آیا گردشگری پاکستان دوباره رونق می‌گیرد؟
پاکستان طی چند سال اخیر به‌دلیل مشکلات امنیتی و بی‌ثباتی سیاسی و غیره، بخش زیادی از گردشگران خود را از دست داده، هرچند با نخست‌وزیری عمران خان شرایط بهتری برای گردشگران مهیا شده است.
بریتیش ایرویز در سال ۲۰۱۸، برای اولین بار پس از یک دهه، پروازهای لندن-اسلام آباد را راه‌اندازی کرده است و مسافران ۵۰ کشور هم‌اکنون می‌توانند بدون ویزای در بدو ورود، به پاکستان سفر کنند. اما تامسون، به بررسی چهره‌ی در حال تغییر این کشور پرداخته است. در واقع او به کشورهایی که پس از فجایع طبیعی یا آشوب‌های سیاسی تلاش می‌کنند به عرصه‌ی گردشگری برگردند، سفر می‌کند و با بیان وضعیت آن کشورها به جلب اعتماد مجدد گردشگران کمک می‌کند. در ادامه شرح حال سفر او از پاکستان را آورده‌ایم.
هنگام حرکت خودرو در جاده، با هر دست‌انداز، سرم به سقف خودرو می‌خورد و خاک روی لباس‌هایم می‌نشست؛ اما دشواری مسیر ارزش تماشای دره‌ی باستانی کاغان (Kaghan Valley) را داشت. اواخر روز بود و تلألؤ غروب خورشید روی رودخانه‌ی کنهار، رنگ مسی زیبایی ایجاد کرده و تپه‌های دوردست را با لایه‌های کم‌رنگ بنفش زیباتر کرده بود. یک ماهیگیر را نیز دیدم که نخ ماهیگیری خود را در آب‌های یخچالی می‌انداخت. صحنه‌هایی از این دست مطمئناً گردشگران را برای سفر به شمال پاکستان ترغیب می‌کند. سفر در این منطقه همیشه راحت نیست، اما تماشای مناظر پانورمای آن می‌تواند مشکلات سفر را از یادتان ببرد.
مقاله‌های مرتبط
مشکل اینجا است که دیدگاه گردشگران نسبت به پاکستان عمدتاً ناشی از گزارش‌های خبری است که بی‌ثباتی سیاسی، نقض حقوق بشر و تروریسم تحت حمایت دولت را اشاعه می‌دهند. امنیت، موضوع بسیار مهمی است و خطرات امنیتی به این بستگی دارد که شما با چه کسی و چطور به کدام نقطه از کشور پاکستان سفر می‌کنید، اما این کشور فقط در این مشکلات خلاصه نمی‌شود. مجموعه‌ای از فجایع طی چند سال گذشته در این منطقه رخ داده که تغییرات شگرفی را در پاکستان رقم زده است. در سال ۲۰۱۴، طالبان به یک مدرسه‌ی عمومی متعلق به ارتش در پیشاور حمله کرد که موجب کشته شدن ۱۳۲ دانش‌آموز شد و از آن به بعد ارتش پاکستان دیگر چشم خود را به این‌گونه وقایع نبست.
دره کاغان
حالا بریتیش ایرویز بعد از یک وقفه‌ی ۱۱ ساله، پرواز مستقیم لندن-اسلام آباد را مجدداً راه‌اندازی کرده است؛ این اتفاق پس از آن رخ داد که عمران خان، سیاست‌مدار و اسطوره‌ی کریکت در سال ۲۰۱۸ به‌عنوان نخست‌وزیر انتخاب شد و مبارزه با فساد را شروع کرد. او همچنین با سیستم جدید ویزای الکترونیکی، امکان سفر مسافران از ۱۷۵ کشور از جمله ایالات متحده و انگلستان را راحت‌تر و سریع‌تر کرد. ویزا در بدو ورود نیز برای مسافران ۵۰ کشور دنیا فراهم شده است، هرچند که این موضوع هنوز شامل حال شهروندان ایالات متحده و انگلستان نمی‌شود.
گذرگاه شندور
آغاز به کار مجدد پروازهای لندن-اسلام آباد اهمیت زیادی برای مردم پاکستان و همین طور اتباع مقیم خارج از کشور دارد. در طول مسیر تا فرودگاه، راننده‌ی تاکسی به من توضیح داد که یک دهه قبل، هر هفته چندین پرواز بریتیش ایرویز به اسلام آباد انجام می‌شد و رقابت بین خطوط هوایی قیمت‌ها را پایین نگه می‌داشت. او می‌گوید:
اکنون مثل همان زمان شده است و مردم خوشحال هستند و راجع به آن حرف می‌زنند. به‌جای ۱۵ تا ۲۰ ساعت پرواز غیرمستقیم، اکنون با این پرواز فقط هشت ساعت در راه خواهیم بود و دیدار با خانواده بسیار آسان‌تر شده است.
امروزه از وبلاگ‌نویسان و اینفلوئنسرهای اینستاگرام دعوت می‌شود تا قله‌های ۷۰۰۰ متری پوشیده از برف که ارزش عکاسی دارند، مراتع رویایی مملو از گل و قلعه‌های باستانی را به تصویر بکشند؛ جالب است بدانید که تعداد کوه‌های پاکستان با ارتفاع بیشتر از ۷۰۰۰ متر، از کل کوه‌های نپال و چین بیشتر است.
از راننده‌ام پرسیدم که پس از حادثه‌ی ۱۱ سپتامبر و کاهش شدید گردشگری، چطور از پس مخارج زندگی برآمده است. او می‌گوید:
وحشتناک بود. فقط یک یا دو گروه گردشگری به اینجا می‌آمدند. همیشه امیدوار بودیم که سال آینده بهتر شود، اما هرگز این اتفاق نیفتاد. تازه از دو سال پیش بود که اوضاع به‌تدریج بهتر شد. زمانی که گردشگر به این منطقه سفر کند، می‌توانیم سه وعده غذا در روز بخوریم، اما اگر گردشگری وجود نداشته باشد، نمی‌توانیم بیشتر از یک وعده غذا در روز داشته باشیم. ما نمی‌توانستیم پول تهیه‌ی چوب یا گاز را بدهیم. هرچند اکنون اوضاع بهتر شده است و می‌توانیم پول‌مان را خرج راننده، باربر و حتی پرورش دهنده‌ی برنج کنیم.
مقصود الملک، صاحب یک اپراتور تور محلی و مهمان‌خانه در دهکده ایون که دروازه‌ی ورود به دره‌های کالاش (Kalash Valleys) است، می‌گوید:
پاکستان هنوز جای مناسبی برای مسافران جوان تنها نیست تا بدون اقدامات احتیاطی به گشت‌وگذار در این کشور بپردازند.
امکان سفر مستقل به پاکستان وجود دارد، اما کار ساده‌ای نیست. با اینکه برخی گردشگران شاید فقط از طریق رزرو هتل بتوانند ویزای الکترونیکی جدید بگیرند، اما بیشتر گردشگران به یک دعوت‌نامه از اپراتور تور پاکستانی یا انگلستانی نیاز دارند که خاطر نشان کند، مسئولیت آن‌ها را می‌پذیرند.
اتوبوس‌های NATCO آهسته هستند و ریزش کوه می‌تواند منجر به مسدود شدن جاده شود. امکان هیچهایک در پاکستان وجود دارد، اما ایست‌های بازرسی پلیس که تعدادشان هم زیاد است، باعث دردسر هستند. مشکلات سفر انفرادی به‌خصوص برای زن‌ها دشوارتر و با مخاطرات بیشتری همراه است. مقصود استفاده از اپراتور تور را توصیه می‌کند.
او می‌گوید:
استفاده از اپراتور تور، گران‌تر است، اما از آنجا که این اپراتورها به شما می‌گویند، باید چه رفتاری در پاکستان داشته باشید، ارزشش را دارند. من با دو وبلاگ‌نویس همکاری می‌کردم که به‌خاطر اینکه با آداب‌ورسوم محلی آشنا نبودند، ناخواسته موجب رنجش زیادی شدند. در واقع این دو نفر در حال تهیه‌ی نان چاپاتی بودند که یکی از آن‌ها یک صورت خندان روی خمیر درآورد و آن را روی صورتش گرفت تا بخندند. نان برای ما مقدس است و حتی اگر تکه‌ی کوچکی نان روی زمین افتاده باشد، آن را برمی‌داریم، خاکش را می‌گیریم و می‌خوریم. با اینکه او منظوری نداشت، اما اهالی دهکده را واقعا ناراحت کرد.
گردشگران می‌توانند از گذرگاه شندور در ارتفاع ۳,۷۳۴ متری عبور کنند که مرتفع‌ترین زمین چوگان دنیا را در خود جای داده است، یا با مردم کالاش، قومی هندوایرانی ساکن هندوکش وقت بگذرانند که گفته می‌شود از نسل اسکندر مقدونی هستند و در سال ۳۲۷ قبل از میلاد با ارتش او به این منطقه آمدند. این مردم به خاطر لباس‌های گل‌دوزی رنگارنگ و سرپوش‌های مزین به صدف معروف هستند.
مسجد شاه فیصل در اسلام آباد پاکستان، یکی از بزرگ‌ترین و مشهورترین مساجد دنیا است که نباید در سفرتان از آن غافل شوید. ساختار این مسجد به‌شکل چادر عرب بادیه‌نشین است و گفته می‌شود که سازمان اطلاعات آمریکا معتقد است در چهار مناره‌ی آن، موشک‌های واقعی جاسازی شده‌اند.
همین طور می‌توانید با قایق پارویی روی دریاچه ستپارا (Satpara Lake) بروید و در کاخ خپلو (Khaplu Palace) اقامت کنید، این اقامتگاه چوبی و خشتی بازسازی شده در منطقه‌ی دورافتاده‌ی سکردو و در شمال‌شرقی‌ترین نقطه از منطقه‌ی گلگت بلتستان پاکستان قرار دارد.
مسجد بادشاهی
تماشای هزاران نمازگزاری که شانه به شانه در مسجد بادشاهی (Badshahi Mosque) لاهور مشغول عبادت هستند نیز خالی از لطف نیست، این مسجد قرن هفدهمی از آجرهای کوره‌ای و ساروج ساخته شده است که روکشی از سنگ شنی قرمز دارد و پایه ستون‌های آن از سنگ‌های مرمر رنگارنگ است و سه گنبد مرمر سفید دارد. معماری این سازه به سبک معماری دوره گورکانی یا مغولی است که ارتباط زیادی با معماری ایرانی دارد و در تزیینات داخلی از گچ‌کاری‌های زیبا، تزیینات و نقش‌ونگارهای اسلیمی و منبت‌کاری و نقاشی روی دیوار استفاده شده است.
مسجد شاه فیصل
سفر به پاکستان نیاز به صبر و ذهنی باز و فارغ از تعصب و پیش‌فرض‌های ذهنی دارد، هرچند کسانی که به این کشور سفر کرده‌اند، آن را با آنچه که در اخبار دیده‌اند، کاملا متفاوت می‌دانند. بدون شک این کشور درگیر مشکلاتی است و سفر به گوشه‌و کنار آن بدون انجام حجم زیادی کاغذبازی میسر نیست، اما جاهای دیدنی و اتفاقات ارزشمندی در انتظار گردشگران است. زمان آن رسیده است که نظر و دیدگاه‌مان به این کشور را تغییر دهیم و به‌قول مقصود، باید واقعیت پاکستان را با چشمان خودمان ببینیم.
دیدگاه