رفتار نامناسب گردشگران، تهدیدی برای جزیره ایستر

جزیره ایستر مدت‌زمان زیادی است که در فهرست مقاصد رویایی گردشگران سراسر دنیا قرار گرفته است؛ اما همین گردشگری انبوه که اقتصاد این جزیره را سرپا نگه داشته است، شاید همان چیزی باشد که درنهایت به تخریب آن منجر شود. اخیراً یک‌سری رفتار بد گردشگران در جزیره‌ی ایستر، بحث‌های جدیدی درباره‌ی رفتار مناسب بازدیدکنندگان در این جزیره به‌راه انداخته است. به‌خصوص در روند جدید عکس‌ها که به‌نظر می‌رسد گردشگران دست خود را در بینی مجسمه‌ها می‌کنند.

جو آن وان تیلبورگ، باستان‌شناس و مدیر Rock Art Archive در دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس و مدیر پروژه‌ی مجسمه‌های جزیره‌ی ایستر است. بااینکه تخصص او محافظت و پژوهش درباره‌ی این مجسمه‌ها است، ‌اما این روزها تمرکز بیشتری را به آموزش صدها هزار بازدیدکننده‌ی جزیره راجع به رفتار مناسب در سطح شخصی و همین طور محیط‌زیست اختصاص داده است. او می‌گوید:

باتوجه به ماهیت فراگیر عکاسی در جامعه‌ی ما، مردم یک مدل عکس را دائماً تکرار می‌کنند. وقتی یک نفر انگشت خود را در بینی موآی می‌کند، بی‌شک چندین هزار عکس مشابه آن گرفته خواهد شد که یک نوع تقلید کورکورانه است.

دو نمونه‌ از عکس‌هایی که دائماً تکرار شده، تصاویری است که به‌نظر می‌رسد گردشگران هرم بزرگ جیزه را در کف دست خود نگه‌داشته‌اند و همین طور وقتی گردشگران در عکس‌هایشان نشان می‌دهند که با هول‌دادن برج خمیده‌ی پیزا می‌خواهند مانع از افتادن آن شوند. وان تیلبورگ می‌گوید:

این رفتار به‌هیچ عنوان خلاقانه، جالب یا خنده‌دار نیست. غریزه‌ی گله‌ای (رفتاری که افراد یک گروه بدون تفکر و بدون برنامه‌ریزی قبلی انجام می‌دهند) واقعیت دارد.

وان تیلبورگ اولین‌بار در سال ۱۹۸۱ به‌عنوان دانشجوی دکترا از جزیره‌ی ایستر دیدن کرد. این جزیره بخشی از پلی‌نزی است، هرچند در خاک شیلی قرار دارد و جالب است بدانید که تا سال ۱۹۹۵ هنوز در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت نشده بود. او که مرتب به جزیره‌ی ایستر سفر می‌کند، متوجه‌ی تغییراتی در نوع بازدیدکنندگان پارک ملی راپا نویی شده است. در دهه‌ی ۱۹۸۰ بین دو تا پنج هزار نفر در سال از این پارک ملی بازدید می‌کردند؛ اما اکنون سالانه ۱۰۰ هزار بازدیدکننده دارد. علاوه‌براین، به‌جای  دو پرواز در هفته، تعداد پروازها به سه مورد در روز رسیده است. این مسئله بار سنگینی بر دوش ۶۰۰۰ ساکن دائمی این جزیره قرار داده، همچنین موضوع منابع محدود آب و سایر منابع طبیعی نیز مطرح است که باید بادقت مصرف شوند.

بااینکه گردشکران پارک ملی می‌توانستند آزادانه در آن حرکت کنند و به مجسمه‌ها نزدیک شوند، اما به‌دلیل اورتوریسم، محدودیت‌هایی ایجاد شده است و گردشگران باید در مسیری مشخص راه بروند و فقط از چند مجسمه دیدن کنند. متأسفانه، رفتار بد گردشگران موضوع جدیدی نیست. در سال ۲۰۰۸، مردی فنلاندی که به بالای یکی از مجسمه‌های سنگی موآی رفته و بخشی از گوش این مجسمه را خرد کرده بود، بازداشت و به پرداخت ۱۷ هزار دلار جریمه شد و همچنین از او خواستند که جزیره را ترک و هیچ‌گاه به آنجا برنگردد.

وان تیلبورگ احساس می‌کند، در گذشته مردم از طرفداران همیشگی باستان‌شناسی و تاریخ بودند و پول خود را پس‌انداز می‌کردند تا حداقل یک‌بار به جزیره‌ی ایستر سفر کنند، اما اکنون افراد صرفاً عکس مکان‌های مختلف را جمع‌آوری می‌کنند؛ این تغییر رفتار مشهود است. در سال ۲۰۱۸، برای محافظت از جزیره‌ محدودیت‌هایی وضع شد و به‌همین دلیل اکنون خارجی‌ها و مردم شیلی که راپا نویی نیستند، به‌جای ویزای ۹۰ روزه که قبلاً صادر می‌شد، فقط ویزای ۳۰ روزه دریافت می‌کنند. درهرصورت، کسانی که قصد سفر به این جزیره را دارند، چطور می‌توانند احترام خود را به مردم جزیره و محیط‌زیست آن نشان دهند؟ وان تیلبورگ پیشنهاد می‌کند:

قبل از سفر مطالعه کنید و آماده باشید، این مطالعه به شما می‌فهماند که جزیره‌ی ایستر یک منطقه‌ی زنده است و موزه نیست. زمانی‌که فرد راهنما متوجه علاقه‌ی شدیدتان شود، شما را جدی خواهد گرفت. درضمن، سؤالاتی بپرسید که ارزش پاسخ‌دادن داشته باشند.