تجربه حضور روی پل های شیطان (قسمت اول)
معماری قرون گذشته سرشار از اسراری است که مدت‌ها است توجه بشر را معطوف به خود کرده و چه بسی حیرت او را برانگیخته‌اند؛ سازه‌هایی که به نام «پل شیطان» شناخته می‌شوند، نیز از این جمله هستند.
اگر به افسانه‌های قرون‌وسطایی علاقه یا حتی باور داشته باشید، پس بی‌شک از حضور ردّپای شیطان در ساخت شماری از آثار معماری پراکنده در گوشه و کنار قاره‌‌ی اروپا نیز چندان حیرت نخواهید کرد. در سراسر این قاره، پل‌هایی ساخته شده‌اند که با نام «پل شیطان» معرفی شده و ویژگی مشترک آن‌ها، داستانی است که یا از معامله با شیطان خبر می‌دهد یا به‌نحوی از میل شیطان برای گرفتن روح افرادی که از روی آن‌ها عبور کرده‌اند، حکایت می‌کند.
وقتی اسم شیطان به میان می‌آید، ناخودآگاه به‌دنبال نشانی اهریمنی، داستان‌های ترسناک، تسخیر شدگی و بناهایی با ظاهر ناخوشایند می‌گردیم. اما واقعیت این است که بسیاری از این سازه‌ها نه‌تنها زشت و بدمنظر نیستند، بلکه اغلب به لطف جریان ملایم آب رودخانه‌ها، چشم‌انداز رویایی، دلفریب و مسحورکننده را رقم زده‌اند!
در واقع شاید این زیبایی، این شکوه و این ظاهر متمایز و برجسته است که باعث شده به‌دنبال عاملی ماورایی برای ساخت آن‌ها باشیم. چراکه معماری خاص آن‌ها به شکلی است که باور کردن این مسئله که آن‌ها توسط انسان ساخته شده‌اند را مشکل کرده و به‌نحوی این احساس را در بیننده ایجاد می‌کند که گویی این سازه‌ها توسط نیروهایی مافوق قدرت بشر ساخته شده‌اند.
در ادامه با معرفی شماری از این پلهای معروف همراه شما هستیم، در واقع فهرست ما شامل ۶ پل است که به‌نوعی یادآور عدد شیطان است. همچنین در هر مورد به داستان‌های کفرآمیزی اشاره خواهیم کرد که در مورد هرکدام از آن‌ها برسر زبان‌ها است. داستان‌هایی که در طی قرون متوالی با هر تکه سنگ به کار رفته در ساخت آن‌ها در هم آمیخته و هاله‌ای مرموز گرد هر یک به وجود آورده‌اند.
در نهایت به نظر می‌رسد برخلاف بسیاری از ماجراجویی‌های خود در دنیای وهم و وحشت، این بار سفری متفاوت را تجربه خواهیم کرد که جذابیت‌هایش از دل زیبایی‌های طبیعت و شکوه دستان هنرمند بشر متولد شده است.
«پل شیطان کاره‌دِگیون» (Ceredigion)، کاره‌دِگیون، ولز
این پل در منطقه‌ای در ولز ساخته شده و از قضا ظاهر عجیب و متفاوت دارد. در واقع پل مذبور مشتکل از سه پل مجزا است که به شکلی عجیب روی یکدیگر ساخته شده‌اند.
قدمت قدیمی‌ترین پل که در قسمت زیرین قرار گرفته است، به فاصله سال‌های ۱۰۷۵ تا ۱۲۰۰ بازمی‌گردد. تاریخ ساخت پل میانی سال ۱۷۵۳ است و سومین و البته جدیدترین پل در سال ۱۹۰۲ ساخته شده است. هر سه پل روی مسیر رودخانه و در دل منطقه‌ای جنگلی احداث شده‌اند.
در کنار این پل قدیمی یک ردیف پلکان ساخته شده که از طریق آن می‌توان به قسمت‌های پایینی جنگل و نیز مسیر رودخانه دسترسی داشت. این پلکان به نام «نردبان جیکاب» (Jacob’s Ladder) شناخته می‌شود.
اما ارتباط این سه پل با شیطان چیست؟ بر طبق داستان‌های محلی این دره به‌اندازه‌ای تنگ، پرشیب و خطرناک بود که امکان نداشت بتوان پلی روی رودخانه ساخت یا دست‌کم معماری انسان فانی در آن زمان از عهده‌ی چنین کاری برنمی‌آمد. به همین دلیل شیطان پیش قدم شده و پیشنهاد داد که این مشکل را حل کند. اما در مقابل او درخواست کرد روح نخستین کسی که از روی پل عبور می‌کند را در ازای این کمک از آن خود کند. این داستان خوشبختانه پایان خوشی دارد، چراکه با اتمام کار و زمان وفا کردن ساکنان به عهدشان، سگی هیجان‌زده از راه رسید و به‌عنوان نخستین موجود زنده از روی پل عبور کرد.
«پل شیطان آردوئینو» (Arduino)، بلغارستان
پل شیطان بعدی ما در نزدیکی شهر «آردینو» و در کشور بلغارستان واقع شده است. نمای کلی این پل دارای چهار حفره نیم دایره‌ای شکل است که البته با توجه به انعکاس آن‌ها در آب، شاهد تشکیل چهار دایره کامل هستیم. خوشبختانه آب رودخانه‌ی «آردا» (Arda) با گذشت سالیان متمادی هنوز هم جریان خود را حفظ کرده و به زیبایی تمام بازتاب‌دهنده‌ی نمای جالب و شگفت‌انگیز این پل است.
این پل سنگی روی بستری از صخره‌های کناری رودخانه ساخته شده و گرداگردش را تپه‌های مرتفعی احاطه کرده است که به‌ویژه در فصل پاییز و با تغییر رنگ سبزی برگ‌های درختان به رنگ‌های پاییزی همچون قرمز و زرد و نارنجی، چشم‌انداز به مراتب دلفریب و رویایی‌تر را خلق می‌کند.
اما رابطه این پل و شیطان در چیست؟ در رابطه با این پل به دو افسانه‌ی متفاوت برمی‌خوریم، یکی حکایت از آن دارد که همسر معمار و سازنده‌ی پل حین عملیات ساخت دار فانی را وداع گفته و روح او به‌صورت یک شبح به بخشی از این پل تبدیل می‌شود. داستان دیگر بازگوکننده‌ی روایت متفاوتی است، گفته می‌شود شیطان حین ساخت پل به کمک آمده و روی پل راه رفته و حتی اثری از رد پای او تا به امروز روی پل باقی مانده است.
پل «پونته دلا مادالنا» (Ponte della Maddalena)، بورگو اِمازانو (Borgo a Mozzano)، ایتالیا
پلی زیبا و متفاوت در کشور ایتالیا مقصد بعدی گردشگری وحشت امشب ما است، پلی که بیشتر با نام «پونته دل دیاوولو» (Ponte del Diavolo) یا همان پل شیطان شناخته می‌شود. این پل قرن یازدهمی روی رودخانه «سرکیو» (Serchio) ساخته شده و دارای طاق‌های قوس نامتقارنی است که بلندترین‌شان نزدیک به دو متر ارتفاع دارد. طبق شنیده‌ها راه رفتن روی این پل به‌دلیل همین وضعیت عجیب قوس‌های آن، تجربه‌ای متفاوت و شگفت‌انگیز است.
اما داستان پنهان در پس ساخت این پل چیست؟ گفته می‌شود که در آن زمان ساخت این پل مردم محلی را بسیار به زحمت انداخته بود، به‌طوری که آن‌ها سرانجام از انجام این کار ناامید شده و ناگزیر دست به دامان شیطان شدند تا بلکه ساخت این پل به پایان برسد.
البته هر جا پای شیطان در میان است، درخواستی همیشگی برای امضای قرار داد معاوضه‌ی روح افراد نیز وجود دارد و این‌گونه بود که شیطان در قبال کمک، روح نخستین کسی که از روی پل عبور می‌کند را درخواست کرد. و البته باز مردم به اصطلاح درایت به خرج داده و پیش از هر کسی، یک سگ را روی پل فرستادند.
پل شیطان پونته دلا مادالنا، ایتالیا
امیدوارم تا به اینجا از مطالعه این مطلب و همراهی ما لذت برده باشید. در بخش بعدی این باز هم به جستجوی خود برای پیدا کردن معروف‌ترین پلهای عجیب و شیطانی اروپا ادامه خواهیم داد. فراموش نکنید نظرات و پیشنهادها خود را با ما نیز در میان بگذارید.
دیدگاه