس از Jakubaszek}

پس از بسته شدن فرودگاه تگل در هفته گذشته، قرار است این مکان تبدیل به یک پارک صنعتی و مرکزی برای تحقیقات به نام «برلین تی ایکس ال» (Berlin TXL) شود. این طرح شامل خانه‌سازی جدید و یک پارک شهری است. ترمینال نمادین فرودگاه تگل نیز با حفظ ساختمان اصلی تبدیل به پردیس جدید دانشگاه «بوت» (Beuth University) خواهد شد. مجتمع فرودگاهی تگل، از این پس به‌عنوان یک موزه زنده برای تاریخ جنگ جهانی دوم به فعالیت ادامه می‌دهد و کماکان نقشی مهم برای ایجاد پیشرفت در آینده دارد.

فرودگاه تگل در واقع، دومین فرودگاه برلین است که از آن استفاده مجدد می‌شود. فرودگاه متعلق به دوره نازی‌های «تمپلهوف» (Tempelhof Airport) در بخش جنوبی شهر در سال ۲۰۱۰، تبدیل به یک پارک بزرگ شهری شد. البته برای آن‌هایی که از پرواز از فرودگاه تگل لذت می‌بردند، یکشنبه گذشته، روز یک خداحافظی غمگین از یک محوطه تاریخی بود.