هاوانا؛ شهر عاشقان هنر

در هر مکانی از کوبا که قدم می‌گذارید، چه در بازارهای آن، چه در پیاده‌روهای آن و چه در بوتیک‌ها و گالری‌های شخصی، می‌توانید عشق مردم این کشور به هنر را ببینید.

در ادامه مقاله گلچینی از زیباترین و بهترین نمونه‌های هنری شهر هاوانا را به شما معرفی می‌کنیم که هم هنر امروزی را در خود جای داده و هم هنر سنتی خودش را حفظ کرده‌ است.

اگرچه سبک ساختمان‌های شهر هاوانا حال و هوایی نئوکلاسیک دارند، اما به‌محض اینکه در خیابان‌های آن قدم می‌زنید، دیدن آثار و مجسمه‌های امروزی حسابی شما را سرگرم خود خواهد کرد. بسیاری از آن‌ها بخشی از آثار هنری نمایشگاه بینال هستند که منتخب شده‌اند. این نمایشگاه برای اولین بار در سال۱۹۸۴ میلادی برگزار شد و امروزه تبدیل به مکانی برای به نمایش گذاشتن آثار هنرمندان در هر گوشه و کنار شهر شده است.

این نمایشگاه برخلاف اسمش که به‌معنای «دو سالانه» است، هر ۳ سال یکبار برگزار می‌شود و نقشی حیاتی برای هنرمندان این شهری پیدا کرده است. نمایشگاه بعدی بینال در سال ۲۰۱۸ برگزار خواهد شد.

این موزه ملی در واقع متشکل از دو ساختمان جدا از یکدیگر است که یکی از آن‌ها تمرکزش روی هنرهای بین‌المللی است و دیگری انحصارا بر هنرهای کوبایی متمرکز شده است. هر دو ساختمان از این موزه ملی هم فوق‌العاده هستند و هم نباید آن‌ها را از دست داد. در واقع بسیاری از مردم جهان اعتقاد دارند که ساختمان «آرته کوبانو» که منحصرا مخصوص هنرهای کوبایی است، بهترین و نفیس‌ترین آثار کوبایی را در خود جای داده است.

هنرمند کوبایی به نام خوزه فوستر روستای ماهیگیری که در آن زندگی می‌کرد را با الهام گرفتن از آثار «گائودی» اسپانیایی تبدیل به دنیایی عجیب از کاشی‌های کودکانه و رنگارنگ کرده است.

در حدود ۳۰ سال پیش او این کار را از خانه و استودیوی شخصی خودش شروع کرد و تمام دیوارها، دروازه‌ها، آب‌نماها، پله‌ها، نیمکت‌ها و هرچیزی را که دستش می‌رسید، کاشی می‌چسباند. بعد از اینکه کار خانه و استودیواش تمام شد، شروع کرد به پیشنهاد دادن به همسایه‌ها تا این کار را برای آن‌ها نیز انجام دهد.

حالا امروزه نزدیک به ۵۰ خانه وجود دارند که از هنر فوستر بهره برده‌اند و حسابی رنگارنگ شده‌اند. همچنین نقاشی‌های فوستر در هاوانا مشهور است و به‌نوعی او را پیکاسوی کوبایی می‌دانند. استودیوی او بخشی از منزل شخصی او است و امروزه هر دوی آن‌ها برای بازدید عموم آزاد است.

یکی از اتفاقاتی که در حین انقلاب کوبا رخ داد، این بود که مردم از خانه‌های خود فرار می‌کردند و دار و ندارشان را که شامل مبلمان و اشیای قیمتی‌شان می‌شد رها می‌کردند.

این مورد شامل حال ماریا لوئیزا گومز، که از اشراف‌زادگان رویا دکامارگو بود نیز می‌شد. او همچنین یکی از برجسته‌ترین نمایشگاه‌داران آثار هنری در دوران طلایی هنر نقاشی کوبا بود.

پس از فرار او از خانه خود، حکومت وقت خانه او را در محله «ودادو» مصادره کرد و در سال ۱۹۶۴ به‌عنوان یک موزه در اختیار بازدیدکنندگان قرار داد. حتی خانه او خودش تکه‌ای از آثار هنری است که در سال ۱۹۲۷ توسط معماران فرانسوی به سبک نئوکلاسیک رنسانسی بنا شده بود. این موزه نمونه‌ای بارز از علاقه مردم کوبا به هنر در زمان‌های قدیم است.

کوبا در زمینه صنایع دستی تاریخ کهن و اصیلی ندارد اما در طول ۳ دهه اخیر، کسانی که صنایع دستی می‌سازند، خودشان را وقف چنین تولیداتی کرده‌اند. اجناس چرمی، سرامیکی، کلاه‌های حصیری و غیره همگی از جمله محصولات این بازار است. شما می‌توانید همان طور که بین غرفه‌ها قدم می‌زنید، خالقان این صنایع دستی را نیز از نزدیک ببینید.

همان طور که پیش‌تر گفتیم، اگر در خیابان‌های هاوانا قدم بزنید، با آثار هنری خیابانی نیز روبه‌رو خواهید شد. اگر نگاهی به دیوارها یا ساختمان‌ها بیندازید، می‌بینید که هر هنرمندی نمونه‌ای از کار خودش را روی دیوار ثبت کرده است.

البته این تمام ماجرا نیست و موضوع تنها به نقاشی روی دیوار ختم نمی‌شود. کنده‌کاری چوب، مجسمه‌سازی و سرامیک زدن همگی از فعالیت‌های این هنرمندان خیابانی است. به‌عنوان مثال، در خیابان مرسدس، شما با دیواری به طول ۳۰۰ متر روبه‌رو خواهید شد که سراسر آن با سرامیک‌های کوچک پوشیده شده است و چهره نوابغ کوبایی در گذر زمان و طول تاریخ را نشان می‌دهد.

هنرمند این اثر «آندس کاریلو» است که از ترکیب ۴ رنگ قهوه‌ای، بژ، مرجانی و مشکی، ۱۳ طیف گوناگون و مختلف را تهیه کرده است. اما این تمام ماجرا نیست و هنرهای امروزی نیز در خیابان‌های هاوانا وجود دارند. اگر روزی به هاوانا سفر کردید و به هنرهای خیابانی علاقه داشتید، حتما خاطرتان باشد تا آثار هنرمندانی چون 5star و (۲+۲=۵) را از نزدیک تماشا کنید.