تولید شاخ‌ مصنوعی، راهکاری برای نجات کرگدن‌ها

دانشمندان در تلاش برای نجات کرگدن‌های در معرض خطر انقراض، موفق به ساخت شاخ مصنوعی کرگدن با استفاده از موی دم اسب شده‌اند و امیدوار هستند که روش آن‌ها الگویی برای تولید شاخ‌های مصنوعی باورپذیری شود که در نهایت بازار را اشباع کند، همان بازاری که جمعیت کرگدن‌های وحشی را به میزان قابل‌توجهی کاهش داده است. در طب چینی اعتقاد بر این است که شاخ کرگدن فواید زیادی دارد. افزایش تقاضا برای شاخ کرگدن باعث تداوم شکار غیرقانونی این حیوانات و به‌تبع آن ایجاد اثرات مخرب بر جمعیت محدود باقی‌مانده‌ی آن‌ها در حیات‌وحش می‌شود.

پژوهش جدید دانشمندان با هدف گیج‌کردن مشتری و متعاقباً کاهش تقاضا برای شاخ‌های طبیعی کرگدن صورت گرفته است؛ به این ترتیب که با عرضه‌ی کپی بسیار ارزان‌تر این شاخ‌ها بتوانند در بازار نفوذ کرده و آن را اشباع کنند.

شاخ کرگدن اصلاً مشابه شاخ گاو نیست، هرچند که برخی از مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن‌ها مشابه یکدیگر هستند. شاخ این حیوان در واقع دسته‌ مویی است که رشد می‌کند، به هم فشرده می‌شود و با ترشحات غدد چربی روی بینی کرگدن به هم می‌چسبد.

دانشمندان برای اثبات این موضوع، موهای دم اسب را که از خانواده‌ی نزدیک کردگدن به حساب می‌آید، به شکل یک دسته درآوردند و سپس آن‌ها را با ماده‌ای خاص از ابریشم اصلاح‌شده به یکدیگر چسباندند تا شبیه به بخش کلاژنی شاخ واقعی شود. این روش به آن‌ها امکان شکل‌دهی به ساختارهای نمونه‌ای را داد که از نظر ظاهری، حس و خاصیت‌ شبیه به شاخ کرگدن واقعی بودند. مطالعات تحلیلی حاکی از وجود شباهت‌هایی بین شاخ مصنوعی و طبیعی از نظر ترکیب و خصوصیات بوده‌اند. پروفسور فریتز ولزاث (Fritz Vollrath)، از بخش جانورشناسی دانشگاه آکسفورد و از نویسندگان این پژوهش، می‌گوید:

با توجه به پژوهشی که انجام دادیم، ساخت موادی شاخ‌مانند با الهام از مدل واقعی، تقریباً ارزان و آسان است. ما کار توسعه‌ی بیشتر این فناوری را به دیگران واگذار می‌کنیم با این امید که ضمن ایجاد سردرگمی در تجارت شاخ کرگدن، قیمت‌ها را کاهش دهد و در عینِ حال به حفاظت از این حیوانات کمک کند.

بقای کرگدن‌ها به‌واسطه‌ی تجارت شاخ آن‌ها به‌شدت چالش‌برانگیز شده است و سایر جایگزین‌های شاخ کرگدن با این امید توسعه می‌یابند تا تقاضا برای این کالای پرطرفدار و البته ممنوع را کاهش دهند. به باور نویسندگان پژوهش مذکور، خیلی مهم است که جایگزین‌های احتمالی نه‌تنها از نظر ترکیب شیمیایی و ساختار مشابه اصل آن باشند، بلکه بتوان به‌سادگی آن‌ها را تولید کرد. این‌طور به نظر می‌رسد که با موهای دم اسب که با پرکننده‌ای بر پایه‌ی ابریشم به هم چسبیده‌اند، شرایط تولید چنین جایگزینی محقق شده است. در ضمن، از این بیوکامپوزیت می‌توان به راحتی یک کپی از شاخ کرگدن ساخت، به‌طوری که با برش و صیقل‌دادن آن به‌وضوح مشخص است که ریزساختارش شباهت چشمگیری به شاخ واقعی دارد.