موزه عکسخانه شهر، نمایش تاریخ تصویری ایران
موزه عکسخانه شهر به‌عنوان اولین موزه تخصصی عکس در ایران به نمایش بخش‌هایی از تاریخ تصویری ایران و معرفی عکاسان پیشکسوت و جدید می‌پردازد.
موزه عکسخانه شهر تنها موزه تخصصی - کاربردی عکس در ایران و خاورمیانه است که برای فعالیت‌های عکسخانه در نظر گرفته شده است.
این موزه توسط سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران و با کوشش بهمن جلالی در اردیبهشت ماه ۱۳۷۴ در فضایی با مساحت ۲۵۰ متر مربع تأسیس شده است.
از آنجا که عکسخانه عنوانی برای عکاسی‌های قدیم بوده، به همین دلیل نام موزه عکاسی ایران با توجه به پیشینه آن «موزه عکسخانه شهر» انتخاب شده است.
موزه عکسخانه شهر با موضوع تخصصی تاریخ عکاسی ایران، گنجینه‌ای از عکس‌ها و سایر میراث تصویری عکاسی (کارت پستال، نگاتیوهای شیشه‌ای و...)، دوربینها و سایر ابزار و ادوات عکاسی است که با هدف گردآوری، حفاظت و نگهداری، آموزش و پژوهش تخصصی عکاسی و تاریخ عکاسی فعالیت دارد.
فضای داخلی موزه عکسخانه شهر در سال ۱۳۹۴ بازسازی و مرمت شده است و تغییرات فراوانی در فضای داخلی آن اتفاق افتاد و کتاب‌خانه‌ي آن به فضایی مستقل و تازه اضافه شده نقل مکان کرد. پس از این نوسازی و طرح توسعه‌ی جدید مساحت موزه‌ی عکسخانه‌ی شهر به ۲۷۵ مترمربع افزایش یافت.
این موزه شامل بخش‌های مختلفی از جمله «دوربینها»، «وسایل و ابزار قدیمی عکاسی» و بخش «نمایشگاه عکس» است که قدمت برخی از این وسایل به بیش از یک قرن می‌رسد.
نمونه‌هایی سالم از دوربین‌های دستی «کداک» و «آکفا» که تنها در آفتاب عکس می‌گرفتند، سه پایه‌های قدیمی، جعبه‌های عظیمِ پایه‌دار عکاسان حرفه‌ای و... از جمله دیدنی‌های جذاب موزه عکسخانه شهر هستند.
بخش‌های موزه
بخش‌های مختلف موزه عبارت‌اند از:
فضاهای نمایشگاهی شامل نمایشگاه شماره ۱ و نمایشگاه شماره ۲ که شامل عکس‌های قدیمی و دوربینها است و چیدمان مشخصی برحسب نوع و سیر تاریخی دارند.
سالن کنفرانس نیز در فضای میانی نمایشگاه شماره ۲ قرار دارد و محلی برای گردهمایی‌ها و گفت‌وگوهایی مرتبط با موضوع موزه است.
فضاهای مخصوص پرسنل و فعالیت‌های اداری
فضاهای انبار و مخزن موزه برای اشیایی که در معرض نمایش نیستند و به‌صورت دوره‌ای با اشیاء درون سالن‌های نمایشگاهی جابه‌جا می‌شوند.
در موزه فروشگاهی به‌منظور فروش کتاب‌ها و نشریات تخصصی عکاسی دایر شده است.
بخش نمایش دوربینها، ابزار و ادوات مختلف عکاسی
در این نمایشگاه‌ها انواع مختلف دوربین‌های عکاسی قدیمی با سه قطع بزرگ، متوسط و کوچک نگهداری و نمایش داده می‌شود که عبارت‌اند از:
- دوربین‌های استودیویی
- دوربین‌های جعبه‌ای
- دوربین‌های فانوسی
- دوربین‌های استریوسکوپ یا جهان‌نما
- دوربین‌های فیلم فوری
- انواع دوربین‌های رفلکس و غیر رفلکس تک لنزی و دولنزی
- دوربین‌های دولنزی انعکاسی
- دوربین‌های مینیاتوری
علاوه بر این سایر ابزار و ادوات عکاسی از جمله آگراندیسمان، کاغذهای عکاسی، مواد چاپ و ظهور، مخازن فیلم و قیدهای کنتاکت، انواع نورسنج، سه پایه، لنز، فلاش و ابزار رتوش و همچنین تعداد محدودی از اولین نمونه‌های دوربین فیلم‌برداری و نیز پروژکتورهای پخش فیلم و اسلاید نیز در این مجموعه بدیع و باارزش به چشم می‌خورد.
در نمایشگاه شماره یک دوربین‌های قطع بزرگ از بدو اختراع تا سال ۱۹۰۰ میلادی و ابزار و ادوات مختلف عکاسی جهت ظهور و ثبوت عکس قرار دارد.
این فضای نمایشگاهی محل برپایی نمایشگاه‌های موقت یا دوره‌ای موزه از جمله نمایشگاه‌های عکس از عکاسان معاصر و مجموعه‌داران خصوصی و همچنین نمایش عکس‌های قدیمی از آرشیو موزه است.
در نمایشگاه شماره دو دوربین‌های قطع متوسط و کوچک مربوط به سال‌های ۱۹۰۰ تا ۱۹۷۰ میلادی به نمایش گذاشته شده‌اند. همچنین یک نمونه استودیوی قدیمی نیز به زیبایی این گالری افزوده است.
بخش نمایش مجموعه عکس‌ها و نگاتیوها
بخش دوم موزه شامل عکس‌ها، کارت پستال‌ها و نگاتیوهای شیشه‌ای است.
تعداد بسیار زیادی از اولین نمونه عکس‌های تاریخ عکاسی ایران در این موزه جمع آوری شده که بخش عمده آن متعلق به دوران قاجار و دوران پهلوی اول است.
اختراع رسمی عکاسی در سال ۱۸۳۹ میلادی در آکادمی علوم فرانسه به ثبت می‌رسد و سه سال بعد وارد ایران می‌شود و در حال حاضر تعداد زیادی از عکس‌های قدیمی آن دوران در موزه‌ی عکسخانه‌ی شهر نگهداری می‌شود.
تعداد بسیاری از نگاتیوهای قدیمی با ابعاد بزرگ و کوچک نیز در موزه موجود است که در این میان نگاتیوهای شیشه‌ای ارزش فراوانی در تاریخ عکاسی دارند.
از مجموعه نگاتیوهای شیشه‌ای موجود در موزه می‌توان به مجموعه‌ی «محمدحسن میرزا» آخرین ولیعهد قاجار و همچنین مجموعه نگاتیوهای شیشه‌ای «احمدخان ملک ساسانی» اشاره کرد.
موضوع عکس‌ها و نگاتیوهای موزه در زمینه‌های مختلف از جمله پرتره‌های خانوادگی ( کودکان و...)، مناظر و ابنیه تاریخی، مبارزین و مجاهدین، مردم عادی و... که برخی دارای نوشته و مهر عکاس هستند.
از جمله‌ی این عکاسان «معیرالممالک»، «عبدالله میرزا قاجار»، «میرزا ابراهیم خان صنیع‌السلطنه»، «میر سیدعلی»، «آنتوان سوریوگین»، «روسی خان»، «ماشاالله خان»، «برادران خاچاطوریان»، خانواده چهره نگار و... هستند.
البته تعداد بسیاری از عکس‌ها و نگاتیوها بدون هیچ نام و نشانی از عکاس و افراد درون تصویر به یادگار مانده‌اند.
در میان تصاویر چاپی قدیمی علاوه برعکس‌ها، کارت پستال‌های قدیمی نیز به چشم می‌خورد که گاه خود یک مجموعه‌ی با ارزش را تشکیل می‌دهند از جمله کارت پستال‌های مشروطه و....
علاوه بر نمایشگاه‌های ثابت موزه، برگزاری نمایشگاه‌های متغیر یا دوره‌ای نیز از جمله فعالیت‌های موزه عکسخانه شهر است.
کتابخانه
در کتابخانه تخصصی موزه بیش از ۶۰۰ عنوان کتاب فارسی و لاتین، مجلات و نشریات تخصصی در زمینه عکاسی به زبان فارسی و انگلیسی نگهداری می‌شوند.
یکی از اهداف موزه عکسخانه شهر گردآوری، عرضه کتب، مجلات و نشریات تخصصی منتشر شده اعم از فارسی و انگلیسی در زمینه عکاسی است.
لابراتوار
لابراتوار چاپ عکس و ظهور فیلم نیز از دیگر بخش‌های این موزه است که همه روزه از ساعت ۹:۳۰ تا ۱۵:۳۰ (با هماهنگی قبلی) در اختیار دانشجویان و علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.
چگونگی جمع آوری اشیاء موزه
مجموعه اشیاء موزه به تناوب خریداری یا توسط افراد علاقه‌مند به موزه اهدا شده است که تک تک اشیا پس از تأیید با ورود به مجموعه به ثبت موزه‌ای رسیده و شناسنامه‌دار شده‌اند.
یکی از مواردی که در شناسنامه اموال آورده شده نام اهداکننده یا فروشنده آن شی‌ء است که برای همیشه ثبت می‌شود. در واقع این مستندسازی اشیاء برای ایجاد یک سیستم مطمئن به‌منظور حفاظت از اموال صورت می‌گیرد که از بُعد پژوهشی و تحقیقاتی نیز منبع اصلی است. زیرا عکس‌ها و تک تک اشیاء موجود دارای ارزش تاریخی، هنری و سایر جنبه‌های مختلف تحقیقاتی هستند.
زمان بازدید
موزه عکسخانه شهر در ایام هفته (به‌جز ایام تعطیل) پذیرای علاقه‌مندان و بازدیدکنندگان است.
ساعت بازدید : روزهای شنبه تا چهارشنبه ۹ تا ۱۳ - ۱۴ تا ۱۷، پنجشنبه ۹ تا ۱۳
آدرس موزه عکسخانه شهر
نشانی: میدان هفت تیر- خیابان بهار شیراز - میدان بهار شیراز
منبع عکس: makanbin
دیدگاه