زندگی در دامنه آتشفشان فعال اتنا

در طول تاریخ نقاط مسکونی کوه آتشفشانی اِتنا (Etna) بارها با مواد مذاب پوشیده شدند. طی ۱۵۰ سال اخیر جمعیت اطراف این کوه سه برابر شده و در نتیجه افراد بیشتری در معرض خطر هستند. محققان آزمایشگاه تکنولوژی‌های آتشفشان‌شناسی (TecnoLab) در موسسه ملی جغرافیا و آتشفشان‌شناسی (INGV) در کاتانیا، خطرات ایجاد یک دید وسیع و ابتدایی از اثرات فوران پرحرارت بر دامنه کوه اتنا را بررسی کرده‌اند.

برخلاف اطلاعات ما از خطرات آتشفشانی و تواناییمان برای کنترل فعالیت‌های آتشفشانی، احتمال فوران‌های پرحرارت اتنا می‌تواند بیشتر از پیش به مردم، زمین‌ها و غیره آسیب بزند. یک بررسی‌ در سال ۲۰۱۳ روی خطرات و پخش شدن جریان مواد مذاب در اطراف اتنا، نشان داد که بیشتر از آنچه که انتظار می‌رفت خطرناک هستند. هیچ دلیل موجهی وجود ندارد که نشان دهد میزان و بزرگی آتشفشان در حال تغییر است؛ اما در نتیجه‌ی افزایش جمعیت، امکانات و زیرساخت‌های اجتماعی و اقتصادی، تمام جوامع اطراف کوه اتنا بیش از پیش در خطر فعالیت‌های خطرناک آتشفشانی قرار دارند.

محققان (TecnoLab) با استفاده از یک شیوه‌ی GIS محور (سامانه‌ای اطلاعاتی برای مدیریت و واکاوی اطلاعات جغرافیایی)، خطر جریانات مواد مذاب برای دامنه کوه اتنا را ارزیابی کرده‌اند. این خطر که نشان‌دهنده‌ی احتمال بلندمدت جریانات مواد مذاب است، با تلفیق سه نوع اطلاعات به دست آمد: احتمالات فضایی و زمانی در آینده که باعث باز شدن مجراهای جدید برای فوران می‌شوند، احتمال این اتفاق همراه با مجموعه‌های فوران‌های مورد انتظار و همپوشانی مسیرهای جریان مواد مذاب به کمک شبیه‌ساز MAGFlow. اطلاعاتی که شامل تمام عناصر درخطر بودند از طریق پرتال وب‌های نهادی و تصویربرداری ماهواره‌ای با رزلوشن بالا جمع‌آوری و در چهار لایه دسته‌بندی شدند: جمعیت، ساختمان‌ها، سرویس‌های شبکه و کاربری زمین. ترکیب وزنی خطی این چهار لایه، که در آن وزن‌ها با استفاده از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) به‌دست آمدند، همه چیز را به‌طور کامل در معرض خطر قرار می‌دهد.

نقشه خطر حاصل‌شده، آسیب احتمالی در اثر فوران مواد مذاب را نشان داده و تصویرسازی سریعی از محیطی که در آن فوران، دامنه کوه را از بین می‌برد به دست می‌دهد. بالاترین سطح خطر در منطقه غیرمسکونی Valle del Bove و در امتداد بخش‌های مرتفع کافت جنوبی و شمال‌شرقی هستند. در عوض مناطقی که بیشتر از همه در معرض آسیب دیدن هستند، نزدیک ساحل شرقی قرار دارند؛ یعنی جایی که جمعیت در آن متمرکز و زیرساخت‌های مهم و شهری در آن واقع شده‌اند. با ترکیب موقعیت جمعیت اصلی در اتنا با جاهایی که احتمال خطر بالا است، متوجه شدیم که دامنه جنوب‌شرقی دارای بالاترین سطح خطر به‌دلیل فوران‌های پرحرارت از مجراهایی است که در دامنه‌های آتشفشان قرار دارند.