هایپرلوپ؛ قطار نسل آینده که با سرعت هواپیما حرکت می‌کند
هایپرلوپ، نوع جدیدی از حملونقل به‌وسیله‌ی خلاء است که می‌تواند با سرعت هواپیما حرکت کند، هرچند ارزان‌تر، ایمن‌تر و راحت‌تر از هواپیما خواهد بود.
در سال ۲۰۳۰، کپسولی غلاف‌مانند که داخل لوله‌ی فولادی با فشار پایین شناور است و باسرعتی بیشتر از ۹۶۵ کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کند، برای جابه‌جایی مسافران استفاده خواهد شد. این وسیله که هایپرلوپ (Hyperloop) نام دارد، روش حملونقل در آینده است که ایده آن را کارآفرین مطرح آمریکایی، ایلان ماسک مطرح کرده است.
مقاله‌های مرتبط:
شرکت‌های بزرگ مبالغ هنگفتی در پروژه‌های ساخت هایپرلوپ سرمایه‌گذاری کرده‌اند و اکنون لوله‌های آزمایشی در حال نصب در صحراهای دبی هستند و غلاف‌های آینده‌نگرانه‌ی آن در انبارهای اروپایی ساخته می‌شوند. طرفداران هایپرلوپ می‌گویند که این فناوری پایدارتر از هواپیما و به‌مراتب سریع‌تر از قطارهای سریع‌السیر است؛ اما آیا هایپرلوپ یک وسیله‌ی حملونقل موفق در آینده خواهد شد و می‌تواند موانع پیش روی تحقق این رویا را مرتفع کند؟ به‌عبارتی، آیا در آینده‌ای نزدیک می‌توانیم سوار یکی از این وسایل نقلیه با فناوری پیشرفته شویم؟
آینده حملونقل چطور خواهد بود؟
با وجود همه‌ی ادعاهای آینده‌نگرانه، ایده‌ی هایپرلوپ در گذشته ریشه دارد. کریس دولاک، رئیس ترانزیت و خطوط راه‌آهن جهانی در شرکت مشاوره‌ی مات مک‌دونالد است، شرکتی که روی ترمینال پنج فرودگاه هیترو و متروی لندن فعالیت می‌کند. او می‌گوید:
هایپرلوپ از نظر فناوری، ایده‌ی جدیدی نیست، چراکه مفهوم حملونقل به‌وسیله‌ی خلاء از پیش‌تر مطرح‌شده بود.
او به آیزام کینگدام برونل، از پیشگامان مهندسی بریتانیا اشاره می‌کند که در اواخر دهه‌ی ۱۸۰۰ به‌صورت آزمایشی از هوای فشرده برای حمل واگن‌ها استفاده کرد. کریس دولاک می‌گوید:
اگر به موزه‌ی برونل در بریستول بروید، نمونه‌ی اصلی طرح او برای به‌حرکت در آوردن قطارها را خواهید دید. با دیدن آن‌ها متوجه می‌شوید که چرخه‌ی جدیدی از برخی فناوری‌های موجود هستند.
با وجود تلاش‌های برونل، بیش از یک قرن بعد، این ایلان ماسک بود که ایده‌ی حملونقل آینده‌نگرانه‌ی خود را مطرح کرد. او در سال ۲۰۱۳، هایپرلوپ را «تلفیقی از کنکورد، ریل‌گان و هاکی روی میز» توصیف کرده بود.
ماسک در مقاله‌ای به تشریح ایده‌ی خود پرداخت و نوشت که خیلی خوب می‌شود اگر بتوانیم وسیله‌ی حملونقل جایگزینی به‌جای پرواز یا رانندگی داشته باشیم، البته در صورتی که این وسیله واقعاً بهتر از هواپیما یا خودرو و قطار باشد. او می‌گوید:
این سیستم حملونقل جدید باید ایمن‌تر، سریع‌تر، ارزان‌تر و راحت‌تر باشد، در برابر آب‌وهوا و زلزله مقاوم بماند و در عین حال، پایدار باشد، بتواند انرژی خود را تأمین کند و اختلالی هم به‌وجود نیاورد.
با این حال، این جاه‌طلبی چطور پنج سال بعد به واقعیت تبدیل شد؟ ایلان ماسک هرگز نقش فعالی در تبدیل ایده‌ی هایپرلوپ به واقعیت فیزیکی نداشته است و صرفاً مشارکت محدودی در رقابت سالانه‌ی طراحی هایپرلوپ داشت که توسط شرکتش، اسپیس ایکس، با هدف حمایت و شناسایی استعدادهای جوان مهندسی برگزار می‌شود.
اما شرکت‌های دیگری هستند که با تحقق همین ایده تأسیس شده‌اند، از جمله شرکت آمریکایی ویرجین هایپرلوپ وان، استارتاپ آمریکایی فناوری‌های حملونقل هایپرلوپ (HTT) که با امضای توافقی با چین می‌خواهد یک مسیر آزمایشی بسازد، شرکت کانادایی ترنسپاد و شرکت هارت هایپرلوپ مستقر در هلند. هریک از این سازمان‌ها به‌صورت منظم از طریق کارزارهای شبکه‌های اجتماعی و مطبوعات، پیشرفت‌های خود در این زمینه را به گوش مردم می‌رسانند؛ هرچند که به‌نظر می‌رسد تبدیل هایپرلوپ به یک وسیله‌ی واقعی حملونقل، فرایندی طولانی باشد.
هیج شکی نیست که هایپرلوپ بسیار جذاب به‌نظر می‌رسد؛ در واقع این ایده که مسافران با سرعت فوق‌العاده بالایی در لوله‌ای شناور در سراسر کشور جابه‌جا شوند، واقعاً خارق‌العاده است. همه‌ی غلاف‌هایی که تاکنون دیده‌ایم، ساختاری صیقلی و آیرودینامیک داشته‌اند که در فیلم‌های علمی تخیلی آینده‌نگرانه، عادی به‌نظر می‌رسند. بحث سرعت نیز مطرح است؛ کسانی که از جای تنگ و تاریک هراس دارند شاید ایده‌ی جابه‌جایی در لوله‌ای بدون پنجره را نپذیرند، اما به اعتقاد هربرت اینشتین، کارشناس تونل‌سازی از دانشگاه اِم‌آی‌تی ایالات متحده آمریکا، بسیاری از ما وقتی بدانیم که سریع‌تر به مقصد خواهیم رسید، این ترس را تحمل می‌کنیم. رایان کلی، رئیس بازاریابی و ارتباطات شرکت ویرجین هایپرلوپ وان، می‌گوید:
مردم شاید بتوانند به‌واسطه‌ی زودتررسیدن به مقصد در یک‌دوم یا یک‌چهارم زمان عادی، شرایطی که برایشان ناخوشایند است را تحمل کنند. در صورتی که مردم بتوانند با سرعت حداکثر ۱۰۸۰ کیلومتر بر ساعت فاصله‌ی دو شهر را بپیمایند، مدت زمان عادی این مسیر که بر اساس ترافیک، سه تا پنج ساعت بوده است را می‌توانند در زیر ۳۰ دقیقه طی کنند. این موضوع مزایای اجتماعی - اقتصادی درخور توجهی دارد که به‌عنوان مثال معادل یا بیشتر از مزایای ساخت هواپیما یا قطار است.
مطمئناً سفر با هواپیما سریع است، اما سباستین گندرون، مدیر عامل شرکت ترنسپاد معتقد است که هایپرلوپ، ترددهای مکرر مترو و سرعت هواپیما را یک‌جا دارد. او به سیستمی مشابه مترو فکر می‌کند که در آنجا قطارهای هایپرلوپ پشت‌سرهم می‌رسند و امکان استفاده از اولین خدمات در دسترس را به مسافران می‌دهند.
شرکت‌های مختلفی که در حوزه‌ی توسعه‌ی این فناوری فعالیت می‌کنند نیز می‌گویند هایپرلوپ قرار است سیستم حملونقل عمومی مقرون‌به‌صرفه‌ای باشد که قیمت بلیط آن به‌همان اندازه‌ی قیمت بلیط قطار باشد و نه بلیط هواپیما.
آیا هایپرلوپ، جایگزینی پایدار است؟
باتوجه به اینکه امروزه مسافران بیشتری به‌خاطر نگرانی‌های زیست‌محیطی، مایل به استفاده از قطار به‌جای هواپیما هستند؛ هایپرلوپ نیز چشم‌انداز وسوسه‌انگیزی از شبکه‌های حملونقل سبزتر ارائه می‌کند که بر زیرساخت‌های ناپایدار و قدیمی متکی نیست. این سؤال مطرح می‌شود که آیا هایپرلوپ گزینه‌ی بهتری به‌حساب می‌آید؟ بدیهی است، کسانی که در پروژه‌های هایپرلوپ شرکت دارند، این موضوع را تأیید می‌کنند، اما گفته‌اند به‌خصوص در مرحله‌ی آزمایش، تأثیرات محیط‌زیستی نیز خواهد داشت. تیم هوتر، مدیرعامل شرکت هارت هایپرلوپ، می‌گوید:
پایداری هایپرلوپ ۱۰ برابر بیشتر از هواپیما است و حتی پایدارتر از قطار محسوب می‌شود.
رایان کلی از ویرجین هایپرلوپ وان، می‌گوید این فناوری از نظر مصرف بهینه‌ی انرژی حدوداً پنج برابر بهتر از پروازهای کوتاه‌مدت است. بعید به‌نظر می‌رسد که هایپرلوپ به‌طور کامل جایگزین سفرهای هوایی شود، زیرا هایپرلوپ بین قاره‌ای بسیار گران تمام می‌شود و به‌لحاظ جغرافیایی نیز مقوله‌ی پیچیده‌ای است، اما این فناوری می‌تواند جایگزین پروازهای کوتاه ارزان شود. دولاک، کارشناس حملونقل، می‌گوید:
به‌عنوان مثال، پرواز در مکان‌هایی بین ملبورن و سیدنی از جمله پروازهای کوتاهی هستند که چهارمین مسیر هوایی داخلی پرترافیک استرالیا را تشکیل می‌دهند.
آیا هایپرلوپ امنیت دارد؟
استفاده از هایپرلوپ به‌عنوان جایگزینی مناسب برای سفر هوایی احتمالاً به گستردگی آن در دنیا بستگی دارد، هرچند که تردیدهایی درباره‌ی جذابیت آن در کل دنیا مطرح است. دولاک می‌گوید:
دغدغه‌ی من درباره‌ی هایپرلوپ این است که شاید به‌خاطر علم فیزیک به‌کاررفته در آن، تبعیضی علیه عده‌ی معدودی از مردم جامعه باشد که می‌خواهند از آن استفاده کنند، اما نمی‌توانند؛ زیرا سرعت آن در محدوده‌ی بالاترین حد تحمل توانایی انسان برای پذیرش این نوع شتاب و سرعت است و اگر شما شخص سال‌خورده‌ای باشید، بعید می‌دانم که بتوانید مثل قطارهای سریع‌السیر، چنین سرعتی را تحمل کنید.
رایان کلی از شرکت ویرجین هایپرلوپ وان تأکید دارد که این غلاف‌ها ایمن بوده و برای همه مناسب هستند. او می‌گوید:
مأموریت ما این است که سفر با هایپرلوپ را به خسته‌کننده‌ترین سفر زندگی‌تان تبدیل کنیم. ما می‌خواهیم که هایپرلوپ راحت باشد و همچنین قرار نیست که یک ترن هوایی بسازیم. محیط کنترل‌شده‌ی آن مانع از بروز مشکل و اختلال می‌شود و در نتیجه وقتی با سرعت هواپیما در حال حرکت است، مسافران حس بلندشدن از زمین و تکان‌ها یا پایین‌آمدن‌های ناگهانی که در سفر هوایی احساس می‌شود را تجربه نخواهند کرد.
مدیرعامل ترنسپاد نیز می‌گوید که سفر با هایپرلوپ مشابه سفر هوایی است و برای اکثر افراد امن خواهد بود. او ادامه می‌دهد:
ما درباره‌ی امنیت و راحتی مسافران کوتاه نمی‌آییم.
بااینکه لوله‌های هایپرلوپ باید در برابر فجایع طبیعی مقاوم باشند، اما سؤال اینجا است که در شرایط اضطراری، مردم چطور از غلاف‌ها تخلیه می‌شوند؟
هایپرلوپ با چه چالش‌هایی مواجه است؟
تبدیل مفهومی نوآورانه به واقعیت مسلماً با برخی مشکلات مواجه می‌شود. شرکت‌های هایپرلوپ همگی بااطمینان از امکان موفقیت‌آمیزبودن پروژه‌های خود صحبت می‌کنند. کلی از ویرجین هایپرلوپ وان توضیح می‌دهد که آن‌ها در حال حاضر بر مراحل قانونی و اخذ گواهینامه تمرکز دارند. او می‌گوید:
ما می‌دانیم که این فناوری و علم فیزیک مرتبط با آن موفق خواهد بود. چالش پیش روی ما بیشتر در زمینه‌ی متقاعد کردن دولت است که آیا برای حمایت از یک نوآوری واقعی، ایجاد شغل و پذیرش ریسک‌های این کار جدی است و اعتماد کافی به کاری که ما انجام می‌دهیم، دارد یا خیر.
کریس دولاک بر لزوم سرمایه‌گذاری خصوصی در بسیاری از پروژه‌های تأکید دارد، چرا که شرکت‌های هایپرلوپ نمی‌توانند صرفاً به سرمایه‌گذاری دولت متکی باشند، اما همین موضوع مشکلات دیگری را پیش روی این پروژه‌ها قرار می‌دهد. علاوه بر این، درباره‌ی اینکه نظارت بر هایپرلوپ باید توسط مقامات راه‌آهن انجام شود یا هواپیمایی، نیز سردرگمی‌هایی وجود دارد.
هایپرلوپ چه زمانی فعالیتش را آغاز می‌کند؟
شرکت ویرجین هایپرلوپ وان در سال ۲۰۱۷ غلافی در ابعاد واقعی ساخت که در مسیر آزمایشی در نوادا، توانست به سرعت ۳۸۷ کیلومتر بر ساعت برسد. رایان کلی می‌گوید:
از آن زمان به بعد، روی پیشبرد این سیستم از یک فناوری هیجان‌انگیز به شکل جدیدی از حملونقل عمومی کار کرده‌ایم و اثبات این ادعا هم موفقیت‌آمیز بودن آن در همان روزهای ابتدایی بوده است.
ریچارد برانسون در اواخر سال ۲۰۱۸ از سمت خود در ریاست هیئت‌مدیره‌ی ویرجین هایپرلوپ وان استعفا داد و جی والدر، جانشین او شد. او در راه‌اندازی سیستم پرداخت غیرنقدی اویستر کارت لندن برای متروی لندن نقش داشت. در همین حال، شرکت آمریکایی فناوری‌های حملونقل هایپرلوپ در اکتبر ۲۰۱۸ از کپسول جذابی در ابعاد واقعی در منطقه‌ی ال پوئرتو د سانتا ماریا اسپانیا پرده‌برداری و ویدئویی از آن منتشر کرد که ساخت مسیر آزمایشی را نشان می‌داد.
شرکت هارت هایپرلوپ، در ماه ژوئن سال ۲۰۱۸ از افتتاح یک مرکز آزمایشی و همچنین برنامه‌های بلندمدت خود برای توسعه‌ی سیستم حملونقل در سراسر اروپا خبر داد. تیم هوتر، مدیرعامل هارت می‌گوید:
این اولین گام درجهت ایجاد هایپرلوپ به‌عنوان شبکه‌ی جایگزین حملونقل محسوب می‌شود که قرار است جایگزینی برای پروازهای کوتاه‌مدت آلوده‌کننده باشد.
ترانسپاد نیز مشغول پژوهش‌های امکان‌سنجی و ساخت مسیری آزمایشی است. شعبه‌ی شرکت ویرجین هایپرلوپ وان در هند قصد دارد تدارکات اجرای این سیستم بین شهرهای بمبئی و پونا را در دستور کار خود قرار دهد که ۱۲۰ کیلومتر با یکدیگر فاصله دارند. این مسیر احتمالاً از نظر جهانی طولانی‌ترین مسیر برای هایپرلوپ است. این شرکت امیدوار به اخذ گواهینامه تا سال ۲۰۲۳ و راه‌اندازی این سیستم تا سال ۲۰۲۹ است.
سباستین گندرون، مدیر عامل شرکت ترنسپاد قصد دارد تا سال ۲۰۲۵ این گواهینامه را اخذ کند. کارشناسان روی خط‌زمانی این پروژه اتفاق‌نظر دارند. دولاک می‌گوید:
شاید درحالت واقع‌گرایانه، سال ۲۰۳۰ نزدیک‌ترین زمان برای آغاز فعالیت هایپرلوپ باشد.
او معتقد است، زمانی‌که یک شرکت بتواند با موفقیت این مفهوم را به‌ثمر برساند، سایر شرکت‌ها نیز راه او را دنبال خواهند کرد. با این حال، هنوز هیچ سفر آزمایشی با حضور مردم انجام نشده است. کسی چه می‌داند، شاید طی ۱۰ سال آینده خود را در لوله‌ای فلزی در حال جابه‌جایی روی کره‌ی زمین با سرعتی بسیار بالا ببینیم و پروازهای کوتاه‌مدت به خاطره‌ای دور تبدیل شده باشند.
دیدگاه