کشتی های بتنی؛ یادگاری از تاریخ
شاید یکی از بدترین تصمیمات بشر برای ساختن یک کشتی، استفاده از بتن تقویت شده بوده است. برای قرنها، کشتیها از چوب ساخته میشدند که بعدها جای خود را به موادی سختتر و محکمتر، یعنی فولاد دادند. اما فولاد گران قیمت بود و به صورت خام در ساختن کشتی قابل استفاده نبود. همین موضوع به معضلی در طول جنگهای جهانی تبدیل شد. معضلی که در طی جنگ منابع کافی فولاد برای ساختن کشتی در اختیار نبود.
سالها قبل از جنگ، «جوزف لوئی لمبات»، خالق بتن تقویت شده، در طی تلاش بسیار، موفق به ساختن یک کشتی کوچک از جنس سیمان شد که همین عمل شروعی برای صنعت کوچک و کوتاهمدت کشتیسازی بتنی بود. کمی بعد، کشتیها و قایقهای سیمانی در کانال اروپا به حرکت درآمدند و در اواخر قرن، یک مهندس ایتالیایی اولین کشتی بتنی را طراحی کرد و ساخت.
همان طور که انتظار میرفت، بتن گزینهی خوبی برای ساختن کشتیها نبود. اولین مشکل آن این بود که لایه و قشر ضخیمی موردنیاز بود تا بتواند به قدرت فولاد عمل کند. این موضوع عامل سنگینی بیش از حد کشتی و در نهایت مصرف سوخت زیاد آنها بود. به دلیل سنگینی بیش از حدشان، اگر لایهی بتن به هر طریقی شکاف برمیداشت یا سوراخ میشد، کشتی به سرعت غرق میشد و به اعماق دریا فرو میرفت.
دریانوردانی که در طول جنگجهانی اول مشغول به خدمت بودند، به آنها لقب تابوتهای شناور داده بودند و علاقهای به انجام وظایفشان روی این کشتیها نداشتند. با این حال، کشتیهای بتنی سیر تولید خود را میپیمودند و رفته رفته سایز و اندازهشان بزرگتر میشد. بزرگترین آنها، «اس اس سلما» نفتکش بود که چیزی حدود ۱۳۰ متر طول داشت و اولین بار در سال ۱۹۱۹ از آن استفاده شد.
امروزه، بقایای آن در اعماق خلیج گلوستون در ساحل تگزاس است و از کانال دریایی هوستون و پارک سیوولف میتوان آن را مشاهده کرد. پس از اینکه آمریکا به جنگ جهانی اول وارد شد، رئیس جمور وقت آن، «وودرو ویلسون» مجوز ساختن ۲۴ عدد از این کشتیهای بتنی را صادر کرد تا نقش پشتیبانی را برای نیروی دریایی این کشور ایفا کنند. با این اوصاف، هیچکدام از این ۲۴ کشتی به موقع ساخته نشدند و مرحلهی استفاده نرسیدند.
این کشتیها زمانی ساخته شدند (تنها ۱۲ عدد از آنها) که جنگ تمام شده بود. دولت آمریکا کشتیها را به شرکتهای خصوصی جهت کارهای تجاری و حمل و نقل فروخت.
معضل کمبود فولاد دوباره در طول جنگ جهانی دوم ظهور کرد و قرار بر این شد تا ۲۴ کشتی بتنی تازهی دیگر ساخته شوند. اینبار، تمام کشتیها ساختشان به موقع به اتمام رسید و پیشرفت در صنعت و ابتکار در استفاده و ترکیب این مواد، باعث شد تا این ناوگان جدید بسیار مستحکمتر و قویتر از ناوگان قبل ظاهر شود.
این کشتیها نقش پررنگی در طول جنگ ایفا کردند. مخصوصا در روز «نبرد نورماندی» معروف. آنها در این روز برای حمل و نقل سوخت و مهمات جنگی استفاده شدند و برخی از آنها به دلیل اندازه و سایزشان، میتوانستند در نقش یک نفربر مناسب وظایفشان را انجام دهند.
وقتی جنگ به اتمام رسید، فولاد باری دیگر به راحتی قابل دستیابی بود و کشتیهای فولادی بهینهتری در خط تولید قرار گرفتند. کشتیهای بتنی از رده خارج شدند و به بنادر مختلف برده شدند تا عمدا غرق شوند. تنها نفتکشی به اسم «اس اس پالو آلتو» به یکی از سواحل کالیفرنیا برده شد و آن را تبدیل به یک شهربازی کردند.
اما این شهربازی هم به دلیل ورشکستگی مالی صاحب آن برای همیشه بسته شد و امروزه تنها یک مخروبهای دیگر ساحل است که بدنهی آن از وسط نیز شکافته شده است.