به همراه داشتن قاشق و چنگال در سفر، چگونه به محیط زیست کمک می‌کند؟
یکی از راهکارهایی که برای مقابله با بحران پلاستیک مطرح شده، به‌همراه‌داشتن کارد و چنگال و قاشق چندبار مصرف است.
قاشق و چنگال پلاستیکی در همه جای دنیا وجود دارد و اکثر آن‌ها یک بار مصرف هستند. میلیاردها قاشق و چنگال و کارد هر ساله دور ریخته می‌شوند، در حالی که آن‌ها نیز مشابه سایر اقلام پلاستیکی نظیر کیسه و بطری، قرن‌ها طول می‌کشد تا به‌طور طبیعی تجزیه شوند. گروه غیردولتی حامی محیط‌زیست «Ocean Conservancy»، قاشق و چنگال را در میان اقلامی قرار داده که برای لاک‌پشت‌های دریایی، پرندگان و پستانداران بسیار مرگ‌بار هستند و ثابت شده است که ارائه‌ی گزینه‌های جایگزین آن، اگرچه غیرممکن نیست، اما بسیار دشوار است. به‌همراه‌داشتن قاشق و چنگال، شاید راهکار منطقی این مشکل باشد.
سارا کوفین که برگزارکننده‌ی نمایشگاه ۲۰۰۶ «اشتیاق به تغذیه: طراحی و ابزارهای میز غذا» بوده است، می‌گوید:
باید همراه خود یک کیف کوچک برای حمل قاشق و چنگال شخصی داشته باشید.
داشتن قاشق و چنگال شخصی نه‌تنها اقدامی منطقی است، بلکه مانع از بروز بیماری نیز می‌شود. کوفین می‌گوید که وقتی با قاشق و چنگال خودتان غذا می‌خورید، دیگر لازم نیست نگران باشید که میکروب‌های شخص دیگری وارد سوپ شما شود. در گذشته وسایلی که با آن‌ها غذا می‌خوردند، مشابه ساعت جیبی، حالتی نمادین داشت. کارد و چنگل‌ها معمولاً از چوب، سنگ یا صدف ساخته می‌شدند. مدل‌های تزئینی آن از جنس طلا یا نقره بودند و حتی برای سفرهایی با کوله‌بار سبک نیز نوع تاشوی آن ساخته شده بود. در اوایل دهه‌ی ۱۹۰۰، فولاد ضدزنگ براق به بازار آمد و در زمان جنگ جهانی دوم، ماده‌ی جدیدتری برای قاشق و چنگال معرفی شد: پلاستیک.
پلاستیک‌های یک‌بارمصرف
در ابتدا، قاشق و چنگال پلاستیکی را به‌عنوان وسایلی با قابلیت استفاده‌ی مجدد می‌دانستند. کریس ویتمور، استاد باستان‌شناسی و کلاسیک در دانشگاه فناوری تگزاس، به یاد می‌آورد که مادربزرگش ظروف غذاخوری پلاستیکی خود را پس از سرو غذا، می‌شست. اما با شکوفایی اقتصادی پس از جنگ، عادت‌های صرفه‌جویی ناشی از رکود بزرگ و پیشینه‌ی زراعی از بین رفت. ویتمور می‌گوید:
پس از اواسط قرن بیستم، فراوانی بیش از حد، نحوه‌ی زندگی اکثر مردم را تعیین کرد و همین موضوع عامل فرهنگ مصرف‌گرایی و دورریختن شد.
کوفین نیز معتقد است:
آمریکایی‌ها، پادشاهان کالاهای یک‌بارمصرف بودند.
از میان اختراعات آمریکایی در این حوزه می‌توان به قاش‌چنگ یا همان قاشق چنگالی اشاره کرد که در سال ۱۹۷۰ توسط شرکت ون برود میلینگ به ثبت رسید. هرچند وابستگی فرانسوی‌ها به پیک‌نیک نیز باعث رونق بیشتر ظروف یک‌بارمصرف شد. به‌عنوان مثال، ژن پیر ویتراک طراح، یک سینی پیک‌نیک پلاستیکی ساخت که داخل آن چنگال، قاشق، کارد و فنجان قرار داشت و برای استفاده فقط باید آن را از سینی جدا می‌کردید و در انتها نیز همه را دور می‌ریختید.
مقاله‌های مرتبط:
این ست پلاستیکی در رنگ‌های شاد عرضه می‌شد که به محبوبیت بیشتر پلاستیک نیز کمک کرد. پیوند فرهنگ و راحتی باعث شد، شرکت‌هایی نظیر شرکت فرانسوی سودکسو که بزرگ‌ترین ارائه‌کننده‌ی خدمات موادغذایی دنیا است، به‌سراغ پلاستیک برود. جودی پانایوس، مدیر ارشد پایداری در مدیریت تأمین شرکت سودکسو می‌گوید:
راحتی استفاده از پلاستیک باعث شد که این وسایل یک‌بارمصرف به بخشی از زندگی روزمره‌ی ما تبدیل شود.
امروزه این شرکت ماهانه، ۴۴ میلیون ظروف یک‌بارمصرف را فقط در ایالات متحده آمریکا خریداری می‌کند. قاشق و چنگال پلاستیکی در سطح جهانی، یک کسب‌وکار ۲٫۶ میلیارد دلاری است. راحتی، هزینه‌های خود را دارد. قاشق و چنگال پلاستیکی درست مثل هر کالای پلاستیکی، سر از محیط‌زیست در می‌آورد. براساس داده‌های پاک‌سازی ساحل که توسط سازمان غیردولتی 5Gyres جمع‌آوری شده است، قاشق و چنگال‌های پلاستیکی در رده‌ی هفتم وسایل پلاستیکی هستند که معمولاً در سواحل جمع‌آوری می‌شوند. آنا کامینز، مدیر اجرایی 5Gyres می‌گوید:
ظروف پلاستیکی یک‌بارمصرف غذا و نوشیدنی در صدر این فهرست قرار دارند. به نظرم تمرکز اخیر متخصصان محیط‌زیست بر یک کالای پلاستیکی نظیر ساک، نی و... نتیجه نمی‌دهد و باید به‌صورت جامع‌تر به این بخش بپردازند.
کاهش پلاستیک یک‌بارمصرف
در ماه ژانویه، هواپیمایی از شرکت «های فلای» از لیسبون به مقصد پرتغال پرواز کرد و خدمه‌ی پرواز مشابه سایر سفرهای این ایرلاین پرتغالی، نوشیدنی، غذا و میان‌وعده سرو کردند؛ اما با یک تفاوت. طبق اعلام ایرلاین مذکور، آن‌ها اولین پرواز مسافری در جهان بودند که استفاده از پلاستیک یک‌بارمصرف را به‌طور کلی کنار گذاشتند. شرکت های فلای از طیف وسیعی از مواد جایگزین، از ظروف یک‌بارمصرف کاغذی گرفته تا ظروف گیاهی استفاده می‌کند. قاشق و چنگال این شرکت در پروازها از بامبوهای قابل استفاده ساخته شده‌اند که پس از مصرف شسته می‌شوند و تا ۱۰۰ بار هم می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. به گفته‌ی ایرلاین های فلای، این پرواز، اولین گام آن‌ها برای حذف پلاستیک یک‌بارمصرف تا پایان سال ۲۰۱۹ بوده است. ایرلاین‌های دیگر هم همین روش را دنبال کرده‌اند، نظیر ایرلاین‌های اتیوپی که روز زمین را با پرواز بدون پلاستیک گرامی داشتند.
کاهش استفاده از قاشق و چنگال پلاستیکی، بخشی از واکنش گسترده‌تر در مبارزه با پلاستیک است. در سال ۲۰۱۶، فرانسه نخستین کشوری بود که ظروف پلاستیکی غذا را ممنوع اعلام کرد. مردم سراسر جهان نیز به‌دنبال آزمایش روش‌های جایگزین پلاستیک هستند که طیف گسترده‌ای از نشاسته‌ی سیب‌زمینی و برگ‌های فوفل (نخل هندی) تا قاشق و چنگال‌های خوردنی با پایه‌ی غلات را دربر می‌گیرد.
فروش چنین جایگزین‌های پلاستیکی نسبتاً پایین است که علت آن اغلب به قیمت بالاتر و گاهی اوقات به‌خاطر تردیدهایی که درباره‌ی مزایای زیست‌محیطی آن‌ها وجود دارد، برمی‌گردد. به‌عنوان مثال، گزینه‌های موسوم به بیوپلاستیک از مواد گیاهی ساخته شده‌اند و در شرایط خاصی تجزیه می‌شوند و برای تولید آن‌ها به انرژی و آب نیاز است؛ با این حال، بازار این کالاها و سایر قاشق و چنگال‌های زیست‌تخریب‌پذیر روبه رشد است.
وسایل یک‌بارمصرف جدید با موادی غیر از پلاستیک
بسیاری از شرکت‌ها در حال ایجاد ظروفی از مواد گیاهی نظیر چوب هستند و برخی از آن‌ها از درختانی با سرعت رشد بالا نظیر بامبو یا توس برای این کار استفاده می‌کنند.
شرکت کانادایی Aspenware، چوب مازاد در صنعت چوب را برای ظروف خود به کار می‌برد. خط تولید قاشق و چنگال چوبی یک‌بارمصرف موسوم به «کلیک‌ایت» (Clickeat)، یکی از این نمونه‌ها است که شامل یک جفت قاشق و چنگال نازک است که از دسته به یکدیگر متصل هستند و به‌راحتی می‌توان آن‌ها را از هم جدا کرد و پس از استفاده دور انداخت. استیون آدلر، بنیانگذار این شرکت می‌گوید:
این قاشق و چنگال‌ها قابل کمپوست‌شدن و زیست‌تخریب‌پذیر هستند.
استیون آدلر حدود ۱۰ سال پیش، زمانی که با دوستانش مشغول موج‌سواری در شیلی بود، برای اولین بار متوجه میزان زباله‌های پلاستیکی شد. ساحل مملو از زباله‌های پلاستیکی بود. این قضیه او را تحت‌تأثیر قرار داد و به همین دلیل شروع به صحبت با دیگران کرد تا بهترین راهکار را برای مقابله با آن پیدا کند. او می‌گوید:
همه درباره‌ی کیسه‌ها و بطری‌های پلاستیکی صحبت می‌کردند، اما هیچ‌کس توجهی به قاشق و چنگال پلاستیکی نداشت. به‌دنبال طرح جایگزینی برای آن بودیم و برای این منظور شرکت «سیمپلو» (Simplo) را تأسیس کردیم. با اینکه کلیک‌ایت را نسبت به بسیاری از گزینه‌های دیگر به‌خصوص بیوپلاستیک ترجیح می‌دهم، اما مانع دیگران برای یافتن راهکارهای جدید نظیر به‌همراه‌داشتن قاشق و چنگال، نمی‌شوم. صرفاً دوست دارم که گزینه‌های بهتری ارائه کنم. هدف اصلی ما جایگزین‌کردن قاشق و چنگال یک‌بارمصرف با مشابه قابل استفاده‌ی مجدد نیست، بلکه می‌خواهیم مفهوم یک‌بارمصرف را بازتعریف کنیم.
طرفداران محیط‌زیست در چین، طی کارزارهایی از مردم می‌خواهند که چاپستیک‌شان را همراه خود داشته باشند. بازار آنلاین اتسی (Etsy) نیز یک بخش کامل را به کارد و چنگل‌های قابل استفاده‌ی مجدد اختصاص داده است. به نظر می‌رسد که جنبش قاشق و چنگال‌تان را با خود بیاورید، در حال رونق‌گرفتن است. پانایوس از قاشق و چنگال چندبار مصرف خود می‌گوید:
من این وسایل را در کوله‌پشتی خود حمل می‌کنم.
سودکسو، به‌طور گسترده‌تری متعهد به کنارگذاشتن کیسه‌های پلاستیکی یک‌بارمصرف و ظروف موادغذایی از فوم پلی‌استایرن و همین‌طور ارائه‌ی نی در صورت تقاضای مشتری، شده است. با این حال، پانایوس می‌گوید که جایگزین‌کردن ظروف پلاستیکی به‌خصوص در مقیاس بزرگ، دشوار است. از بخش‌هایی که به مشکل برخورد می‌کنند، مراکزی هستند که قابلیت محدودی برای شست‌وشوی ظروف داشته و اماکنی نظیر زندان‌ها که به گزینه‌های پایدارتر و کم‌خطرتر نیاز دارند. کریس ویتمور نیز می‌گوید:
زمانی که پلاستیک‌ها همه‌جا هستند و با موادغذایی خورده می‌شوند، تنها راهکار مبارزه با آن، کاهش استفاده از پلاستیک است.
دیدگاه